İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri
Yıl: 2004 Cilt: 0 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 55 - 76 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri
Öz: Bu çalışma; İzmit Körfezi'nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevrelerinde Holosen yaşlı çökeller içinde gerçekleştirilmiş olup, karotlu sondajlardan derlenen 86 örneğin ayrıntılı incelenmesine dayanmaktadır. Adapazarı çevresi sondajlarından elde edilen polen diyagramında Erken Holosen (yaklaşık olarak 11.300 BP yıl)'de özellikle Chenopodiaceae ve Compositae'li yüksek otsul polen yüzdesi ve Pinus ile Quercus'un varlığı gözlenmektedir. Deltaik ortamda hiçbir foraminifer türünün bulunmamış olması, delta üzerinde deniz etkisinin olmadığının göstergesidir. Orta Pleyistosen'de Sakarya Nehri ile bağlantılı olan izmit Körfezi'nin Geç Holosen'de batıya çekildiği saptanmıştır. Ayrıca sondaj kotları dikkate alındığında, değişik derinliklerde, birbirinden çok farklı sayısal yaşların elde edilmiş olması (11.300-3.780 BP yıl), bölgenin alçalma ve yükselmeler şeklinde tektonizma kontrolünde olduğunu belirtmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
The aspects of the Late Quaternary (Holocene) setting belog to the eastern Gulf of İzmit, Adapazarı, the Delta of Sakarya and their environments
Öz: This study is carried out on the settings of Holocene at eastern Gulf of İzmit, Adapazarı, Sakarya Delta and its vicinity, and based on 86 samples collected from the boreholes. The pollen diagram, based on the data from the boreholes drilled at Adapazarı and its vicinity, suggested that high herbaceous pollen percentages of particularly Chenopodiaceae and Compositae, and Pinus and Quercus were present during the Early Holocene (approximately 11.300 BP years). Absent of the foraminifers in deltaik environment indicates that there was no any sea effect on the delta. In addition, the Gulf of İzmit, which was connected to Sakarya River in the Middle Pleistocene, moved to west. Moreover, when the elevations of the boreholes and different numerical ages (11.000-3.780 BP years) assigned at different depths are considered, it can be concluded that the region was under the control of tectonic activities in the forms of subsidence and uplift.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
- Akgün, F., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner istifinin palinolojik incelemesi. İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi, E. Meriç (ed.), 179-199.
- Atalay, İ., 1992. The paleogeography of the Near East (from Late Pleistocene to Early Holocene) and human impact. Ege Üniversitesi Yayınları, 38 s.
- Bouccheri, G., 1970. Una Malacofauna Calabriana del Territori di Siciacca (Sicilia, Süd-Occidentale). Geologica Romana, IX. 239-274, 3 fig., 3 tav.
- Corselli, C., and Bernocchi, A., 1992. A Revision of the Mediterranean Plio-Pleistocene Dimyidae Fischer, 1886. Rivista Italiana Paleontologica Strat., 97 (3-4), 661-676.
- Cimerman, F., and Langer, M. R., 1991. Mediterranean foraminifera. Slovenska Akademija Znanosti in Umetnosti, Academia Scientiarum et Artium Slovenca. 118 p., 93 plts.
- Çetin, O., Çetin, T. ve Ukav, İ., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner istifinde gözlenen mollusk kavk›ıarının Elektron Spin Rezonans (ESR) yöntemi ile tarihlendirilmesi. İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi, E. Meriç (ed.), 269-275.
- Davies, O. K., 1992. Rapid climatic change in coastal southern California inferred from pollen analysis of San Joaquin Marsh. Quaternary Research, 37, 89-100 (missnamed “Sporites”).
- Ediger, V. Ş., 1990. Palinoloji, İstanbul Boğazı güneyi ve Haliç’in Geç Kuvaterner (Holosen) dip tortulları. İ.T.Ü. Vakfı, E. Meriç (ed.), 59-63.
- Emre, Ö., Görür, N., Erkal, T., İslamoğlu, Y., Sakınç, M., Keçer, M. ve Akkök, R., 1999. Sakarya Deltası’nın oluşumu ve Karadeniz’de En Geç Pleyistosen-Holosen deniz seviyesi değişimleri. Türkiye Denizlerinde Jeoloji- Jeofizik Araştırmaları, Workshop V, TÜBİ TAK-MTA-Üniversite Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ulusal Araştırma Programı. 24-25 Mayıs 1999, 51-55.
- Erol, O., 1979. Anadolu’da Kuvaterner’de pluviyal ve interpluviyal koşullar ve özellikle güney ve iç Anadolu’da son buzul çağından bu güne kadar olan çevresel değişimler. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 9, 5-12.
- Freels, D., 1980. Limnische Ostracoden aus Jungtertiar und Quatar der Türkei. Geologisches Jahrbuch, B 39, 3-169, 2 Abb., 18 Taf.
- Gökçen, N., 1979. Denizli-Muğla çevresi Neojen istifinin stratigrafisi ve paleontolojisi. Doçentlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 178 s., (yayımlanmamış).
- Greco, A., 1970. La Malacofauna Pliocenica di Contrada Cerausi Presso Serradifalco (Caltanissetto). Geologica Romana, IX, 275-314, 5 fig., 6 tav.
- Guillaume, M. C., Peypouquet, J. P. et Tetart, J., 1985. Quaternaire et actuel Atlas des Ostracodes de France. Ed. H. J. Oertli. Bulletin Centres Recherches Exploration et Production, Elf-Aquitaine. Mém. 9, 337-377.
- Gülen, D. and Altınsaçlı, S., 1999. The ostracoda (Crustacea) fauna of Sakarya River Basin. Yerbilimleri/Geosound, 35, 69-84.
- Hay, B. J., 1994. Sediment and water discharge rates of Turkish Black Sea rivers before and after hydropower dam construction. Environmental Geology, 23, 276-283.
- Kapan-Yeşilyurt, S., Taner, G. ve islamoğlu, Y., 1998. Marmara Denizi tortullarının Kuvaterner Mollusk Faunası (Türkiye). Yerbilimleri/ Geosound, 30, 217-227.
- Kristic, N., 1977. The ostracod genus Tyrrhenocythere. Sixth International Ostracod Symposium, Saalfelden, 395-405.
- Kutluk, H., 1994. Haliç Holosen polenleri. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, 384 s (yayımlanmamış).
- Leroy, S., 1992. Palynological evidence of Azolla nilotica in recent Holocene of the eastern Nile Delta and paleoenvironment. Vegetational History Archaeobotany, 1, 43-52.
- Menesini, E., and Ughi, R., 1983. I Molluschi del Giacimento di Vallebiaia; 2a Parte Gastropodi e Scafopodi. Geologica Romana, 22 (1983), 223-247, 2 tavolas.
- Meriç, E., Oktay, F. Y., Sakınç, M., Gülen, D., Ediger, V. Ş., Meriç, N. ve Özdoğan, M., 1991. Kuşdili (Kadıköy-İstanbul) Kuvaterner’inin sedimenter jeolojisi ve paleoekolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A-Yerbilimleri, 8 (1), 83-92.
- Meriç, E., Yanko, V. ve Avşar, N., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner istifinin foraminifer faunası. İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi, E. Meriç (ed.), 105-151.
- Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N. ve Nazik, A., 1998. Dilovası (Gebze-Kocaeli) Kuvaterner istifi. Yerbilimleri/Geosound, 32, 199-218.
- Meriç, E., Kerey, İ. E., Tunoğlu, C., Avşar, N. ve Önal, B. Ç., 2000 a. Yeşilçay (Ağva-KD İstanbul) yöresi Geç Kuvaterner istifi’nin mikrofaunası ve sedimentolojisi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 43 (2), 83-98.
- Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Taner, G., Akgün, F., Ünsal, İ., Rosso, A., Nazik, A. ve Koral, H., 2000 b. Anadolu Hisar› (DoĞu BoĞaziçi-İstanbul) Kuvaterneri. Yerbilimleri/Geosound, 36, 135-184.
- Meriç, E., Kerey, İ. E., AvŞar, N., Tunoğlu, C., Taner, G., Kapan-Yeşilyurt, S., Ünsal, İ. ve Rosso, A., 2000 c. Geç Kuvaterner (Holosen)’ de İstanbul Boğazı yolu ile Marmara Denizi-Karadeniz bağlantısı hakkında yeni bulgular. Türkiye Jeoloji Bülteni, 43 (1), 73-118.
- Moore, C. R., 1964-1969. Treatise on Invertebrate Paleontology. Geological Society of America, Kansas, 1-489, 491-952.
- Nevesskaja, L. A., 1963. Bestimmungstabelle zweiklappiger mollusken mariner Quatarsedimente oes Schwarzmeerbeckens. Akademie Der Wissenschaften USSR, Paleontologishe Institut, 96.
- Palla, P., 1967. Gastrepodi Pliocenici della Bassa Val D’elsa (Toscana Occidentale). Rivista Italiana Paleontologica, V. 73 (3), 931-1020, tavola 71-75.
- Patrini, P., and Sarra, R., 1930. La fauna Nana Pliocenica del Colle Di S Colombano Al Lambro. Rivista Italiana Paleontologica, 36, IX, 33-44, tavola 3.
- Poppe, G. T., and Goto, Y., 1991. European Seashelles, Vol. l (Polyplacophora, Caudofoveata, Solenogastropoda, Gastropoda). Verlag Christa Hemmen, Wiesbaden, 352 pp.
- Poppe, G. T., and Goto, Y., 1993. European Seashells, Vol. 2 (Scaphopoda, Bivalvia, Cephaloopoda). Verlag Christa Hemmen, Wiesbaden, 221 pp.
- Roberts, N., and Wright, H. E., 1993. Vegetational, lake level and climatic history of the Near East and Southwest Asia. In H. E. Wright, Jr., J. E.,Kutzbach, T. Webb III W. F. Ruddiman, F. A. Sreet-Perott, and P. J. Bartlein (eds.), Global climates since the last glacial maximum, 53-67. Minneapolis: University of Minnesota Press (COHAMP Volume).
- Rosso, J. C., 1979. Etude des organismes/biology, Geologie Mediterraneenne la mer pelagienne. VI (1), 143-170.
- Ryan, W. B. F., Pitman, W. C., III. Major, C. O., Shimkus, K., Moskalenko, V., Jones, G. A., Dimitrov, P., Görür, N., Sak›nç, M., and Yüce, H., 1997. An abrupt drowning of The Black Sea shelf. Marine Geology, 138, 119-126.
- Sgarella, F., and Moncharmont-Zei, M., 1993. Benthic foraminifera of the Gulf of Naples (Italy), systematic and autoecology. Bulletino della Societa Paleontologica Italiana. 32 (2), 145-264.
- Stanley, D. J., and Blanpeid, C., 1980. Late Quaternary water exchange between the Eastern Mediterranean and the Black Sea. Nature, 285 (5766), 537-541.
- Sywula, T., Glazevska, I., Whatley, R. C., and Moguluilevsky, A., 1995. Genetic differentiation in the brackish-water ostracod Cyprideis torosa. Marine Biology, 121, 647-653.
- Taner, G., 1981. Gelibolu Yarımadası’nın denizel Kuvaterner Molluskaları. Jeomorfoloji Dergisi, 10, 71-115.
- Taner, G., 1990. Lamellibrachiata ve Gastropoda. İstanbul Boğazı güneyi ve Haliç’in Geç Kuvaterner (Holosen) Dip Tortullar›. İTÜ Vakfı, E. Meriç (ed.), 81-93, 1-3.
- Taner., G., 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner istifinin pelesipod ve gastropod faunası. İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi, E. Meriç (ed.), 219-239.
- Traverse, A., 1988. Paleopalynology. London, Unwin Hyman, 600 pp.
- Uludağ, M., 1998. Adapazarı Ovası ve çevresinin Geç Kuvaterner’deki jeomorfolojik gelişimi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Fiziki Coğrafya Bilim Dalı, 148 s, (yayımlanmamış).
- Van Zeist, W., and Bottema, S., 1988. Late Quaternary vegetational and climatic history of southwest Asia. Proceedings, Indian National Science Academy, 84 (A/3), 461-480.
- Van Zeist, W., and Bottema, S., 1991. Late Quaternary vegetation of the Near East Beihefte Zum Tübinger Atlas Des Vorderen Orients. Reihe A (Naturwissenschaften) Nr. 18, Dr. Ludwig Reichert Verlag Wiesbaden, 156 pp.
- Von Morkhoven, F. P. C. M., 1963. Post Palaeozoic Ostracoda. Elsevier, Amsterdam, 2, 478 pp.
- Ward, J., 1988, Palynology of Dosrae, eastern Caroline Islands: recoveries from pollen rain and Holocene deposits. Review Palaeobotany and Palynology, 55, 247-271.
- Wenz, W., 1938-1944. Gastropoda-Handbuch der Paleozoologi. Teil I, Berlin, 1639pp.
- Yanko, V., and Troitskaja T., 1987, Late Quaternary foraminifera of the Black Sea. Moscow, Nauka, 111 pp.
- Yassini, I., 1979. The littoral system ostracodes from the bay of Bou-Ismail, Algiers, Algeria. Revista Espanola de Micropaleontologia, 16 (3), 353-416.
| APA | KEREY İ, MERİÇ E, NAZİK A, Tunoğlu C, Avşar N, YEŞİLYURT K, AKGÜN F, ULUDAĞ M, AGASİ N, TIRAŞ M, ÇİL E, AKKİRAZ M (2004). İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. , 55 - 76. |
| Chicago | KEREY İ. Erdal,MERİÇ Engin,NAZİK Atike,Tunoğlu Cemal,Avşar Niyazi,YEŞİLYURT Kapan Sevinç,AKGÜN Funda,ULUDAĞ MUSA,AGASİ Nuşin,TIRAŞ Murat,ÇİL Esra,AKKİRAZ M. Serkan İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. (2004): 55 - 76. |
| MLA | KEREY İ. Erdal,MERİÇ Engin,NAZİK Atike,Tunoğlu Cemal,Avşar Niyazi,YEŞİLYURT Kapan Sevinç,AKGÜN Funda,ULUDAĞ MUSA,AGASİ Nuşin,TIRAŞ Murat,ÇİL Esra,AKKİRAZ M. Serkan İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. , 2004, ss.55 - 76. |
| AMA | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. . 2004; 55 - 76. |
| Vancouver | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. . 2004; 55 - 76. |
| IEEE | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M "İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri." , ss.55 - 76, 2004. |
| ISNAD | KEREY, İ. Erdal vd. "İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri". (2004), 55-76. |
| APA | KEREY İ, MERİÇ E, NAZİK A, Tunoğlu C, Avşar N, YEŞİLYURT K, AKGÜN F, ULUDAĞ M, AGASİ N, TIRAŞ M, ÇİL E, AKKİRAZ M (2004). İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. Yerbilimleri, 0(29), 55 - 76. |
| Chicago | KEREY İ. Erdal,MERİÇ Engin,NAZİK Atike,Tunoğlu Cemal,Avşar Niyazi,YEŞİLYURT Kapan Sevinç,AKGÜN Funda,ULUDAĞ MUSA,AGASİ Nuşin,TIRAŞ Murat,ÇİL Esra,AKKİRAZ M. Serkan İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. Yerbilimleri 0, no.29 (2004): 55 - 76. |
| MLA | KEREY İ. Erdal,MERİÇ Engin,NAZİK Atike,Tunoğlu Cemal,Avşar Niyazi,YEŞİLYURT Kapan Sevinç,AKGÜN Funda,ULUDAĞ MUSA,AGASİ Nuşin,TIRAŞ Murat,ÇİL Esra,AKKİRAZ M. Serkan İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. Yerbilimleri, vol.0, no.29, 2004, ss.55 - 76. |
| AMA | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. Yerbilimleri. 2004; 0(29): 55 - 76. |
| Vancouver | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri. Yerbilimleri. 2004; 0(29): 55 - 76. |
| IEEE | KEREY İ,MERİÇ E,NAZİK A,Tunoğlu C,Avşar N,YEŞİLYURT K,AKGÜN F,ULUDAĞ M,AGASİ N,TIRAŞ M,ÇİL E,AKKİRAZ M "İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri." Yerbilimleri, 0, ss.55 - 76, 2004. |
| ISNAD | KEREY, İ. Erdal vd. "İzmit Körfezi' nin doğusu, Adapazarı, Sakarya Deltası ve çevreleri Geç Kuvaterner (Holosen) çökellerinin özellikleri". Yerbilimleri 29 (2004), 55-76. |
