Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki

Kürşad YILMAZ (Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Kütahya, Türkiye)
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
1 0
Yıl: 2013 Cilt: 16 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 129 - 146 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki

Öz:
Problem Durumu: Değerler, bireylerin davranış, değerlendirme ve tutumlarınayön veren temel kültürel unsurlardır. Bu anlamda değerler bir şeyin arzu edilebilir (iyi) ya da edilemez (kötü) olduğu hakkındaki inançtır. Değerler farklı birçok psikolojik ve kültürel unsur ile etkileşim halindedir. Bu unsurlar arasındatutumlar, inançlar, normlar, ideolojiler, varsayımlar, istekler, ilgiler ve ihtiyaçlar sayılabilir. Değerler ile ilişkisi olabilecek kavramlardan biri de dini yönelimkavramıdır. Çünkü din geçmiş ve günümüz toplumlarında önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireylerin mensup oldukları dine ilişkin görüşleri, onların dini yönelimlerini ortaya koymaktadır. Dini yönelim, bireyin bir dini, herhangi bir derecede benimseme veya benimsememe şeklindeki değerlendirmesiolarak tanımlanabilir.Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile değer tercihleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Bu amaca ulaşmakiçin şu sorulara yanıt aranmıştır: 1) Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri nasıldır? 2) Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri cinsiyete göre değişmekte midir? 3) Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri nasıldır? 4) Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri cinsiyete göre değişmekte midir? 5) Üniversite öğrencilerinindini yönelimleri ile değer tercihleri arasında nasıl bir ilişki vardır?Yöntem: Araştırma, tarama modelindedir. Araştırmanın örnekleminde, seçkisizolarak belirlenen 221 üniversite öğrencisi bulunmaktadır. Veriler, Dini YönelimÖlçeği ve Bireysel Değerler Envanteri ile toplanmıştır. Araştırmada betimsel istatistikler ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Elde edilen bulgulara göre katılımcılar yüksek düzeydebir dini yönelime sahiptir. Katılımcılar, ölçekte yer alan 18 maddenin 10una herzaman , 6sına çoğu zaman , 2sine ise bazen yanıtını vermiştir. Katılımcılar,ölçekte yer alan maddeler arasında en yüksek katılımı Dinî inancın gerekli olduğunu düşünürüm maddesine gösterirken, en düşük katılımı ise Nafile (farz olmayan) ibadetler yaparım maddesine göstermiştir. Katılımcıların dini yönelimleri cinsiyete göre değişmemektedir. Üniversite öğrencileri bireysel değerlerdede yüksek bir ortalamaya sahiptir. Katılımcılar, ölçekte verilen değerlerin kendilerini genellikle tanımladığını düşünmektedir. Katılımcılar bireysel değerlerdeen yüksek katılımı sırası ile Paylaşım , Dürüstlük , Saygı ve Doğruluk , Disiplin ve Sorumluluk ve Güven ve Bağışlama boyutlarına göstermiştir. Katılımcıların, Bireysel Değerler Toplam Puan, Disiplin ve Sorumluluk, Güven veBağışlama ve Saygı ve Doğruluk alt boyutlarındaki görüşleri cinsiyete göre değişmemektedir. Ancak, Dürüstlük ve Paylaşım alt boyutlarındaki görüşleri cinsiyete göre değişmektedir. Katılımcıların dini yönelimleri ile bireysel değer tercihleri, disiplin ve sorumluluk değerleri, güven ve bağışlama değerleri ve saygıve doğruluk değerleri arasında aynı yönde ve anlamlı ilişkiler vardır. Ancak katılımcıların dini yönelimleri ile dürüstlük değerleri ve paylaşım değerleri arasındaanlamlı ilişki yoktur. Belirlenen bu ilişkiler düşük düzeydedir.
Anahtar Kelime:

The relationship between personal values and religious tendency among Turkish university students

Öz:
Problem: Values are main cultural factors which guide individuals behaviours,judgements and attitudes. Values interact with a lot of different psychological andcultural factors. Religious tendency is one of the notions in relation to values because religion appears as a critical factor in the previous and modern societies.Religious views reveal religious tendency, which might be defined as personaljudgment about a religion in order to determine whether that religion is, to a certain extent, agreeable or disagreeable.Purpose of the Study: The main purpose of the research was to determine the relationship between university students religious tendency and value preferences. To this end, the following questions were answered: 1) What is university students religious tendency? 2) Does university students religious tendency vary accordingto gender? 3) What are university students value preferences? 4) Do universitystudents value preferences vary according to gender? 5) What is the relationshipbetween university students religious tendency and value preferences?Method: A survey research methodology was employed in the study. The sampleof study consisted of 221 randomly chosen university students. Data was collec -ted by Religious Attitude Scale and Personal Values Inventory. In the research,descriptive statistics and correlation analysis were used.Findings and Results: The participants have a high religious tendency. Out of 18items, the participants answered 10 items always , 6 items mostly , and 2 items sometimes . The mostly agreed scale item was I feel religious belief is necessary , while the least agreed scale item was I perform the null religious practices (not sunnah) . The participants religious tendency did not vary according togender. The participants included in the study had a high mean of personal values.The participants thought that the values in the scale generally described them.The mostly agreed personal values were respectively: Sharing , Honesty , Respect and Justice , Discipline and Responsibility and Trust and Forgiveness .The participants views in Personal Values Total Score, Discipline and Respon-sibility, Trust and Forgiveness and Respect and Justice did not vary according togender. However, their views in Honesty and Sharing varied according to gender.There were significant and positive relationships between the participants religious tendency and personal value preferences, discipline and responsibility values,trust and forgiveness values and respect and justice values. Yet, there was no significant relationship between the participants religious tendency and honesty values and sharing values. However, those relationships were low.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alker, H. A. ve Gawin, F. (1978). On the Intrapsychic Specificity of Happiness. Journal of Personality, 46, 311–322.
  • Allport, G. W. ve Ross J. M. (1967). Personal Religious Orientation and Prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5 (4), 432–443.
  • Arat, Y. (1998). Feminists, Islamists, and political Change in Turkey. Political Psychology, 19 (1), 117–131.
  • Arı Hareketi (2003). Gençliğin İnsan Haklarına Bakışı Araştırması. http://www.ari.org.tr/ index.php?option=com_content&task=view&id=160&Itemid=83. (18.02.2010).
  • Arı Hareketi (2006). Türk Toplumu ve Sosyal Sermaye Araştırması. http://www. ari.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=166&Itemid=833. (18.02.2010).
  • Arslan, Z. (2006). Öğretmenlerde Dindarlık, Değerler ve İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
  • Asan, T., Ekşi, F., Doğan, A. ve Ekşi, H. (2008). Bireysel Değerler Envanterinin Dilsel Eşdeğerlik Geçerlik ve Güvenirlik Çalişmasi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27, 15–38.
  • Barnea, M. F. ve Schwartz, S. H. (1994) Values and Voting. Political Psychology, 19, 17–40.
  • Batson, C. D. ve Vends, W. L. (1982). The religious experience: A social psychological perspective. New York: Oxford University Press.
  • Costa, P. ve Goodwin, R. (2006). The Role of Religion in Human Values: A Case Study. Journal of Beliefs & Values, 27 (3), 341–346.
  • Çarkoğlu, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2009). Türkiye’de dindarlık: uluslararası bir karşılaştırma. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. http://research. sabanciuniv.edu/13119/1/Rapor_Kamu-dindarl%C4%B1k.pdf. (18.02.2010).
  • Çokluk-Bökeoğlu, Ö., Şekercioğlu, G. ve Güzeller, C. O. (2009). Öğretmen Adaylarında Fatalizmin Yordayıcıları. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi. İzmir, Turkey. 1–3 Ekim 2009.
  • Dinç, A. (2007). Ergenlerde Anne-Baba Tutumları ve Dini Yönelim. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
  • Donahue, M. J. (1985a). Intrinsic and Extrinsic Religiousness: Review and Meta Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 400–419.
  • Donahue, M. J. (1985b). Intrinsic and Extrinsic Religiousness: The Empirical Research. Journal for the Scientific Study of Religion, 24 (4), 418–423.
  • Eysenck, M. W. (1998). Personality and the Psychology of Religion. Mental Health, Religion & Culture, 1, 11–19.
  • Gashi, F. (2008). Kosova Bölgesindeki Arnavut, Boşnak ve Türk Gençlerinin Dini Yönelimleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
  • Güngör, E. (1998). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
  • Heaven, P. C. L. ve Ciarrochi, J. (2007). Personality and Religious Values among Adolescents: A Three-wave Longitudinal Analysis. British Journal of Psychology, 98, 681–694
  • Herek, G. M. (1987). Religious Orientation and Prejudice: A Comparison of Racial and Sexual Attitudes. Personality and Social Psychology Bulletin, 13 (1), 34–44.
  • Hofstede, G. (1984). Culture’s consequences: international differences in work-related attitudes. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
  • Hostetter, S. J. (2003). Institutional culture in the Bible College and its relationship to organizational member’s values. Unpublished PhD Thesis. Trinity Evangelical Divinity School. UMI No: 3087175.
  • Kıraç, F. (2007). Dindarlık Eğitimi, Varopluşsal Kaygı ve Psikolojik Sağlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
  • Kimmerling, B. (1999). Religion, Nationalism and Democracy in Israel. Constellations, 6, 3, 339–363.
  • Kluckhohn, C. (1951). Values and Value Orientations in the Theory of Action: An Exploration in Definition and Classification. T. Parsons, & E. Shils (Eds.).
  • Toward A General Theory of Action (pp. 388-433). Cambridge, MA: Harvard Uni- versity Press.
  • Konrad Adenauer Vakfı (1998). Türk gençliği 98 – Suskun kitle büyüteç altında. Ankara: Konrad Adenauer Vakfı Yayınları.
  • Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de dini hayat, İzmir örneği. İstanbul: İşaret Yayınları.
  • Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59–76.
  • Kuzgun, Y. ve Sevim, A. S. (2004). Kadınların Çalışmasına Karşı Tutum ve Dini Yönelim Arasındaki İlişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37 (1), 14–27.
  • Lovat, T. J. ve Clement, N. D. (2008). The Pedagogical Imperative of Values Education. Journal of Beliefs & Values, 29 (3), 273–285.
  • Muñoz-García, A. ve Saroglou, V. (2008). Believing Literally Versus Symbolically: Values and Personality Correlates Among Spanish Students. Journal of Beliefs & Values, 29 (3), 233–241.
  • Nicholson, J. D. (1991). The Relationships between Cultural Values, Work Beliefs, and Attitudes towards Socioeconomic Issues: A Cross-Cultural Study. Unpublis- hed PhD Thesis. The Florida State University. USA.
  • Onay, A. (1997). Dini Yönelim Düzeyi İle Sınav Kaygısı İlişkisi ve Sınav Kaygısında Hipnoterapi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
  • Onay, A. (2000). Religious Attitudes and Muslim Identity, with Reference to Turkish University Students. Unpublished Doctoral Dissertation. Department of Theology and Religious Studies, University of Leeds, Leeds, UK.
  • Onay, A. (2003). Mezun Oldukları Liselere Göre Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Düzeyleri, Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmetlerine ve Dinî Gruplara Yönelim Durumlar. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 171 –194.
  • Onay, A. (2002). Dini Yönelim Ölçeği. İslamiyat Dergisi, 5 (4), 181–192.
  • Onay, A. (2004). Dindarlık, etkileşim, değişim . İstanbul: DEM Yayınları.
  • Öztürk, Z. A. (2006). İlköğretim Öğrencilerinde (4., 5., 6., 7. Ve 8. Sınıflar) Dindarlık ile Kaygı Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üni- versitesi. Adana.
  • Paloutzian, R. F., Jackson, S. L. ve Crandall, J. E. (1978). Conversion Experience, Belief System, and Personal and Ethical Attitudes. Journal of Psychology and Theology, 6, 266–275.
  • Roccas, S. (2005). Religion and Value Systems. Journal of Social Issues, 61, 747– 759.
  • Rokeach, M. (1973). The nature of the human values. New York: The Free Press.
  • Rokeach, M. (1969a). Religious Values and Social Compassion. Review of Religious Research 11: 24–38.
  • Rokeach, M. (1969b). Value Systems and Religion. Review of Religious Research 11: 2–23.
  • Roy, A. (2003). Factor Analysis and Initial Validation of the Personal Values Inventory. Unpublished Doctorate Dissertation. Tennessee State University, USA.
  • Saroglu, V., Delpierre, V. ve Dernelle, R. (2004). Values and Religiosity: A Metaanalysis of Studies Using Schwartz’s model. Personality and Individual Differences, 37, 721–734.
  • Schwartz, S. H. (1994). Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values? The Journal of Social Issues, 50 (4), 19–45.
  • Schwartz, S. ve Sagie, G. (2000). Value Consensus and Importance: A Cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31 (4), 465–497.
  • Schwartz, S. H. ve Huismans, S. (1995). Value Priorities and Religiosity in Four Western Religions. Social Psychology Quarterly, 58, 88–107.
  • Sezgin, F. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmelerinin Bireysel ve Örgütsel Değerlerinin Uyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi. Ankara.
  • Sezgin-Nartgün, Ş. (2007). Öğretim Elemanlarının Örgütsel değerlere ilişkin Görüşleri (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 4 (12), 129–148.
  • Takahaski, M. (1994). The Issues of Gender in Contemporary Japanese Working Life: A Japanese “Vicious Circle”. Feminist Issues, 14 (1), 37–55.
  • TESEV (2000). Devlet reformu araştırması. İstanbul: TESEV.
  • TESEV (2005). Üniversite gençliği değerler araştırması. İstanbul: TESEV.
  • TÜSİAD (1991). Türk toplumunun değerleri. İstanbul: TÜSİAD.
  • Uysal, V. (1996). Din psikolojisi acısından dini tutum, davranış ve şahsiyet özellikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayını.
  • Uysal, V. (2003). Türkiye’de dindarlık ve kadın. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
  • Voltan-Acar, N., Yıldırım, İ. ve Ergene, T. (1996). Bireylerin Dindarlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakül- tesi Dergisi, 12, 45–46.
  • Welch, M. R., Leege, D. C. ve Woodberry, R. (1998). Pro-life Catholics and Support for Political Lobbying by Religious Organizations. Social Science Quarterly, 79, 649–663.
  • World Values Survey (1990). World values survey questionnaire. www.worldvalues - survey.org/ (Accessed 11 February 2010).
  • Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din, psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Karahan Yayınları.
  • Yılmaz, K. (2007). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Değerlere Göre Yönetim İle İlgili Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13 (52), 639–664.
  • Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi.
  • Yılmaz, K. ve Balcı, A. (2009). Administrators’ and teachers’ views of individual and organizational values in Turkish primary schools. Educational Planning, 18 (1), 26–37.
  • Yüce, F. (2009). Gençlerde Dini Yönelim ve Kişilik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
  • Williams, M. R. (1979). Change and stability in values and value systems: a sociological perspective. M. Rokeach (Edt.). Understanding Human Values. (pp. 15–46). New York: The Free Press.
APA YILMAZ K (2013). Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. , 129 - 146.
Chicago YILMAZ Kürşad Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. (2013): 129 - 146.
MLA YILMAZ Kürşad Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. , 2013, ss.129 - 146.
AMA YILMAZ K Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. . 2013; 129 - 146.
Vancouver YILMAZ K Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. . 2013; 129 - 146.
IEEE YILMAZ K "Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki." , ss.129 - 146, 2013.
ISNAD YILMAZ, Kürşad. "Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki". (2013), 129-146.
APA YILMAZ K (2013). Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), 129 - 146.
Chicago YILMAZ Kürşad Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.29 (2013): 129 - 146.
MLA YILMAZ Kürşad Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.16, no.29, 2013, ss.129 - 146.
AMA YILMAZ K Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 16(29): 129 - 146.
Vancouver YILMAZ K Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013; 16(29): 129 - 146.
IEEE YILMAZ K "Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki." Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, ss.129 - 146, 2013.
ISNAD YILMAZ, Kürşad. "Üniversite öğrencilerinin dini yönelimleri ile bireysel değerleri arasındaki ilişki". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/29 (2013), 129-146.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 20:32

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları