Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu
Yıl: 2014 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 120 - 188 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu
Öz: Anonim ortaklık yönetim kurulu üyelerinin şirketi temsilinde temsilcinin sahip olduğu dış temsil yetkisi ticari hayatın gerektirdiği hızlılık ve güven dolayısıyla temsil olunanın müdahale olanağına son derece sınırlı ve ancak belirli şartları yerine getirmesi koşuluyla sahip olabileceği şekilde (temsil yetkisinin birlikte temsil suretiyle veya yetkinin merkez ya da şube işlerine hasredilmesi ve bu sınırlandırmaların da ticaret siciline tescil ve ilân edilmeleri şartına bağlı olmasıyla) düzenlenmiştir. Bununla birlikte Yargıtay, 6762 sayılı Ticaret Kanunu döneminde, kanunda açıkça yer almayan bir temsil yetkisi sınırlamasını kabul eder çizgi izlemiştir. Yüksek mahkeme, anonim ortaklığın bazı malvarlığı değerlerinin, özellikle malvarlığı arasında tek bir taşınmaz bulunduğu durumlarda, bu taşınmazın devrinin yönetim kurulu üyeleri tarafından genel kuruldan herhangi bir yetki alınmaksızın gerçekleştirilemeyeceğini, böyle bir işlemin geçerliliğinin genel kurulca verilecek özel yetkiye bağlı olduğunu kabul etmiştir. Yargıtay’ın bu yaklaşımından hareketle 6102 sayılı TK m. 408/2-(f)’de önemli miktarda malvarlığının satışı için genel kurul kararının gerekliliğine yönelik yeni bir hüküm kaleme alınmıştır. Bunun yanında yine eTK’da yer alan “ultra vires” ilkesi yeni kanunda kendisine yer bulamamış, ancak kanunda, konu dışı işlemin şirketi bağlamayacağı bir olasılık da düzenlenmiştir. Bu makalede, yönetim kurulu üyesinin iç temsil yetkisi ile dış temsil yetkisinin neyi ifade ettiği tespitine yer verilmekte; eTK döneminde Yargıtay’ın oluşturduğu içtihadın organ temsil hükümleri kapsamında isabeti sorgulanmakta ve yeni TK’da yönetim kurulu üyesinin dış temsil yetkisinin sınırları belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu kapsamda incelemenin merkezinde yer alan bir konu olarak Yargıtay kararlarıyla çözüme kavuşturulmak istenen sorunun aslında “temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması” öğretisi ile rahatlıkla giderilmesi imkânı bulunduğu ve böyle bir çözümün hukuk ve işlem güvenliği yönünden benimsenmesi gerekliliği savunulmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Limits of the representative authority of the board of directors in incorporated company and the problem of the misuse of representative authority/power
Öz: The representative authority of the board of directors of the incorporated company is regulated in a way that the external representative authority of the director can only be intervened in a very limited way by the principal only if certain conditions are fulfilled (by means of joint representative authority or limitation of the representative authority for the central or branch office works and these restrictions must be registered and announced in the trade register). However, in the era of the Turkish Code of Commerce numbered 6762, Court of Appeal followed a way of limitation of the representative authority which is not regulated in the law. High Court accepted that some asset values, especially if there is only one immovable in the asset, board of directors cannot make any disposition of the immovable without the authorization which is given by the general assembly, validity of the transaction is bound to the special authorization of the board of directors by the general assembly. With this approach of the Court of Appeal, a new provision is regulated in the article 408/2-(f) about the special authorization of the board of directors by the general assembly for the sale of substantial amount of assets in the new Turkish Code of Commerce numbered 6102. Besides, the rule of “Ultra Vires” which is regulated in the former Turkish Code of Commerce is not prescribed in the new Turkish Code of Commerce but a new possibility is regulated where the company is not bounded by the unauthorized action. In this article issues have been discussed about what is the determination of the meaning of the internal and external authorization; the accuracy of the judicial opinion of the Court of Appeal about the representation of the company bodies in the era of former Turkish Code of Commerce and the determination of the limits of the representative authority of the director of board in the aspect of the new Turkish Code of Commerce. In this aspect it is argued that, it is very easy to resolve the issue which is the center of this examination that Court of Appeal has tried to come to a solution in its judgments with the “Misuse of Representative Authority/Power” doctrine and this solution must be adopted for the aspect of the reliance of the law and procedure.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Akünal, T.: Türk Medeni Hukukunda Tüzel Kişiler, 2. Bası, İstanbul 1995.
- Alper, G.: Türk Özel Hukukunda Ultra Vires İlkesi, İstanbul 2013.
- Arıcı, M. F.: Ticari İşletmenin Aktif ve Pasifi ile Devri, İstanbul 2008.
- Bahtiyar, M.: Ortaklıklar Hukuku, 8. Bası, İstanbul 2013.
- Biçer L./Hamamcıoğlu E.: Anonim Ortaklıklarda Genel Kurulun Devredilemez Yetkileri Kapsamında Önemli Miktarda Şirket Varlığının Toptan Satışı ve Uygulama Alanı (TTK m. 408/2-f), Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1, Haziran 2013, s. 33-52.
- Bucher, E.: Organschaft, Prokura, Stellvertretung, Festgabe zum 70. Geburtstag von Wofhart Friedrich Bürgi, Zürich 1971, 39-64.
- Bürgi, W. F.: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, 5. Teil, Zürich 1969.
- Çamoğlu, E. (Poroy, R./Tekinalp, Ü.): Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2010.
- Domaniç, H.: TTK Şerhi II – Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması, İstanbul 1988.
- Dural, M./Öğüz, T.: Türk Özel Hukuku, C. II, Kişiler Hukuku, 14. Bası, İstanbul 2013.
- Edwards, V.: EC Company Law, Oxford 1999.
- Eren, F.: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 15. Bası, Ankara 2013.
- Esener, T.: Mukayeseli Hukuk ve Hususiyle Türk-İsviçre Borçlar Hukuku Bakımından Salâhiyete Müstenit Temsil, Ankara 1961.
- Fleischer, H.: Reichweite und Grenzen der unbeschränkten Organvertretungsmacht im Kapitalgesellschaftsrecht, NZG 2005, Heft 13, s. 529-537 (Anılış: NZG).
- Fleischer, H.: Zur unbeschränkten Vertretungsmacht des Geschäftsleiter im Europäischen Gesellschaftsrecht und ihren nationalen Beschränkungen, Festschrift für Ulrich Huber zum 70. Geburtstag, Tübingen 2006, s. 719- 737.
- Forstmoser, P./Meier-Hayoz, A./Nobel, P.: Schweizerisches Aktienrecht, Bern 1996
- Grundmann, S.: European Company Law, 2. Edition, Cambridge/Antwerp/Portland 2012.
- Habersack, M./Dirk, A. V.: Europäisches Gesellschaftsrecht, 4. Auflage, München 2011.
- Habersack, M.: in Groβkommentar Aktiengesetz, 4. Auflage, Berlin 2003.
- Hatemi, H.: Ultra Vires Kuramı ve Türk Hukuku, Ersin Çamoğlu’na Armağan, İstanbul 2013, s. 327-333.
- Helvacı, M.: Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu, 2. Bası, İstanbul 2001.
- Hüffer, U.: Aktiengesetz, 10. Auflage, München 2012.
- İmregün, O.: Anonim Ortaklıklar, 4. Bası, İstanbul 1989.
- İnceoğlu, M. M.: Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil, İstanbul 2009.
- Jüngst, U.: Der Miβbrauch organschaftlicher Vertretungsmacht, Berlin 1981.
- Karahan, S.: Anonim Şirketlerde Tasfiye, İstanbul 1998.
- Kendigelen, A.: Sermaye Şirketlerinde Ehliyet-Temsil-Butlan ve Kuruluştan Doğan Sorumluluk, Makalelerim C. I, 2. Bası, İstanbul 2006, s. 509-536 (Anılış: Yönerge).
- Kendigelen, A.: Hukukî Mütalâalar, C. VI, İstanbul 2004.
- Kendigelen, A.: Hukukî Mütalâalar, C. X, İstanbul 2012 (Anılış: C. X).
- Kendigelen, A.: Türk Ticaret Kanunu-Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, 2. Bası, İstanbul 2012 (Anılış: İlk Tespitler).
- Kırca, İ. (Şehirali Çelik F. H./Manavgat, Ç.): Anonim Şirketler Hukuku, C. 1, Ankara 2013.
- Kırca, İ.: Ticaret Şirketlerinde Temsil Yetkisine Getirilen ve Tescili Caiz Olmayan Sınırlandırmaların Üçüncü Kişilere Etkisi, Batider 1994, C. XVII, S. 3, s. 149-158 (Anılış: Batider)
- Kırca, İ.: Ticari Mümessillik, Ankara 1996.
- Kindler, P.: Die sachliche Reichweite der Vertretungsmacht des Verwaltungsrates im italienischen Kapitallgesellschaftsrechts - Publizitätsrichtlinie und innerstaatliches Recht im Vergleich, Festschrift für Marcus Lutter zum 70. Geburtstag, Köln 2000, s. 483-496.
- Kleindiek, D.: in Lutter/Hommelhoff, GmbHG, 17. Auflage, Köln 2009.
- Kocayusufpaşaoğlu, N. (Hatemi, H./Serozan, R./Arpacı, A.): Borçlar Hukukuna Giriş, Birinci Cilt, İstanbul 2008.
- Kocayusufpaşaoğlu, N.: Bir Yetki Belgesi ile Kanıtlanan Temsil Yetkisinin Geri Alınmasında Üçüncü Kişilerin İyiniyetinin Korunması Açısından BK m. 33/ II, 34/III ve 37 Karşısında BK m. 36/II’nin Uygulama Alanının Belirlenmesi, Prof. Dr. Halûk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, Ankara 1990, s. 207-230.
- Kubis, D.: in Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 3, 3. Auflage, München 2013.
- Mertens, H.-J./Cahn, A.: in Kölner Kommentar zum Aktiengesetz, 3. Auflage, Köln 2010.
- Merz, H.: Vertretungsmacht und ihre Beschränkungen im Recht der juristischen Personen, der kaufmännischen und der allgemeinen Stellvertretung, Festschrift für Harry Westermann zum 65. Geburtstag, Karlsruhe 1974, s. 339-409.
- Moroğlu, E./Kendigelen, A.: İçtihatlı-Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, 10. Bası, İstanbul 2014.
- O’Neill, P.: Die faktische Liquidation der Aktiengesellschaft, Zürih/St. Gallen 2007.
- Oğuzman, M. K./Barlas, N.: Medeni Hukuk, Giriş, Kaynaklar, Temel Kavramlar, 19. Bası, İstanbul 2013.
- Oğuzman, M. K./Seliçi, Ö./Oktay-Özdemir, S.: Kişiler Hukuku, 9. Bası, İstanbul 2009.
- Özdamar, M.: Anonim Ortaklığın Sahip Olduğu Malvarlığının Yönetim Kurulu Tarafından Topluca Devredilmesi, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2006, C. 14, S. 2, s. 99-118.
- Paslı, A.: Anonim Ortaklığın Devralınması, İstanbul 2009.
- Pentz, A. (Hrsg. Fleischer, H.): Handbuch des Vorstandsrechts, 1. Auflage, München 2006.
- Pentz, A.: in Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 1, 3. Auflage, München 2008.
- Pulaşlı, H.: Şirketler Hukuku Şerhi, 2. Bası, C. I, Ankara 2014, ve 1. Bası, C. I, Ankara 2011.
- Roth, G. H.: Strenges oder billiges Recht: Zum Umfang handelsrechtlicher Vertretungsmacht, Zeitschrift für Schweizeriches Recht 1985, Band 104, s. 287-300.
- Seibt, C. H. (Hrsg. Schmidt, K./Lutter, M.): AktG, Band 1, 2. Auflage, Köln 2010.
- Siegwart, A.: in Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Zürich 1945.
- Spindler, G.: in Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 2, 3. Auflage, München 2008.
- Sungurbey, A. K.: Yetkisiz Temsil, İstanbul 1988.
- von Steiger, F. (Çev. Çağa, T.): İsviçre’de Anonim Şirketler Hukuku, İstanbul 1968.
- Tank, G.: Der Miβbrauch von Vertretungsmacht und Verfügunsbefugnis, NJW 1969, Heft 1/2, s. 6-11.
- Tekinalp, Ü.: Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 3. Bası, İstanbul 2013.
- Teoman, Ö.: Yaşayan Ticaret Hukuku, C. I, Kitap 9, İstanbul 2000.
- Turanlı, H.: Yeni TTK ve Ultra Vires İlkesi, REGESTA 2012, C. 2, S. 3, s. 49-74.
- Uzunallı, S.: Anonim Şirkette İşletme Konusu, Ankara 2013.
- Vedder, K. C.: Neues zum Missbrauch der Vertretungsmacht-Vorsatzerfordernis, Anfechtbarkeit, negatives Interesse, Juristen Zeitung 2008, s. 1077-1082.
- Vedder, K. C.: Missbrauch der Vertretungsmacht, Tübingen 2007.
- Watter, R.: Die Verpflichtung der AG aus rechtsgeschäftlichem Handeln ihrer Stellvertreter, Prokuristen und Organe, Diss., Zürich 1985 (Anılış: Diss.).
- Watter, R.: in Basler Kommentar zum Obligationenrecht, Band 1, 3. Aufl., 2003; Band 2, 4. Auflage, 2012.
- Westermann, H.: Verletzung der Geschäftsführungsmacht und –pflicht durch Willenserklärung organschaftlicher Vertreter von Handelsgesellchaften gegenüber Gesellschaftern, in Festchrift zum 60. Geburtstag von Arthur Meier-Hayoz, Bern 1982, s. 445-459.
- Yıldız, B.: Ultra Vires İlkesinin Kaldırılmasının Ardından İşletme Konusu Unsuru ve Ticaret Şirketlerinin İşletme Konusu Dışındaki İşlemlerinin Hukukî Niteliği, Batider 2011, C. XXVII, S. 3, s. 111-134.
- Zobl, D.: Probleme der organschaftlichen Vertretungsmacht, Zeitschrift des Bernischen Juristenvereins 1989, Band 125, s. 289-315.
| APA | AYDIN A (2014). Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. , 120 - 188. |
| Chicago | AYDIN Alihan Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. (2014): 120 - 188. |
| MLA | AYDIN Alihan Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. , 2014, ss.120 - 188. |
| AMA | AYDIN A Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. . 2014; 120 - 188. |
| Vancouver | AYDIN A Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. . 2014; 120 - 188. |
| IEEE | AYDIN A "Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu." , ss.120 - 188, 2014. |
| ISNAD | AYDIN, Alihan. "Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu". (2014), 120-188. |
| APA | AYDIN A (2014). Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 30(1), 120 - 188. |
| Chicago | AYDIN Alihan Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 30, no.1 (2014): 120 - 188. |
| MLA | AYDIN Alihan Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, vol.30, no.1, 2014, ss.120 - 188. |
| AMA | AYDIN A Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2014; 30(1): 120 - 188. |
| Vancouver | AYDIN A Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 2014; 30(1): 120 - 188. |
| IEEE | AYDIN A "Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu." Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 30, ss.120 - 188, 2014. |
| ISNAD | AYDIN, Alihan. "Anonim ortaklık yönetim kurulunun temsil yetkisinin sınırları ve temsil yetkisinin/gücünün kötüye kullanılması sorunu". Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 30/1 (2014), 120-188. |
