Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti
Yıl: 2015 Cilt: 81 Sayı: 153 Sayfa Aralığı: 1 - 8 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti
Öz: Kıyı alanlarının bugün karşı karşıya kaldığı en ciddiçevre problemlerinden biri küresel iklim değişimleri ileberaberinde artan deniz seviyesi yükselmeleri vebunların fiziksel etkileridir. Dünya nüfusunun önemli birkısmı deniz seviyesinden 10-15 metre yüksekliktedüşük rakımlı kıyı alanlarında yaşamaktadır. Verimlitarım alanları, ticaret limanları, turizm tesisleri gibiekonomik değere sahip varlıklar kıyı bölgelerinde yeralmaktadır. İvmelenerek yükselen deniz seviyesinin,korumasız ve düşük yükseltili kıyılarda telafisi mümkünolmayan fiziksel ve sosyo-ekonomik sonuçlardoğuracağı düşünülmektedir. Üç tarafı denizlerle çevriliülkemizin de benzer tehditlere açık olduğu ortadadır.Bu nedenle; seviye yükselmelerinin zamana vekonuma bağlı değişimlerini izlemek, nedenlerinianlamak, yaratacağı potansiyel etkileri belirlemek vezararları azaltmak için disiplinler arası çalışmalaryoğun bir şekilde devam etmektedir. Bu çalışmada,ulusal ölçekte denizle ilgili afetler karşısında kıyıbölgelerinin genel risk durumunun ortaya çıkarılmasıhedeflenmiş ve deniz seviyesi yükselmelerininpotansiyel etkileri değerlendirmek için literatürde kıyıetkilenebilirlik indeksi (CVI- Coastal Vulnerability Index)analizi olarak bilinen bir analiz gerçekleştirilmiştir. CVIanalizinde; kıyı alanı, kıyı nüfusu, bitki örtüsü, tehlikeyemaruz kalma durumu, topografyası, insan gelişmişlikdurumu olmak üzere altı ana gösterge kullanılarakbasit bir modelle etkilenebilirlik indekslerihesaplanmıştır. Bu indekslerin büyüklüğüne göre kıyıilleri için en düşükten en yükseğe olacak şekilde riskdereceleri saptanmıştır. Bu analiz sonucundaÇukurova Deltasına sahip Doğu Akdenizde yer alanAdana ili, Egede yer alan Aydın ve Çanakkale,Marmarada yer alan Balıkesir ve Karadenizde yeralan Samsun illeri en riskli bölgeler olarakbelirlenmiştir. Söz konusu bölgelerde uzaktan algılamateknikleri ve CBS araçları kullanılarak ayrıntılıetkilenebilirliğin araştırılmasının önemli olduğu ve kıyıalanı planlaması ve yönetimine katkı sağlayacağıdeğerlendirilmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
(Determining the endangered fields of turkish coasts with coastal vulnerability index)
Öz: zones less than 10-15 meters high. Economicallyvaluable entities such as fertile agricultural areas,trading harbors, tourism facilities are all situated oncoastal areas. It is considered that accelerated sealevel rise will cause unrecoverable physical and socio-economic results on low -lying and unprotected coastalareas. It is also evident that our country surrounded byseas on three sides may face similar treats. Multi-disciplinary studies are carried out intensely to monitorthe spatial and te mporal changes in sea level, betterunderstand the causes and determine the potentialimpacts and to mitigate the coastal hazards. In thisstudy, it is aim to assess the vulnerability of ournation s coast to sea level related hazards byemploying Coastal Vulnerability Index (CVI) analysis ina national extent. In CVI analysis, the vulnerabilityindexes are calculated with a simplistic model and theuse of six main indicators of impacts such as coastalarea, population, vegetation, the state of exposure tohazards, topography and human development and thevulnerability ranks for the coastal areas are fixed fromlower to higher according to the indexes. The resultsof the analysis show that, coastal zones of the city ofAdana including Çukurova Delta located in the EasternMediterranean, Aydın and Çanakkale in the Aegean,Balıkesir in the Marmara and Samsun in the Black Seacoasts are highly vulnerable to sea level relatedhazards. Remote sensing techniques and GIS toolsmay be used to better delineate vulnerability and cancontribute to planning and management of coastalzones in this areas.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Alpar B. (2009). Vulnerability of Turkish coasts to accelerated sea -level rise. Geomorphology 107 , 58 63.
- Altınok, Y., Alpar, B., Özer, N., Gazioğlu C. (2005). 1881 - 1949 Earthquakes at the Chios- Cesme strait (Aegean Sea) and their relation to tsunamis. Natural Hazards and Eart System Sciences, 5, 717- 725.
- Church, J.A., Gregory, J.M., Huybrechts, P., Kuhn, M., Lambeck, K, Nhuan, M.T., Qin, D. Ve Woodworth, P.L. (2001). Changes in Sea Level. Cambridge University Press, Cambridge, 639 -693.
- Dasgupta,S. vd., (2007). The Impact of Sea Level Rise on Developing Countries: A Comparative Analysis. World Bank Policy Research Working Paper 4136
- Demirkesen, A.C., Evrendilek F., Berberoğlu S., Kılıç S. (2007). Coastal flood risk analysis using landsat -7 ETM+ imagery and SRTM DEM: A case study of Izmir, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 131(1 - 3), 293- 300.
- Demirkesen, A.C., Evrendilek F., Berberoğlu S. (2008). Quantifying coastal inundation vulnerability of Turkey to sea- level rise. Environmental Monitoring and Assessment, 138(1 - 3), 101 106.
- Douglas B.C. (1991). Global sea level rise, Journal of Geophysical Research, 96, C4, 6981 -6992.
- Gazioğlu, C., Burak, S., Alpar, B., Türker, A., Barut, İ.F. (2010). Foreseeable Impacts of Sea Level Rise on the Southern Coast of the Marmara Sea (Turkey). Water Policy, 12, 932 -943.
- IPCC (2007). Climate Change Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change , Cambridge Univ. Press, Cambridge, U. K.
- Kuleli T. (2010). City- Based Risk Assessment of Sea Level Rise Using Topographic and Census Data for the Turkish Coastal Zone. Estuaries and Coasts. 33, 640 -651 .
- Karaca M. ve Nicholls R.J. (2008). Potential Implications of Accelerated Sea -Level Rise for Turkey. Journal of Coastal Research, 24, 2, 288- 298
- Overpeck, J. T., Otto -Bliesner, B. L., Miller, G. H., Muhs, D. R., Alley, R. B., ve Kiehl, J. T. (2006). Paleoclimatic evidence for future ice -sheet instability and rapid sealevel rise. Science, 311 , 17471750.
- Priority Actions Programme Regional Activity Centre (PAP/RAC), (2005). Coastal area management in Turkey. Priority Actions Programme Regional Activity Centre, Split.
- Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı (SHODB), (2008). Kıyı etüd bilgileri. Simav M., Yıldız H., Arslan E. (2008). Doğu Akdenizde Uydu Altimetre Verileri ile Deniz Seviyesi Değişimlerinin Araştırılması. Harita Dergisi, 139, 1 -31
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2010). Güncel nüfus ve GSMH bilgileri. ( http://www.TÜİK.gov.tr )
- United Nations Development Programme (UNDP), (2001). Partnerships to fight poverty. United Nations Development Programme Annual Report.
- United Nations Environment Programme (UNEP), (2005). Assessing Coastal Vulnerability: Developing a Global Index for Measuring Risk. United Nations Environment Programme Final Report.
- Yıldız, B.E., Sivri, U., Berber, M. (2012). Türkiyede illerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması. ERUJFEAS , 39 , 147167.
- Yıldız, H., Demir, C., Gürdal, M. A., Akabalı, O. A., Demirkol, E. O., Ayhan, M. E. (2003). Antalya- II, Bodrum - II, Erdek ve Menteş Mareograf İstasyonlarına Ait 1984- 2002 Yılları Arası Deniz Seviyesi ve Jeodezik Ölçülerin Değerlendirilmesi. Harita Dergisi, Özel Sayı 17, 1 75.
| APA | SİMAV Ö, Seker D, TANIK A, GAZIOGLU C (2015). Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. , 1 - 8. |
| Chicago | SİMAV Özlem,Seker Dursun Zafer,TANIK AYSEGUL,GAZIOGLU Cem Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. (2015): 1 - 8. |
| MLA | SİMAV Özlem,Seker Dursun Zafer,TANIK AYSEGUL,GAZIOGLU Cem Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. , 2015, ss.1 - 8. |
| AMA | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. . 2015; 1 - 8. |
| Vancouver | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. . 2015; 1 - 8. |
| IEEE | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C "Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti." , ss.1 - 8, 2015. |
| ISNAD | SİMAV, Özlem vd. "Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti". (2015), 1-8. |
| APA | SİMAV Ö, Seker D, TANIK A, GAZIOGLU C (2015). Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. Harita Dergisi, 81(153), 1 - 8. |
| Chicago | SİMAV Özlem,Seker Dursun Zafer,TANIK AYSEGUL,GAZIOGLU Cem Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. Harita Dergisi 81, no.153 (2015): 1 - 8. |
| MLA | SİMAV Özlem,Seker Dursun Zafer,TANIK AYSEGUL,GAZIOGLU Cem Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. Harita Dergisi, vol.81, no.153, 2015, ss.1 - 8. |
| AMA | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. Harita Dergisi. 2015; 81(153): 1 - 8. |
| Vancouver | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti. Harita Dergisi. 2015; 81(153): 1 - 8. |
| IEEE | SİMAV Ö,Seker D,TANIK A,GAZIOGLU C "Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti." Harita Dergisi, 81, ss.1 - 8, 2015. |
| ISNAD | SİMAV, Özlem vd. "Kıyı etkilenebilirlik göstergesi ile türkiye kıyıları risk alanlarının tespiti". Harita Dergisi 81/153 (2015), 1-8. |
