RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ

HATİCE AYÇA TİRYAKİ (İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Bizans Sanatı Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)
OLBA
9 0
Yıl: 2016 Cilt: 24 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 505 - 534 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ

Öz:
2007-2012 yılları arasında, Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi'nde yapılan kazı çalışmalarında, zengin taban mozaikleri ortaya çıkarılmıştır. Bazilika planlı kilisenin opus tessellatum tekniğindeki mozaikleri, Geç Antik çağın motif repertuarından seçilmiş geometrik motifler ile bezenmiştir.Rhodiapolis antik kentinin akropolisinde yer alan üç nefli kilise, batısında narteks, doğusunda apsis ve yan mekanlarıyla erken dönemin klasik bazilika plan tipine sahiptir. Yapılan kazı çalışmalarında kilisenin diakonikon bölümünde herhangi bir döşeme izine rastlanmamıştır. Kuzeydoğusuna bitişik şapelin zemini de taş levhalar ile örtülüdür. Kilisenin bema bölümünde ise döşeme oldukça tahrip olmuş durumdadır, ancak in-situ levhalardan templon ile sınırlı bu alanın da taş levhalar ile örtülü olduğu tespit edilmiştir. Kilisede yapılan son kazı çalışmalarında, orta nef ve narteks mozaikleri ortaya çıkarılmış, moloz dolgunun az oldugu orta nefte, definecilerin açmış olduğu çukurlar ve bitki kökleri mozaik zemine oldukça zarar vermiştir. Orta nefin büyük kısmında döşeme neredeyse yok olmuştur. Narteks bölümü ise orta nefe kıyasla daha iyi durumdadır. 2012 yılında çalışmalar durdurulmuş olduğundan zemindeki temizlik ve koruma-onarım çalışmaları tamamlanamamış, orta nefin batı kısmı ve narteks zemin mozaiklerindeki süsleme programı tespit edilememiştir. Yan nefler, prothesis ve orta nefin doğu kısmı, 2008-2011 yıllarında ortaya çıkartılmış, mozaik zemin sağlamlaştırılarak restore edilmiştir. Sunulan çalışmanın konusunu da bu mozaikler oluşturmuştur.Rhodiapolis döşeme mozaikleri, 5. yüzyılda yaygın olarak kullanılmaya başlanan Geç antikçağ mozaik geleneğinin basit düzenlemelerinden ibarettir. Rhodiapolis'in desen repertuvarı içinde hakim olan motifler, ilmikli düğümlerle veya geçmeli olarak birbirine bağlanan geometrik şekillerden oluşan desenlerdir. Rhodiapolis mozaikleri incelendiğinde, benzerlerine 5. ve 6. yüzyıl taban mozaiklerinde rastlanmakta, ancak yakın yerleşimlerdeki benzer örnekler dikkate alındığında bu mozaiklerin ağırlıklı olarak 5. yüzyıla ait oldukları düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji

The Mosaic Pavements with Geometric Patterns of the Episcopal Church of Rhodiapolis

Öz:
The Mosaic Pavements with Geometric Patterns of the Episcopal Church of RhodiapolisArchaeological excavations undertaken between the years 2007-2012 at the episcopal church in Rhodiapolis have revealed a rich collection of mosaic pavements. Opus tessellatum mosaics of the basilical church were designed with geometric patterns chosen from Late Antique inventory.The church situated in the acropolis of Rhodiapolis having three naves, an apse on the east with the adjoining rooms is the typical example of early basilical design.No traces of any pavement have been found at the diakonikon during the fieldwork. However, the floor of the adjacent chapel was paved with stone slabs. The pavement in the bema is unfortunately in a poor condition, but some in-situ slabs indicate that this section, limited with the templon was paved with stone slabs as well. Recent excavations have uncovered the mosaics in the nave and narthex. The vegetational activity and illegal excavations by treasure hunters have remarkably damaged the mosaics in the nave where the rubble deposit is relatively fewer. Thereby the large portion of the pavement in the nave has not survived. The narthex is preserved in a better condition. Due to the termination of fieldwork in 2012, conservation and restoration works could not be completed and the mosaic design at the west of the nave and narthex not revealed.Aisles, prothesis and the east part of the nave were uncovered between 2008 and 2011, and the mosaic floor was restored. These restored mosaics have been analyzed in this study. The Rhodiapolis mosaic pavements consist of simple arrangements of Late Antique mosaic tradition common in 5th century. The basic motives used, include geometric patterns connected with knotted arrangements. Detailed analysis of motives indicate that the closest parallels date to the 5th and 6th centuries. Considering the similarities with the neighbouring settlements, the Rhodiapolis mosaics are likely to be dated to 5th century.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akyürek - Tiryaki 2010 Akyürek, E. - A. Tiryaki, "Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi Kazılarından Üç Mimari Plastik Eser Üzerine Değerlendirmeler",
  • Adalya 13, 389-403. Asano 2010 Asano, K. (ed.), The Island of S. Nicholas. Excavation and Survey of Gemiler Island Area, Lycia, Turkey, Osaka.
  • Aydın 2011 Aydın, A., "Das Fussbodenmosaik des Annexbaus in der Kuppelkirche in Kaunos", XI. Uluslararası Antik Mozaik Sempozyumu, M. Şahin (ed.), (Colloque international pour l'étude de la mosaïque antique 11, 2009, Bursa, Turkey), İstanbul, 31-42.
  • Balmelle v.d. 2002 Balmelle, C. - M. Blanchard-Lemée - J.-P. Darmon - S. Gozlan - M.-P. Raynaud, Le Décor géométrique de la Mosaïque romaine. II Répertoire graphique et descriptif des décors centrés, Paris.
  • Balmelle v.d. 1985 Balmelle, C. - M. Blanchard-Lemée - J. Christophe - J.-P. Darmon - A.-M. Guimier-Sorbets, H. Lavagne, R. Prudhomme, H. Stern, Le Décor géométrique de la Mosaïque romaine. I Répertoire graphique et descriptif des compositions linéaires et isotropes, Paris.
  • Bayburtluoğlu 2007 Bayburtluoğlu, C., "Arykanda Kazıları 2006", ANMED 5, 1-5. Campbell 1998 Campbell, S., The Mosaics of Anemurium, Toronto.
  • Campbell 1994 Campbell, S., "Good Luck Symbols on Spanish Mosaics", VII
  • Colloquio internacional sobre mosaico antiguo, D.F. Galiano (ed.), (Actes du VIe colloque international pour l'étude de la mosaïque antique, Palencia-Merida, octobre 1990), Guadalajara, 293-300.
  • Campbell 1979 Campbell, S., "Roman mosaic workshops in Turkey", AJA 83, 287-292.
  • Campbell 1988 Campbell, S., The Mosaics of Antioch, Toronto.
  • Campbell 1991 Campbell, S., The Mosaics of Aphrodisias in Caria, Toronto. Çevik - Bulut - Kızgut 2008
  • Çevik, N. - S. Bulut - İ. Kızgut "Rhodiapolis Kazılarında İlk Yıl: 2006", KST 29/2, 1-18.
  • Çevik - Kızgut - Bulut 2009 Çevik, N. - İ. Kızgut - S. Bulut, "Rhodiapolis 2007 Yılı Kazıları", KST 30/4, 297-316.
  • Çevik - Kızgut - Bulut 2010 Çevik, N. -- İ. Kızgut, - S. Bulut, "Rhodiapolis, as a Unique Example of Lycian Urbanism", Adalya 13, 29-63.
  • Çevik v.d. 2010 Çevik, N. - İ. Kızgut - S. Bulut - E. Akyürek - M. Kunze - B. Özdilek - E. Akalın - H.O. Tıbıkoğlu - Ö. Çömezoğlu, "Rhodiapolis Kazıları ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008 Raporu", KST 31/4, 209-230.
  • Çömezoğlu 2011 Çömezoğlu, Ö., "Rhodiapolis Erken Bizans Dönemi Kilisesi Kazılarından Sırsız Seramik Buluntular", Anadolu ve Ortaçağ 5, 25-46.
  • Darrouzès 1981 Darrouzès, J., Notitiae episcopatuum Ecclesiae Constantinopolitanae, Géographie Ecclésiastique de l'empire Byzantine 1. Paris.
  • De Matteis 2004 De Matteis, L. M., Mosaici di Cos: dagli scavi delle missioni italiane e tedesche (1900-1945), Monografie della Scuola Archeologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente 17, Atina.
  • Dunbabin 2002 Dunbabin, K., Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge.
  • Ekinci 2004 Ekinci, H.A., "Burdur Müzesi Çalışmaları 2003 Burdur-Gölhisar İlçesi Yusufça Beldesi Erken Bizans Kilisesi Kurtarma Kazısı", ANMED 2, 126-128.
  • Ekinci 2005 Ekinci, H.A., "2004 Yılı Gölhisar, Yusufça Erken Bizans Dönemine Ait Kilise Kurtarma Kazısı", 14. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempzoyumu, Ankara, 125-132.
  • Ferguson 1961 Ferguson, G., Signs and Symbols in Christian Art, Oxford.
  • Guyer 1930 Guyer, S., Meriamlik und Korykos : zwei christliche Ruinenstätten des rauhen Kilikiens, MAMA Vol. II, Manchester.
  • Işıklıkaya 2010 Işıklıkaya, R.I., Perge Mozaikleri. Macellum, Güney Hamam ve Geç Dönem Meydanı Doğu Portiği (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
  • Johnston 1999 Johnston, D.E., "Cantharus or Crater? A Romano-British Motif Examined", La mosaïque gréco-romaine VII, M. Ennaïfer - A. Rebourg (ed.), (Actes du VIIe colloque international pour l'étude de la mosaïque antique, 3-7 octobre 1994), Tunis, 623-626.
  • Karivieri 2012 Karivieri, A., "Patrons and Viewers in Late Antique Greece: From Houses and Villas to Early Christian Churches", Patrons and Viewers in Late Antiquity, S. Birk - B. Poulsen (ed.), Aarhus University Press, 217-235.
  • Kızgut 2012 Kızgut, İ., "Rhodiapolis Kazıları ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2010", KST 33/3, 353-376.
  • Kitzinger 1965 Kitzinger, E., "Stylistic developments in pavement mosaics in the Greek East from the age of Constantine to the age of Justinian", La Mosaïque gréco-romaine I, H. Stern - M.G. Picard (ed.), (Actes du Ier colloque international pour l'etude de la mosaïque antique, Paris 29 août - 3 septembre 1963), Paris, 341-352.
  • Kloner 1993 Kloner, A., "A Byzantine Church at Maresha (Beit Govrin)", Y. Tsafrir (ed.), Ancient Churches Revealed, Israel Exploration Society.
  • Kraeling 1938 Kraeling, C.H., Gerasa. City of the Decapolis, American School of Oriental Research, New Haven-Connecticut.
  • Levi 1947 Levi, D., Antioch Mosaic Pavements, Princeton.
  • Limâo 2011 Limâo, F., "The Vase's Representation (Cantharus, Crater) on the Roman Mosaic in Portugal: A Significant Formal and Iconographic Path From Classic Antiquity to Late Antiquity", XI. Uluslararası Antik Mozaik Sempozyumu, M. Şahin (ed.), (Colloque international pour l'étude de la mosaïque antique 11, 2009, Bursa, Turkey), İstanbul, 565-583.
  • Nassar - Al-Muheisen 2010 Nassar, M. - Z. Al-Muheisen, Geometric Mosaic Pavements of Yasileh in Jordan, Palestine Exploration Quarterly 142/3, 182-198.
  • Pelekanidis 1974 Pelekanidis, S., Syntagma tôn palaiochristianikôn psiphidôtôn dapedôn tis Hellados, I, Nisiôtiki Hellas, Thessaloniki.
  • Raynaud 2009 Raynaud, M.P., Corpus of the Mosaics of Turkey, Lycia Xanthos, Part 1, The East Basilica, Vol. 1, Bursa.
  • Roux 1998 Roux, G., La Basilique de la Campanopétra, Salamine de Chypre XV, Paris.
  • Sabır 2004 Sabır, S., Kuzey Kıbrıs'taki Geç Roma-Erken Bizans Yer Mozaikleri (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
  • Scheibelreiter-Gail 2011 Scheibelreiter-Gail, V., Die Mosaiken Westkleinasiens, Österreichisches Archäologisches Institut, Band 46, Wien.
  • Spiro 1978 Spiro, M., Critical Corpus of the Mosaic Pavements on the Greek Mainland, Fourth/Sixth Centuries with Architectural Surveys 1-2, New York.
  • Şimşek - Bayram 2014 Şimşek, C. - F. Bayram, "Merkezi Kilise ve Çevresindeki Yapı Kalıntıları", Onuncu Yılında Laodikeia, Laodikeia Çalışmaları 3, İstanbul, 283-301.
  • Taylor - Megaw 1981 Taylor, P.J. - A.H.S. Megaw, "Excavations at Ayios Philon, The Ancient Carpasia", Report of the Department of Antiquities Cyprus, 209-250.
  • Tinh 1985 Tinh, T.T., Soloi. Dix campagnes de fouilles, Le Presses de L'Université Laval, Sainte Foy.
  • Tülek 2004 Tülek, F., Late Roman and Early Byzantine Floor Mosaics in Cilicia (University of Illinois at Urbana Champaign, Unpublished Phd. Thesis), Urbana-İllinois.
  • Tiryaki 2012a Tiryaki, A., "Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi'ne Ait Bir Grup Korkuluk Levhası", Olba 20, 493-514.
  • Tiryaki 2012b Tiryaki, A., "Rhodiapolis Piskoposluk Kilisesi'nde İşlevi Tartış- malı Mimari Düzenlemeler: Yüksek Nef Ayrımı ve Oturma Sekileri", TÜBA-KED 10, 21-30.
  • Tiryaki 2015 Tiryaki, A., "The Architectural Decoration of the Episcopal Church of Rhodiapolis in Lycia", Interdisciplinary Studies on Ancient Stone ASMOSIA X, P. Pensabene - E. Gasparini (ed.), (Proceedings of the Tenth International Conference of ASMOSIA 21-26 May 2012), Rome, 377-384.
APA TİRYAKİ H (2016). RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. , 505 - 534.
Chicago TİRYAKİ HATİCE AYÇA RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. (2016): 505 - 534.
MLA TİRYAKİ HATİCE AYÇA RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. , 2016, ss.505 - 534.
AMA TİRYAKİ H RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. . 2016; 505 - 534.
Vancouver TİRYAKİ H RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. . 2016; 505 - 534.
IEEE TİRYAKİ H "RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ." , ss.505 - 534, 2016.
ISNAD TİRYAKİ, HATİCE AYÇA. "RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ". (2016), 505-534.
APA TİRYAKİ H (2016). RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. OLBA, 24(24), 505 - 534.
Chicago TİRYAKİ HATİCE AYÇA RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. OLBA 24, no.24 (2016): 505 - 534.
MLA TİRYAKİ HATİCE AYÇA RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. OLBA, vol.24, no.24, 2016, ss.505 - 534.
AMA TİRYAKİ H RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. OLBA. 2016; 24(24): 505 - 534.
Vancouver TİRYAKİ H RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ. OLBA. 2016; 24(24): 505 - 534.
IEEE TİRYAKİ H "RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ." OLBA, 24, ss.505 - 534, 2016.
ISNAD TİRYAKİ, HATİCE AYÇA. "RHODIAPOLİS PİSKOPOSLUK KİLİSESİ'NİN GEOMETRİK DESENLİ TABAN MOZAİKLERİ". OLBA 24/24 (2016), 505-534.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 0:4

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları