Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi

YILMAZ, Nuri; ŞİMŞEK, Seval

Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi

Nuri YILMAZ, (Ordu Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Ordu, Türkiye)

Seval ŞİMŞEK (İl Gıda,Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Akademik Ziraat Dergisi

5 0

Yıl: 2012 Cilt: 1 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 91 - 96 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi

Öz:

Bu çalışma, Sivas ekolojik koşullarında buğday bitkisindeüst gübre olarak azotlu gübre form ve miktarlarınınbelirlenmesi amacıyla 2009-2010 ürün yılındayürütülmüştür. Denemede yörede yaygın olarakyetiştirilen Gerek-79 ekmeklik buğday çeşidikullanılmıştır. Araştırma tesadüf bloklarında faktöriyeldeneme planına göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuş, üçazotlu gübre (Amonyum nitrat, % 33 N; Amonyumsülfat, % 21 N; Üre, % 46) beş ayrı doz da (0, 4, 8, 12 ve16 kg N/da) uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre metrekarede başak sayısı 255.4-328.9 adet, başakta tanesayısı 22.7-24.0 adet, başakta tane ağırlığı 0.7-0.8 g, bintane ağırlığı 29.7-32.9 g, ham protein oranı % 9.2-11.9,tane verimi 85.9- 130.2 kg/da arasında değişmiştir.Başakta tane ağırlığı hariç veriler arasındaki farklılıklaristatistiksel olarak önemli bulunmuştur. En yüksek taneverimi 143.2 kg/da ile amonyum sülfat formunun 16 kgN/da ve 142.8 kg/da ile üre formunun 16 kg N /dauygulamalarından elde edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Determination of nitrogen fert ilizer form and quantity to be used for surface fertili zation whea (Triticum aestivum L.)under Sivas ecological conditions

Öz:

This research was carried out in Sivas Provincebetween the crop years 2009 -2010 to determine the form and quantity tobe used for surface fertilizationin wheat. The wheat genotype Gerek 79 was usedas the plant material of this research. Experimentswere implemented in factorial randomized blockdesign with 3 replications. Three types of nitrogenfertilizers (Ammonium nitrate %33 N; Ammoniumsulfate % 21 N; Urea % 46) in five different doses (0,4, 8, 12 ve 16 kg/da N) were applied. Resultsrevealed that number of spike per square meterbetween 255.4 and 328.9, number of grains perspike between 22.7 and 24.0, grain weight per spikebetween 0.7 and 0.8 g, thousand grain weightbetween 29.7 and 32.9 g, crude protein ratio between % 9.2 and 11.9, grain yield between 85.9and 130.2 kg/da. The differences between the dataare determined statistically significant except theweight of grain per spike. The highest grain yieldwas obtained from 16 kg N of Ammonium sulfate(143.2 kg/da) and Urea (142.8 kg/da).

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

TRDizin Dışındaki Atıf Sayıları

OpenCitations: 0

OpenAlex: 0

Crossref: 0

Acer, S., 2004. Bazı makarnalık Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Farklı Sulama Zamanları ve Azot Dozlarının Etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 110 s.
Akman, H., Topal, A., 2010. Makarnalık buğdayda farklı şekillerde üre uygulamasının verim, verim unsurları ve kaliteye etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(3): 41-51.
Anonim, 2010, Meteoroloji İl Müdürlüğü Raporları ORDU. Ayçiçek, M., Yürür, N., 1993. Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin ( T. turgidum var. durum L.) Bursa koşullarındaki verim yeteneklerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,10: 181-193.
Başar, H., Tümsavaş, Z., Katkat, A.V., Özgümüş, A., 1998. Saraybosna buğday çeşidinin verim ve bazı verim kriterleri üzerine değişik azotlu gübrelerin ve azot dozlarının etkisi. Tr. J Of Agriculture And Forestry, 22: 59-63.
Bohem, D. J., Berzonsky, W. A., Bhattacharya, M., 2004. Influence of nitrogen fertilizer treatments on spring wheat ( Triticum aestivum L.) flour characteristics and effect on fresh and frozen dough quality. Cereal Chemistry, 81(1): 51 -54.
Budaklı, E., Bayram, G., Türk, M., Çelik, N., 2005. Bazı iki sıralı arpa ( Hordeum vulgare conv. distichon ) çeşitlerinde farklı azot dozlarının verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Uludağ Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2): 1-11.
Çetin, Ö., 1993. Harran ovası koşullarında farklı su ve azot uygulamalarının buğday verimine etkisi ve sulu tüketimi. T.C. Tarım Orman Ve Köy İşleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müd. Yayınları, Genel Yayın No.80, Rapor Seri No.54.
Doğan, R., Çelik, N., Yürür, N., 1995. Ekmeklik buğday çeşidi Arpathan-9un azot gereksiniminin ve uygulama frekansının saptanması üzerinde araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11: 65-80.
Dokuyucu, T., Cesurer, L., Akkaya, A., 1999. Bazı ekmeklik buğday (T. aestivum L.) genotiplerinin Kahramanmaraş koşullarında verim ve verim unsurlarının incelenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15 18 Kasım 1999, Adana,
Ekingezen, Ş., 1996, Tekirdağ Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Beş Ekmeklik Buğday Çeşidinde Farklı Azotlu Gübre Dozlarının Verim ve verim unsurlarına etkisi ile en ekonomik azot dozunun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ,
Ev, O., 2006. Konya Koşullarında Bazı Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinde Azotlu Gübrelerin Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirda ğ, 114 s.
Halitligil, M.B., Akın. A.İ., Kıslal, H., 2001. Orta Anadolu kurak şartlarda iki buğday çeşidinin azotlu gübre kullanma etkinliklerinin arttırılması ve azot kayıplarının azaltılması için bazı kültürel tedbirlerin 15 N metodu ile araştırılması. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu. Ankara Nükleer Tarım ve Hayvancılık Araştırma Merkezi, Radyoizotop Uygulama Bölümü, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ, 75.
Halvorson, A. D., Black, A. L., Krupinsky, J. M., Merrill, S. D., Wienhold, B. J., Tanaka, D. L., 2000. Spring wheat response to tillage and nitrogen fertilization in rotation with sunflower and winter wheat. Agronomy Journal, 92:136-144.
Gençtan, T., Sağlam, N., 1993. Trakya koşullarında beş makarnalık buğday çeşidinde farklı azotlu gübre dozları ve verilme zamanlarının verim ve kalite üzerine etkileri. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Sempozyumu, 30 Kasım 3 Aralık 1993, Ankara, 430439.
Güçdemir, İ. H., 2008. Tarım El Kitabı (Gübreler, Toprak Analizlerine Dayalı Gübreleme). (Editör: İ. H. Güçdemir), 37- 57s, Ankara.
Gökmen, S., Sakın, M.A., Yıldırım, A., Tugay, M.E., 2001. Makarnalık buğdaylarda azot dozu ve uygulama zamanının verim, verim unsurları ve kaliteye etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17 21 Eylül 2001, Tekirdağ, 242252.
Keklikçi, Z., İblikçi, H., Cansaran, M., Büyük, G., 2000. Kahramanmaraş yöresinde azot dozlarının makarnalık buğdaylarda verim ve verim öğeleri üzerine etkileri ile ekonomik azot dozlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17 21 Eylül 2000, Tekirdağ, 279 356.
Lloveras, J., A. Lopez, J. Ferran, S. Espachs., J. Solsona, 2001. Bread- Making wheat and soil nitrate as affected by nitrogen fertilization in ırrigated mediterranean conditions. Soil Sciense Society of America J., 93: 11831190.
Lopez-Bellido, L., Fuentes, M., Castillo, J. E., Lopez -Garrido, F. J., 1998. Effects of tillage, crop rotation and nitrogen fertilization on wheat-grain quality grown under rainfed Mediterranean conditions. Field Crops Research, 57: 265 -276.
Mert, B., Çiftçi C., Atak M., 2003. Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Farklı Azot Dozlarının Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkileri Üzerine Yapılan Bir Çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi.
Noaman, M. M., Taylor, G. A., 1990. Morphophysiological characteristics, grain protein and grain yield in high and low protein winter wheat. Cereal Research Communications, 18 (12): 5965.
Ohlsson, L., 1993. Sowing Rates, nitrogen fertilizer application and control of fungal diseases of spring cereals. vaxtodling, instituonen for vaxtodling. Sveriges Lantbruks Universited, 14: 42 46.
Özseven, İ., Bayram, E. 2005. Marmara Bölgesinde dört ekmeklik buğday ( Triticum aestivum var. aestivum L.) çeşidinde değişik azot dozlarının verim ve verim unsurlarına etkilerinin belirlenmesi üzerine yapılan bir araştırma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 14 (1 -2): 56-74.
Palta, J.A., Fillery, R.P., 1995. N application increases preanthesis contribution of dry matter to grain yield in wheat grown on A Duplex Soil. Australian Journal of Agricultural Research, 46: 507-518.
Roy, S.K., Winzeler, H., 1991. The influence of different nitrogen levels seeding rates on the dry matter production and nitrojen uptake of spelt (Triticum spelta .L.) and wheat (Triticum aestivum L.) underc. J. Agron And Crop Sci., 171: 124-132.
Sade, B., Akçin, A., 1993. Makarna kalitesinde buğday bileşiminin önemi. Makarnalık Buğday ve Mamulleri Semp., 30 Kasım - 3 Aralık 1993, Ankara, 513530.
Sade, B., Yılmaz, A., Topal, A., Soylu, S., Kan Y., Öztürk, Ö., 1995. Konya koşullarında azotlu gübre formu ve uygulama zamanının "Gerek 79" ekmeklik buğday çeşidinde verim ve verim unsurlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(8):74-87.
Sağlam, M. T., Adiloğlu, A., Bellitürk, K., 2004, Buğday bitkisine farklı zamanlarda uygulanan azotlu gübrenin bazı verim özellikleri üzerine etkisi. 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım - Sanayi-Çevre, 11 -13 Ekim 2004, Tokat.
Savaşlı, E., 2005. İlkbahar Dönemi Üst Gübrelemesinde Kullanılan Azotlu Gübre Çeşit, Doz ve Uygulama Zamanlarının Buğday Bitkisinde Gelişme ve Azot Alımına Etkisi. Doktora Tezi, GOP Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 116 s.
Sezen, Y., 1991. Gübreler ve Gübreleme. Atatürk Üniversitesi yayınları No:679. Ziraat Fakültesi Yay. No:30 03, Ders Kitapları Seri No: 55, Erzurum. Sümer, Ö. F., 2008. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinde Bitki sıklığı Ve Azot Dozlarının Verim, Verim Unsurları, Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri ve Özellikler Arası İlişliler. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 146 s.
Triboi E., Abad, A., Michelena, A., Lloveras, J., Ollier, J.L., Daniel, C., 2000. Environmental effects on the quality of two wheat genotypes: 1. quantitative and qualitive variation of storage proteins. European Journal of Agronomy, 13:47-64.
Turgut, Y., Bulut, V., Çelik, N., Doğan, R., 1996. Farklı ekim sıklığı ve azot veri komponentlerine etkisi. Uludağ Üni. Ziraat Fakültesi Dergisi, 12: 137-143.
Tümsavaş, Z., 2001. Değişik zamanlarda ve artan miktarlarda uygulanan azotlu gübrenin ekmeklik otholom buğday çeşidinin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15: 19-29.
Türk, M., Yürür, N., 2001. Gönen Ekmeklik Buğday ( T. aestivum L.) çe şidinde farklı ekim sıklığı ve farklı azotlu gübre uygulamalarının verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Böl., Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ, 81 -85.
Yılmaz, N., 2003. A research on determining the form and the amounts of the second part nitregeneous fertilizer to be applied on wheat ın spring. Pakistan Journal of Botany, 35 (4): 625 -636.

APA	YILMAZ N, ŞİMŞEK S (2012). Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. , 91 - 96.
Chicago	YILMAZ Nuri,ŞİMŞEK Seval Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. (2012): 91 - 96.
MLA	YILMAZ Nuri,ŞİMŞEK Seval Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. , 2012, ss.91 - 96.
AMA	YILMAZ N,ŞİMŞEK S Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. . 2012; 91 - 96.
Vancouver	YILMAZ N,ŞİMŞEK S Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. . 2012; 91 - 96.
IEEE	YILMAZ N,ŞİMŞEK S "Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi." , ss.91 - 96, 2012.
ISNAD	YILMAZ, Nuri - ŞİMŞEK, Seval. "Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi". (2012), 91-96.

APA	YILMAZ N, ŞİMŞEK S (2012). Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1(2), 91 - 96.
Chicago	YILMAZ Nuri,ŞİMŞEK Seval Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi 1, no.2 (2012): 91 - 96.
MLA	YILMAZ Nuri,ŞİMŞEK Seval Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, vol.1, no.2, 2012, ss.91 - 96.
AMA	YILMAZ N,ŞİMŞEK S Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi. 2012; 1(2): 91 - 96.
Vancouver	YILMAZ N,ŞİMŞEK S Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi. 2012; 1(2): 91 - 96.
IEEE	YILMAZ N,ŞİMŞEK S "Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi." Akademik Ziraat Dergisi, 1, ss.91 - 96, 2012.
ISNAD	YILMAZ, Nuri - ŞİMŞEK, Seval. "Sivas ekolojik koşullarında ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) üst gübrelemede kullanılacak azotlu gübre form ve miktarının belirlenmesi". Akademik Ziraat Dergisi 1/2 (2012), 91-96.