Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri
Yıl: 2014 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 19 - 33 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri
Öz: Yaşam süresinin uzamasıyla beraber yaşlılara hizmet veren bakım kurumlarına ihtiyaç artmaktadır.Bu kurumlarda yaşlılarla yüzyüze iletişim halinde olan bakım personelinin ageism düzeylerinin belirlenmesi bakımın kalitesi açısından önemlidir. Bu nedenle, yaşlanma ve yaşlılığa ilişkin tutumlarını analizetmek üzere, Antalyada bakım kurumlarında çalışan 102 bakım personeline sosyodemografik bilgi formuve Fraboni Ageism Ölçeği uygulanmıştır. Analizler sonucunda, bakım sektöründeki deneyim, son işyerindeki çalışma süresi ve toplumsal cinsiyetin, bakım personelinin ageism düzeyini etkileyen faktörler ol- duğu anlaşılmaktadır. Ageismin alt boyutları olan ayrımcılık, önyargı ve kaçınma boyutları değerlendirildiğinde, haftalık yasal çalışma süresinin üzerinde çalışan bakım personelinin, 3 kat daha fazla ayrımcıtutuma sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca bakım personelinin kaçınma düzeyi, bakım sektöründekideneyimledoğru orantılı olarak artmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Ageism in Institutional Care: Causes of the Discriminatory Attitudes of Older Care Staff s towards Ageing and Old Age and Intervention Strategies
Öz: With increasing life expectancy, the need for care institutions for the elderly is also increasing.In terms of the quality of care for older people, the evaluation of the levels of ageism amongst the staffwho work with the elderly housed in these institutions is important. In consequence, the standardquestionnaire, which is composed of socio-demographic variables and the Fraboni Scale of Ageism, wasgiven to 102 care staff workers in the city of Antalya. The analysis of these results indicates that thelength of time working in the older adult care sector, the length of time working within an institutionalsetting, and gender do have effects upon the levels of ageism amongst care staff. In addition, the levels ofsub-scales of ageism (discrimination, prejudice and avoidance) were also analysed. The results show thenumber of hours worked affected the degree/level of both discrimination and prejudice. It is evident fromthe results obtained that those care staff who work for longer than the legal number of working hourswere three times more likely to exhibit discriminatory attitudes. Further, the avoidance levels exhibited bythe care staff increased linearly with the length of experience in working within the elderly adult caresector that a member of the care staff had.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı: Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2013). From Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü: www.eyh.gov.tr
- Adelman, R. D., Greene, M. G., & Charon, R. (1991). Issues in Physician-Elderly Patient Interaction Ageing and Society , 11/2, 127-148. doi:http://dx.doi.org/10.1017/S0144686X00003974
- Akdemir, N., Çınar, F. İ., & Görgülü, Ü. (2007). Yaşlıların Algılanması ve Yaşlı Ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 10/4, 215-222.
- Anderson, G. (1990). Fundamentals of Educational Research. London: The Falmer Press.
- Arun, Ö., (2008). Yaşlı Bireyin Türkiye Serüveni: Kaliteli Yaşlanma İmkanı Üzerine Senaryolar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7/2, 313-330.
- Arun, Ö. (2013). International Spotlight: Developing Gerontological Social Policy Agenda for Turkey. The Gerontologist, 53/6, 891-897. DOI:gnt071v1-gnt071.
- Arun, Ö., (2014). Disability in Turkey: The Risks in Being Disabled for Accessing Educational Opportunities. Mediterranean Journal of Humanities, 4/1, 53-62. DOI:10.13114/MJH.201416423
- Arun, Ö., (2014). Que Vadis Türkiye? 2050ye Doğru Yaşlanan Türkiyeyi Bekleyen Riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1-12.
- Arun, Ö., & Çakıroğlu-Çevik, A., (2013). Quality of Life in an Ageing Society: A Comparative Analysis of Age Cohorts in Turkey. Zeitschrift füt Gerontologie und Geriatri, 46/8, 734-739. DOI:10.1007/s00391-013-0502-z
- Banazak, D. A., Mickus, M., Averill, M., & Colenda, C. C. (2000). Herding Cats: Barriers to Implementing a Nurse Aide Educational Program. Ann Longerm Care, 8, 68-71.
- Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. (2003). İş Kanunu. Retrieved 29 9, 2014, from Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/06/20030610.htm#1
- Behar, C. (2006). Demographic Developments and Complementarities: Ageing, Labor and Migration. Turkish Studies, 7/1, 17-31.
- Bektaş, G., & İlhan, N. (2008). Huzurevlerinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri. Turkish Journal of Geriatrics, 11/3, 128-135.
- Brown, R. (2010). Prejudice Its Social Psychology. Prejudiced Individuals. R. Brown, II/14-18. West Sussex, United Kingdom: Wiley-Blackwell.
- Breckler, S. J. (1984). Empirical Validation of Affect, Behavior, and Cognition As Distinct Components of Attitude. Journal of Personality and Social Psychology, 47/6, 1991-1205. Doi:10.1037/0022- 3514.47.6.1191
- Buchan, J., & Seccombe, I. (2006). Worlds apart? The UK and international nurses. Paper commissioned by the Royal College of Nursing, Publication code, 3, 049.
- Butler, R. N. (1969). Ageism: Another Form of Bigotry. The Gerontologist, 9, 243-246.
- Butler, R. N. (1989). Dispelling Ageism: The Cross-Cutting Intervention. American Academy of Political and Social Sciences, 503/1, 138-147.
- Butler, R., & Lewis, M. (1973). Aging and Mental Health: Positive Psychological Approaches. Saint Louis: C.V. Mosby Press.
- Caporael L. R., (1981). The Paralanguage of Caregiving: Baby Talk to the Institutionalized Aged. Journal of Personality and Social Psychology, 40, 876-884.
- Chaudhury, H. (2008). Remembering Home: Rediscovering the Self in Dementia. Baltimore: The John Hopkins University Press.
- Clark, A., (2009). Ageism and Age Discrimination in Social Care in the United Kingdom. London. Centre for Policy on Ageing.
- Cuddy, A. J., & Fiske, S. T. (2002). Doddering but Dear: Process, Content, and Function in Stereotyping of Older Persons. In T. D. Nelson, Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons, 17- 32. London: The Mit Press.
- Çilingiroğlu, N., & Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve Yaşlı Ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 7/4, 225-230.
- Çimen, M., Şahin, B., Akbolat, M., & Işık, O. (2012). Özel Bakım Merkezinde Çalışan Personelin Tükenmişlik ve İş Doyum Düzeylerine Yönelik Bir Çalışma. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 24.
- Doherty, M., Mitchell, E. A., & O'Neill, S. (2011). Attitudes of Healthcare Workers Towards Older People in a Rural Population: A Survey Using the Kogan Scale. Nursing Research and Practice, 2011, 1-7. Doi: 10.1155/2011/352627
- Dozois, E. (2006). Ageism a Review of Literature. Calgary: Word on Street Consulting Ltd.
- Eagly, A. H., & Chaiken, S. (1998). Attitude Structure and Function. In G. Lindzey, D. Gilbert, & S. T. Fiske, The Handbook of Social Psychology. New York: McGraw-Hill.
- Emiroğlu, O. N., & Yıldırım, N. (2007). Huzurevi Çalışanlarının Yaşlıda Düşme Riskine İlişkin Görüşleri. Turkish Journal of Geriatrics, 10/4, 184-196.
- Evers, W., Tomic, W., & Brouwers, A. (2002). Aggressive Behaviour and Burnout Among Staff of Homes for the Elderly. International Journal of Mental Health, 11/1, 2-9.
- Fraboni, M., Saltstone, R., & Hughes, S. (1990). The Fraboni Scale of Ageism (FSA): An attempt at a More Precise Measure of Ageism. Canadian Journal on Aging, 9/2, 55-56.
- Giray, H., Meseri, R., Saatli, G., Yücetin, N., Aydın, P.,; Uçku, R., (2008). Türkiye'ye İlişkin Yaşlı Sağlığı Örgütlenmesi Model Önerisi . Tsk Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7/1, 81-86.
- Griffiths, S. G., & Venturato, L. (2011). Care Staff Attitudes And Experiences Of Working With Older People With Dementia . Australasian Journal on Ageing, 30/4, 186190. doi:10.1111/j.1741- 6612.2010.00470.x
- Güven, Ş. D., Muz, G. U., & Ertürk, N. E. (2012). The Attitudes of University Students Towards Elderly Discrimination and the Relation of These Attitudes With Some Variables. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, (2), 99-105.
- Humphries, N., Brugha, R., & McGee, H. (2008). Overseas Nurse Recruitment: Ireland As an Illustration of the Dynamic Nature of Nurse Migration. Health Policy,87/2, 264-272. Elsevier Publisher.
- Herdman, E. (2002). Challenging the Discourses of Nursing Ageism. International Journal of Nursing Studies, 39/1, 105-114.
- Hewstone, M. (1989). Causal Attribution: From Cognitive Processes to Collective Beliefs. Oxford: Basil Blackwell.
- Hope, K. W. (1994). Nurses Attitudes Towards Older People: A Comparison Between Nurses Working in Acute Medical and Acute Care of Elderly Patient Settings. Journal of Advanced Nursing, 20/4, 605-612.
- Hweidi, I. M., & Al-Hassan, M. A. (2005). Jordanian Nurses' Attitudes Toward Older Patients in Acute Care Settings. International Nursing Review, 5/3, 225-232.
- İzgi, M. C., Çoban, M., Kapçı, E. G., & Yalım, N. Y. (2013). Huzurevi Çalışanlarının Yaşlı Mahremiyetine İlişkin Tutumları: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Türk Geriatri Dergisi, 16/2, 172-176.
- Kemper, S. (1994). Elderspeak: Speech Accommodations to Older Adults. Aging and Cognition, 1/1, 17-28.
- Koç, A., Yıldırım, R., Gürcü, M., & Vefikuluçay, D. (2013). Assessing Young University Students Behaviour Regarding Age Discrimination . The Annals of Eurasian Medicine, 1/3, 49-55.
- Köklü, N. (1995). Tutumların Ölçülmesi ve Likert Tipi Ölçeklerde Kullanılan Seçenekler. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28/2,90.
- Kutlu, Y., Küçük, L., & Fındık, Ü. Y. (2012). Pyschometric Properties of the Turkish version of the Fraboni Scale of Ageism. Nursing and Health Sciences, 14, 466.
- Kropf, N. P., Cummings, S. M., & DeWeaveri, K. L. (2000). Knowledge of and Attitudes toward Aging among Non-elders: Gender and Race Differences. Journal of Women & Aging, 12 (1/2), 76-91.
- Georgia State University, Social Work Faculty Publications. Lantis, K., Green, C. P., & Joyce, S. (2002). Providers and Quality of Care. New Perspectives on Quality of Care, 3, 1-8.
- Leung, J. L., Sezto, N. W., Chan, W. C., Cheng, S. P., Tang, S. H., & Lam, L. C. (2013). Attitudes and Perceived Competence of Residential Care Homes Staff About Dementia Care . Asian Journal of Gerontology & Geriatrics, 8/1, 21-29.
- Lewis, T., Barnes, L. L., Bienas, J. L., Lackland, D. T., Evans, D. A., & Lean, C. F. (2009). Perceived Discrimination and Blood Pressure in Older African Americans and White Adults. Journal of Gerontology: Medical Sciences, 64 A/9, 1002-1008.
- Lookinland, S., & Anson, K. (1995). Perpetuation of Ageist Attitudes Among Present and Future Health Care Personnel: Implications for Elder Care. Journal of Advanced Nursing, 21/1, 47-56.
- Lovell, M. (2006). Caring for the Elderly: Changing Perceptions and Attitudes. Journal of Vascular Nursing, 24/1, 22-26.
- Mandıracıoğlu, A., & Çam, O. (2004). Huzurevi Çalışanlarının Sorunları ve Yaşlılar Hakkında Görüşleri. Türk Geriatri Dergisi, 7/1, 29-32.
- McGlane, E., & Fitzgerald, F. (2005). Perceptions of Ageism in Health and Social Services in Ireland. Dublin: National Council on Ageing and Older People.
- McKenziea, E. L., & Brown, P. M. (2014). Nursing Students' Intentions to Work in Dementia Care: Influence of Age, Ageism, and Perceived Barriers. Educational Gerontology, 40/8, 618-633. Doi:10.1080/03601277.2013.863545
- McLafferty, I., & Morrison, F. (2004). Attitudes Towards Hospitalized Older Adults. Journal of Advanced Nursing, 47/4, 446-453.
- Nelson, T. D. (2002). Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons. Cambridge, MA: MIT Press.
- Nelson, T. D. (2005). Ageism: Prejudice Against Our Feared Future Self. Journal of Social Issues, 61/2, 207-221.
- Nolan, M., Davis, S., & Brown, J. (2002). Longitudinal Study of the Effectiveness of Educational Preparation to Meet the Needs of Older People and Carers. Final Report to the English National Board for Nursing, Midwifery and Health Visiting, University of Sheffield, Sheffield, UK.
- Özçakar, N., Kartal, M., Dirik, G., Tekin, N., & Güldal, D. (2012). Yaşlılara Bakım Verenlerde Tükenmişlik ve İlgili Faktörler: Yaşlı Bakımevlerinde Çalışanları Neler Etkiler?. Turkish Journal of Geriatrics, 15/3, 266-272.
- Özdemir, Ö., & Bilgili, N. (2014). Ageism in Health Care. Gülhane Medical Journal, 56/2, 128-131.
- Pamuk, D. (2013). Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism ve İş Memnuniyeti: Antalya Örneği. Yayınlanmamış Lisans Bitirme Tezi. Gerontoloji Bölümü. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
- Pursey, A., & Luker, K. (1995). Attitudes and Stereotypes: Nurses Work With Older People. Journal of Advanced Nursing, 22/3, 547-555.
- Quinn, M. J., & Tomita, S. K. (1986). Elder Abuse and Neglect: Causes, Diagnosis and Intervention Strategies. New York: Springer.
- Reyna, C., Goodwin, E. J., & Ferrari, J. R. (2007). Older Adult Stereotypes Among Care Providers in Residential Care Facilities: Examining The Relationship Between Contact, Eduaction, And Ageism. Journal of Gerontological Nursing, 33/2, 50-55.
- Ryan E. B., Hummert M. L., Boich L. H., (1995). Communication Predicaments of Aging: Patronizing Behavior Toward Older Adults. Journal of Language and Social Psychology, 14, 144-166.
- Soderhamn, O., Lindencrona, C., & Gustavsson, S. M. (2001). Attitude Toward Older People Among Nursing Students and Registered Nurses in Sweden. Nurse Education Today , 21/3, 225-229.
- Şimşek, L. (1995). İş Tatmini. Verimlilik Dergisi, 12, 91.
- Topaz, M., & Doron, I., (April 15, 2013) Nurses' Attitudes Toward Older Patients in Acute Care in Israel. OJIN: The Online Journal of Issues in Nursing, 18/ 2. Doi: 10.3912/OJIN.Vol18No02PPT01
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). İstatistiklerle Yaşlılar 2012. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
- Ünalan, D., Soyuer, F., & Elmalı, F. (2012). Geriatri Merkezi Çalışanlarında Yaşlı Tutumunun Değerlen- dirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 2/3, 115-120. Doi:10.5505/kjms.2012.15870
- Vefikuluçay, D. (2008). Üniversitede Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Ankara: Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği AD Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri.
- Wade, S. (1999). Promoting Quality of Care for Older People: Developing Positive Attitudes to Working With Older People. Journal of Nursing Management, 7 (6), 339-347.
- Westerhof, G. J., & Barrett, A. E. (2005). Age Identity and Subjective Well-Being: A Comparison of the United States and Germany. The Journals of Gerontology, Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 60, 129-136. Doi:10.1093/geronb/60.3.S129
- Weirds, E. C. (2004). Identifying and Presenting Ageism Among Health-Care Professionals. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 11/2, 56-60.
- Yamada, Y. (2002). Profile of Home Care Aides, Nursing Home Aides, and Hospital Aides: Historical Changes And Data Recommendations. The Gerontologist, 42/2, 199-206.
- Yılmaz, E. & Özkan, S. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3/2, 35-53.
| APA | Arun Ö, PAMUK D (2014). Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. , 19 - 33. |
| Chicago | Arun Özgür,PAMUK Deniz Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. (2014): 19 - 33. |
| MLA | Arun Özgür,PAMUK Deniz Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. , 2014, ss.19 - 33. |
| AMA | Arun Ö,PAMUK D Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. . 2014; 19 - 33. |
| Vancouver | Arun Ö,PAMUK D Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. . 2014; 19 - 33. |
| IEEE | Arun Ö,PAMUK D "Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri." , ss.19 - 33, 2014. |
| ISNAD | Arun, Özgür - PAMUK, Deniz. "Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri". (2014), 19-33. |
| APA | Arun Ö, PAMUK D (2014). Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4(2), 19 - 33. |
| Chicago | Arun Özgür,PAMUK Deniz Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 4, no.2 (2014): 19 - 33. |
| MLA | Arun Özgür,PAMUK Deniz Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, vol.4, no.2, 2014, ss.19 - 33. |
| AMA | Arun Ö,PAMUK D Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2014; 4(2): 19 - 33. |
| Vancouver | Arun Ö,PAMUK D Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2014; 4(2): 19 - 33. |
| IEEE | Arun Ö,PAMUK D "Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri." Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4, ss.19 - 33, 2014. |
| ISNAD | Arun, Özgür - PAMUK, Deniz. "Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri". Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 4/2 (2014), 19-33. |
