Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma

TUFAN, Evren; UĞURLU KARAKAŞ, Görkem; KAŞAN, Turgay; TAN, Serap; BİLİCİ, Rabia; TURHAN, Levent

Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma

Rabia BİLİCİ, (Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Polikliniği, Elazığ, Türkiye)

Evren TUFAN, (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı, Bolu, Türkiye)

Levent TURHAN, (Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Polikliniği, Elazığ, Türkiye)

Görkem UĞURLU KARAKAŞ, (Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Ankara, Türkiye)

Serap TAN, (Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Polikliniği, Elazığ, Türkiye)

Turgay KAŞAN (Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi, Psikiyatri Polikliniği, Elazığ, Türkiye)

Fırat Tıp Dergisi

50 17

Yıl: 2013 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 15 - 19 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma

Öz:

Amaç: Elazığ yöresinde gerçekleşen bir deprem sonrasında psikiyatrik şikayetlerle başvurusu olan bireylerin sosyodemografik özelliklerinin ve anksiyete belirtilerinin ve anksiyete düzeylerine etki eden faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Depremden sonra psikiyatrik yardım arayışı olanlar arasından okuma yazma bilen, mental retardasyon ya da psikotik bozukluğu olmayan >17 yaş bireyler çalışmaya dahil edildi. Katılımcılara sosyodemografik veri toplama formu, Travmatik Yaşam Olayları Listesi ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulandı. Bulgular: Katılımcıların (n=101) ortalama yaşı 39,2±17,3 yıl olup % 67,3’ü kadındı. Katılımcıların %55,4’ünde oturulan evin hasar görmesi ve %12,9’unda depremde yakınlarından birinin kaybı söz konusu idi. Geçmiş travma deneyimi %31,6’sında, geçmiş psikiyatrik tedavi öyküsü ise %9,9’unda bulunmakta idi. Katılımcıların %27,8 oran ile en sık bildirilen geçmiş travmalar deprem/ sel ve benzeri doğal afetlerdi. Beck Anksiyete Ölçeği puan ortalaması 19,29±12,38 olarak saptandı. En sık belirtilen yakınma (%73,3) çok kötü şeyler olacak korkusu idi. Beck Anksiyete Ölçeği puanları kadınlarda erkeklere göre, geçmiş travma öyküsü olanlarda olmayanlara göre yüksekti. Anksiyete belirtilerinin görülme sıklığı ve ilgili puanlar da kadınlarda ve geçmiş travma öyküsü olanlarda yüksek bulundu. Sonuç: Travmatik olaylar sonrasında ilk müdahalede kadınlara ve geçmiş travmaları olan kişilere odaklanılması, yapılan sağlık hizmetlerinin etkisini artırabilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Anxiety levels of individuals after an earthquake and factors affecting anxiety levels: An Elazığ-centered preliminary study

Öz:

Objective: It was aimed to determine sociodemographic characteristics and anxiety complaints of individuals admitted with psychiatric complaints after an earthquake in Elazığ province, and to investigate the factors affecting anxiety levels. Materials and Methods: Individuals who begun to seek psychiatric help following the earthquake and fulfilled the following criteria were included: age >17 years; literacy; and absence of mental retardation or psychotic disorder. A sociodemographic data collection form, the Traumatic Life Events Questionnaire, and the Beck Anxiety Inventory were applied. Results: The mean age of the participants (n=101) was 39.2±17.3 years, and 67.3% of the participants were females. Damage to home and loss of a relative were in question in 55.4% and 12.9% of the participants, respectively. A previous traumatic experience and a history of psychiatric treatment were present in 31.6% and 9.9% of the participants, respectively. The most common previous traumatic events were earthquake/flood and similar natural disasters, with a rate of 27.8%. The mean Beck Anxiety Inventory score was 19.29±12.38. The most common complaint was the fear of some- thing bad happening in the future (73.3%). The mean Beck Anxiety Inventory score was higher in females as compared to males, and in individuals with a previous history of trauma as compared to those without. The frequency of anxiety complaints and relevant scores were higher in females, and in individuals with a history of trauma. Conclusion: Focusing on women and individuals with a previous traumatic experience at the first step after a traumatic event, might enhance the effect of health care provided.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Noji EK. Public health issues in disasters. Crit Care Med 2005; 33: 29-33.
Norwood AE, Ursano RJ, Fullerton CS. Disaster psychiatry: principles and practice. Psychiatr Q 2000; 71: 207-26.
López-Ibor JJ. Disasters and mental health: new challenges for the psychiatric profession. World J Biol Psychiatry 2006; 7: 171-82.
Peleg K, Reuveni H, Stein M. Earthquake disasters--lessons to be learned. Isr Med Assoc J 2002; 4: 361-5.
American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th ed. American Psychiatric Press: Washington DC, 1994.
ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) sonuçları 2010. Erişim: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul. Erişim tarihi: 03.07.2011
Sunkar, M. Kovancılar (Elazığ) depreminin (08.03.2010) sebep ve sonuçlarına ait ilk gözlemler, Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu 2010; 11-13: 106-23.
Hacıoğlu M, Aker T, Kutlar T ve ark. Deprem tipi travma sonrasında gelişen Travma Sonrası Stres Bozukluğu belirtileri alt tipleri. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2002, 15: 4-15.
Hisli N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi 1989; 7: 3-13.
Ulusoy M. Beck Anksiyete Envanteri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. T.C. S.B. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, İstanbul, 1993.
Aker AT. 1999 Marmara depremleri: epidemiyolojik bulgular ve toplum ruh sağlığı uygulamaları üzerine bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Derg 2006; 17: 204-12.
Goenjian AK, Steinberg AM, Najarian LM ve ark. Prospective study of posttraumatic stress, anxiety, and depressive reactions after earthquake and political violence. Am J Psychiatry 2000; 157: 911-6.
Irmansyah I, Dharmono S, Maramis A ve ark. Determinants of psychological morbidity in survivors of the earthquake and tsunami in Aceh and Nias. Int J Ment Health Syst 2010, 4: 8.
Bland SH, O'Leary ES, Farinaro E ve ark. Long-term psycho- logical effects of natural disasters. Psychosom Med 1996; 58: 18-24.
Ehring T, Razik S, Emmelkamp PM. Prevalence and predic- tors of posttraumatic stress disorder, anxiety, depression, and burnout in Pakistani earthquake recovery workers. Psychiatry Res 2011; 185: 161-6.
Fan F, Zhang Y, Yang Y ve ark. Symptoms of posttraumatic stress disorder, depression, and anxiety among adolescents fol- lowing the 2008 Wenchuan earthquake in China. J Trauma Stress 2011; 24: 44-53.
Goenjian AK, Najarian LM, Pynoos RS ve ark. Posttraumatic stress disorder in elderly and younger adults after the 1988 earthquake in Armenia. Am J Psychiatry 1994; 151: 895-901.
Kılıç C. Deprem sonrası görülen ruhsal sorunların saptanması ve tedavisi için geliştirilen bir projeyle ilgili deneyimler. Kriz Dergisi 2003; 11: 5-12.
Aksaray G, Kortan G, Erkaya H ve ark. Gender differences in psychological effect of the August 1999 earthquake in Turkey. Nord J Psychiatry 2006; 60: 387-91.
Aksoy A, Kılıç C. Değirmendere şehir merkezinde deprem sonrası ruh sağlığı hizmeti kullanımı. Bahar Sempozyumları VI, 2001.
Bergiannaki JD, Soldatos CR, Economou M ve ark. Yıkıma yol açan bir depremin sarsıntısı sonrası döneminde ortaya çıkan ruhsal-bedensel duygusal ve davranışsal tepkiler. 28. Ulusal Psikiyatri Kongresi, 1992.
Başoğlu M, Şalcıoğlu E, Livanou M. Traumatic stress respon- ses in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress 2002; 15: 269-76.
Kılıç C, Ulusoy M. Psychological effects of the November 1999 earthquake in Turkey: An epidemiological study. Acta Psychiatr Scand 2003; 108: 232-8.
Uğurlu M, Bakım B, Güveli M ve ark. Afet yaşantıları, afet psikiyatrisi ve Bingöl depremi sonrası ruhsal müdahale pro- gram. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2003; 16: 203-10.
Oflaz F, Hatipoğlu S, Aydin H. Effectiveness of psychoeduca- tion intervention on post-traumatic stress disorder and coping styles of earthquake survivors. J Clin Nurs 2008; 17: 677-87.

APA	BİLİCİ R, TUFAN E, TURHAN L, UĞURLU KARAKAŞ G, TAN S, KAŞAN T (2013). Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. , 15 - 19.
Chicago	BİLİCİ Rabia,TUFAN Evren,TURHAN Levent,UĞURLU KARAKAŞ Görkem,TAN Serap,KAŞAN Turgay Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. (2013): 15 - 19.
MLA	BİLİCİ Rabia,TUFAN Evren,TURHAN Levent,UĞURLU KARAKAŞ Görkem,TAN Serap,KAŞAN Turgay Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. , 2013, ss.15 - 19.
AMA	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. . 2013; 15 - 19.
Vancouver	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. . 2013; 15 - 19.
IEEE	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T "Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma." , ss.15 - 19, 2013.
ISNAD	BİLİCİ, Rabia vd. "Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma". (2013), 15-19.

APA	BİLİCİ R, TUFAN E, TURHAN L, UĞURLU KARAKAŞ G, TAN S, KAŞAN T (2013). Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi, 18(1), 15 - 19.
Chicago	BİLİCİ Rabia,TUFAN Evren,TURHAN Levent,UĞURLU KARAKAŞ Görkem,TAN Serap,KAŞAN Turgay Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi 18, no.1 (2013): 15 - 19.
MLA	BİLİCİ Rabia,TUFAN Evren,TURHAN Levent,UĞURLU KARAKAŞ Görkem,TAN Serap,KAŞAN Turgay Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi, vol.18, no.1, 2013, ss.15 - 19.
AMA	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi. 2013; 18(1): 15 - 19.
Vancouver	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma. Fırat Tıp Dergisi. 2013; 18(1): 15 - 19.
IEEE	BİLİCİ R,TUFAN E,TURHAN L,UĞURLU KARAKAŞ G,TAN S,KAŞAN T "Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma." Fırat Tıp Dergisi, 18, ss.15 - 19, 2013.
ISNAD	BİLİCİ, Rabia vd. "Deprem sonrasında bireylerin anksiyete düzeyleri ve etkileyen faktörler: Elazığ merkezli bir ön çalışma". Fırat Tıp Dergisi 18/1 (2013), 15-19.