Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği

Akyurt, Mehmet Ali; YAMAN, Ömer Miraç

Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği

Ömer Miraç YAMAN, (Yalova Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Yalova, Türkiye)

M Ali AKYURT (İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi

21 5

Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 103 - 142 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği

Öz:

Türkiyede sosyal hizmet, toplumu modernleştirme hedefinin bir parçası olarak kurumlaşmış, toplumla ilişkisini de modernleştirme çabasının evrenselci varsayımlarına uygun olarak kurmuştur. Bu durumun sonucunda kültürün dil, din, adet, gelenek ve günlük alışkanlıklar gibi farklı cephelerinde, evrensel ve modern olmayan özelliklerin dönüştürülmesi, topluma sosyal hizmet götürülmesinde öncelikli görev sayılmıştır. Bu da, yerel , kültürel ve geleneksel özelliklerin görülmemesi ve göz ardı edilmesi gibi sonuçlar doğurmuş, kültürel dokunun kavranamaması sebebiyle sosyal hizmet götürme sürecinde çeşitli aksaklıklar ortaya çıkmıştır. Bu makalede, sosyal hizmet alanında kültürel farklılıkların önemi, diğer sosyal bilimlerdeki ve sosyal teorideki tartışmalardan da destek alınarak ortaya konmuş, 2011 Van Depremi sürecinde bölgede yapılan sosyal çalışma sırasındaki gözlemler üzerinden, sözü geçen aksaklıklar ve bunların giderilme yolları gösterilmeye çalışılmıştır. Buna göre sosyal çalışmacıların, müracaatçıların dil, din, adet ve ihtiyaçlarını bilmesi ve bunlara saygılı davranması, onlarla modernleştirici yabancılar olarak değil yardımcı tanıdıklar olarak iletişim kurması gerekmektedir. Travma sonrası normale dönme sürecine ancak bölgedeki normal günlük hayatın kültürel kodları bilinerek katkıda bulunulabilir.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Sosyal Çalışma Kültürel Çalışmalar Sosyoloji

Cultural approach to social work: A case study of the 2011 Van earthquake

Öz:

In Turkey, social work has been institutionalized as a part of the modernization aim, and its relationship with society has been organized according to universalist assumptions of this modernizing effort. As a result, with various aspects of culture such as language, religions, customs, tradition and daily life practices, transformation of non-universal and pre-modern qualities have been accepted as the primary aim of social work. This resulted in ignorance and indifference regarding the local , culturaland traditional qualities, and created some defects and deficiencies in terms of social services. In this article, the importance of culture in the field of social work is underlined drawing support from discussions held in other social sciences and social theory. Based on observations collected during social work in the region short after Van Earthquake in 2011, we present the mentioned deficiencies and their probable solutions. Accordingly, social workers have to know and respect the applicants language, religion, customs, and needs, and to communicate with them as helpful friends rather than modernizing outsiders . Without knowing the cultural codes of daily life in the region, none can contribute to the post-traumatic normalization process.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Sosyal Çalışma Kültürel Çalışmalar Sosyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar H. ve Duyan, G. Ç. (2003). Dünyada sosyal hizmet mesleğinin ortaya çıkışı ve gelişimi. Toplum ve Sosyal Hizmet (Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını), 14 (1), 1-19.
Akman, Y. ve Gündoğdu, M. (2002). Türkiye-Marmara depremi sonrası gerçekleştirilen psikolojik destek çalışmaları. Journal of Qafqaz University, 9 (1), http://journal. qu.edu.az/article_pdf/1028_325.pdf.
Akbaş, E. (2003). Kültürel sembollerini yorumsamacı bir bakış açısıyla okuma ve sosyal hizmet ilişkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14 (1), 20-24.
Akbaş, E. (2007). Bir disiplin aracı olarak sosyal hizmetler. Sosyal Politikalar Dergisi, 2; Sosyal Siyaset Kürsüsü, http://www.sosyalsiyaset.net/documents/soyal_hizmetler.htm.
Aktaş, A. M. (2000). Kriz döneminde sosyal refah hizmetleri ve hizmet organizas yonlarının değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 8 (2), 27-37.
Aktaş, A. M. (2003). Kriz durumlarında sosyal hizmet müdahalesi. Kriz Dergisi, 11 (3), 37-44.
Arama Kurtarma Derneği (AKUT) (ts.). Deprem eğitimi el kitabı.
Babalıoğlu, N. (Şubat 2001). Afetlerde ruhsal yardım. (Ed.) Serdar Esin, Türkan Oğuzhan, Kader Cengiz Kaya, Toker Ergüder, Ayşegül Taylan Özkan ve İzzet Yüksel. Afetlerde Sağlık Hizmetleri Yönetimi (24-28 Ekim 2000-Yalova) Kurs Notları içinde (s. 130-146). Ankara: Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü.
Barker, R. L. (1995). Milestones in the development of social work and social welfare 1900 to 1950. The social work dictionary (3. Bs.), National Association of Social Workers (NASW) Press.
Barth, F. (Der.) (2001). Etnik gruplar ve sınırları kültürel farklılığın toplumsal organizasyonu. Ayhan Kaya ve Seda Gürkan (Çev.). İstanbul: Bağlam.
Budak, A., Uysal, H. ve Aydın, A. C. (2004). Kırsal yapıların deprem karşısındaki davranışı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (3-4), 209-219.
Demirel, S. (2010). Deprem ve psiko-sosyal destek programları. Manevi Sosyal Hizmet, (12 Mart), http://www.manevisosyalhizmet.com/?p=525, 27.12.2011.
Dinçer, Ö. (1998). Stratejik yönetim ve işletme politikası, 5. Baskı, İstanbul: Beta, s. 128den akt. Handan Temizel, Erol Turan ve Metehan Temizel (2008), Küresel işletmecilikte ülkelerin sosyo-kültürel yapılarından kaynaklanan sorunlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 459-474.
Duyan, V., Sayar, Ö. Ö. ve Özbulut, M. (2008). Sosyal hizmeti tanımak ve anlamak. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
Duyan V. (2010). Sosyal hizmet: temelleri-yaklaşımları-müdahale yöntemleri. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
Erdentuğ, N. (1971). Modernleşme çabalarında dikkate alınması gereken eğitime ilişkin temel hususlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4 (1), 1-4.
Giddens, A. (2005). Sosyal teorinin temel problemleri: Sosyal analizde eylem, yapı ve çelişki. Ü. Tatlıcan (Çev.). İstanbul: Paradigma.
Güler, Ç. ve Çobanoğlu, Z. (1994). Afetler. Ankara: Sağlık Bakanlığı.
Işıklı, S. (2001). Deprem ve travma, Toplum ve Bilim, 90, Güz, 105-113.
İleri, M. ve Ali, S. (2001). Deprem ve deprem psikolojisi, seminer raporu.
İşmen, A. E. (2006). Depremin psikolojik etkileri: daha az zarar görmek mümkün mü? Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 349-362.
Koçu, N. ve Korkmaz, S. Z. (2004). Kerpiç malzeme ile üretilen yapılarda deprem etkilerinin tespiti. TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, 2. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi, 6-8 Ekim, İstanbul, s. 52-62 (ayrı basım, s. 1-11).
Kongar, E. (1972) Sosyal çalışmaya giriş. Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği.
Limoncu, S. ve Bayülgen, C. (2005). Türkiyede afet sonrası yaşanan barınma sorunları. Megaron Y.T.Ü. Mim. Fak. E-Dergisi, 1 (1), 24-26.
Mannheim K. (2004), İdeoloji ve ütopya. Mehmet Okyayuz (Çev.), 2. Baskı, Ankara: Epos.
Morris, M. W., Leung, K., Ames D. ve Lickel B. (1999). Views from inside and outside: integrating emic and etic insights about culture and justice judgment. Academy of Management Review, 24 (4), 781-796.
Mutlu, E. C. (1999). Uluslararası işletmecilik, İstanbul: Beta.
Onat, Ü. (2001). Sosyal hizmet eğitiminde makro yaklaşım ve toplum organizasyonu. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12 (3), 103-108.
Özdalga, E. (Ed.) (2009). Tarihsel sosyoloji, Ankara: Doğu Batı.
Özdemir, U. (2000). Sosyal hizmet uygulamasının genel çerçevesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 1 (10), 100-110.
Özdemir, U., Soykan, A., Doğan, S., Arıkan, R. N., Ayaz, H., Aygör, B., İnce, E., Küçüktepepınar, F. ve Kumbasar, H. (2002). Bir üniversite hastanesine sevk edilen depremzedelere yönelik multidisipliner ekip çalışması uygulamaları. Kriz Dergisi, 10 (2): 9-16.
Özlem, D. (2001). Evrenselcilik mitosu ve sosyal bilimler. Sosyal bilimleri yeniden düşünmek içinde (s. 53-66), Defter ve Toplum ve Bilim Ortak Çalışma Grubu, 2. Baskı, İstanbul: Metis.
Piaget, J. (1974). Need and significance of cross-cultural studies in genetic psychology. J. W. Berry ve P. R. Dasen (Ed.), Culture and cognition: readings in cross-cultural psychology içinde. Londra: Methuen.
Pincha, C. (2009), Toplumsal cinsiyete duyarlı afet yönetimi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
Sargut, A. S. (2010). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim (3. Bs.), Ankara: İmge.
Seyyar, A. (2010). Afetlerin kişiler üzerine psiko-sosyal etkileri ve manevî sosyal hizmet uygulamaları. İstanbulun afetlerden zarar görebilirliği2010 Sempozyumu (4-5 Ekim 2010), İstanbul, http://www.sosyalsiyaset.net/documents/30092010.asp.
Şahin, F. (1999). Sosyal hizmetin doğası ve paradigmaları. Nesrin G. Koşar ve Veli Duyan (Ed.), Prof. Dr. Sema Kuta armağan kitabı: yaşam boyu sosyal hizmet içinde (s. 60-74). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
Şeker, A. (2009) 101 soruda sosyal çalışma ve sosyal hizmetler, Ankara: Sosyal Hizmetler Araştırma, Belgeleme, Eğitim Vakfı (SABEV).
Şengün, H. (2007). Afet yönetimi sistemi ve Marmara Depremi sonrasında yaşananlar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şişman, Y. (Ed.). (2010). Sosyal hizmete giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
Tatlıpınar, E. (2011). Metin Yeğin: Türkiyenin ilk komünü Viranşehirde kuruluyor. Akşam, 21 Mayıs 2011, http://www.aksam.com.tr/ekler/pazar/turkiyenin-ilk-komunu- viransehirde-kuruluyor--42033h/haber-42033.
Temizel, H., Turan E., Temizel M. (2008). Küresel işletmecilikte ülkelerin sosyo-kültürel yapılarından kaynaklanan sorunlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (1), 459-474.
Tomanbay, İ. (1999). Sosyal çalışmayı yapılandırmak. Ankara: Sosyal Hizmetler Araştırma, Belgeleme, Eğitim Vakfı (SABEV).
Tomanbay, İ. (2000). Deprem, insan ve sosyal hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 1, Ekim, Ankara, 123-137.
Tuna, K. (2011). Batılı bilginin eleştirisi üzerine. (Gözden geçirilmiş 4. baskı) İstanbul: İz.
Williams, R. (1993). Kültür. Ertuğrul Başer (Çev.). İstanbul: İletişim

APA	YAMAN Ö, Akyurt M (2013). Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. , 103 - 142.
Chicago	YAMAN Ömer Miraç,Akyurt Mehmet Ali Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. (2013): 103 - 142.
MLA	YAMAN Ömer Miraç,Akyurt Mehmet Ali Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. , 2013, ss.103 - 142.
AMA	YAMAN Ö,Akyurt M Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. . 2013; 103 - 142.
Vancouver	YAMAN Ö,Akyurt M Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. . 2013; 103 - 142.
IEEE	YAMAN Ö,Akyurt M "Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği." , ss.103 - 142, 2013.
ISNAD	YAMAN, Ömer Miraç - Akyurt, Mehmet Ali. "Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği". (2013), 103-142.

APA	YAMAN Ö, Akyurt M (2013). Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 0(26), 103 - 142.
Chicago	YAMAN Ömer Miraç,Akyurt Mehmet Ali Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 0, no.26 (2013): 103 - 142.
MLA	YAMAN Ömer Miraç,Akyurt Mehmet Ali Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, vol.0, no.26, 2013, ss.103 - 142.
AMA	YAMAN Ö,Akyurt M Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2013; 0(26): 103 - 142.
Vancouver	YAMAN Ö,Akyurt M Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2013; 0(26): 103 - 142.
IEEE	YAMAN Ö,Akyurt M "Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği." İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 0, ss.103 - 142, 2013.
ISNAD	YAMAN, Ömer Miraç - Akyurt, Mehmet Ali. "Sosyal hizmete kültürel yaklaşım: 2011 Van depremi örneği". İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi 26 (2013), 103-142.