Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler

AYAZ, AYŞE BURCU; AYAZ, Muhammed; YAZGAN, Yankı

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler

Ayşe Burcu AYAZ, (SB Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, Sakarya, Türkiye)

Muhammed AYAZ, (SB Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, Sakarya, Türkiye)

Yankı YAZGAN (Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

58 10

Yıl: 2013 Cilt: 24 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 101 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler

Öz:

Amaç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı konulan çocukların sosyal ilişki biçimlerinin uygun olmadığı ve bu çocuklardaki sosyal sorunların yüz ifadelerine ait uygun ipuçlarını almaktaki zorluk- tan kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Çalışmamız, DEHB’de sosyal cevaplılığı yordayan etmenleri ve bu etmenlerin sosyodemografik veri- lerle ilişkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Katılımcılardan Gözlerden Akıl Okuma Testi’nden (GAOT) uyarlanan bir test yardımıyla yüz ifadesi resimlerinden duygusal ipuç- larını yorumlamaları istendi. Tanılar Okul Çağı Çocukları İçin Duygu- lanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi ile konuldu. Ayrı- ca çocukların değerlendirilmesinde Sosyodemografik Bilgi Formu, Ço- cukluk Çağı Davranış Değerlendirme Ölçeği ve Sosyal Cevaplılık Ölçe- ği (SCÖ) kullanıldı. Bulgular: Çalışmamıza DEHB (s=64) ve kontrol (s=69) olmak üzere 133 çocuk katıldı. DEHB grubu (13,22±1,28) ve kontrol grubu (12,97 ±1,27) yaş ortalamaları açısından benzerdi. DEHB grubunun %50’si ve kontrol grubunun %49,3’ü erkekti. DEHB grubunun kontrol gru- buna oranla GAOT ortalama puanları daha düşüktü (sırasıyla 20,52± 3,95/23,70±3,55) ve DEHB grubu kontrol grubuna oranla SCÖ’de daha yüksek puan aldı (sırasıyla 65,84±18,83/36,04±16,32). DEHB grubunda dikkat sorunlarının ve duygusal yüz ifadelerini yorumlama becerisindeki zayıflığın sosyal cevaplılıkta bozulmayı yordadığı belirlen- di. Sonuç: Çalışmamızda DEHB tanısı konulan çocuklarda yüz ifadelerini tanıma becerisinin ve sosyal cevaplılığın bozulduğu belirlenmiştir. Ça- lışmamızın sonuçları sosyal cevaplılık ve yüz ifadesine dayanarak duygu- ları tanıma açısından DEHB’li çocukların zorluklarını vurgulamaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri Psikoloji Psikiyatri

Alterations in social reciprocity in attention-deficit hyperactivity disorder

Öz:

Objective: Social interactions in children with attention deficit- hyperactivity disorder (ADHD) are inappropriate and such social problems may originate from a failure to attend to the appropriate cues of affect. The present study aimed to determine the factors predictive of social reciprocity in ADHD and their relationship to sociodemographics. Materials and Methods: Participants were required to interpret emotional cues depicted in pictures of facial expressions with a test that was adopted from the Reading Mind in the Eyes Test (RMET). Diagnoses were established based on the Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia (K-SADS-PL). Moreover, a detailed sociodemographic form, the Child Behavior Checklist (CBCL), and the Social Reciprocity Scale (SRS) were used for assessment. Results: This study included 133 children; 64 in the ADHD group and 69 in the control group. There wasn’t a significant difference in mean age between the ADHD group (13.22 ± 1.28 years) and control group (12.97 ± 1.27 years). In all, 50% of the ADHD group and 49.3% of the control group were male. The mean RMET score was significantly lower in the ADHD group than in the control group (ADHD group: 20.52 ± 3.95; control group: 23.70 ± 3.55) and the mean SRS score was significantly higher in the ADHD group than in the control group (ADHD group: 65.84 ± 18.83; control group: 36.04 ± 16.32). In the ADHD group attention problems and lower level of ability to interpret emotional facial expressions were predictive of impaired social reciprocity. Conclusion: The findings show that both the ability to decode facial expressions and social reciprocity were impaired in the ADHD group. These findings highlight the difficulty children with ADHD have with social functioning and interpretation of emotions based on facial expressions.

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Achenbach TM, Edelbrock C (1983) Manual for the Child Behavior Checklist/4-18 and Revised Child Behavior Profile. University of Vermont, Department of Psychiatry, Burlington VT.
Adolphs R (2003) Cognitive neuroscience of human social behaviour. Nature Reviews Neuroscience 4: 165–78.
Akçakın M (1985) Çocukların Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği’nin tanıtımı ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi 5: 3-6.
Bagwell CL, Molina BS, Pelham WE ve ark. (2001) Attention-deficit hyperactivity disorder and problems in peer relations: Predictions from childhood to adolescence. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 40: 1285−92.
Barkley RA (2003) Attention-deficit hyperactivity disorder. Child psychopathology, 2. Baskı, EJ Mash, RA Barkley (Ed), New York. Guilford Press, s. 75-143.
Baron-Cohen S, Wheelwright S, Hill J ve ark. (2001) The ‘‘Reading the Mind in the Eyes’’ test revised version: a study with normal adults, and adults with Asperger syndrome or high-functioning autism. J Child Psychol Psychiatry 42: 241–51.
Biederman J, Faraone SV (2005) Attention-deficit/hyperactivity disorder. Lancet, 366: 237−48.
Biederman J, Monuteaux MC, Kendrick E ve ark. (2005) The CBCL as a screen for psychiatric comorbidity in paediatric patients with ADHD. Arch Dis Child 90: 1010–15.
Bohlin G, Janols LO (2004) Behavioural problems and psychiatric symptoms in 5–13 year-old Swedish children – a comparison of parent ratings on the FTF (Five to Fifteen) with the ratings on CBCL (Child Behavior Checklist). Eur Child Adolesc Psychiatry 13 (Suppl. 3): 14-22.
Constantino JN, PrzybeckT, Friesen D ve ark. (2000) Reciprocal social behavior in children with and with out pervasive developmental disorders. J Dev Behav Pediatr 21: 2-11.
Constantino JN, Davis SA, Todd RD (2003) Validation of a brief quantitative measure of autistic traits: Comparison of the social responsiveness scale with the autism diagnostic interview-revised. J Autism Dev Disord 33: 427-33.
Cormier E (2008) Attention Deficit/Hyperactivity Disorder: A Review and Update. J Pediatr Nurs 23: 5.
DuPaul GJ, McGoey KE, Eckert TL ve ark. (2001) Preschool children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Impairments in behavioral, social, and school functioning. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 40: 508–15.
Edwards G, Barkley RA, Laneri M ve ark. (2001) Parent–adolescent conflict in teenagers with ADHD and ODD. J Abnorm Child Psychol 29: 557−72.
Erol N, Arslan BL, Akçakın M (1995) The adaptation and standardization of the Child Behavior Checklist among 6-18 year old Turkish children. Eunethdis: European Approaches to Hyperkinetic Disorder, Sergeant J (Ed), Zürih, Fotoratar, s. 97-113.
Erol N, Şimşek Z (1998) Türkiye Ruh Sağlığı Profili: Çocuk ve Gençlerde Ruh Sağlığı: yeterlik alanları, davranış ve duygusal sorunların dağılımı, 1. Baskı, N Erol, C Kılıç, M Ulusoy, M Keçeci, Z Şimşek (Ed), Ankara. Eksek Tanıtım Ltd. Şti, s. 25-75.
Gillberg C (1998) Attention deficits and specific learning disorders. Diseases of the nervous system in childhood, 2. Baskı, J Aicardi (Ed), London. Mac Keith Press s. 843-52.
Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B ve ark. (2004) Okul çağı çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Dergisi 11: 109-16.
Greene RW, Biederman J, Faraone SV ve ark. (1996) Toward a newpsychometric definition of social disability in children with attention-deficit hyperactivity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 35: 571-8.
Gresham FM, MacMillan DL, Bocian KM ve ark. (1998) Comorbidity of hyperactivity–impulsivity–inattention and conduct problems: Risk factors in social, affective, and academic domains. J Abnorm Child Psychol 26: 393−406.
Guralnick MJ (2005) Early intervention for children with intellectual disabilities: Current knowledge and future prospects. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities 18: 313–24.
Hoza B, Mrug, Gerdes AC ve ark. (1994) What aspects of peer relationships are impaired in children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder? J Consult Clin Psychol 62: 833-42.
Kaufman J, Birmaher B, Brent D (1997) Schedule for affective disorders and schizophrenia for schoolage children-present and lifetime version (K-SADS-PL): Initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36: 980-8.
Pelc K, Kornreich C, Foisy ML ve ark. (2006) Recognition of emotional facial expressions in attention-deficit hyperactivity disorder. Pediatr Neurol 35: 93-7.
Petty CR, Rosenbaum JF, Hirshfeld-Becker DR ve ark. (2008) The child behavior checklist broad-band scales predict subsequent psychopathology: a five-year follow-up. J Anxiety Disord 22: 532–9.
Polanczyk G, de Limas MS, Horta BL ve ark. (2007) The worldwide prevalence of ADHD: A systematic review and metaregression analysis. Am J Psychiatry 164: 942−8.
Reiersen AM, Constantino JN, Todd RD (2008) Co-occurrence of motor problems and autistic symptoms in Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 47: 662-72.
Sagvolden T, Sergeant JA (1998) Attention deficit/hyperactivity disorder —from brain dysfunctions to behaviour. Behav Brain Res 94: 1-10.
Savaşır I, Şahin N (1995) Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISCR) El Kitabı. Ankara. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Sergeant JA, Geurts H, Oosterlaan J (2002) How specific is a deficit of executive functioning for attention deficit/hyperactivity disorder? Behav Brain Res 130: 3-28.
Spencer TJ (2006) ADHD and comorbidity in childhood. J Clin Psychiatry 67 (Suppl. 8: 27−31.
Stroes AD, Alberts ED, Van Der Meer JJ (2003) Boys With ADHD in Social Interaction With a Nonfamiliar Adult: An Observational Study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 42: 295–302.
Ünal S, Güler AS, Dedeoğlu C ve ark. (2009) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı olan klinik örneklemde sosyal karşılıklılık: Okul örnekleminden elde edilen kontrol grubu ile karşılaştırma. Poster bildirisi. 19. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi.
Voracek M, Dressler SG (2006) Lack of correlation between digit ratio (2D:4D) and Baron-Cohen’s ‘‘Reading the Mind in the Eyes’’ test, empathy, systemising, and autism-spectrum quotients in a general population sample. Personality and Individual Differences 41: 1481–91.
Weiss M, Weiss G (2002) Attention deficit hyperactivity disorder. Child and Adolescent Psychiatry-a comprehensive textbook, 3. Baskı, M Lewis (Ed), Philadelphia. Lippincott Williams and Wilkins s. 649-50.
Wyman PA, Sandler I, Wolchik S ve ark. (2000) Resilience as cumulative competence promotion and stress protection: Theory and intervention. The promotion of wellness in children and adolescents, D Cicchetti, J Rappaport, I Sandler, RP Weissberg (Ed), Washington DC, Child Welfare League of America.
Yıldırım EA, Kaşar M, Güdük M ve ark. (2011) Investigation of the reliability of the “Reading The Mind in The Eyes Test” in a Turkish population. Turk Psikiyatri Derg 22: 177-86.
Yuill N, Lyon J (2007) Selective difficulty in recognising facial expressions of emotion in boys with ADHD: General performance impairments or specific problems in social cognition? Eur Child Adolesc Psychiatry 16: 398−404.

APA	AYAZ A, AYAZ M, YAZGAN Y (2013). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. , 101 - 110.
Chicago	AYAZ AYŞE BURCU,AYAZ Muhammed,YAZGAN Yankı Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. (2013): 101 - 110.
MLA	AYAZ AYŞE BURCU,AYAZ Muhammed,YAZGAN Yankı Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. , 2013, ss.101 - 110.
AMA	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. . 2013; 101 - 110.
Vancouver	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. . 2013; 101 - 110.
IEEE	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler." , ss.101 - 110, 2013.
ISNAD	AYAZ, AYŞE BURCU vd. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler". (2013), 101-110.

APA	AYAZ A, AYAZ M, YAZGAN Y (2013). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 101 - 110.
Chicago	AYAZ AYŞE BURCU,AYAZ Muhammed,YAZGAN Yankı Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi 24, no.2 (2013): 101 - 110.
MLA	AYAZ AYŞE BURCU,AYAZ Muhammed,YAZGAN Yankı Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.24, no.2, 2013, ss.101 - 110.
AMA	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013; 24(2): 101 - 110.
Vancouver	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013; 24(2): 101 - 110.
IEEE	AYAZ A,AYAZ M,YAZGAN Y "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler." Türk Psikiyatri Dergisi, 24, ss.101 - 110, 2013.
ISNAD	AYAZ, AYŞE BURCU vd. "Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler". Türk Psikiyatri Dergisi 24/2 (2013), 101-110.