Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

AKILLI, MUSTAFA; Genç, Murat

Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Mustafa AKILLI, (Düzce Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Düzce, Türkiye)

Murat GENÇ (Düzce Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Düzce, Türkiye)

Sakarya University Journal of Education

9 3

Yıl: 2015 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 81 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin, çevre okuryazarlığı alt boyutlarının farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Çalışmanın örneklemi Düzce ve Bartın illerinde yer alan toplam 8 okuldan seçilmiştir. Çevre okuryazarlığına ait alt boyutların düzeyini belirlemek için bilgi testi, davranış, tutum ve duyuşsal eğilim ölçekleri kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin demografik özelliklerinin belirlenmesi için kişisel bilgi formundan yararlanılmıştır. 713 öğrenciye uygulanan anketlerden elde edilen veriler SPSS yardımıyla analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda ortaokul öğrencilerinin cinsiyetlerinin çevre okuryazarlığı alt boyutlarından sadece davranış için fark oluşturduğu, sınıf düzeyinin artmasıyla tüm boyutlar için düzeylerin arttığı görülmüştür. Bunun yanı sıra babası üniversite bitirmiş olan öğrenciler ile anneleri lise mezunu olan öğrencilerin alt boyut puanları diğer mezuniyet derecesine sahip ebeveynlere göre farklılık göstermiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Examination of Middle School Students Sub-Dimensions of Environmental Literacy in Terms of Various Variables

Öz:

The aim of this study is to demonstrate middle school students environmental literacy levels (as a combination of 4 sub-dimension) in terms of different factors. Sample of the study was chosen from 8 schools in Duzce and Bartın cities. In order to determine students literacy levels 3 scales (behaviour, tendency and attitude) 1 knowledge test were used. Also a personal information form‛ was used to gather information about students sex, class and parent s education degree. Scale was administered to 713 students and results evaluated by SPSS packet programme with the help of independent t test and one way ANOVA. As result, it is found that sex effect environmental literacy only in behaviours. At higher class levels the points of students are increasing with a meaningful difference. For their parents education level, students that have high school graduated mothers and bachelor s degree fathers have higher means than other parents.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Yılmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students environmental friendly behaviours and associated variables, Environmental Education Research, 14(2), 129143.
Altınöz, N. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Aslan, O., Sağır, Ş.U. ve Cansaran, A (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlanması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 283 -295.
Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilinci üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 105-122.
Atasoy, E. (2006). Çevre İçin Eğitim. Çocuk-Doğa Etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitabevi, Aydın, F. ve Çepni, O. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Karabük ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 189-207.
Balkan Kıyıcı, F. (2009). Çevre eğitimi. V. Sevinç (Ed.), Eğitim fakülteleri için genel çevre bilimi, 175- 183. Ankara: Maya Akademi. Bergman, B. G. (2015). Assessing impacts of locally designed environmental education projects on students environmental attitudes, awareness, and intention to act. Environmental Education Research, DOI: 10.1080/13504622.2014.999225
Carrier, S. J. (2009). Environmental education in the schoolyard: learning styles and gender, The Journal of Environmental Education, 40, 3; 2-12.
Cheng, T.M., and Wu, H.C. (2015). How do environmental knowledge, environmental sensitivity, and place attachment affect environmentally responsible behavior? An integrated approach for sustainable island tourism. Journal of Sustainable Tourism, 23(4), 557-576, DOI: 10.1080/09669582.2014.965177
Cheong, I.P.A. (2005). Educating pre-service teachers for a sustainable environment, Asia-Pasific Journal of Teacher Education, 33, (1): 97-110.
Değirmenci, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Kayseri İli Örneği). Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3: 59-68.
Deniş, H. ve Genç, H. (2007). Çevre bilimi dersi alan ve almayan sınıf öğretmenliği öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumları ve çevre bilimi dersindeki başarılarının karşılaştırılması, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 20-26.
Dibgy, B. L. C. (2010). An examination ımpact of non-formal and ınformal learning on adult environmental knowledge, attitudes, and behaviors. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Minnesota, U.S.
Disinger, J. F., and Roth, C. E. (1992). Environmental literacy [ERIC/CSMEE digest]. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education (CSMEE), Ohio State University.
Ek, H.N., Kılıç N., Öğdüm, P., Düzgün, G. ve Şeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
Erdoğan, M. (2009). Fifth grade students environmental literacy and the factors affecting students environmentally responsible behaviors. Unpublished PhD thesis, Middle East Technical University, Ankara.
Erol, G. H. ve Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers attitudes toward environment and environmental problems, International Journal of Environmental and Science Education, 1: 65-77.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
Fah, L.Y. and Sirisena, A. (2014). Relationships between the knowledge, attitudes, and behaviour dimensions of environmental literacy: a structural equation modeling approach using smartpls. Journal for Educational Thinkers, 5, 119-144.
Fortmann L. ve Kusel J. (1990) New vaices old beliefs: Forest environmentalism among new and longstanding, Rural Residents Rural Sociology, 55(2): 214-232.
Genç, M. and Genç, T. (2013). The Investigation of Candidate Teachers Attitudes towards Environment, Asian Journal of Instruction, 1 (1) (2013), 9-19.
Gezer, K., Çokadar, H., Köse, S. ve Bilen, K. (2006). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının karşılaş- tırılması, Buldan Sempozyumu, 23-24 Kasım, 71-78,. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. Elementary Education Online, 6(3): 452-468.
Goldman, D., Yavetz, B., Peer, S. (2006). Environmental literacy in teacher training in Israel: environmental behavior of new students. The Journal of Environmental Education, 38 (1), 3-22.
Gürbüzoğlu-Yalmancı, S. and Gözüm, A.İ.C. (2011), The investigation of Kafkas University of candidate teachers attitudes towards environmental problems with respect to some variables, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3): 1109-1132.
Hungerford, H., Peyton, R., and Wilke, R. (1980). Goals for curriculum development in environmental education. The Journal of Environmental Education, 11(3), 4247.
Iozzi L.A. (1989). What research says to the educator part one: Environmental education and the affective domain, Journal of Environmental Education, 20,(3): 3-9.
Iozzi, L., Laveault, D., and Marcinkowski, T. (1990). Assessment of learning outcomes in environmental education. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Karatekin, K (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karatekin, K. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karatekin, K. ve Aksoy, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 1423-1438.
Kaya, E., Akıllı, M. ve Sezek, F. (2009). Lise öğrencilerinin çevreye karşı tutumlarının cinsiyet açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18): 43-54.
Keleş, Ö., Uzun, N. and Varnacı-Uzun, F. (2010). The change of teacher candidates environmental consciousness, attitude, thought and behaviors with nature training project and the assessment of its permanence, Electronic Journal of Social Sciences, 9(32): 384-401.
Kibert, C. N. (2000). An analysis of the correlations between the attitude, behavior, and knowledge components of environmental literacy in undergraduate university students. Unpublished Master Dissertation, The Graduate School of the Unıversıty Of Florıda, USA.
Köse, S., Savran-Gencer, A., Gezer, K., Erol, G. H. and Bilen, K. (2011). Investigation of undergraduate students environmental attitudes, International Electronic Journal of Environmental Education,1(2): 85-96.
Leeming, F. C., Dwyer, W. O. and Bracken, B. A. (1995). Children's Environmental Attitude and Knowledge Scale: Construction and validation. Journal of Environmental Education, 26(3), 2231.
Leeming, F.C. ve Porter, B.E. (1997). Effects of participation in class activities on childrens environmental attitudes and knowledge, Journal of Environmental Education, 28(2): 33-42.
Marcinkowski, T., and Rehrig, L. (1995). The secondary school report: A final report on the development, pilot testing, validation, and field testing of the Secondary School Environmental Literacy Assessment Instrument. In R. Wilke (Ed.), Environmental education literacy/needs assessment project: Assessing environmental literacy of students and environmental education needs of teachers: Final report for 19931995 (3076). Stevens Point: University of WisconsinStevens Point.
May, T. S. (2000). Elements of success in environmental education through practitioner eyes, Journal of Environmental Education, 31(3): 4-11.
Murphy, T.P. ve Olson, A. (2008). The third Minnesota report card on environmental literacy: A survey of adult environmental knowledge, attitudes and behavior. St. Paul, MN: Minnesota Pollution Control Agency http://www.seek.state.mn.us/publications/reportcard2008.pdf sitesinden 12.12.2013 tarihinde indirilmiştir).
Murphy, T.P. (2002). The Minnesota report card on environmental literacy. Hamline University, Center for Global Environmental Education. (ERIC Reproduction Service No. ED 474505)
Negev, M., Sagy, G., Garb, Y., Salzberg, A. and Tal, A. (2008). Evaluating the environmental literacy of Israeli elemantary and high school students. The Journal of Environmental Education, 39 (2), 3-20. DOI: 10.3200/JOEE.39.2.3-20.
Öcal, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarının belirlenmesi [Determination of the attitudes of prospective social studies teachers towards environmental problems] Marmara Coğrafya Dergisi, 27: 333-352.
Owens, M.A. (2000). The environmental literacy of urban middle school teachers. Unpublished Doctoral Dissertation, Faculty of the Graduate School of EmoryUniversity, USA.
Özay-Köse, E. (2010). The factors that affect attitudes towards environment of secondary school students, Journal of Turkish Science Education, 7(3): 198-211.
Özmen, D., Çetinkaya, A.Ç. ve Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
Rickinson, M.(2001). Learners and learning in environmental education: A critical review of the evidence, Environmental Education Research, 7(3): 207-320.
Rockcastle, V. (1989). Environmental literacy; Philosophy, content and strategies. Nature Study, 43(12), 89, 22.
Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. (ERIC Document Reproduction Service No. ED348 235) Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları, *Teacher candidates attitudes toward environmental problems], Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2): 99-110.
Şenyurt, A., Temel, A.B. ve Özkahraman, Ş. (2011) Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlı- lıklarının incelenmesi, *Investigation of Attitude for Environmental Issues of University Students], S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1): 18-15.
Simmons, D. (1995). Developing a framework for national environmental education standards [Working paper]. In D. Simmons (Ed.), The NAAEE standards project: Papers on the development of environmental education standards (958). Troy, OH: North American Association for Environmental Education. Teksöz, G., Şahin, E., ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğret men adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.
Teyfur, E. (2008). İlköğretim öğrencilerinin akademik başarılarının ve çevre kulübü çalışmalarının çevreye yönelik tutumlarına olan etkisi (İzmir örneği), *The effect of academic achievement and environment club studies on primary school students towards the environment attitudes (Pattern of İzmir)+, Ege Eğitim Dergisi, 9,(1): 131149.
Uzun, N. ve Sağlam, N. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarına Çevre ve İnsan‛ dersi ile gönüllü çevre kuruluşlarının etkisi, *The effect of the course man and environment‛ and voluntary environmental organizations on secondary school students knowledge and attitude towards environment], Hacettepe University Journal of Education, 33: 210-218.
Varışlı, T. (2009). Evaluating eighty grade students environmental literacy: the role of socio-demographic variables, Unpublished Master Dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
Volk, L. T., Mcbeth, W. (2001). Environmental literacy in the United States, (Eds: Hurold R. Hungerford, William J. Bluhm, Trudi L. Volk, John M. Ramsey). Essential Readings in Environmental Education 2. Edition, Illinois, Stipes Publishing L.L.C.
Wang, T.H. (2014). Implementation of Web-based argumentation in facilitating elementary school students to learn environmental issues. Journal of Computer Assisted Learning, 30, 479496.
Yavetz, B., Goldman, D. and Pe'er, S. (2009). Environmental literacy of pre-service teachers in Israel: a comparison between students at the onset and end of their studies', Environmental Education Research, 15(4), 393-415.
Yavuz, M., Balkan Kıyıcı, F. ve Atabek Yiğit, E. (2014). İlköğretim II. Kademe Öğrencileri İçin Çevre Okuryazarlığı Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Güvenirlik Çalışması, *Environmental Literacy Scale For Secondary School Students: The Scale Development And Reliability]. Sakarya University Journal of Education, 4(3), 40-53.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara; Seçkin Yayınları.

APA	AKILLI M, Genç M (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 81 - 97.
Chicago	AKILLI MUSTAFA,Genç Murat Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. (2015): 81 - 97.
MLA	AKILLI MUSTAFA,Genç Murat Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 2015, ss.81 - 97.
AMA	AKILLI M,Genç M Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2015; 81 - 97.
Vancouver	AKILLI M,Genç M Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2015; 81 - 97.
IEEE	AKILLI M,Genç M "Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi." , ss.81 - 97, 2015.
ISNAD	AKILLI, MUSTAFA - Genç, Murat. "Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi". (2015), 81-97.

APA	AKILLI M, Genç M (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 81 - 97.
Chicago	AKILLI MUSTAFA,Genç Murat Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education 5, no.2 (2015): 81 - 97.
MLA	AKILLI MUSTAFA,Genç Murat Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, vol.5, no.2, 2015, ss.81 - 97.
AMA	AKILLI M,Genç M Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education. 2015; 5(2): 81 - 97.
Vancouver	AKILLI M,Genç M Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education. 2015; 5(2): 81 - 97.
IEEE	AKILLI M,Genç M "Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi." Sakarya University Journal of Education, 5, ss.81 - 97, 2015.
ISNAD	AKILLI, MUSTAFA - Genç, Murat. "Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Okuryazarlığı Alt Boyutlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi". Sakarya University Journal of Education 5/2 (2015), 81-97.