MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU
Yıl: 2016 Cilt: 12 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 361 - 400 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU
Öz: Bu makalenin amacı, hak arama özgürlüğüne (Ay. m. 36) ilişkin 2001 Anayasa değişikliklerini Anayasa Mahkemesi içtihatları çerçevesinde değerlendirmektir. 2001 Anayasa değişiklikleri ile Anayasa'nın 13. maddesinde yer alan genel sınırlama rejimi yeniden gözden geçirilmiş ve bu çerçevede 13. maddede yer alan genel sınırlama sebepleri yürürlükten kaldırılmış, bunun yerine her bir temel hak açısından özel sınırlama sebepleri kabul edilmiştir. Hak arama özgürlüğü ile âdil yargılanma hakkını düzenleyen Anayasa'nın 36. maddesinde ise, özel sınırlama sebeplerine yer verilmemiş ve bu durum medenî yargılama hukukunda birtakım sorunlara sebebiyet vermektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
(THE ISSUE OF THE RESTRICTION OF THE RIGHT TO LEGAL REMEDIES [CONSTITUTION ART. 36] IN TERMS OF CIVIL PROCEDURE LAW)
Öz: The aim of this article is to examine 2001 Constitution Amendments on the Right to Legal Remedies (Constitution Art. 36) within the context of the Turkish Constitutional Court's decisions. These amendments revised the fundamental right's restriction regime and in this context the general restriction grounds laid down in Article 13 of the Constitution are abolished. Instead of the general restriction grounds, the specific restriction grounds has entered into force for each fundamental right. In the Article 36 of the Consititution which regulates the Right to Legal Remedies and Fair Trial does not include any specific restriction ground. Therefore this Amendment on the Article 36 has given way to a number of problems in civil procedure law
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Aktepe Artık, S.: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İn- san Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı, Seçkin, Ankara 2014.
- Alangoya, H.Y./Yıldırım, K./Deren-Yıldırım, N.: Medenî Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
- Arslan, R./Yılmaz, E./Taşpınar Ayvaz, S.: Medenî Usul Hukuku, 1. Baskı, Yetkin, Ankara 2016.
- Atalay, E.: Yargısal Temel Haklar, Prof. Şükrü Postacıoğlu'na Armağan, İzmir 1997, s. 437-454.
- Bolayır, N.: Bir Hukuk Genel Kurulu Kararı Işığında Temyiz İnce- lemesi Sırasında Yeni Delil Gösterilip Gösterilemeyeceği Sorunu, Gala- tasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2012, S. 2, s. 131-151.
- Bolayır, N.: Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Ta- rafların ve Hâkimin Rolü, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014. (Delillerin Toplanması)
- Boyar, O.: Hakkın ve Yetkinin Kötüye Kullanılması Yasağı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, 3. Baskı, İstanbul 2013, s. 81-96.
- Bozkurt, T.: "Haklarında Özel Bir Sınırlama Nedeni Öngörülme- miş" Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Sorunsalı: Özellikle "Sözleşme Hürriyeti" Açısından Durum, Ankara Barosu Dergisi 2008/1, Y. 66, s. 134-142 [Aynı çalışma ayrıca Hukuk Gündemi s. 144-153'de yayımlanmıştır].
- Budak, A.C.: Medeni Usul Hukukunda Üçüncü Kişilerin Hakları- nın Korunması, İstanbul 2000.
- Çetin, O.: Hak Arama Hürriyeti, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yük- seklisans Tezi, 2007.
- Çiftçi, P.: Bir Hukuk Genel Kurulu Kararı Işığında Özellikle Me- denî Usûl Hukuku Açısından Delil Sözleşmelerinin Geçerliliği Sorunu, Prof. Dr. Bilge Umar Armağanı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakül- tesi Dergisi Özel Sayı 2009, C. 11, s. 129-182.
- Çiftçi, P.: Medenî Yargılama Hukukunda İspat Hakkı ve Sınırla- maları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir 2016. (İspat Hakkı)
- Dündar Sezer, T.: 1982 Anayasasına Göre Özel Sınırlama Sebebi Bulunmayan Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sorunu ve Anayasa Mahkemesi Kararları, Anayasa Hukuku Dergisi 2014, S. 5, C. 3, s. 375-411.
- Eren, A.: Özgürlüklerin Sınırlanmasında Demokratik Toplum Dü- zeninin Gerekleri, İstanbul 2004.
- Ergül, O.: Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sorunu, Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı (10 Ocak-14 Ocak 2012), C. I, s. 190-200.
- Fendoğlu, H.T.: 2001 Anayasa Değişikliği Bağlamında Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması (Ay. m. 13), Anayasa Yargısı Dergisi 2002, C. 19, s. 111-149.
- Giritli, İ.: 2001 Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgür- lüklere Yansıması, Anayasa Yargısı Dergisi 2002, C. 19, s. 90-91.
- Gönenç, L.: Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Sorunu, Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı (10 Ocak-14 Ocak 2012), C. I, s. 201-206.
- Gözler, K.: Anayasa Değişikliğinin Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Getirdikleri ve Götürdükleri (Anayasanın 13'üncü Maddesinin Yeni Şekli Hakkında Bir İnceleme), Ankara Barosu Dergisi 2001/4, s. 53-67. (Anayasa m. 13)
- Gözler, K.: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, C. II, Bursa 2011. (Anayasa Hukuku)
- Güngörmüş, H.: Ceza Yargılamasında Hak Arama Özgürlüğü, Po- lis Akademisi Başkanlığı Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Suç Araştırmalı Anabilim Dalı Ceza ve Ceza Usul Hukuku Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yükseklisans Tezi, 2010.
- Harris, D.J./O'Boyle, M./Bates, E.P./Buckley, C.M.: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Oxford Univ. Press, 2009 (Avrupa Konse- yi, 2012, Türkçe baskı).
- Hassemer, W.: Anayasa Şikayeti ve Buna İlişkin Sorunlar (Al- manya'da Temel Hak Şikayeti Hakkında Rapor), Anayasa Yargısı Der- gisi 2004, S. 21, s. 164-178.
- Heper, Y.: Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında 1982 Anayasa- sı'nın 14. Maddesindeki Temel Hak ve Özgürlüklerin Kötüye Kullanıl- ması Yasağı, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 2014/Temmuz, Y. 5, S. 18, s. 236-266.
- İnceoğlu, S.: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler, 4. Bası, İstanbul 2013. (Adil Yargılanma Hakkı)
- İnceoğlu, S.: Birinci Yılında Anayasa Mahkemesine Bireysel Baş- vuru Kararlarının Analizi, Anayasa Hukuku Dergisi 2014, C. 3, S. 5, s. 149-190. (Başvuru Kararlarının Analizi)
- İnceoğlu, S.: Hak ve Özgürlükleri Sınırlama ve Güvence Rejimi, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, 3. Baskı, İstanbul 2013, s. 23-53.
- Kaboğlu, İ.Ö.: 2001 Anayasa Değişiklikleri: Ulusal-Üstü Etkiden Ulusal Tepkiye, Anayasa Yargısı Dergisi 2002, C. 19, s. 105-118.
- Kaboğlu, İ.Ö.: Hak ve Özgürlükler Anlayışındaki Gelişmelerin Anayasa'ya Yansıtılması Sorunu, Anayasa Yargısı Dergisi 1994, S. 11, s. 237-252. (Hak ve Özgürlük Anlayışı)
- Kanadoğlu, K.: Türk ve Alman Anayasa Yargısında Anayasal De- ğerlerin Çatışması ve Uyumlaştırılması, İstanbul 2001.
- Kapani, M.: Kamu Hürriyetleri, Ankara 1981.
- Kaya, B.: Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Temyiz Hakkı- nın Anayasal Boyutu, Hukuk Gündemi Dergisi 2006/6, s. 38-40.
- Kılıçoğlu, E.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Gider Avansına İlişkin Düzenlemeleri Hakkında Değerlendirmeler, Kazancı Hukuk Araştırmaları Dergisi 2012/Kasım-Aralık, S. 99-100, s. 43-126.
- Köküsarı, İ.: Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Adalet, Ankara 2015.
- Kurt Konca, N.: Medeni Usul Hukukunda Aleniyet İlkesi, Seçkin, Ankara 2009.
- Oder, B.E.: Anayasa Yargısında Yorum Yöntemleri, Hukuksal Yöntembilime Dayalı Karşılaştırmalı Bir Araştırma, İstanbul 2010.
- Özbudun, E.: Türk Anayasa Hukuku, 15. Baskı, Yetkin, Ankara 2014.
- Özdemir, Y.M.: Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında 1982 Anayasası'nda Sınırlama Kaydı İçermeyen Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması, Anayasa Hukuku Dergisi 2014, S. 5, C. 3, s. 413-442.
- Özekes, M.: Medenî Usul Hukukunda Hukukî Dinlenilme Hakkı, Yetkin, Ankara 2003.
- Pekcanıtez, H.: Medeni Yargıda Adil Yargılama, İzmir Barosu Dergisi 1997/Nisan, s. 35-61.
- Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M.: Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Yetkin, Ankara 2013.
- Sağlam, F.: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara 1982.
- Sağlam, F.: 2001 Yılı Anayasa Değişikliğinin Yaratabileceği Bazı Sorunlar ve Bunların Çözüm Olanakları, Anayasa Yargısı Dergisi 2002, C. 19, s. 288-310.
- Sağlam, M.: Ekim 2001 Tarihinde Yapılan Anayasa Değişiklikleri Sonrasında Düzenlendikleri Maddede Hiçbir Sınırlama Nedenine Yer Verilmemiş Olan Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırı Sorunu, Anayasa Yargısı Dergisi 2002, C. 19, s. 233-266.
- Schmidt Bleibtreu/Klein: Kommentar zum Grundgesetz, 2004.
- Tanör, B./Yüzbaşıoğlu, N.: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul 2009.
- Taşpınar, S.: Medenî Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Yetkin, Ankara 2001.
- Taşpınar Ayvaz, S.: HMK'nın Zaman Bakımından Uygulanması, Yetkin, Ankara 2013.
- Voßen, N.: Die Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts zur Rechtsweggrantie des Art. 19 Abs. 44 GG, den Verfahrensgaratien nach Art. 101 Abs. 1 Satz 2 GG, Art. 103 Abs. 1 GG und zum Pro- zeßrecht der Fachgerichte, Frankfurt 2002.
- Yüzbaşıoğlu, N.: Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloku, İs- tanbul 1993. (Anayasallık Bloku)
- Yüzbaşıoğlu, N.: 2001 Anayasa Değişiklikleri Üzerine Bir Değer- lendirme, Anayasa ve Uyum Yasaları (13-14 Aralık 2002), TBB Yayımı 2003, s. 27-46.
- Yüzbaşıoğlu, N.: Türk Anayasasının Avrupa Anayasasına Uyum Sorunu Üzerine Bir İnceleme, Anayasa Yargısı Dergisi 2005, S. 22, s. 343-348. (Uyum Sorunu)
- Zuck, R.: Die Konkurrenz von Verfahrensgrundrechten, Festschrift für Achim Krämer zum 70. Geburtstag am 19.September 2009, De Gruyter Recht, Berlin 2009, s. 85-86.
| APA | ÇİFTÇİ TÜRKEL P (2016). MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. , 361 - 400. |
| Chicago | ÇİFTÇİ TÜRKEL PINAR MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. (2016): 361 - 400. |
| MLA | ÇİFTÇİ TÜRKEL PINAR MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. , 2016, ss.361 - 400. |
| AMA | ÇİFTÇİ TÜRKEL P MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. . 2016; 361 - 400. |
| Vancouver | ÇİFTÇİ TÜRKEL P MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. . 2016; 361 - 400. |
| IEEE | ÇİFTÇİ TÜRKEL P "MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU." , ss.361 - 400, 2016. |
| ISNAD | ÇİFTÇİ TÜRKEL, PINAR. "MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU". (2016), 361-400. |
| APA | ÇİFTÇİ TÜRKEL P (2016). MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi, 12(34), 361 - 400. |
| Chicago | ÇİFTÇİ TÜRKEL PINAR MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi 12, no.34 (2016): 361 - 400. |
| MLA | ÇİFTÇİ TÜRKEL PINAR MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi, vol.12, no.34, 2016, ss.361 - 400. |
| AMA | ÇİFTÇİ TÜRKEL P MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi. 2016; 12(34): 361 - 400. |
| Vancouver | ÇİFTÇİ TÜRKEL P MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU. Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi. 2016; 12(34): 361 - 400. |
| IEEE | ÇİFTÇİ TÜRKEL P "MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU." Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi, 12, ss.361 - 400, 2016. |
| ISNAD | ÇİFTÇİ TÜRKEL, PINAR. "MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (Anayasa m. 36) SINIRLANDIRILMASI SORUNU". Medenî Usûl ve İcra - İflâs Hukuku Dergisi 12/34 (2016), 361-400. |
