Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme

ULUSAN, Aycan; keskin, fatih

Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme

Fatih KESKİN, (Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Aycan ULUSAN (Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Akdeniz İletişim

42 0

Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 47 - 69 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme

Öz:

Toplumsal cinsiyet günümüzün en önemli tartışma konularından biridir. Ataerkil toplumların yarattığı en sürekli ve zamana karşı en iyi direnebilen kalıplar, 'kadınlık' ve 'erkeklik' kimlikleri ile bunların ilişkileri ve davranışlarını tanımlayan örüntülerdir. Literatürde kadın ve erkek arasındaki eşitsizliğe ilişkin pek çok kuramsal yaklaşım ortaya konmuş, kadının toplumsal bağlamda dezavantajlı konumunun nedenleri araştırılmıştır. Biyolojik, sosyolojik ve feminist perspektiften yola çıkılarak ortaya konan yaklaşımların kadının ikincil konumunu açıklama konusundaki yeterliliği bu çalışmanın odak noktasıdır. Bu çerçevede çalışma toplumsal cinsiyet rollerinin kökenini ve tarihsel sürecini ele alan kuramsal yaklaşımları irdelemekte, kadını günümüzdeki toplumsal yapının gerçekliğinde 'kadın' yapan nedenleri incelemektedir. Çalışma kapsamında toplumsal cinsiyet farklılıklarının kökeni ve gelişimine ilişkin önemli bulgular sunan Biyolojik Kuram, Sosyal Yapılandırma Kuramları, Marksist Analiz ve Sosyalist Feminizm kuramları ele alınmıştır. Söz konusu kuramlar karşılaştırmalı olarak çözümlenmiş, alana ilişkin yapılan eleştiriler ışığında kadının günümüzde sahip olduğu ikincil toplumsal rolün nedenleri araştırılmıştır. Bu kapsamda yapılan karşılaştırma sonucu farklı perspektiflerle ortaya konan kuramsal yaklaşımlardaki eksikler irdelenmiş, sonuç olarak kadının toplumsal konumuna ilişkin problemlerin çözümlenmesinde en kapsayıcı yaklaşımın sosyalist feminizm olduğu görüşüne varılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Hukuk Kadın Araştırmaları Aile Çalışmaları

The Evaluation On The Theoretical Approaches Related To Social Construction Of Women

Öz:

Gender discrimination is the most important argument in today's world. 'Womanhood' and 'manhood' are the most sustainable and resisting structures against time in patriarchal structures. Many theoretical approaches related to inequality of men and women have been conceived throughout the history in order to research the reasons for the disadvantaged position of women in society. The adequacy of these biological, social and feminist approaches to explain the secondary position of women is the main focus of this study. Therefore, the study evaluates roots and the historical backgrounds of these theoretical approaches to understand the reasons that affect women in having a disadvantaged position in reality. The study considers Biological, Social Constructionist, Marxist Analysis and Socialist Feminism theories that presented significant findings on the roots and development of gender inequality. The theoretical approaches were compared and the reasons of the secondary position of women were found out. Finally, the deficiencies of the gender related theoretical approaches have been examined and it was concluded that social feminism approach was the most inclusive theory that would be effective in solving the problems related to the social status of women

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Hukuk Kadın Araştırmaları Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aktaş, G. (2013). "Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak", Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 30, S.1. 53-72.
Ataman, M. (2009). "Feminizm: Geleneksel Uluslararası İlişkiler Teorilerine Alternatif Yaklaşımlar Demeti", Alternatif Politika, C.1, S. 1, 1-41.
Atan, M. (2015). "Radikal Feminizm: 'Kişisel Olan Politiktir Söyleminde Aile' " The journal of Europe-Middle East Social sciences Studies, V.1, I.2, 1-21.
Aydemir, Yanıkkaya, P. (2012) "Antropolojide Sınıf ve Toplumsal Cinsiyet Gerilim Hattında Marksist ve Feminist Yaklaşımlar", İstanbul Üniversitesi İnsan Bilim Dergisi, 1(2), 108-120.
Bandura, A. (1977). "Social Learning Theory", Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Berktay, F. (2004). "Kadınların İnsan Haklarının Gelişimi ve Türkiye", Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, No:7, Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi, Bilgi Üniversitesi. http://stk.bilgi.edu.tr/docs/berktay_std_7.pdf.
"Biz Sosyalist Feministiz", (1988). Sosyalist Feminist Kaktüs, S.1, 7-16.
http://www.pazartesidergisi.com/pdf/Kaktus1.pdf.
Buss, D.M. (1995). Psychological Sex Differences. Origins Through Sexual Selection. American Psychologist, 50(30), 164-171.
Bussey, K., Bandura, A. (1999). "Social Cognitive Theory of Gender Development and Differentiation", Psychological Review, Vol.106, No.4, 676-713.
Caporael, R. L. (2001). "Evolutionary Psychology: Towarda Unifying Theory and a Hybrid Science", Annual Review Psychology, Vol.52, 607-628.
Chomsky, N. (2002). "Syntactic Structures", Berlin: Mouton De Gruyter.
Çakır, S. (2008). "Kapitalizm ve Patriarkaya Karşı: Sosyalist Feminizm", Toplum ve Demokrasi, 2/4, Eylül-Aralık, s.185-196.
Deikman, A.B; Eagly, A.H ve Kulesa, P. (2002). "Accuracy and Bias in Stereotypes About the Social and Political Attitudes of Women and Man", Journal of Experimental Social Psychology, 38: 268-282.
Demirbilek, S., (2007). "Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi", Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, C.44, S.11, ss.12.27.
Deaux, K. ve Major, B. (1987). "Putting Gender Into Context: An Interactive Model of Gender Related Behavior", Psychological Review, 94/3 : 369-389.
Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitapevi. Dulin, A.M. (2007). "A Lesson on Social ole Theory: An Example of Human Behavior in the Social Environment Theory" , Advanced in Social Work, Vol. 8, No.1, 104-112.
Ecevit, Y. (2013). "Emek", iç. "Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları", (Editörler. Yıldız Ecevit, Nadide Karkıner), Anadolu Üniversitesi Yayını, No.2312, 24-47.
Ecevit, Y. (2011). "Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi", T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını NO: 2307, (Editör. Yıldız Ecevit, Nadide Karkıner), 2-29.
Engels, F. (2003). Ailenin, Özel mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Eriş Yayınları.
Enhenreich, B. (1976). "Sosyalist Feminizm Nedir?" http://www.halkevleri.org.tr/diger/sosyalist-feminizm-nedir?
Ercins, G. ve Gökkaya V. B. (2011), "Toplumsal Cinsiyet ve Siyasal Yoksulluk", iç. Bölgesel ve Küresel Dinamikler: Türkiye ve Yakın Çevresinin İktisadi ve Siyasi Meseleleri, (der. Ayşegül Dumlu, Nihan Kütahnecioğlu, Sekine Özten Mert), 208-225.
Eşel, E., (2005). "Kadın ve Erkek Beyninin Farklılıkları", Klinik Psikofarmakoloji Bülteni C.15, 138- 152.
Güldü, Ö. ve Kart M. (2009). "Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 64(3):98-116.
Gültekin, M. (2014). "Bilimsel Araştırmalarda Kadın-Erkek Farklılıkları", Aile Akademisi Derneği. http://turkiyeaileplatformu.com/wp-content/uploads/2014/07/arastirma_kadin_erkek_farkliliklari. pdf .
Hartman, H. (2006). Marksizm ve Feminizmin Mutsuz Evliliği, Çev. Gülşad Aygen, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Haug, F. (2008). "Sozialistischer Feminismus: Eine Verbindung im Streit. iç. Handbuch Frauen- und Geschlechterforschung: Theorie, Methoden, Empirie", (Editörler. Ruth Becker , Beate Kortendiek, Barbara Budrich, Ilse Lenz, Sigrid Metz-Göckel, Ursula Müller, Sabine Schäfer), Wiesbaden: VS Verl. für Sozialwiss., 52-58.
Kara, N. (2006). "Feminizm(ler)in Toplumsal Hareket Olarak Medyada Yansıma(ma)sı", Küresel İletişim Dergisi, S.1, s.1-33.
Karakılıç, M., Alay, S., Koçak, S. (2008). "Kadın ve Yönetici: Aday Yöneticiler Yönetimsel Becerilerde Cinsiyete Özgü Kalıplara Sahip midirler?", Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 19 (4), 220-237.
Keskin, F. (2014). Politik İletişim Sözlüğü, Ankara, İmge KitapeviYayınları. Kıral, G., (2007). "Sosyal Baskınlık Yönelimi ile Etnik Önyargı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Değerlendirme" iç. İzmir Ekonomi Üniversitesi I. Psikoloji Lisansüstü Öğrencileri Kongresi Bildiri Metinleri, (Editörler. Hakan Çetinkaya, Mert Teközel), 235-257.
Kimura, D., (1992). "Sex Differences in The Brain", Scientific American: Mind and Brain, V:267, I:3, p. 32-37.
Marshall, G. (1998). Sosyoloji Sözlüğü (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
Ökten, Ş. (2009). "Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Toplumsal Cinsiyet Düzeni", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S: 2/8 : 302-312.
Pachinger, M. (2005). Sozialistischer und marxistischer Feminismus, Wien: Arbeitsgruppe Marxismus.
Pieget, J. (1952). "The Origins of Intelligence in Children", Newyork: International University Press, 25.36.
Polat, A. (2016). "AKP'nin Muhafazakar Demokrasi Söylemi ve Kadının Toplumsal İnşası", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Pratto, F., Sidanius J., Levin, S. (2006) "Social Dominance Theory and The Dynamics of The Intergroup Relations: Taking Stock and Looking Forward", Europion Review of Social Psychology, No.17, 271-320.
Radtke, H. L. ve Stam, H. J. (1994). "Introduction", İç. Power/Gender: Social Relations in Theory and Practice (Editörler. H. Lorraine Radtke, Henderikus J. Stam), 1-14
Ridgeway, C. L. ve Smith-Lovin, L. (1999). "The Gender System and Interaction", Annual Review of Sociology, 25:191-216.
Sankır, H. (2010). "Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Anlamlandırılış Biçiminin 'Kadın Sanatçı Kimliği'nin Oluşum Sürecine Etkileri", Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, Erişim Tarihi: 20.06.2015. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/hasan_sankir_1_1010. pdf.
Savcı, İ. (1999). "Toplumsal Cinsiyet ve Teknoloji", A.Ü. SBF Dergisi, 54/1, 123-142.
Savran, G. (2011). "Sosyalist Feminizm", İstanbul - Amargi Feminizm Tartışmaları, 215-232.
Schmitt, D. P. (2003). "Are Man Universally More Dismissing Than Women? Gender Differences in Romantic Attachment Across 62 Cultural Regions", Personal Relationships, 10/3:307-333.
"Socialist Feminism: A Strategy for the Women's Movement" (1972), Box 6, Folder 22, American Left Ephemera Collection, 1894-2008, AIS.2007.11, Archives Service Center, University of Pittsburgh. http://digital.library.pitt.edu/u/ulsmanuscripts/pdf/31735058194345.pdf
Tunç, H. (2014). "Toplumsal Cinsiyet Farklılaşması Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Erkeklerin Küpe Takması Örneği", Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.7, S.33, 608-625.
Udry, J. R. (1994). "The Nature of Gender", Demography, Vol.34, No.4, 561-573.
Ünlü, S. (2001). "Psikoloji", Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi, Yayın No.1288.
Vatandaş, C. (2007). "Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı", Sosyoloji Konferansları Dergisi, S.35, 29-56.
Walby, S. (1990). Theorizing Patriarchy, Oxford UK, Cambridge USA: Blackwell.
Wood, W., Eagly, A. H. (1999). "The Origins of Sex Differences in Human Behavior: Evolved Dispositions Versus Social Roles", American Psychologist, Vol.54, No:6, 408-423.
Wood, W., Eagly, A. H. (2002). "A Cross Cultural Analysis of the Behavior of Women and Man: Implications fort he Origins of Sex Differences", Phsicological Bulletin, Vol:128, No:5, 699-727.
Yıldırım, N., Akgün, S. (2013). "Sivil Toplum Kuruluşu Gönüllülerinin Sosyal Sistemin Meşruiyetine İlişkin Algıları, Adil Dünya İnançları ve Sosyal Baskınlık Yönelimleri", Journal of Society & Social Work , Vol.24, Issue 1, 115-128

APA	keskin f, ULUSAN A (2016). Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. , 47 - 69.
Chicago	keskin fatih,ULUSAN Aycan Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. (2016): 47 - 69.
MLA	keskin fatih,ULUSAN Aycan Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. , 2016, ss.47 - 69.
AMA	keskin f,ULUSAN A Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. . 2016; 47 - 69.
Vancouver	keskin f,ULUSAN A Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. . 2016; 47 - 69.
IEEE	keskin f,ULUSAN A "Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme." , ss.47 - 69, 2016.
ISNAD	keskin, fatih - ULUSAN, Aycan. "Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme". (2016), 47-69.

APA	keskin f, ULUSAN A (2016). Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim, 0(26), 47 - 69.
Chicago	keskin fatih,ULUSAN Aycan Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim 0, no.26 (2016): 47 - 69.
MLA	keskin fatih,ULUSAN Aycan Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim, vol.0, no.26, 2016, ss.47 - 69.
AMA	keskin f,ULUSAN A Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim. 2016; 0(26): 47 - 69.
Vancouver	keskin f,ULUSAN A Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme. Akdeniz İletişim. 2016; 0(26): 47 - 69.
IEEE	keskin f,ULUSAN A "Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme." Akdeniz İletişim, 0, ss.47 - 69, 2016.
ISNAD	keskin, fatih - ULUSAN, Aycan. "Kadının Toplumsal İnşasına Yönelik Kuramsal Yaklaşımlara Dair Bir Değerlendirme". Akdeniz İletişim 26 (2016), 47-69.