Yıl: 2016 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 191 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI

Öz:
Toplu beslenme sistemleri için aylık menü planlama, sağlıklı beslenme; kısıtlı bütçe; mevsimselliğin tedarike etkisi; kısıtlı sürede toplu yemek çıkarabilme kapasitesi; tüketici memnuniyeti; planlanan yemeklerin dönemler arasındaki etkileşimi; birlikte sunulan yemeklerin uyumu; ön hazırlık gerektiren yemeklerin uzun süren tatillerden sonra planlamaması gibi durumları dikkate almayı gerektiren çok karmaşık bir süreçtir. Literatürde sözü edilen faktörleri eş zamanlı olarak dikkate alan bir bilimsel çalışmaya rastlanmamıştır. Uygulamada ise menü planlama çalışması deneyimlerle elde edilen bilgilere dayanmakta ve sistemleşmiş bir yapı bulunmadığından planlama sonunda gözden kaçırılan pek çok hususa rastlanabilmektedir. Literatürde ve uygulamada tespit edilen bu eksiklikleri karşılamak amacıyla çok sayıda faktörü eş zamanlı dikkate alan ve yıl boyunca kullanılabilen bir karar destek sistemi tasarlanmıştır. Tasarlanan karar destek sisteminin uygulama ve test çalışmaları DEÜ Kantin - Kafeteryalar ve Beslenme Şube Müdürlüğü'nde yapılarak elde edilen sonuçlar sunulmuştur.
Anahtar Kelime:

DEVELOPMENT OF A MENU PLANNING DESICION SUPPORT SYSTEM FOR MASS CATERING WITH AN APPLICATION

Öz:
Monthly menu planning in mass catering is a complex decision problem with many objectives, constraints and factors like healthy eating, limited budget, seasonality effects, capability of producing food for thousands of people within a limited time, customer satisfaction, interactions between periods of planned meals, harmony of meals which are served together, preparation constraints etc. In the scientific literature, there is no serious study which simultaneously considers all of the aforementioned factors simultaneously within a decision support framework. In practice, menu planning studies are usually based on information gathered from experts and previous practices. Due to lack of a systematic procedure it is almost impossible to satisfy most of the objectives and constraints. In the present work, first time in the literature an integrated decision support system is designed which considers many operational and practical constraints and objectives simultaneously. A real life application of the proposed decision support system is also carried out at DEU Canteen-Cafeterias Department with real data for model verification and validation.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bilici, S. ve Köksal, E., Okul Öncesi ve Okul Çağı Çocuklara Yönelik Beslenme Önerileri ve Menü Programları, Şanlıer N. Sağlık Bak. Yayını, 915, Ankara, 2013.
  • Körpeli, S., Şahin, B. ve Eren, T., "Hedef Programlama ile Menü Planlaması: Bir Örnek Uygulama", Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, No 1, 121-142, 2012.
  • Soden, P.M. ve Fletcer, L.R., "Modifying Diets to Satisfy Nutritional Requirements Using Linear Programming", British Journal of Nutrition, No 68, 565-572, 1992.
  • Sklan, D. ve Dariel, I., "Diet Planning for Humans Using Mixed-Integer Linear Programming", British Journal of Nutrition, No 70, 27-35, 1993.
  • Şenol, S., Menü Planlama Sorununa Karma Tamsayılı Programlama Modeli İle Çözüm Önerisi, Y. Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniv., Sosyal Bil. Enstitüsü, 2011.
  • Anderson, A.M. and Earle, M.D., "Diet Planning in The Third World by Linear and Goal Programming", J. of the Operational Research Society, Cilt 34,No 1, 9-16, 1983.
  • Balintfy, J.L., Ross, G.T., Sinha P. ve Zoltners, A.A. , "A Mathematical Programming Systems For Preference and Compability Maximized Menu Planning and Scheduling", Mathematical Programming, No 15, 63-76, 1978.
  • Ediz, A. ve Yağdıran, Y., "Hedef Programlama Tekniği ile Menü Planlaması", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 11, No 1, 45-74, 2009.
  • Mamat, M., Rokhayati, Y., Noor, M. M. ve Mohd İ., "Optimizing Human Diet Problem with Fuzzy Price Using Fuzzy Linear Programming Approach", Pakistan Journal of Nutrition, Cilt 10, No 6, 594-598, 2011.
  • Mamat, M., Zulkifli, N.F., Deraman, S.K., ve Noor, M. M., "Fuzzy Linear Programming Approach in Balance Diet Planning for EatingDisorder and Disease-related Lifestyle", Applied Mathematical Sciences, Cilt 6, No 103, 5109- 5118, 2012.
  • Oruç, K. O., Güngör, İ., Irmak, S. ve Şenol, S., "Menu Planning with Fuzzy 0-1 Integer Programming", International Burch University 3rd International Symposium on Sustainable Development, Sarajevo, 6-27, 31 May - 01 June 2012.
  • Oruç, K.O., "Bulanık Hedef Programlama İle Menü Planlama", Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, No 23, 2014.
  • Şahin, A.E., "Türkiye'de İlköğretim Okulu Müdürlüğünün Bir Meslek Olarak Mevcut Durumu: Bir Delphi Çalışması", Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, No 26, 125-136, 2009.
  • Şahin, A.E., "İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yeterlilikleri", Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, No 22, 243-260, 2000.
  • Özen, Y., Gül, A., "Sosyal Ve Egitim Bilimleri Araştırmalarında Evren· Örneklem Sorunu", Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, No 15, 394-422, 2007.
  • Baş, M., Bilici, S., Bayrak, E. ve Tütüncüoğlu, C., Tam Gün Okullara Yönelik Geliştirilen Menü Modelleri ve Örnek Öğle Yemeği Listeleri, Sağlık Bakanlığı Yayını, 798, Ankara, 2010.
APA Baykasoglu A, TAŞKIRAN D, GÖKÇEN AKKOYUN H (2016). TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. , 191 - 200.
Chicago Baykasoglu Adil,TAŞKIRAN Damla,GÖKÇEN AKKOYUN Hatice TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. (2016): 191 - 200.
MLA Baykasoglu Adil,TAŞKIRAN Damla,GÖKÇEN AKKOYUN Hatice TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. , 2016, ss.191 - 200.
AMA Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. . 2016; 191 - 200.
Vancouver Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. . 2016; 191 - 200.
IEEE Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H "TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI." , ss.191 - 200, 2016.
ISNAD Baykasoglu, Adil vd. "TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI". (2016), 191-200.
APA Baykasoglu A, TAŞKIRAN D, GÖKÇEN AKKOYUN H (2016). TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31(1), 191 - 200.
Chicago Baykasoglu Adil,TAŞKIRAN Damla,GÖKÇEN AKKOYUN Hatice TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 31, no.1 (2016): 191 - 200.
MLA Baykasoglu Adil,TAŞKIRAN Damla,GÖKÇEN AKKOYUN Hatice TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.31, no.1, 2016, ss.191 - 200.
AMA Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2016; 31(1): 191 - 200.
Vancouver Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2016; 31(1): 191 - 200.
IEEE Baykasoglu A,TAŞKIRAN D,GÖKÇEN AKKOYUN H "TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31, ss.191 - 200, 2016.
ISNAD Baykasoglu, Adil vd. "TOPLU BESLENME İÇİN MENÜ PLANLAMA KARAR DESTEK SİSTEMİ GELİŞTİRİLMESİ VE UYGULANMASI". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 31/1 (2016), 191-200.