Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 550 - 587 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine

Öz:
'Bütünleşik - bütüncül - koruma' tarihi doku ve çevrenin bütün öğe ve boyutları ile korunmasını içerirken, sürdürülebilirliği sağlamak adına bölge halkının sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren, istihdam ve katma değer yaratan stratejileri kapsayan yasal ve yönetsel önlemlerin alınmasını da gerektirmektedir. Bu önlemler disiplinler arası çalışma ile çok boyutlu stratejileri içeren çözüm yollarının belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda ekonomik refah ve istihdam olanaklarını beslemesi açısından önemli stratejilerden birini turizm oluşturmaktadır. Fakat turizm gelişim planları ve/veya koruma imar planlaması yapılmadan hızlı ve kontrolsüz bir biçimde gelişen turizm, koruma altında olan veya olmayan; arkeolojik, kentsel ve doğal sit alanlarına, kültür ve tabiat varlıklarına ve geleneksel yerleşimlerin karakterini oluşturan özgün sosyal ve kültürel değerlere olumsuz etki etmekte, zarar vermektedir. Bu zararlar arasında, hızlı yapılaşma ile tetiklenen betonlaşma, çevre veya yapı bazında istenmeyen işlev değişiklikleri ve uygun olmayan müdahaleler, olumsuz sosyal ve kültürel etki ile yerel halkın anlayış ve yaşam kültüründe değişimler yaratma, adil olmayan ekonomik kazanç, yerel halkın üretim ve yaşam biçiminin olumsuz etkilenmesi vs. sayılabilir. Bu çalışma kapsamında, Türkiye'nin farklı kıyı bölgelerinde plansız bir şekilde turizme 'arz' olunmuş kentsel ve kırsal alanlardan örnekler seçilmiş; karşılaşılan sorunlar yapı, alan, çevre ve kullanıcı bazında incelenmiş; yapılan tespitler, alan çalışmaları, anket ve bilimsel istatistikler ile desteklenerek tartışılmış ve sunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Coğrafya

Upon the Rescuer Role of Tourism in Conservation

Öz:
'Integrated conservation' involves the protection of the historical fabric and environment with its entire elements and dimensions, while, for the purpose of maintaining the sustainability, it also requires the implementation of legal and administrative measures involving strategies that improve the public's social and economic structures and create employment and added value. These measures necessitate solutions involving multi-dimensional strategies with interdisciplinary studies. Within this context, tourism constitutes one of the important strategies in terms of feeding economic welfare and employment opportunities. However, tourism; when developed rapidly and in an uncontrolled manner without the preparation of tourism development plans and / or conservation plans, affect adversely and harm the archaeological, urban and natural conservation areas, cultural and natural properties as well as unique social and cultural values which comprise the character of traditional settlements, whether they are subject to conservation or not. Concretion induced by rapid housing, unintended functional changes and inappropriate interventions thereof, changes in public's life culture due to negative social and cultural impacts, unfair economic revenue, adverse impacts over local people's production and life style may be referred as damages in this respect. Within the context of this study, samples were selected from urban and rural areas from Turkey's different coastal regions which were introduced to tourism without any plan; and the problems encountered thereof were examined in the basis of construction, area and the user, then the determinations made in this respect were discussed and introduced by the support of various area surveys, questionnaire and scientific statistics.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Coğrafya
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Ahunbay, Z.(2007). Tarihi çevre koruma ve restorasyon. İstanbul: Yem Yayın.
  • Alp, B.(2012). Kente karşı suç kavramına kıyı alanlarındaki imar uygulamaları çerçevesin- den bir bakış: Kuşadası örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Alpan,A. (2013). Urban restructuring process of Antalya Walled-town and the roles of Stakeholders. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, An- kara.
  • Alparslan,Ö. ve Ortaçeşme, V.(2009). Side-Manavgat kıyı kesimi alan kullanımları- nın kıyı planlaması ve yönetimine yönelik değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 169-178.
  • Arkeoloji haber. (2015, Haziran 17). Bodrum'da kaya mezarları temizlenerek koruma altına alındı. 1.04.2016 tarihinde http://arkeolojihaber.net/2015/06/17/ bodrumda- kaya-mezarlari-temizlenerek-koruma-altina-alindi/ adresinden erişildi.
  • Arkeoloji Haber. (2015, Aralık 31). İznik'te 2200 yıllık Berberkaya lahdine sprey boya ile /12/31/iznikte-2-bin-200-yillik-berberkaya-lahdine-sprey-boya-ile-isimler- yazildi/adresinden erişildi. tarihinde,
  • http://arkeolojihaber.net/2015
  • Argın, G. (2012). Changing sense of place in historic city centers: the case of Antalya Kaleiçi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Arntzen, S. (2001). Cultural landscape and approaches to nature, ecophilosophical perspectives, in Place and Location vol 2. Sarapik,V. Tüür,K. ve Laanemets, M. (Der.), Proceedings Of TheEstonian Academy Of Arts içinde (s.27-49). Estonia.
  • ATSO.(2014). Antalya sürdürülebilir kırsal turizmin geliştirilmesi strateji rehbe- ri.Antalya:ATSO.
  • Ayazlar,G. ve Işık,T. (2016).Yabancı turistlere yönelik işlenen suçların incelenmesi: Marmaris örneği. International Journal Of Human Sciences. 13(1),1815-1831.
  • Aydın, R. (2016). Eski Side fotoğrafı. 01.04.2016 tarihinde http://ridvanaydin. net/adresinden erişildi.
  • Aygün, H.M.(2011). Kültürel mirası korumada katılımcılık. Vakıflar Dergisi. 35, 191- 213.
  • Bal, H. (1995).Turizmin kırsal toplumda aile içi ilişkilere etkisi.İstanbul: Diyalektik Yayı- nevi.
  • Başaklıgil, H.(2007). Turizm bölgelerindeki suç profili: Antalya ili Kaş ilçesi örneği. (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Ensti- tüsü, Ankara.
  • Beğburs, C. ve Kebapçıoğlu, T. (2006). Antalya ili balıkçılığının turizm ile etkileşimi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi.23,355-357.
  • Bektaş, C. (2005a). Halk yapı sanatından bir örnek Antalya. İstanbul: Bileşim Yayınevi.
  • Bektaş C. (2005b). Halk yapı sanatından bir örnek Kuşadası. İstanbul: Bileşim Yayınevi.
  • Can, A. (2014). Yerel yönetimler ve kültür politikaları bağlamında İstanbul'da kent- sel koruma sorunsalına sürdürülebilir çözüm önerileri. Marmara Sosyal Araştırma- lar Dergisi, 5(2),55-81.
  • Cengiz, M.A. (2014). Gözlem - boğaz çardakları. Side Life Dergisi internet sitesi. 16.12.2014 tarihinde http:// sidelifedergi.com/gozlem-bogaz-cardaklari adresin- den erişildi.
  • Civelek, A. (2010). Turizmin sosyal yapıya ve sosyal değişmeye etkileri. Selçuk Üni- versitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi. 13 (1-2),331-350.
  • Çakmakcı, E. (2015). Turizm ve suç arasındaki ilişki ve suçun önlenmesine yönelik teoriler. Turizm Akademik Dergisi, 2 (1),49-59.
  • Çalışkan, U. ve Tütüncü, Ö.(2008). Turizmin yerel halk üzerindeki etkileri ve kuşa- dası ilçesi uygulaması. 4.Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, Antal- ya.
  • Çimrin, H. (2012). Bir zamanlar Antalya. Antalya: ATSO Kültür Yayınları.
  • Dağıstan Özdemir, M. Z.(2005). Türkiye'de kültürel mirasın korunmasına kısa bir bakış. Planlama Dergisi.1, 20-25.
  • Dal, N. ve Baysan, S. (2007). Kuşadası'nda kıyı kullanımı ve turizmin mekânsal etki- leri konusunda yerel halkın tutumları. AegeanGeographicalJournal. 16, 69-85.
  • Doğan, H. Z.(2004). Turizmin sosyo-kültürel temelleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Ecemiş Kılıç, S. ve Türkoğlu, G. (2015). Geleneksel yapılarda konaklama amaçlı fonksiyon değişiklikleri:Safranbolu eski çarşı örneği.Ege Coğrafya Dergisi. 24(1), 39-56.
  • Eralp, Z. (1974). Turizmin toplumsal değişimi ve sosyo-ekonomik etkisi. Ankara: A.Ü.Siyasal Bil. Fak. Yayınları.
  • Gugulethu, S. N. (2010). The İmpact of crime on tourism in the city of Umhlathu- zeKwazulu-Natal. South Asian Journal Of Tourism AndHeritage. 3(2), 76-81.
  • Günay, B. (2009). Conservation of urban space as an ontological problem. METU Journal of Faculty of Architecture. (26:1), 123-156.
  • Gürkan, İ.(1996). Turizmin sosyal yapı üzerindeki etkileri. Anatolia Turizm Araştırma- ları Dergisi. 7(1),112-119.
  • Gülüm, K. ve Boz, M. (2014). Çanakkale'de turizmin ekonomik, sosyo-kültürel ve eğitimsel etkileri üzerine yerel halkın görüşleri. Route Educational and Social Scien- ce Journal. 1(2),1-10.
  • Hooghe, M.,Vanhoutte, B., Hardyns, W., ve Bircan, T. (2010). Unemployment, İnequality, poverty and crime spatial distribution patterns of criminal acts in Bel- gium. British Journal of Criminology.51(1), 1-20.
  • Hürriyet Gazetesi (2001,Şubat 21). Çardaklar yerle bir. 15.03 2016 tarihinde, http://www.hurriyet.com.tr /cardaklar-yerle-bir-39228009 adresinden erişildi.
  • Hürriyet Gazetesi (2001, Ocak 27). Çardak savaşı. 15.03.2016 tarihinde, http://www.hurriyet.com.tr/cardak-savasi-39220558 adresinden erişildi.
  • Issı, Y. (1989). Türkiye turizminin yapay ve doğal çevre üzerindeki etkileri. İktisat Fak. Mec.47(1-4),115-131.
  • Jimura, T.(2011). The impact of world heritage site designation on local communi- ties-a case study of Ogimachi, Shirakawa-Mura, Japan. Tourism Management. 32(2), 288-296.
  • Jivén G. ve Larkham P. J. (2003). Sense of place, authenticity and character: a com- mentary. Journal Of Urban Design. 8( 1), 67-81.
  • Karaöz, L. (Mülakat yapan) ve Bilgin,T. (Mülakat yapılan).(2015). O taş evleri yapan insanlar bugün yaşasalardı ne yaparlardı?. [Mülakat Transkripsiyonu]. 01.04.2016 tarihinde http://www.arkitera.com/soylesi/663/tevfik-bilgin-bodrum- soylesisi adresinden erişildi.
  • Koca, F.(2015). Türkiye'de geleneksel yerleşim örüntülerinin özgün karakter ve kül- türel mirasını koruma anlayışına ontolojik bir yaklaşım. Planlama Dergisi. 25(1),32-43.
  • Lowenthal, D. (1979). Environmental perception: preserving the past. Progress in Human Geography.3(4),549-559.
  • Mansfeld, Y., ve Pizam, A. (Der.). (2006). Tourism, security and safety.Routledge.
  • NTV Haber Arşivi (2001, Şubat 20). Manavgat'ta çardaklar yıkıldı. 15.03.2016 tarihinde, http://arsiv.ntv.com.tr/news/65441.asp adresinden erişildi.
  • NorbergSchulz, C. (1980). Geniusloci, towards a phenomenology of architecture. London: Academy Editions.
  • Oliver, P. (2006). Built to meet needs: cultural issues in vernacular architecture, Routledge.
  • Orbaşlı, A. (2002). Tourists in historic towns: urban conservation and heritage manage- ment. ABD: Taylor & Francis.
  • Radikal Gazetesi. (2009, Şubat 09). Bodrum'a gelen turistin aklında beton kalıyor. 15.03.2016 tarihinde, http://www.radikal.com.tr/turkiye/bodruma-gelen-turistin- aklinda-beton-kaliyor-920828/ adresinden erişildi.
  • Tankut, G.(1979). Antalya Kaleiçi sit planlaması. Mimarlık Dergisi. 158:47-48.
  • TAY Projesi Haber Arşivi. (2014, Nisan 25). Milas'taki Labranda antik kentinde çevre kirliliği /haberarsiv20144.html adresinden erişildi. 1.04.2016 tarihinde http://www.tayproject.org
  • Tekeli, İ. (2011). Kent, kentli hakları, kentleşme ve kentsel dönüşüm.İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • Tekeli, İ. (2009). Kültür politikaları ve insan hakları bağlamında doğal ve tarihi çevreyi korumak. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
  • Teo, P. ve Huang, S. (1995). Tourism and heritage conservation in Singapore. Annals Of TourismResearch. 22(3), 589-615.
  • Türker, G. ve Türker, A. (2014). Yerel halkın turizm etkilerini algılama düzeyi turizm desteğini nasıl etkiler: Dalyan destinasyonu örneği. Electronic Journal of Vocatio- nalColleges. 4(1), 81-98.
  • World Tourism Organization (WTO) (1998). Guide for local authorities on developing sustainable tourism. World TourismOrganization, Madrid.
  • Yang, C. H., Lin, H. L. ve Han, C. C. (2010). Analysis of international tourist arrivals in China: the role of world heritage sites.Tourism Management. 31(6), 827-837.
  • Yapı Haber Portalı. (2013, Ekim 21). Çarpık kentleşme objektiflere işte böyle yansıdı. 1.04.2016 objektiflere-iste-boyle-yansidi_113227 .html adresinden erişildi.
  • http://www.yapi.com.tr/haberler/carpik-kentlesme
  • Yıldırım, H. (2011). Nar tanem SİDE. Ankara: Kurgu Kültür Merkezi Yayınları.
  • Yılmaz, M. (2014). Türkiye'de kırsal nüfusun gelişimi ve illere göre dağılımı, Doğu Coğrafya Dergisi.20 (33),161-188.
  • Zakar, l. ve Eyüpgiller K.K. (2015). Mimari restorasyon koruma teknik ve yöntemleri. İstanbul: Ömür Matbaası.
  • Zaman Gazetesi (2001, Şubat 22). 425 Çardak yerle bir. 16.12.2014 tarihinde, http://arsiv.zaman.com.tr/2001/02/22/akdeniz/akdenizdevam.htm erişildi.
APA SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö (2016). Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. , 550 - 587.
Chicago SAĞIROĞLU DEMİRCİ ÖZLEM Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. (2016): 550 - 587.
MLA SAĞIROĞLU DEMİRCİ ÖZLEM Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. , 2016, ss.550 - 587.
AMA SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. . 2016; 550 - 587.
Vancouver SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. . 2016; 550 - 587.
IEEE SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö "Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine." , ss.550 - 587, 2016.
ISNAD SAĞIROĞLU DEMİRCİ, ÖZLEM. "Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine". (2016), 550-587.
APA SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö (2016). Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. İdealkent, 7(19), 550 - 587.
Chicago SAĞIROĞLU DEMİRCİ ÖZLEM Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. İdealkent 7, no.19 (2016): 550 - 587.
MLA SAĞIROĞLU DEMİRCİ ÖZLEM Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. İdealkent, vol.7, no.19, 2016, ss.550 - 587.
AMA SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. İdealkent. 2016; 7(19): 550 - 587.
Vancouver SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine. İdealkent. 2016; 7(19): 550 - 587.
IEEE SAĞIROĞLU DEMİRCİ Ö "Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine." İdealkent, 7, ss.550 - 587, 2016.
ISNAD SAĞIROĞLU DEMİRCİ, ÖZLEM. "Korumada Turizmin "Kurtarıcı" Rolü Üzerine". İdealkent 7/19 (2016), 550-587.