Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri
Yıl: 2013 Cilt: 3 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 135 - 158 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri
Öz: Öz: Fârâbî’de bilgi, tasavvur ve tasdik olarak ikiye ayrılır. Onun felsefesinde bilginin kesinliği (yakîn) tasavvurî (kavramsal) bilgide değil, tasdikî bilgide söz konusudur. Bir olgu ve durumun, zihinde her nasıl kabul edilmiş ve hakkında her ne düşünülmüşse zihin dışında da öyle olduğuna inanıl- ması olarak tanımlanan yakîn, “A, B’dir.” formundaki bir şeyin inanç konusu edilmesiyle, yani tasdik ile başlar. Yakînin ikinci ayağı, bu inancın gerçekliğe uygun olması, yani doğru sıfatını kazanarak “doğru tasdik” olmasıdır. Dolayısıyla yakîn, doğru tasdik üzerinde gerçekleşen ikinci bir inanç ola- rak tezahür eder. İkinci inanç ile yakînî olarak bilinen doğru tasdikin, bilindiği bu hâl dışındaki bir ihtimalde var olmasının imkânsız olduğunu kavramak kastedilir. Fârâbî’de yargısal bilgi, yani tasdikî bilgilerin farklı sınıfları, yakîn kavramı merkeze alınarak yapılmıştır. Tasdik, yakînî olan ve yakînî olmayan olarak ikiye ayrılır. Yakînî tasdik, bir olay ve olguya ilişkin zihin ile gerçeklik arasında kurulan uygunluk (mutabakat) ilişkisinin asla bozulamayacağının bilinmesidir. Buna göre yakînî tasdik, sofistik bir tartışma karşısında asla çürütülemez.
Anahtar Kelime: Konular:
Alfārābī’s understanding of propositional knowledge in relation to certitude
Öz: According to Alfārābī, knowledge is divided into two parts, conceptional knowledge (tasawwur) and propositional knowledge (tasdiq). Farabi thinks that certitude, as an epistemo- logical problem, is a subject that belongs to propositional knowledge, not conceptional knowl- edge. Certitude (yaqin), which is defined as a belief that the comprehension of a particular fact or case in the mind corresponds exactly to the details of its external existence, appears when we believe something in form ‘A is B’. That is to say, certitude starts with a propositional statement. The second aspect of certitude is correspondence to reality, that is to say, a proposition’s having the attribution of truth, becoming true propositional knowledge. Therefore, certitude apprears as a secondary belief based upon true propositional knowledge and the point is that the com- prehensibility of such a belief with any other type of knowledge is impossible When Farabi clas- sified the different types the propositional knowledge, he made the concept of certainty central to his analyses. Propositional knowledge is divided into two parts, certain and uncertain. Certain propositional knowledge is to know that the correspondence between mind and reality is never going to fail. According to this view, refutation propositional knowledge via sophistical argument is absolutely impossible.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adjukiewicz, K. (1994). Felsefeye giriş: Temel kavramlar ve kuramlar (çev. A. Cevizci). Ankara. Gündoğan Yayınları.
- Aydınlı, Y. (2004). Fârâbî’nin bilgi anlayışına genel bir bakış. Bilimname, IV(1), 5-16.
- Başdemir, H. Y. (2010). Gerekçelendirme, epistemik seviyeler ve kesin bilgi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IX(17), 39-65.
- Black, D. (2006). Knowledge (‘ilm) and certitude (yaqīn) in al-fārābī’s epistemology. Arabic Sciences and Philosophy, 16(1), 11-46.
- Cürcânî, S. Ş. (2003). Kitâbu’t-ta’rifât [Tarifler kitabı] (thk. M. A. Maraşlı). Beyrut: Daru’n-Nefâis.
- Fârâbî, Ebu Nasr. (1968). el-Elfâzu’l-musta’mele fi’l-mantık [Mantıkta kullanılan lafızlar] (thk. M. Mehdi). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1985a). Medhal: İsagocî [Mantığa giriş:İsagocî] (thk. M. Fahri). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1986a). Kitâbu’l-burhân [Burhân kitabı] (thk. M. Fahri). Beyrut: Dâru’l- Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1986b). Kitâbu’l-cedel [Cedel kitabı] (thk. R. Acem). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1986c). Kitâbu’l-kıyas [Kıyas kitabı] (thk. R. Acem). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1987). Şerâitu’l-yakîn [Yakînin şartları] (thk. M. Fahri). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- Fârâbî, Ebû Nasr. (1990). Kitâbu’l-hurûf [Harfler kitabı] (thk. M. Mehdî). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- İbn Bâcce, Ebû Bekr. (1987). Teâlîku İbn Bacce ala kitâbi’l-burhân [İbn Bâcce’nin burhân kitabına ta’likleri] (thk. M. Fahri). Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
- İbn Sînâ, Ebû Ali. (1965). eş-Şifâ el-mantık (5): el-Burhân [Kitâbu’ş-şifâ: İkinci analitikler burhan] (thk. ebu’l- ‘Alâ Âfîfî). Kahire: y.y.
- Musgrave, A. (1997). Sağduyu, bilim ve kuşkuculuk: Bilgi kuramına tarihsel bir giriş (çev. P. Uzay). İstanbul: Göçebe Yayınları.
- Tehânevî, M. A. (1996). Keşşâfu istilâhâti’l-funûn ve’l-u’lûm - I [Fen ve ilimlere ait ıstılahlar sözlüğü] (nşr. R. el-Acem). Beyrut: Mektebetü Lübnan Nâşirûn.
- Türker-Küyel, M. (1990). Farabi’nin şeraitü’l-yakîn’i. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
| APA | Özturan M (2013). Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. , 135 - 158. |
| Chicago | Özturan Mehmet Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. (2013): 135 - 158. |
| MLA | Özturan Mehmet Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. , 2013, ss.135 - 158. |
| AMA | Özturan M Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. . 2013; 135 - 158. |
| Vancouver | Özturan M Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. . 2013; 135 - 158. |
| IEEE | Özturan M "Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri." , ss.135 - 158, 2013. |
| ISNAD | Özturan, Mehmet. "Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri". (2013), 135-158. |
| APA | Özturan M (2013). Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. İnsan & Toplum, 3(5), 135 - 158. |
| Chicago | Özturan Mehmet Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. İnsan & Toplum 3, no.5 (2013): 135 - 158. |
| MLA | Özturan Mehmet Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. İnsan & Toplum, vol.3, no.5, 2013, ss.135 - 158. |
| AMA | Özturan M Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. İnsan & Toplum. 2013; 3(5): 135 - 158. |
| Vancouver | Özturan M Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri. İnsan & Toplum. 2013; 3(5): 135 - 158. |
| IEEE | Özturan M "Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri." İnsan & Toplum, 3, ss.135 - 158, 2013. |
| ISNAD | Özturan, Mehmet. "Fârâbî’ye göre bilginin kesinliği açısından yargısal bilgi türleri". İnsan & Toplum 3/5 (2013), 135-158. |
