Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi

KANDİL İNGEÇ, Şebnem; ORÇAN, Aslı

Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi

Aslı ORÇAN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, İzmir, Türkiye)

Şebnem KANDİL İNGEÇ (Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

13 6

Yıl: 2016 Cilt: 31 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 628 - 643 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi

Öz:

Bu araştırmanın amacı çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyelerinin 11. sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine etkisini incelemektir. Çalışmada "tek gruplu ön test-son test deseni" kullanılmıştır. Çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyeleri eğitim materyali olarak kullanılmıştır. Çalışma kapsamında Fizik müfredatı modern fizik ünitesinde yer alan konularla paralellik gösteren, Jean-Pierre Petit ve Gilles d'Agostini (Petit, 1983) tarafından hazırlanan siyah beyaz çizgi-roman serisinin bir bölümü seçilmiştir. Araştırma, 2012/2013 eğitim-öğretim yılının birinci yarıyılında, Anadolu Lisesi'nde 30 öğrenci ile 5 hafta süreyle ders saatinde gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini ölçmek için Williams (1980) tarafından geliştirilen Farklı Düşünme Testi (FDT) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ilişkili örneklemler t-testi, Wilcoxon işaretli sıralar testi gibi istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre uygulamaya katılan öğrencilerin Farklı Düşünme Testi (FDT) son test ve ön test puanlarında ve yaratıcı düşünme becerileri alt boyutları olan esneklik ve orijinallik boyutları ön test puanları anlamlı bir fark bulunmuştur. Çizgi-roman tekniği ile geliştirilen bilim-kurgu hikâyelerinin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesinde kullanılabilecek bir materyal olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

The Effect of Science-Fiction Stories Developed by Comics Technique on Creative Thinking Skills in Physics Teaching

Öz:

The purpose of this study is to examine the effects of science fiction stories developed by comic technique on creative thinking skills of 11th grade students. The one-group pretest-posttest design is used in the study. Science-fiction stories developed by comics technique was used as training materials. A black and white comic book series created by Jean-Pierre Petit and Gilles d'Agostini, which has parallels with modern physics unit of physics curriculum, was selected. The research was conducted in the first semester of the school year of 2012/2013 and carried out with 30 students who studied in Anatolian High School for 5 weeks during class hours. The Divergent Thinking Scale (DTS) developed by Williams (1980) was used to measure the students' creative thinking skills. Wilcoxon Signed Ranks Tests, the associated samples t-test, and descriptive analysis techniques were used to analyze the data. The results of the study revealed that there was a significant difference between Creativity Assessment Packet pre-test and post-test scores. Also, there was a significant difference between flexibility and originality pre-test and post-test scores, which are creative thinking sub-dimensions, of students who participated in the research. It was concluded from the study that science fiction studies developed using comic technique could be as a material to improve students' creative thinking abilities

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aksoy, G. (2005). Fen eğitiminde yaratıcı düşünme temelli bilimsel yöntem sürecinin öğrenme ürünlerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
Aktamış, H., ve Ergin, Ö. (2007). Bilimsel süreç becerileri ile bilimsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 11-23.
Altındağ C., Göksel Ç., Koray Ö. ve Koray A. (2012). Eleştirel ve yaratıcı düşünme temelli fen ve teknoloji laboratuarı uygulamalarının problem çözme ve yaratıcılık üzerine etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/-2539-02_06_2012-13_41_13.pdf], Erişim tarihi: 02.07.2013. Kongresi, Niğde, [Çevrim-içi:
Altıntaş, E., & Özdemir, Ş., Kerpiç, A. (2013). Purdue modeline dayalı öğretimin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine etkisi (The effect of teaching based on the purdue model on creative thinking skills of students). Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3 (1), 187-214.
Ayan, S., ve Dündar, H. (2009). Eğitimde okulöncesi yaratıcılığın ve oyunun önemi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:28.
Balun, H. (2008). İlköğretim I. kademede uygulanan görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanının türkçe öğretiminde kazanımlara ulaşmadaki etkililiği. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Elazığ.
Barker, M. (1989). Comics:Ideology, Power and the Critics. Manchester: Manchester University Press.
Başçı, Z., ve Gündoğdu K. (2011). Öğretmen adaylarının drama dersine ilişkin tutumları ve görüşleri: Atatürk Üniversitesi örneği. Elementary Education On-line, 10(2), 454-467.
Bentley, T. (1999). Yaratıcılık. Çeviren: Onur Yıldırım, Hayat Yayıncılık: İstanbul.
Cantek, L. (2014). Türkiye'de çizgi Roman. İletişim Yayınları.
Ceran, K. (2014). Çizgi-roman nedir? Çizgili hayat kılavuzu. Derleyen Levent Cantek, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 28-29.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. (2nd Ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Çankaya İ., Yeşilyurt, E., Yörük, S., ve Şanlı Ö. (2012). Öğretmen adaylarında yaratıcı düşünmenin yordayıcısı olarak değişime açıklık ve hayal gücü. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2012) 5(2), 46-62.
Çeliker, H.D., ve Balım, A.G. (2012) Bilimsel yaratıcılık ölçeğinin türkçeye uyarlama süreci ve değerlendirme ölçütleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 1-21.
Demirci, C. (2007). Fen bilgisi öğretiminde yaratıcılığın erişi ve tutuma etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 65-75.
Dikici, H., Koç, M., ve Gündoğdu, R. (2003). Yaratıcı dramanın problem çözme becerilerine etkisi. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 9-11 Temmuz: Malatya.
Eisner, W. (2005). Comics and Sequential Art. Poorhouse Press: U.S.A
Erdoğdu, M.Y. (2005). Williams yaratıcılık değerlendirme ölçeği'nin uyarlanması ve yaratıcılık ile algılanan öğretmen davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
Gök, B., ve Erdoğan, T. (2011) Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimle- rinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44, (2), 29-51.
Günbatar, M. S. (2009). Web tabanlı probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
Gündüz, U. (2004). Bir popüler kültür ürünü olarak çizgi-romanın kültürel, siyasal ve toplumsal işlevleri. Yayınlan- mamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Güngör, G. (2006). Coğrafya öğretiminde yaratıcı düşünme teknikleri kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Işık, A. D. (2010). Bilişim teknolojileri dersi için oluşturmacı yaklaşım doğrultusunda hazırlanan öğrenme paketinin etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
Işık, A.D. (2012). Sunular yardımıyla öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini geliştirme. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Bartın University Journal of Faculty of Education, 1(1), 89-96.
Jellen, H., & Urban, K.K. (1986). The TCT-DP (Test for Creative Thinking - Drawing Production): An instrument that can be applied to most age and ability groups. Creative Child and Adult Quarterly, 11, 138-155.
Kaptan, F., ve Kuşakçı, F. (2002). Fen öğretiminde beyin fırtınası tekniğinin öğrenci yaratıcılığına etkisi. Ulusal 5. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi'ne Sunulan Poster Özeti.
Kara, Y., ve Çam, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin bazı sosyal becerilerin kazandırılmasına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 145-155.
Karataş, S. ve Özcan, S. (2010). Yaratıcı düşünme etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcı düşünmelerine ve proje geliştirmelerine etkisi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1).
Keogh B. & Naylor S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation. International Journal of Science Education, 21(4),431-446.
Koçoğlu, Ç., ve Köymen, Ü. (2003). Öğrencilerin hiperortam tasarımcısı olarak katıldığı öğrenme çevresinin yaratıcı düşünmeye etkisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology - TOJET, 2(3), 127-136. ISSN: 1303-6521.
Koray Ö., ve Altunçekiç A. (2004). Yaratıcı ve eleştirel düşünmeye dayalı laboratuar yönteminin öğretmen adaylarının akademik başarı, problem çözme ve laboratuar tutum düzeylerine etkisi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Koray, Ö., Köksal, M.S., Özdemir, M., ve Presley, A.İ. (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi, İlköğretim Online Dergisi, 6(3), 377-389.
Korkmaz, H. (2002). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yönteminin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi. Yayınlanmamıs doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kruger, L., & Watson, S.P. (2001), Shoo-This book makes me to think , Education, entertainment and life-skills Comics in South Africa. Poetics Today 22(2).
Liang, J. (2002). "Exploring scientific creativity of eleventh grade students in Taiwan". Unpublished doctoral dissertation. University of Texas, Austin.
Matud, M.P., Rodríguez, C., & Grande, J. (2007). Gender differences in creative thinking. Personality and Individual Differences, 43, 1137-1147.
Olson, J.C. (2008). The comic strip as a medium for promoting science literacy, Final Research, California State University Northridge.
Öncü, T. (2003). Torrance yaratıcı düşünme testleri-şekil testi aracılığıyla 12-14 yaşları arasındaki çocukların yaratıcılık düzeylerinin yaş ve cinsiyete göre karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, 43(1). 221-237.
Özyiğit, C. (2010). Tüketim Mallarında Çizgi-Roman Kahramanlarının Kullanılmasının Marka Bilinirliğine Etkisi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Petit, J.P. (1983). The Silence Barrier. Les Aventures d'Anselme Lanturlu, tr. The Adventures of Archibald Higgins. Belin (now freely downloadable). ISBN 2-7011-0467-X. http://www.savoir-sans-frontieres.com/
Polat, H. A. (2006). Süreç Odaklı Bir Bakışla Türkiye'de Çizgi-Roman Çevirileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rota G. & Izquıerdo, J. (2003), "Comics" as a tool for teaching biotechnology in primary schools. Electronic Journal of Biotechnology, 6(2), [Çevrim-içi: https://tspace.library.utoronto.ca/retrieve/2632/ej03012.pdf], Erişim tarihi: 21.05.2012.
Seyhan, G. (2006). [Çizgi roman I] Tarihi ve imgelerin gelişimi. [Çevrim-içi: http://www.futuristika.org/cizgi-roman- i-tarihi-ve-imgelerin-gelisimi/]Erişim tarihi: 23 Ekim 2015.
Shade, R. A. (1996). License to laugh. Englewood, CO: Teacher Ideas Press.
Sönmez, V. (1995. Sosyal bilgiler yetişeği. İlköğretim okullarında sosyal bilgiler öğretimi ve sorunları, TED Yayınları, Ankara.
Stephens, L. M. (2010). Problem-based learning in an elementary social studies class. (Order No. 1475442, Caldwell College). ProQuest Dissertations and Theses, 47.
Sungur, N. (1988), Yaratıcı sorun çözme programının etkililiği-EYT öğrencilerine ilişkin bir deneme. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Torrance, E. P. (1962). Guiding creative talent. Inc, USA: Prentice-Hall.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK). (2005). Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Projesi. Eğitim içi:http://www.tubitak.gov.tr/tubitakcontent_files/vizyon2023/eik/EIK_Sonuc_Raporu_ Erişim tarihi: 21.05.2012. sonuç raporu ve strateji belgesi. Ankara. ve_Strat_Belg.pdf],
Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 215-234.
Ulukök, Ş., Sarı, U., Özbek, G., & Çelik, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının yaratıcılık düzeylerinin demografik değişkenler açısından Araştırmaları Dergisi (Journal of Research in Education and Teaching), 1(3).
Whetten, D. A., & Cameron, K. S. (2002). Developing management skills, (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
Williams, F.E. (1980). Creativity assessment packet (CAP). Buffalo, NY: D.O.K.Publishers.
Yaman, S. (2003). Fen bilgisi eğitiminde probleme dayalı öğrenmenin öğrenme ürünlerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yaşar, C., ve Aral, N. (2011). Yaratıcı düşünme-resim oluşturma testi'nin 61-72 aylık Türk çocukları için uyarlama çalışması. Çağdaş Eğitim Dergisi, 384, 29-40.
Yaşar, M.C. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Çocuk Gelişimi ve Eğitimi), Ankara.
Yaşar, M.C., ve Aral, N. (2010) Yaratıcı Düşünme Becerilerinde Okul Öncesi Eğitimin Etkisi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 3(2), 201-209.
Yelken, T.Y. (2009). Öğretmen adaylarının portfolyoları üzerinde grup olarak yaratıcılık temelli materyal geliştirmenin etkileri (The effects of material development based on "creativity activities within a group" on teacher candidates' portfolios). Eğitim ve Bilim (Education and Science). 34(153), 83-98.
Yenilmez, K. ve B. Yolcu, (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-106.
Yıldırım, E. (2007). Bilgi çağında yaratıcılığın ve yaratıcılığı yönetmenin önemi. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 9(12), 109-120.

APA	ORÇAN A, KANDİL İNGEÇ Ş (2016). Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. , 628 - 643.
Chicago	ORÇAN Aslı,KANDİL İNGEÇ Şebnem Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. (2016): 628 - 643.
MLA	ORÇAN Aslı,KANDİL İNGEÇ Şebnem Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. , 2016, ss.628 - 643.
AMA	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. . 2016; 628 - 643.
Vancouver	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. . 2016; 628 - 643.
IEEE	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş "Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi." , ss.628 - 643, 2016.
ISNAD	ORÇAN, Aslı - KANDİL İNGEÇ, Şebnem. "Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi". (2016), 628-643.

APA	ORÇAN A, KANDİL İNGEÇ Ş (2016). Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 628 - 643.
Chicago	ORÇAN Aslı,KANDİL İNGEÇ Şebnem Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31, no.4 (2016): 628 - 643.
MLA	ORÇAN Aslı,KANDİL İNGEÇ Şebnem Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.31, no.4, 2016, ss.628 - 643.
AMA	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 31(4): 628 - 643.
Vancouver	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 31(4): 628 - 643.
IEEE	ORÇAN A,KANDİL İNGEÇ Ş "Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, ss.628 - 643, 2016.
ISNAD	ORÇAN, Aslı - KANDİL İNGEÇ, Şebnem. "Fizik Öğretiminde Çizgi-Roman Tekniği ile Geliştirilen Bilim-Kurgu Hikâyelerinin Yaratıcı Düşünme Becerilerine Etkisi". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31/4 (2016), 628-643.