İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği

Nüket ÇEVİK KIRCI, (Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler, Fakültesi, İşletme Bölümü, Zonguldak, Türkiye)
Mehmet CURAL (Bülent Ecevit Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler, Fakültesi, Maliye Bölümü, Zonguldak, Türkiye)
Maliye Dergisi
24 3
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 165 Sayfa Aralığı: 115 - 139 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği

Öz:
Bu çalışmanın amacı iç ve dış borçlanma ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisini Türkiye örneğinde 1989:01-2012:04 dönemi için ampirik olarak analiz etmektir. Değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin varlığı Vektör Otoregresif Model (VEC) ve Toda-Yamamoto nedensellik tekniğiyle incelenmiştir. Ekonometrik analiz; dış borçtan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi belirlemiş, ancak iç borcun ekonomik büyümenin nedeni olduğuna dair bir kanıt sağlamamıştır. Dış borç değişkeni, kamu ve özel sektöre ait dış borçlar olarak kategorize edilmiş ve her iki değişken ekonomik büyümenin Granger nedeni olarak belirlenmiştir. Çalışmada 2001 ekonomik krizinin iç borçlanma ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisini etkilediğine dair kanıt elde edilememiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Kamu Yönetimi İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Causality between domestic debt, external debt, and economic growth: The case of Turkey over the period 1989-2012

Öz:
This paper empirically investigates the relationship between domestic debt, external debt, and economic growth of Turkey over the period of 1989:01-2012:04. We examine this relationship using the vector autoregression models (VAR) and the Toda-Yamamoto causality technique. Econometric analysis suggests that there is unidirectional causality that runs from external debt to economic growth; however, the fact that domestic debt is a reason of economic growth could not be proven. External debt variable has been categorized as external debt of public and private sectors and both variables have been determined as the Granger causality of the economic growth. Finally, it could not be proven that 2001 economic crisis affected the causality between domestic debt and economic growth.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme Kamu Yönetimi İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abu Bakar, N. ve Hassan, S. (2008), “Empirical Evaluation on External Debt of Malaysia”, International Business&Economics Research Journal, 7(2).
  • Açba, S. (1991), Devlet Borçlanması, Adım Yayıncılık, Ankara.
  • Adofu, I. ve Abula, M. (2010), “Domestic Debt and the Nigerian Economy”, Current Research Journal of Economic Theory, 2(1), 22-26.
  • Ali Abbas, S.M. ve Christensen, J.E. (2007), “The Role of Domestic Debt Markets in Economic Growth: An Empirical Investigation for Low-income Countries and Emerging Markets”, IMF Working Paper, WP/07/127.
  • Arıcan, E. (2002), Gelişmekte Olan Ülkelerde İstikrar Politikaları Uygulamaları: Türkiye, Derin Yayınları, İstanbul.
  • Arnone, M., Bandiera, L. ve Presbitero, A.F. (2005), “External Debt Sustainability: Theory and Evidence”, http://129.3.20.41/eps/if/papers/0512/0512007.pdf (Erişim Tarihi: 23.07.2010)
  • Atukeren, E. (2011), “Granger-Nedensellik Sınamalarına Yeni Yaklaşımlar”, Atatürk Üniversitsi, İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 137.
  • Beaugrve, F., Loko, B. ve Mlachila, M. (2002), “The Choice Between External and Domestic Debt in Financing Budget Deficits: The Case of Central and West African Countries”, IMF Working Paper, No. 02/79, http://www.imf.org/external/pubs/cat/ longres.aspx?sk=15796 (Erişim Tarihi: 20.07.2013)
  • Bilginoğlu, M.A. ve Aysu, A. (2008), “Dış Borçların Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 31, Temmuz-Aralık 2008, 1-23.
  • Borensztein, E., Yeyati, E.L. ve Panizza, U. (2007), Living With Debt: How the Limit the Risks of Sovereign Finance, Inter-American Development Bank, Economic and Social Progress in Latin America, 2007 Report.
  • Chenery, H.B. ve Strout, A.B. (1966), “Foreign Assistance and Economic Development”, American Economic Review, September, 56(4), 679.733.
  • Christensen, J. (2005), “Domestic Debt Markets in Sub-Saharan Africa”, IMF Staff Papers, http://www.imf.org/External/Pubs/FT/staffp/2005/04/pdf/christen.pdf (Erişim Tarihi: 21.01.2013).
  • Clark, D. (1992), “Distribution of Offical Development Assistance Among Developing Country Recipents”, The Developing Economies, XXX(3), 189-197.
  • Clements, B., Bhattacharya, R. ve Nguyen, T.Q. (2003), External Debt, Public Investment and Growth in Low-Income Countries, IMF Working Paper, No: WP/03/249, 1-25.
  • Çelik, S. ve Başkonuş Direkci, T. (2013), “Türkiye‟de 2001 Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemler İçin Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi (1991–2010)” http://www.turkishstudies.net/Makaleler/2042214068_8%c3%87elik%20S%c3% bcleyman_111-135.pdf (Erişim Tarihi: 08.07.2013)
  • Çiçek, H., Gözegir, S. ve Çevik, E. (2010), “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 141-156.
  • Demir, M. ve Sever, E. (2008), “Kamu İç Borçlanmasının Büyüme, Faiz ve Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkileri”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 170-196.
  • Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root” Journal of the American Statistical Association 74, 427-431.
  • DPT (2001), Borçlanma, İç ve Dış Borç Yönetimi, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
  • Drazen, A. (1996), “Towards a Political-Economic Theory of Domestic Debt”, NBER Working Paper Series, No: 5890, January.
  • Ekzen, N. (2003), “Cumhuriyet‟in Ortaçağı: Kamu Ekonomisinde Finansman Politikası Aracı Olarak İç Borçlanma (1984-1999)”, İktisadi Kalkınma Kriz ve İstikrar (İktisat Üzerine Yazılar-III), Derleyenler: A.H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Erdem, M. (2012), Devlet Borçları, Ekin Yayınevi, 4.Baskı, Bursa.
  • Evgin, T. (1996), “Dış Borçlanma ve Dış Borçlarımızda Yapılan Düzenlemeler” Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 7(23), 15-33.
  • Fabella, R. ve Madhur, S. (2003), “Bond Market Development in East Asia: Issues ve Challenges”, Asian-Pacific Economic Literature, 18, 1-30
  • Fanizza, D. (1995), “Fiscal Deficit and Public Debt in Industrial Countries (1970- 1994)”, IMF Working Paper, WP/95/49, http://papers.ssrn.com/sol3/ papers.cfm?abstract_id=883197 (Erişim Tarihi: 02.04.2013).
  • Fry, M.J. (1997), Emancipating the Banking System and Developing Markets for Government Debt, London: Routledge.
  • Granger, C.W.J. (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods” Econometrica, 37, 424-438.
  • Granger, C.W.J. (1988), “Recent Developments in the Concept of Causality”, Journal of Econometrics, 37, 199-211.
  • Gray, S. ve Woo, D. (2000), “Reconsidering External Financing of Domestic Budget Deficits: Debunking Some Received”, IMF Policy Discussion Papers, No. 00/8, July, 1-24.
  • Gunnig, J.W. ve Mash, R. (2001), “Fiscal Implications of Debt ve Debt Relief: Issues Paper”, Center for the Study of African Economics Reports, www.csae.ox.ac.uk/reports/Rep0001/rep0001.pdf (Erişim Tarihi: 15.02.2013)
  • Guscina, A. (2008), “Impact of Macroeconomic, Political, and Institutional Factors on the Structure of Government Debt in Emerging Market Countries”, IMF Working Paper, WP/08/205, 1-45, http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp /2008/wp08205.pdf (Erişim Tarihi: 07.06.2013)
  • Hacker, R.S. ve Hatemi-J, A. (2005), “A Multivariate Test for ARCH Effects” Applied Economics Letters, 12(7), 411-417.
  • Hacker, R.S. ve Hatemi-J, A. (2006), “Tests for Causality Between Integrated Variables Using Asymptotic and Bootstrap Distributions: Theory and Application” Applied Economics 38(13), 1489-1500.
  • Hatemi-J, A. (2003), “A New Method to Choose Optimal Lag Order in Stable and Unstable VAR Models”, Applied Economics Letters, 10(3), 135-137.
  • Hatemi-J, A. ve Irandoust, M. (2006), “A Bootstrap-corrected Causality Test: Another Look at the Money-income Relationship”, Empirical Economics, 31(1), 207-216.
  • Hauner, D. (2006), “Fiscal Policy and Financial Development,” IMF Working Paper, http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2006/wp0626.pdf (Erişim Tarihi: 19.04.2013)
  • HM (2003), Kamu Borç Yönetimi Raporu, Nisan.
  • HM (2003), Hazine Dergisi (Cumhuriyet‟in 80. Yılı Özel Sayısı), Ankara.
  • IMF (2003), World Economic Outlook: Public Debt in Emerging Markets, September.
  • İnce, M. (2001), Devlet Borçları ve Türkiye, Gazi Kitabevi, Ankara.
  • İpek, E. ve Yaşar, B.K. (2008), “Türkiye‟de Ekonomik Büyüme ve Dış Borç İlişkisi”, Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Uluslararası Sempozyumu, Balıkesir.
  • Karagöl, E. (2002), “Debt Reduction Versus Domestic Policies in Turkey”, Yapi Kredi Economic Review, 13(2), 3-14.
  • Karagöl, E. (2006), “The Relationship between External Debt, Defence Expenditures and Gnp Revisited: The Case of Turkey”, Defence and Peace Economics, February, 17(1), 47-57.
  • Karagöl, E. (2010), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Dış Borçlar, Seta Analiz, Sayı: 26.
  • Kaya, A.A. ve Han, E. (2008), Kalkınma Ekonomisi: Teori ve Politika, 6. Baskı, Nobel Yayınları.
  • Kırcı Çevik, N. (2012), “Para ve Maliye Politikaları Arasındaki Etkileşimin Zaman Serileri ile Analizi: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
  • Kihangire, D. (2010), “The Impact of the Global Economic Crisis on Domestic Debt Sustainability: Evidence from Uganda, 1995-2009”, Bank of Uganda Working Paper, 1-15.
  • Koyuncu Turan, F. ve Tekeli, S. (2010), “1990 Sonrası Dönemde Türkiye‟de Dış Borç Stoku Üzerinde Etkili Olan Ekonomik Faktörlerin Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 123-130.
  • Krugman, P.R. (1988), “Market-Based Debt Reduction Schemes”, NBER Working Paper, 1-43, http://www.nber.org/papers/w2587 (Erişim Tarihi: 12.01.2013)
  • Krugman, P.R. (1989), “Financing vs. Forgiving a Debt Overhang”, NBER Working Paper, 1-43, http://www.nber.org/papers/w2486 (Erişim Tarihi: 24.12.2012).
  • Maana, I., Owino, R. ve Mutai, N. (2008), “Domestic Debt and its Impact on the Economy – The Case of Kenya”, http://www.africametrics.org/documents/ conference08/day1/session2/maana_owino_mutai2.pdf (Erişim Tarihi: 14.05.2013)
  • Mehl, A. ve Reynaud, J. (2005), “The Determinants of „Domestic‟ Original Sin in Emerging Market Economies,” Working Paper Series 560, European Central Bank.
  • Meier, G.M. (2005), Biography of a Subject: An Evolution of Development Economics, Oxford University Press.
  • Nurkse, R. (1963), “Az Gelişmiş Ekonomilerde Büyüme: Ekonomik Gelişme Probleminin Uluslararası Yönleri”, Çev: T. Toskay, İktisadi Büyüme ve Gelişme Seçme Yazılar, Sermet Matbaası, İstanbul 1966.
  • Oskay, C. (2010), “Türkiye‟de Dış Borçlar ve Avrupa Borç Krizinin Olası Yansıması Üzerine Bir Değerlendirme”, Bütçe Dünyası Dergisi, 34, 58-75.
  • Önder, İ. vd. (1995), Kamu Açıkları ve Kamu Borçlanması, Türk Harp-İş Sendikası Yayınları, Ocak, Ankara.
  • Papenek, G.F. (1973), “Aid, Foreign Pirivate Investment, Savings and Growth in Less Developed Countries”, Journal of Political Economy, 81, 120-130.
  • Patenio, J.A.S. ve Tan-Cruz, A. (2007), “Economic Growth and External Debt Servicing of the Philippines: 1981-2005”, http://www.nscb.gov.ph/ncs/10thNCS/ papers/contributed %20papers/cps-02/cps02-02.pdf (Erişim Tarihi: 07.05.2013).
  • Pattillo, C., Poirson, H. ve Ricci, L. (2002), “External Debt and Economic Growth”, Finance&Development, 39(2), 1-49.
  • Perron, P. (1989), “The Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis” Econometrica, 57(6), 1631-1401.
  • Perron, P. (1990), “Testing for a Unit Root in a Time Series With a Changing Mean”, Journal of Business Economics and Statistics, 8, 153-162.
  • Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988), “Testing for A Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, 75, 335-346.
  • Reinhart, C.M. ve Rogoff, K.S. (2007). “The Forgotten History of Domestic Debt”, NBER Working Paper Series, 13946, http://www.nber.org/papers/w13946 (Erişim Tarihi: 24.03.2013)
  • Rosenstein-Rodan P.N. (1962), “International Aid For Underdeveloped Countries”, The Review of Economics and Statistics, 43, 107-138.
  • Sachs, J.D. (1989), “Conditionality, Debt Relief, and the Developing Country Debt Crisis”, in: Jeffrey D. Sachs (ed.), Developing Country Debt and Economic Performance, University of Chicago Press, 1, 255-295.
  • Schclarek, A. (2004), “Debt and Economic Growth in Developing Industrial Countries”, http://www.nek.lu.se/publications/workpap/Papers/WP05_34.pdf (Erişim Tarihi: 12.05.2013)
  • Sheikh, M.R., Faridi, M.Z. ve Tariq, K. (2010), “Domestic Debt and Economic Growth in Pakistan: An Empirical Analysis”, Pakistan Journal of Social Sciences, December, 30(2), 373-387.
  • Sims, A.G. (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, 48, 1-48.
  • Singh, C. (1999), “Domestic Debt and Economic Growth in India”, http://www.jstor.org/stable/4408051, Economic and Political Weekly, 34(23), 1445-1453.
  • Singh, R.D. (1985), “State Intervetion, Foreign Economic Aid, Savings and Growth in LDC‟s: Some Recent Evidence, Kylclos, 38, 216-233.
  • Sosa, M.A.C. (1986), “External Finance in the Economic Development of the Philippines” CB Review, 38, 28-32.
  • Stoneman, C. (1975), “Foreign Capital and Economic Growth”, World Development, 3(1), 11-26.
  • Sugözü, İ.H. (2010), Devlet Borçları IMF-Dünya Bankası ve Türkiye, Nobel Yayın Dağıtım, Birinci Basım, Ankara.
  • Şeker, M. (2006), “Dış Borçlanmaya Teorik Bir Bakış ve Dış Borçların Ekonomik Etkileri”, Sosyoekonomi, Ocak-Haziran 2006-1, 73-92.
  • Taban, S. ve Kara, A. (2006), “Türkiye‟de Kamu Kesimi İç Borçlanmasının Özel Yatırım Harcamaları Üzerindeki Etkisi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, Ekim, 1(2), 11-26.
  • Tanzi, V. ve Chalk, N. (2000), “Impact of Large Public Debt on Growth in the EU: A Discussion of Potential Channels.” European Economy, 2, 23-43.
  • Tarı, R. (2006), Ekonometri, Avcı Ofset, İstanbul.
  • TCMB (2013), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, www.tcbm.gov.tr (Erişim Tarihi: 17.06.2013)
  • Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995), “Statistical Inference in Vector Autoregressions With Possibly Integrated Processes” Journal of Econometrics, 66, 225-250.
  • Ulusoy, A. (2013), Devlet Borçlanması, 7. Baskı, Celepler Matbaacılık, Trabzon.
  • Uysal, D., Özer, H. ve Mucuk, M. (2009), “Dış Borçlanma Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1965-2007)”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 161-178.
  • World Bank ve IMF (2001), Developing Government Bond Markets, a Handbook, Washington, http://www1.worldbank.org/finance/assets/images/Handbook _14955_chapter _1.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2010)
  • Yaşa, M. (1981), Devlet Borçları, 3. Baskı, Has Kurtulmuş Matbaası, İstanbul.
  • Yavuz, A. (2009), “Başlangıcından Bugüne Türkiyenin Borçlanma Serüveni: Durum ve Beklentiler”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 203-226.
  • Yavuz, N.Ç. (2005), “Türkiye‟de Kamu Harcamalarının Özel Sektör Yatırım Harcamalarını Dışlama Etkisinin Testi (1980-2003)”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XX(1), 269-284.
  • Yılmaz, B.E ve Cural, M. (2010), “Türkiye‟de İç Borçlanmadaki Değişimi Belirleyen Faktörlere Yönelik Bir Regresyon Analizi Çalışması: 1975-2010”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54. Seri, 1-22.
  • Zivot, E. ve Andrews, W.K.D. (1992), “Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis” Journal of Business&Economic Statistics, 10(3), 251-270.
APA ÇEVİK KIRCI N, CURAL M (2013). İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. , 115 - 139.
Chicago ÇEVİK KIRCI Nüket,CURAL MEHMET İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. (2013): 115 - 139.
MLA ÇEVİK KIRCI Nüket,CURAL MEHMET İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. , 2013, ss.115 - 139.
AMA ÇEVİK KIRCI N,CURAL M İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. . 2013; 115 - 139.
Vancouver ÇEVİK KIRCI N,CURAL M İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. . 2013; 115 - 139.
IEEE ÇEVİK KIRCI N,CURAL M "İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği." , ss.115 - 139, 2013.
ISNAD ÇEVİK KIRCI, Nüket - CURAL, MEHMET. "İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği". (2013), 115-139.
APA ÇEVİK KIRCI N, CURAL M (2013). İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 0(165), 115 - 139.
Chicago ÇEVİK KIRCI Nüket,CURAL MEHMET İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi 0, no.165 (2013): 115 - 139.
MLA ÇEVİK KIRCI Nüket,CURAL MEHMET İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi, vol.0, no.165, 2013, ss.115 - 139.
AMA ÇEVİK KIRCI N,CURAL M İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi. 2013; 0(165): 115 - 139.
Vancouver ÇEVİK KIRCI N,CURAL M İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi. 2013; 0(165): 115 - 139.
IEEE ÇEVİK KIRCI N,CURAL M "İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği." Maliye Dergisi, 0, ss.115 - 139, 2013.
ISNAD ÇEVİK KIRCI, Nüket - CURAL, MEHMET. "İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye örneği". Maliye Dergisi 165 (2013), 115-139.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 19:36

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları