Türkiye'de birinci basamağın gücü

AKMAN, Mehmet

Türkiye'de birinci basamağın gücü

Mehmet AKMAN (Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, İstanbul)

Türkiye Aile Hekimliği Dergisi

9 2

Yıl: 2014 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 70 - 78 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de birinci basamağın gücü

Öz:

Güçlü bir birinci basamak (BB) sağlık hizmet sunumuna sahipülkelerde toplumun sağlık ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verilebileceği,sağlıkta daha eşitlikçi bir hizmet sunumu sağlanacağı ve sağlıkharcamalarının daha maliyet etkin olacağı ön görülmektedir.Türkiyede son 10 yılda sağlık alanında önemli değişikliklere yolaçan ve Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) olarak adlandırılan birsağlık reform programı kademeli olarak uygulanmıştır. Bu programınönemli bileşenlerinden birisi aile hekimliği uygulamasıdır. Buyazının amacı, birinci basamağın ülkemizdeki gücünü literatürdeyer alan kanıtlar ışığında yapısal ve uygulama özellikleri açısındanayrıntılarıyla ele almak, 2014 itibarı ile ulaştığı çıktılar göz önünealındığında SDPnin birinci basamağı ne oranda önceleyen vegüçlendirmeyi hedefeyen bir reform olduğunu tartışmaya açmaktır.SDP ile gerçekleştirilen yapısal ve uygulamaya dönük reformlararağmen, Türkiyenin birinci basamak sağlık hizmeti diğer Avrupaülkeleri ile karşılaştırıldığında yapısal özellikler ve uygulamaözellikleri bakımından yeterli düzeyde değildir. Türkiyedebirinci basamağın temel sorunları sayıca ve nitelik olarak yetersizinsangücü, aile hekimi başına düşen hasta sayısının yüksekliği,mutlidisipliner ve ekip çalışmasını destekleyecek uygulamalarınazlığı, sivil toplum kuruluşları (STK) başta olmak üzerepaydaşlarca dile getirilen BB politikalarının geliştirilmesine yönelikönermelerin dikkate alınmamasıdır. Ek olarak sağlık hizmetinin asılkoordinatörü işlevini gerçekleştirebileceği ortamın aile hekiminesağlanmaması, ilk temas noktası olarak alternatifsiz bir BBın varedilememiş olması, BB sağlık hizmetlerinin kapsamında önemligenişlemelere ihtiyaç duyulması, mesai dışı aile hekimliği hizmetihtiyacının yönetilememesi diğer önemli sorunlardır. Sonuç olarak,SDP reformları birinci basamak odaklı değil, uzmanlaşma veteknolojiyi destekler görünmektedir. Bu durum birinci basamağınsağlık sisteminin adeta sosu haline dönüşerek işlevsizleşmesi vesağlık maliyetlerinin artması riskini içinde taşımaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Strength of primary care in Turkey

Öz:

Strong primary care is assumed to contribute positively tohealth system goals including equity in population health,sustainable health care expenditures, and responsiveness of care.During the last decade a health reform program called HealthTransformation Program (HTP) was conducted step by stepin Turkey, yielding important changes for the national healthsystem. One of the important components of this program is theintroduction of Family Medicine Scheme. The aim of this paperis to evaluate the strength of primary care in Turkey regarding structural and procedural features, with respect to evidence inthe literature and also to discuss whether HTP is primary careoriented or not, as long as outcomes achieved by 2014 areconcerned. Despite all structural and procedural reforms of HTP,recent literature claims that process and structure of primarycare in Turkey is not as strong as most of the countries inEurope. Basic problems are: lack of manpower in primary careboth quantitatively and qualitatively, high number of patientsper family physician, lack of procedures supporting team andmultidisciplinary work, recommendations of NGOs and otherstakeholders regarding health politics are not taken into account.Besides lack of supporting environment for family physicians tocoordinate health service, existing alternatives for frst contactof care other than primary care, lack of organization for primarycare service delivery out of offce hours and need of expansionof comprehensiveness for health services delivered by primarycare teams are other important problems. As a conclusion, HTPreforms are not primary care oriented, but more supportive forusage of technology and specialist care. These circumstancesreveal the high risk of dysfunctional primary care servicetransformed tosauce of the health system and also very highhealth expenditures.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık

1. Macinko J, Starfeld B, Shi L. The contribution of primary care systems to health outcomes, within organization for economic cooperation and development (OECD) countries 1070-1998. Health Services Research 2003;38(3):831-65.
2. Starfeld B. Is primary care essential? Lancet 1994;344(8930):1129-33.
3. WHO The world health report 2008:primary health care now more than ever. 2008, Geneva, WHO. ISBN 978 92 4 156373 http://www.who.int/ whr/2008/en/index.html Erişim tarihi: 6/01/2014.
4. Sixty-second World Health Assembly. Primary health care, including health care strengthening. Resolution WHA62.12. 2009. http://apps.who. int/gb/ebwha/pdf_fles/A62/A62_12-en.pdf erişim tarihi: 6/01/2014.
5. De Maesneer J, Roberts RG, Demarzo M et al. Tackling NCDs: a different approach needed. The Lancet 2012;379:1860-1.
6. De Maesneer JM, Van Driel ML, Green L.A., Van Weel C. Translating research into practice 2: the need for resarch in primary care. The Lancet 2003;362:1314-9.
7. Delnoij D, Van MG, Paulus A, Groenewegen P. Does general practitioner gate - keeping cut health care expenditure? J Health Serv Res Policy 2000;5(1):22-6.
8. Tatar M, Kanavos P. Health Care Reform in Turkey. Eurohealth 2006;12(1):20-2.
9. Atun R, Aydın S, Chakraborty S et al. Universal Health Coverage in Turkey: Enhancement of Equity. The Lancet 2013;382(9886):65-99.
10. Kringos DS, The importance of measuring and improving the strength of primary care in Europe: results of an international comparative study Turk Aile Hek Derg 2013;17(4):165-79.
11. http://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Global/_Government/pg_Cainet History.aspx erişim tarihi: 6/01/2014.
12. Kringos DS, Boerma WG, van der Zee J, Groenewegen PP. Political, cultural and economic foundations of primary care in Europe. Soc Sci Med 2013;99:9-17.
13. Sülkü SN. Türkiyede sağlıkta dönüşüm programı öncesi ve sonrasında sağlık hizmetlerinin sunumu, fnansmanı ve sağlık harcamaları. Ankara: Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı yayın no: 414; 2011.p.59.
14. European Health for all data base, WHO European region. http:// www.euro.who.int/en/data-and-evidence/databases/european-health-for- all-database-hfa-db/ erişim tarihi: 6/01/2014.
15. TC Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. http://sbu.sag- lik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/istaturk2012.pdf erişim tarihi: 10/01/2014.
16. OECD Health Data 2013. http://stats.oecd.org/BrandedView.aspx?oecd_ bv_id=health-data-en&doi=data-00542-en/ Erişim tarihi: 6/02/2014.
17. Eurostat year book 2012. p.181-3. http://epp.eurostat.ec.europa. eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-CD-12-001/EN/KS-CD-12-001-EN.PDF/ erişim tarihi: 15/01/2014.
18. TUİK Sağlık araştırması 2012. Ankara p. 1. http://www.tuik.gov.tr/Kitap. do?metod=KitapDetay&KT_ID=1&KITAP_ID=223/ erişim tarihi: 10/01/2014.
19. TC Sağlık Bakanlığı Sağlık istatistikleri yıllığı 2011. http://sbu.saglik. gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/siy_2011.pdf/ erişim tarihi: 6/01/2014.
20. Öcek Z. Çiçeklioğlu M. Aile hekimliği birinci basamak sağlık ortamını nasıl dönüştürdü? Türk Tabipler Birliği Yayınları. Ankara.2013. http:// www.ttb.org.tr/kutuphane/aile_hekimligi.pdf /erişim tarihi: 6/01/2014.
21. Pala K. Health-care reform inTurkey: far from perfect. The Lancet 2014;383:28.
22. Kringos DS, Boerma W, Bourgueil Y et al. The strength of primary care in Europe: an international comparative study. Br J Gen Pract 2013;63(616):e742-50.
23. WONCA Avrupa 2005 aile hekimliği Avrupa tanımı Türkçe çevrisi. Basak O. Saatçi E. (Eds). Türkiye aile hekimliği uzmanlık derneği yayınları no: 4. 2011. http://www.tahud.org.tr/medya/kitaplar/aile-hek- imligi-avrupa-tanimi-tam-metin/9/ erişim tarihi: 6/01/2014.

APA	AKMAN M (2014). Türkiye'de birinci basamağın gücü. , 70 - 78.
Chicago	AKMAN Mehmet Türkiye'de birinci basamağın gücü. (2014): 70 - 78.
MLA	AKMAN Mehmet Türkiye'de birinci basamağın gücü. , 2014, ss.70 - 78.
AMA	AKMAN M Türkiye'de birinci basamağın gücü. . 2014; 70 - 78.
Vancouver	AKMAN M Türkiye'de birinci basamağın gücü. . 2014; 70 - 78.
IEEE	AKMAN M "Türkiye'de birinci basamağın gücü." , ss.70 - 78, 2014.
ISNAD	AKMAN, Mehmet. "Türkiye'de birinci basamağın gücü". (2014), 70-78.

APA	AKMAN M (2014). Türkiye'de birinci basamağın gücü. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 18(2), 70 - 78.
Chicago	AKMAN Mehmet Türkiye'de birinci basamağın gücü. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 18, no.2 (2014): 70 - 78.
MLA	AKMAN Mehmet Türkiye'de birinci basamağın gücü. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, vol.18, no.2, 2014, ss.70 - 78.
AMA	AKMAN M Türkiye'de birinci basamağın gücü. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2014; 18(2): 70 - 78.
Vancouver	AKMAN M Türkiye'de birinci basamağın gücü. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2014; 18(2): 70 - 78.
IEEE	AKMAN M "Türkiye'de birinci basamağın gücü." Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 18, ss.70 - 78, 2014.
ISNAD	AKMAN, Mehmet. "Türkiye'de birinci basamağın gücü". Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 18/2 (2014), 70-78.