Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki

ÇINAR PAKYÜZ, Sezgi; KARA, Kezban

Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki

Kezban KARA, (Suadiye Memorial Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Sezgi ÇINAR PAKYÜZ (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, iç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi

15 6

Yıl: 2011 Cilt: 1 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 57 - 63 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki

Öz:

Amaç: Bu çalışma diyabetik hastaların diyabet bakım profilleri ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Eylül 2008 ve Şubat 2009 tarihleri arası yapılan bu çalışmada hastanede yatan ya da ayaktan takip edilen diabet hastaları yer aldı. Verileri “Diyabet Bakım Profili” ölçeği ve “Metabolik Kontrol Değişkenleri” ile toplandı. İstatistiksel değerlendirme için Spearman Korelasyon analizi kullanıldı.Bulgular: Çalışmaya katılan 207 diyabetik hastanın yaş ortalaması 54,5±33,5 yıldır ve %56,5 (n=117)’i kadındır. Diyabetik hastalarda kontrol problemleri arttıkça kan basıncı, total kolesterol, LDL kolesterol ve beden kitle indeksi de artmaktadır. Hastaların pozitif tutumu arttıkça açlık kan şekeri ve diyastolik kan basıncı değerleri azalmakta olup, diyabete karşı negatif tutum arttıkça açlık kan şekeri, diyastolik kan basıncı, HDL kolesterol değerleri artmaktadır. Bakım yeterliliği arttıkça açlık kan şekeri, sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı, HDL kolesterol, LDL kolesterol ve beden kitle indeksi değerleri azalmaktadır. Öz-bakımı arttıkça açlık kan şekeri, HbA1c, sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı, LDL kolesterol ve beden kitle indeksi değerleri azalmaktadır. Diyete uyum arttıkça sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı, total kolesterol, trigliserid ve beden kitle indeksi değerleri azalmaktadır. Tedavi engelleri puanı arttıkça açlık kan şekeri düzeyinin arttığı, sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı, beden kitle indeksi düzeyinin ise azaldığı görüldü. Egzersiz engelleri arttıkça LDL kolesterol ve beden kitle indeksi değerleri artarken HDL kolesterol değeri azalmaktadır. Hastaların diyabet bilgi puanı arttıkça sistolik kan basıncı, diyastolik kan basıncı ve LDL kolesterol değerleri azalmakta, trigliserid değeri artmaktadır.Sonuç: Diyabetik hastalarda, diyabet bakım profilindeki olumlu tutum, metabolik kontrol değişkenlerini olumlu yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Endokrinoloji ve Metabolizma

The relation between diabetes care profile and metabolic control variables

Öz:

Objective:The aim of this study was to investigate the relationship between diabetes care profiles and metabolic control variables in diabetic patients. Methods:Diabetes patients hospitalized or followed in outpatient clinics were included in this study between September 2008 and February 2009. “Diabetes Care Profile” and “Metabolic Control Variables” forms were used to collect the data. Spearman correlation analyses were used for statistical analysis. Results:The mean ages of the 207 diabetic patients who were involved in the study was 54.5 ± 33.5 years and 56.5% (n = 117) of the patients were female. Higher levels control problems were related with the higher levels of blood pressure, total cholesterol, LDL cholesterol and body mass index. Higher levels of patients’ positive attitude were associated with lower diastolic blood pressure and fasting blood sugar levels. In contrast, higher levels of patients’ negative attitudes were associated with higher levels of fasting blood glucose, diastolic blood pressure and HDL cholesterol. Higher levels of patient care proficiency were associated with the lower levels of blood glucose, systolic blood pressure, diastolic blood pressure, HDL cholesterol, LDL cholesterol and body mass index.Higher levels of self-care attitudes of the patients were associated with the lower levels of the fasting blood glucose, HbA1c, systolic blood pressure, diastolic blood pressure, LDL cholesterol and body mass index.Higher levels of strict adherence to diet were associated with lower levels of systolic blood pressure, diastolic blood pressure, total cholesterol, triglycerides and body mass index. Increased levels of barriers to reach the treatment were associated with higher levels of fasting blood glucose, systolic blood pressure, diastolic blood pressure, and the body mass index.The higher levels of barriers against physical exercise were associated with higher levels of body mass index and LDL cholesterol but lower levels of HDL cholesterol. Higher diabetes knowledge scores of patients were associated with lower systolic and diastolic blood pressure, and LDL cholesterol levels but higher triglyceride levels. Conclusion: Positive attitude in diabetes care profile has favorable effects on metabolic control variables.

Anahtar Kelime:

Konular: Endokrinoloji ve Metabolizma

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Altuntaş Y. Diyabetes mellitusun tanımı, tanısı, sınıfl aması. In: Yenigün M, editor. Her yönüyle diabetes mellitus (All aspectts of diabetes mellitus) [Turkish]. 2nd ed. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2001: 51-62.
2. Robertson C. Diyabet bakımı: Sınırlar ötesi stratejiler. (Diabetes Care: Strategies beyond borders) [ Türkçe çeviri/ Turkish Translation: Oktay S.]. İstanbul: Diyabet Hemşireliği Derneği Kitabı; 2005.
3. Wild S, Roglic G, Gren A, et al. Global prevalance of diabetes: estimates for the year 2000 and projections for 2030. Diabetes Care 2004; 26: 1047-53.
4. Satman I, Yılmaz T, Şengül A, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: results of the Turkish diabetes epidemiology study (TURDEP). Diabetes Care 2002; 25:1551-6.
5. Onat A. Türk erişkinlerinde diyabet ve prediyabet: Patogeneze önemli katkı. TEKHARF çalışması.(Diabetes and prediabetes in Turkish Adults: An important addition to pathogenesis. TEKHARF study). [Turkish]. İstanbul: Figür Grafi k ve MatbaacılıkTic. Ltd.Şti; 2009: 140-8.
6. Hanas R. Çocuklarda, adolesanlarda ve genç erişkinlerde tip 1 diyabet. (Type diabetes in children, adolescents and young adults). [Translated into Turkish]. İstanbul: Türkiye Diyabet Vakfı Yayınları; 2001.
7. Janka HU, Plewe G, Riddle MC, et al. Comparison of basal insulin added to oral agents versus twice-dily premixed insulin as initial insulin therapy for type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 254-9.
8. Özcan Ş. Diabetes mellituslu hastaların yönetimi ve hemşirelik (Management of diabetes patients and nursing). In: Yenigün M, ed. Her yönüyle diabetes mellitus (All aspects of diabetes mellitus). [Turkish]. 2nd ed. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2001: 967-1002.
9. Özcan Ş. Diyabetli hastalarda hastalığa uyumu etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi (Factors affecting the adaptation of the patients to diabetes mellitus). [Doktora Tezi] [Doctorate thesis in Turkish]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 1999.
10. Fitzgerald JT, Davis WK, et al. Development and validation of the diabetes care profi le. Eval Health Prof 1996; 19: 208-30.
11. Badır A. Kalp ve dolaşım sisteminin değerlendirilmesi (Evaluation of the heart and the circulatory system). In: Karadakovan A, Aslan FE, editors. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım (Care in medical and surgical diseases). [Turkish]. 1st ed. Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2010: 457-76.
12. American Diabetes Association (ADA). Standarts of medical care in diabetes: glycemic goals in adults. Diabetes Care 2009; 32 Suppl 1: S19-20.
13. Kara B. Diyabetli hastalarda metabolik kontrol ile yorgunluk arasındaki ilişki (The relation between fatigue and metabolic control in patients having diabetes) [Turkish]. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri 2010; 2(1): 42-47.
14. Çıtık R, Öztürk Y, Günay O. Kayseri il merkezinde bir sağlık ocağına başvuran diyabetik hastalarda metabolik kontrol durumu ve eşlik eden faktörler (Metabolic control status and its cofactors of the diabetes patients admitted to a primary health care center in Kayseri city centres) [Turkish]. Erciyes Tıp Dergisi 2010; 32:111-22.
15. Olgun N, Aslan FE, Çoşansu G, et al. Diabetes mellitus. In: Karadakovan A, Aslan FE, eds. Dahili ve cerrahi hastalıklarda bakım (CAre in medical and surgical diseases). [Turkish]. 1st ed. Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2010: 829-64.
16. Whittemore R, Melkus GD, Grey M. Metabolic control, selfmanagement and psychosocial adjustment in women with type 2 diabetes. J Clinic Nurs 2005; 14: 195-203.
17. Kartal A, Çağırgan GM, Tığlı H, et al. Tip 2 diyabetli hastaların bakım ve tedaviye yönelik tutumları ve tutumu etkileyen faktörler (The attitude of type diabetes patients about care and treatment and the factors effecting their attitudes). [Turkish]. TAF Prev Med Bull 2008; 7: 223-30.
18. Kyngäs H, Hentinen M. Meaning attached to compliance with self-care, and conditions for compliance among young diabetics. J Adv Nurs 1995; 21: 729-36.
19. İmamoğlu Ş. Diabetes mellitus tedavisi (Treatment of Diabetes Mellitus). In: Dolar E, editor. İç hastalıkları (Internal Medicine) [Turkish]. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi; 2005Ç: 695-701.
20. Azak A, Altundağ S, Sert H, et al. Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda akut yorgunluk sendromu ve etkileyen faktörler (Acute fatigue syndrome and factors effecting it in patients with type 2 diabetes mellitus). [Turkish]. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi 2008; 22: 73-6.
21. Ersoy C, Tunel E, Özdemir B, et al. İnsülin kullanan tip 2 diabetes mellituslu hastalarda diyabet eğitimi ve metabolik kontrol (Diabetes education and metabolic control in type 2 diabetes mellitus patients using insulin). [Turkish]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 32: 43-7.

APA	KARA K, ÇINAR PAKYÜZ S (2011). Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. , 57 - 63.
Chicago	KARA Kezban,ÇINAR PAKYÜZ Sezgi Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. (2011): 57 - 63.
MLA	KARA Kezban,ÇINAR PAKYÜZ Sezgi Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. , 2011, ss.57 - 63.
AMA	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. . 2011; 57 - 63.
Vancouver	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. . 2011; 57 - 63.
IEEE	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S "Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki." , ss.57 - 63, 2011.
ISNAD	KARA, Kezban - ÇINAR PAKYÜZ, Sezgi. "Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki". (2011), 57-63.

APA	KARA K, ÇINAR PAKYÜZ S (2011). Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 1(2), 57 - 63.
Chicago	KARA Kezban,ÇINAR PAKYÜZ Sezgi Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi 1, no.2 (2011): 57 - 63.
MLA	KARA Kezban,ÇINAR PAKYÜZ Sezgi Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, vol.1, no.2, 2011, ss.57 - 63.
AMA	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2011; 1(2): 57 - 63.
Vancouver	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2011; 1(2): 57 - 63.
IEEE	KARA K,ÇINAR PAKYÜZ S "Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki." Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 1, ss.57 - 63, 2011.
ISNAD	KARA, Kezban - ÇINAR PAKYÜZ, Sezgi. "Diyabet bakım profili ile metabolik kontrol değişkenleri arasındaki ilişki". Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi 1/2 (2011), 57-63.