Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi

TOSUN KARAKURT, Elif

Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi

Elif TOSUN KARAKURT (Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Bursa, Türkiye)

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

17 0

Yıl: 2013 Cilt: 15 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 103 - 120 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi

Öz:

Günümüzde kentlerde yaşayan kişilerin sayısının artmasıyla çevresel değerlerin korunması, kentsel hizmet kalitesinin arttırılması ve yaşam kalitesinin sağlanabilmesi önem arz etmektedir. Bu noktada sürdürülebilir kentleşme kavramı ve bu hedefe uygun kent planlarının geliştirilmesi, kentleşme literatüründe tartışılan konulardan birisidir. Sürdürülebilir kentleşme hedefini oluşturan kentler; çevrenin en az düzeyde kirletildiği, kaynakların etkin ve verimli kullanıldığı, arazinin yatay değil dikey olarak kullanıldığı, kentsel hareketliliğin aza indirildiği, insan ölçeğinde ve yaşanabilir niteliğe sahip mekânsal tasarımların gerçekleştirildiği yerleşimlerdir. Bu bağlamda sürdürülebilir kentsel gelişmenin ideal olarak sağlanacağı kentleşme modeli olarak kompakt kent modeli ortaya çıkmaktadır. Kompakt kent modelinde kentlerin daha kısıtlı mekânlarda, daha yüksek yoğunluklu konut alanlarına, karışık arazi kullanımlarına ve az enerji tüketimine olanak verecek biçimde yeniden tasarlanması temel amaçtır. Bu modelde kentin zararlı etkilerini kısıtlı bir alanda tutup, olumsuz dışsal etkileri azaltmak hedeflenmektedir. Fakat büyük kentlerde tanık olunan yatay genişleme süreci; sürdürülebilir kentsel gelişimin gerçekleştirilmesinde kompakt kent modelinin, tek başına yeterli olamayacağını; birbirlerini tamamlayan farklı modellerin bir arada kullanılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelime:

The analysis of compact city model in the process of sustainable urban development

Öz:

With the increase of population living in cities, it has become important to protect environmental values, improve quality of urban service and enable life quality. In this sense, the concept of sustainable urban development and developing city plans compatible with this aim is one of the matters in the literature of urbanization. Cities which create the aim of sustainable urbanization are settlements where the environment are polluted at the least level, resources are used efficiently and productively, where the field is used vertically not horizontally, urban mobility is minimized, spatial designs which have habitable quality are created in human scale. In this fame, compact city model is regarded as the urbanization model which would ideally provide sustainable urban development. The main aim in compact city models is to redesign cities in more restricted areas that would enable more intensive residential places, multiple field usages and less energy consumption. In this model it is aimed to restrict harmful effects of city and minimize negative external effects. However the process of horizontal expansion which is experienced in big cities reveals the necessity of using different models which complete each other and the fact that compact city model will not be efficient alone for enabling sustainable urban development.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arbury, J. (2005). From urban sprawl to compact city – an analysis of urban growth management in Auckland. Master Thesis. University of Auckland, New Zealand. http://portal.jarbury.net/thesis.pdf, (12.03.2012).
Altuntaş, C. ve Türker, D. (2012). Sürdürülebilir tedarik zincirleri: Sürdürülebilirlik raporlarının içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (3): 39 - 64.
Avrupa Kentsel Şartı, http://www.mo.org.tr/UIKDocs/kentselsart1.pdf, (18.11.2012).
Başaran, İ. (2007). Sağlık kentler kavramının gelişiminde sağlıklı kentler projesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (3): 207- 229.
Bayram, F. (2001). Sürdürülebilir kentsel gelişme: araçlar, yaklaşımlar ve Türkiye. İçinde Cevat Geray’a Armağan: 251 - 265. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yayınları.
Beatley, T. (1995). Planning and sustainability: the elements of a new (improved?) paradigm. Journal of Planning Literature, 9 (4): 383–395.
Bozloğan, R. (2005). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 2005 (50): 1011- 1028.
Breheny, M. (1997). Urban compaction: feasible and acceptible. Cities, 14 (4): 209–217.
Burgess, R., (2000). The compact city debate: a global perspective. M. Jenks and R. Burgess (Der.) Compact Cities: Sustainable Urban Forms for Developing Countries: İçinde 9-24. London: Spon Press.
Burton, E. (2002). Measuring urban compactness in UK towns and cities. Environment and Planning B: Planning and Design, 29 (2): 219-250.
Castells, M. (1997). Kent sınıf iktidar. Asuman Erendil (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Cottrell, A. (1978). Enviromental economics. London: Edward Arnold Publishers Ltd.
Çahantimur, A. (2007). Sürdürülebilir kentsel gelişmeye sosyo-kültürel bir yaklaşım: Bursa örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çalışkan, O. (2004). Sürdürülebilir kent formu: derişik kent. Planlama Dergisi, 2004 (3): 33-54.
Denpaiboon, C. ve Kanegae, H. (2008). Compact city strategy of Bangkok mega-city. Manusya: Journal of Humanities, 11 (2): 38-55.
Doğan, A. E. (2002). Birikimin hamalları – kriz, neo-liberalizm ve kent. Ankara: Donkişot Yayınları.
Ertürk, H. (1996). Sürdürülebilir kentler. Yeni Türkiye Habitat II Özel Sayısı, 2 (8) : 174- 178. Ankara: Yeni Türkiye Medya Hizmetleri.
Haughton, G. (1999). Searching for the sustainable city: competing philosophical rationales and process of “ideological capture” in Adelaide, South Australia. Urban Studies, 36 (11): 1891 -1906.
Haughton, G. ve Hunter, C., (1994). Sustainable cities. London: Jessica Kingsley Publishers.
Holden, E. (2004). Ecological footprints and sustainable urban form. Journal of Housing and the Built Environment, 19 (96): 91-109.
Karakurt Tosun, E. (2007). Küreselleşme sürecinde kentlerde mekânsal, sosyal ve kültürel değişim: Bursa örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Karakurt, E. (2002). Küreselleşme ve yerelleşme süreçlerinde üst gelir grubu konutları: Bursa/Bademli örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Özturan, Ö. (2010). Sürdürülebilirlilik kavramı ve çağdaş iç mekân biçimlenişine etkileri. Tasarımda Genç Bakışlar Sempozyumu, 26-28.10.2010, İstanbul.
Maclaren, W. (1996). Urban sustainability reporting. American Planning Association. Spring, 62 (2): 184 -202. Journal of the
Martín-Duque, J.F., Godfrey, A., Díez, A., Cleaves, E., Pedraza, J., Sanz, M.A., Carrasco, R.M. and Bodoque, J.M. (2002). Examples of landscape indicators for assessing environmental conditions and problems in urban and suburban areas. C.A. Brebbia, J.F. Martin-Duque and L.C. Wadhwa (Eds.), The Sustainable City II Urban Regeneration and Sustainability: İçinde 467-476. Boston: WIT Press.
Nijkamp, P. ve Pepping, G. (1998). A meta - analytical evaluation of sustainable city initiatives. Urban Studies, 35 (9): 1481-1500.
Satterthwaite, D. (1997). Sustainable cities or cities that contribute to sustainable development?. Urban Studies, 34 (10): 1667–1691.
Scheurer, J. (2007). Compact city policy: how Europe rediscovered its history and met resistance. Journal of the Urban Reinventors, 2007 (2): www.urbanreinventors.net/2/scheurer/scheurer-urbanreinventors.pdf, (18.11.2012).
Tankut, G. (2004). Kent planlamada çok katmanlı arazi kullanım kararları ile “compact” kent formu arayışı. Şehircilikte Reform 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 27. Kolokyumu, 08.11.2004, İstanbul.
Timmer, C.P. (1991). The agricultural transform. İçinde Chenery H., Sirinivasa T. N. (Der.) Handbook of Development Politics. Amsterdam: Elsevier Science Publications.
UNESCO-MOST. (1996). Conference report on sustainability as a social science concept. Frankfurt.
Van Geenhuisan, M. ve Nijkamp, P. (1994). Sürdürülebilir kenti nasıl planlamalı?. Toplum ve Bilim Dergisi, (64–65): 129-140.
Wheeler, S. (2004). Planning for sustainability: toward livable, equitable, and ecological eommunities. Londra - New York: Routledge Publishing.
Williams, K. (2000). Can urban intensification contribute to sustainable cities?: an international perspective. Oxford: Centre for Sustainable Development, Oxford, Brookes University.
Yalkı, T. (1998). Sürdürülebilir kent ve Bursa 2020 Çevre Düzeni Strateji Planı. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması Tartışma Toplantısı. 11–12 Aralık 1997. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını. Yayın No.126.
Yazar, K. H. (2006). Sürdürülebilir kentsel gelişme çerçevesinde orta ölçekli kentlere dönük kent planlama önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kentleşme Tematik Grubu. (2007). Sürdürülebilir kentleşme bakış açısı ile Türkiye’de kentleşme sektörüne ilişkin tespit ve değerlendirmeler www.bayindirlik.gov.tr/.../1kentlesmemevcutdurumraporuson.doc, (12.03.2012)
RTD Framework Programme,www1.wspgroup.fi/lt/propolis/ PROPOLIS_Final_100204.pdf, (12.03.2012).
Sustainable planning concepts at the beginning of 21st century, http://ebookbrowse.com/4-sustainable-planning-concepts-at-the-beginning-of-21st- ppt-d12669883, (12.03.2012).

APA	TOSUN KARAKURT E (2013). Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. , 103 - 120.
Chicago	TOSUN KARAKURT Elif Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. (2013): 103 - 120.
MLA	TOSUN KARAKURT Elif Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. , 2013, ss.103 - 120.
AMA	TOSUN KARAKURT E Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. . 2013; 103 - 120.
Vancouver	TOSUN KARAKURT E Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. . 2013; 103 - 120.
IEEE	TOSUN KARAKURT E "Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi." , ss.103 - 120, 2013.
ISNAD	TOSUN KARAKURT, Elif. "Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi". (2013), 103-120.

APA	TOSUN KARAKURT E (2013). Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 103 - 120.
Chicago	TOSUN KARAKURT Elif Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15, no.1 (2013): 103 - 120.
MLA	TOSUN KARAKURT Elif Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.15, no.1, 2013, ss.103 - 120.
AMA	TOSUN KARAKURT E Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 15(1): 103 - 120.
Vancouver	TOSUN KARAKURT E Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 15(1): 103 - 120.
IEEE	TOSUN KARAKURT E "Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, ss.103 - 120, 2013.
ISNAD	TOSUN KARAKURT, Elif. "Sürdürülebilir kentsel gelişim sürecinde kompakt kent modelinin analizi". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/1 (2013), 103-120.