Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi

Albayrak, Selvinaz; Balcı, Serap

Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi

Selvinaz ALBAYRAK, (Koç Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu, İstanbul, Türkiye)

Serap BALCI (İstanbul Üniversitesi, Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye Dalı)

Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma

291 60

Yıl: 2014 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 30 - 37 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi

Öz:

Madde bağımlılığı tüm dünya ülkelerinin karşı karşıya olduğu en önemli sorunlardan birisidir. Bu sorun Türkiyede son yıllarda özellikle genç nüfusta artmakta ve bu artış, yakın gelecekte Türkiyenin en önemli sorunlarından birisinin madde bağımlılığı olabileceğini göstermektedir. Madde kullanımı sorununun çözümünde yardımcı olabilecek en uygun programların önleme ve erken müdahale programları olduğu bildirilmektedir. Önleme programlarının başarılı olabilmesi için öncelikle risk altındaki çocuk ve ergenlerin saptanması, hangi bireysel ve çevresel faktörlerin adölesan çağında madde kullanımı açısından risk oluşturduğunun ya da koruyucu olduğunun bilinmesi gerekir. Madde bağımlılığı sadece sağlık boyutu olan tek boyutlu bir konu değildir. Madde bağımlılığının sağlık dışında, kamusal, sosyal, hukuki ve idari birçok yönü vardır. Bu çok yönlü soruna bağlı olarak madde bağımlılığını önleme faaliyetlerini de çok yönlü olarak ele almak bir zorunluluktur. Bu bağlamda, hükümetler başta olmak üzere sivil toplum kuruluşları, öğretmenler ve aileler ile birlikte özellikle toplum sağlığı alanında çalışan hemşire ve diğer sağlık profesyonellerine önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu makalede, madde kullanımında risk oluşturan temel etmenler, madde kullanımının önlenmesine yönelik yapılan önleme programları, çocuk ve ergenlerin bilinçlendirilmesi ile madde bağımlılığın önlenmesinde hemşirelerin rolleri tartışılacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Temel Sağlık Hizmetleri Madde Bağımlılığı Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Sosyoloji Hukuk Psikoloji Psikiyatri

The Prevention of Drug Abuse in Young Adults

Öz:

Substance addiction is one of the most important problems all around the World. Recently this problem has become a very important issue in Turkey particularly among the young population and seems it will increase in near future. It is indicated that the most appropriate program for solving the substance addiction is prevention and early intervention programs. In order to have success in prevention programs, it is important to identify kids and adolescents who are under the risk for addiction, determine their risks based on the personal and environmental factors of adolescents substance abuse or what are the preventing factors of addiction. Substance abuse is not only a health matter issue. It has so many other aspects such as social, juristical and public. Substance abuse and its prevention must be taking seriously based on these aspects. In this context huge responsibility should be shared by particularly the governments, NGOs, teachers, families and healthcare professionals. In this article, main risk factors, substance prevention programs, raising awareness of the kids and adolescents and role of nurses for preventing substance abuse will be discussed.

Anahtar Kelime:

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Temel Sağlık Hizmetleri Madde Bağımlılığı Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Sosyoloji Hukuk Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1 . Madde kullanımı ve bağımlılığı ile kaçakçılığının önlenmesi alanlarında tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri. Meclis Araştırma Raporu 2009. http://www.tbmm.gov.tr/docs/madde_kullanimi_ve_bagimliligi. pdf (Erişim Tarihi: 8 Ağustos 2013).
2 . TUBİM 2012 yılı Türkiye raporu. Türkiye, yeni gelişmeler, trendler, seçilmiş konular. http://www.tubim.gov.tr/dosyalar/raporlar/Tubim_ Raporu_2012.pdf (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2013).
3 . Yıllara, Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri (1935-2013). www. tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 6 Ağustos 2013).
4 . TBMM Araştırma Komisyonu Raporu 2008. Madde kullanımı ve bağımlılığı ile kaçakçılığının önlenmesi alanlarında tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri. http://www.tbmm.gov.tr/docs/madde_kullanimi_ ve_bagimliligi.pdf (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2013).
5 . Gürol D. Madde bağımlılığı açısından riski adolesanlar. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Adolesan Sağlığı 2. Sempozyum Dizisi 2008; 63:65-68.
6 . Ögel K, Çorapçıoğlu A, Sır A, Tamar M, Tot Ş, Doğan O ve ark. Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı. Türk Psikiyatri Dergisi 2004; 15:112-118.
7 . Hibell B, Andersson B, Bjarnason T, Ahlström S, Balakireva O, Kokkevi A, et al. The ESPAD Report 2003: Alcohol and Other Drug Use Among Students in 35 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs. Stockholm: Modintryckoffset AB; 2004. http://www.espad.org/Uploads/ESPAD_reports/2003/ The_2003_ESPAD_report.pdf (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2013).
8 . Altındağ A, Yanık M, Yengil E, Karazeybek AH. Şanlıurfada üniversite öğrencilerinde madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2005; 6:60-64.
9 . Turhan E, İnandı T, Özer C, Akoğlu S. Üniversite öğrencilerinde madde kullanımı, şiddet ve bazı psikolojik özellikler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2011; 9(1):33-44.
10 . United Nations Offi ce on Drugs and Crime (UNODC). World drug report 2009. http://www.tubim.gov.tr/Dosyalar/raporlar/ unodc_2009_ rapor.pdf. (Erişim Tarihi: 25.10.2013)
11 . Alikaşifoğlu M. Madde kullanımı risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Adolesan Sağlığı Sempozyum Dizisi 2005; 43:73-83.
12 . Herken H, Bodur S, Kara F. Üniversite öğrencisi kızlarda madde kullanımı ile kişilik ve ruhsal belirti ilişkisi. Klinik Psikiyatri 2000; 3:40- 45.
13 . Wills T.A, Yaeger A. Family factors and adolescent substance use: models and mechanisms. American Psychological Society 2003; 12 (6):222226.
14 . Çavuşoğlu F. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin madde kullanımına etki eden etmenler ve aileden aldıkları sosyal desteğin etkisi. Samsun: TC Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yükseklisans tezi. 2009.
15 . Akfert SK, Çakıcı E, Çakıcı M. Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10:40-47.
16 . Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi, 2006; 7(3):111-116. 17 . Averna S, Hesselbrock V. The relationship of perceived social support to substance use in offspring of alcoholics. Addictive Behaviors 2001; 26:363374.
18 . EMCDDA 2007 yıllık raporu. http://www.emcdda.europa.eu/ events/2007/annualreport.cfm (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2013)
19 . TC Anayasası madde 58, gençliğin korunması. Kanun No: 2709; 7 Kasım 1982. http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf. (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013).
20 . Temel Sağlık Hizmetleri Kanunu. Resmi Gazete, Sayı: 28103; 2 Kasım 2011. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102M1-3. htm. (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013).
21 . 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu. Resmi Gazete, Sayı: 25876 ; 3 Temmuz 2005, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395. pdf. (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013).
22 . Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu. Sayı: 6291; 5 Nisan 2012. http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/ k6291.html (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2013).
23 . Gençlik ve Spor Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete, Sayı: 638; 3Haziran 2012. http:// www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=4.5.638&MevzuatIlisk i=0&sourceXmlSearch. (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2013)
24 . Gençlik ve Spor Bakanlığı Proje Destek Programları Yönetmeliği. Resmi Gazete, Sayı: 28250; 31 Mart 2012. http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler. (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2013)
25 . İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete, Sayı: 25902; 11 Ağustos 2005. http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index. (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013)
26 . Milli Eğitim Bakanlığı. Eğitim Ortamlarında şiddetin önlenmesi ve azaltılması strateji ve eylem planı (2006-2011+). http://mebk12.meb. gov.tr/meb_iys_dosyalar/66/07/963633/icerikler/2013-2014-egitimogretim-yili-siddetin-onlenmesi-ve-azaltilmasi-strateji-ve-eylemplani_793395.html (Erişim Tarihi: 19 Kasım 2013)
27 . Müderrisoğlu S. Madde kullanımını önleme stratejileri ve üniversite öğrencilerine yönelik önleme programları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2008.
28 . Geckova AM, Stewart R, Dijk JP, Orosová O, Groothoff JW, Post D. Infl uence of socio- economic status, parents and peers on smoking behavior of adolescents. European Addiction Research 2005; 11:204 209.
29 . Apuhan R. Ş. Ergenlerle iletişim gençleri anlama rehberi. Birinci baskı. İstanbul: Sistem Matbaacılık; 2005. s.7576.
30 . Erginöz E. Adolesan, madde bağımlılığı, halk sağlığı. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Adolesan Sağlığı 2 Sempozyum Dizisi 2008; 63:61-64.
31 . Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun. Resmi Gazete, Sayı: 27863; 03.03.2011. http://www.rtuk.org.tr/sayfalar/ IcerikGoster.aspx (Erişim tarihi: 15 Ekim 2013)
32 . Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, sayı: 5727; 3 Ocak2008. http://www. tbmm.gov.tr/kanunlar/k5727.html (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013).
33 . Nkowane AM, Saxena S. Opportunities for an improved role for nurses in psychoactive substance use: Review of the literature. International Journal of Nursing Practice 2004; 10(3):102-110.
34 . S.B. Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete, Sayı: 27910; 11 Nisan 2011. http://www.saglik.gov.tr/ TR/belge/1-12606/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasinadair-y-.html (Erişim tarihi: 15 Şubat 2012).

APA	Albayrak S, Balcı S (2014). Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. , 30 - 37.
Chicago	Albayrak Selvinaz,Balcı Serap Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. (2014): 30 - 37.
MLA	Albayrak Selvinaz,Balcı Serap Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. , 2014, ss.30 - 37.
AMA	Albayrak S,Balcı S Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. . 2014; 30 - 37.
Vancouver	Albayrak S,Balcı S Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. . 2014; 30 - 37.
IEEE	Albayrak S,Balcı S "Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi." , ss.30 - 37, 2014.
ISNAD	Albayrak, Selvinaz - Balcı, Serap. "Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi". (2014), 30-37.

APA	Albayrak S, Balcı S (2014). Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 11(2), 30 - 37.
Chicago	Albayrak Selvinaz,Balcı Serap Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 11, no.2 (2014): 30 - 37.
MLA	Albayrak Selvinaz,Balcı Serap Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, vol.11, no.2, 2014, ss.30 - 37.
AMA	Albayrak S,Balcı S Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2014; 11(2): 30 - 37.
Vancouver	Albayrak S,Balcı S Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2014; 11(2): 30 - 37.
IEEE	Albayrak S,Balcı S "Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi." Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 11, ss.30 - 37, 2014.
ISNAD	Albayrak, Selvinaz - Balcı, Serap. "Gençlerde Madde Bağımlılığı ve Önlenmesi". Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 11/2 (2014), 30-37.