İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir

KARABAY ERDELİK, Melisa

İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir

Melisa KARABAY ERDELİK (Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu Sigortacılık Bölümü, İstanbul, Türkiye)

İşletme Araştırmaları Dergisi

3 1

Yıl: 2014 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 282 - 302 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir

Öz:

Artan rekabet koşulları ve küreselleşmenin hız kazanmasıyla yeni yönetim anlayışı çalışanları, örgüt amaçlarına ulaşmaları yönünde daha etkin davranışlar sergileyecek şekilde desteklemektedir. Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışları literatürde ve iş dünyasında en fazla ilgi gören kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Örgüte bağlılık duyan ve örgütsel vatandaşlık davranışı gösteren çalışanlar daha verimli iş ortamlarının yaratılmasına yol açabilmektedirler. Ancak iş dünyasında çalışanlar, mevcut çalışma koşullarını olumsuz etkileyecek faktörlerin sürekli etkisi altındadırlar. Söz konusu faktörlerden iş stresi, belirgin bir ölçüde, günümüzün örgüt yapısını ve çalışanlardan beklenen bağlılığı etkilemeye devam etmektedir. Diğer yandan araştırma alanını oluşturan finans sektörü de diğer hizmet sektörleri gibi iş stresinin çalışanlar üzerindeki etkilerinin en belirgin görüldüğü sektörlerdendir. Bu araştırmada iş stresi, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin varlığı bankacılık sektöründe test edilmiştir. Araştırma sonucunda, çalışanların örgütsel bağlılıkları ile örgütsel vatandaşlık davranışının bilinçlilik, özveri, örgüt erdemi, nezaket ve centilmenlik boyutlarını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Diğer yandan, banka çalışanlarının iş stresi ile örgütsel vatandaşlık davranışlarının hem nezaket hem de bilinçlilik boyutları arasında ise negatif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İletişim İşletme Davranış Bilimleri

An Investigation of the Effects of Workrelated- Stress and Organizational Commitment on Organizational Citizenship Behavior: A Research on Banking Industry

Öz:

With increasing competition conditions and the acceleration of globalization, organizations' new management approach now support employees in the direction of attaining the objectives of the organization to have more effective behaviors. However, employees in the business world are under the constant influence of factors that will affect their current working conditions negatively. In this context, job stress continues to influence today's organizational structure significantly. In this context, organizational commitment and organizational citizenship behavior in the literature emerges as the most coveted concept in the business world. The employees that have organizational commitment and organizational citizenship behavior may lead to the creation of more efficient work environment. In this study, the relationship between organizational commitment, job stress, and organizational citizenship behavior is investigated in banking sector. As a result, it has been found that, bank employees' organizational commitment and organizational citizenship behavior affect courtesy, altruism, civic virtue, conscientiousness and sportsmenship, positively. On the other hand, bank employees' organizational citizenship behavior with work stress has a negative effect on courtesy and consciousness.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İletişim İşletme Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgündüz, S. (2006). Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi Ve Banka Çalışanları İçin Yapılan Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Aydemir, M. (2010). "Bankacılıkta Stres Sorunu: Stres Düzeyi, Kaynakları Ve Başa Çıkma Yolları Üzerine Bilecik'te Bir Araştırma",Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, journals.istanbul.edu.tr
Aydın, İ.P.(2002). İş Yaşamında Stres, Pegem A Yayınları.
Babin, B.J., ve Boles, J.S. (1998). "Employee Behavior in a Service Environment: A Model and Test of Potential Differences Between Men and women," Journal of Marketing, 62,77-91
Balfour, D. L., ve Wechsler, B. (1996). "Organizational commitment: Antecedents and outcomes in public organizations". Public Productivity and Management Review, 29, 256-277
Bateman, T.S. ve Organ, D.W. (1983). Job Satisfaction And The Good Soldier: The Relationship Between Affect And Employee Citizenship, "Academy Of Management Journal", 26 (4), 587-595.
Becker, H.S. (1960). "Notes on the concept of commitment". American Journal of Sociology, 66,32-42
Bogler, R., ve Somech, A. (2004). "Influence of teacher empowerment on teachers' organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools". Teaching and Teacher Education, 20, 277-289.
Bolino, M. C., ve Turnley, W. H. (2005). "The personal costs of citizenship behavior:The relationship between individual initiative and role overload, job stress, and work-family conflict". Journal of Applied Psychology, 90, 740-748.
Chiu, S., ve Tsai, M. (2006). "Relationships among burnout, job involvement, and organizational citizenship behavior". The Journal of Psychology, 140, 517-530.
Cropanzano, R., Howes, J.C., Grandey, A.A., ve Toth, P.(1997). "The Relationship of organizational politics and support to work behaviors, attitudes,and stress", Journal of Organizational Behavior, Vol. 18: 159-180.
Donovan, D.T., Brown, T.J., ve Mowen, J.C. (2004). "Internal benefits of service- worker customer orientation: job satisfaction, commitment, and organizational citizenship behaviors", J Mark, 68, 128-146.
Edwards, J. R. (1992). "A cybernetic theory of stress, coping, and well-being in organizations". Academy of Management Review, 17, 238-274.
Erbaşı,A., Ünüva,O., ve Aratbanka, T.(2012). "Çalışanlarının Performansını Etkileyen Örgütsel Stres Faktörlerinin Ve Memnuniyet Düzeylerinin Tespiti", Verimlilik Dergisi,3, 98-114
Feather, N. T., ve Rauter, K. A. (2004). "Organizational citizenship behaviours in relation to job status, job insecurity, organizational commitment and identification, job satisfaction and work values". Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77 (1),81-94.
Fox, S., Spector, P. E., ve Miles, D. (2001). "Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions". Journal of Vocational Behavior, 59, 291-309.
Graham, J. W. (1986a, August). Organizational citizenship behavior informed by political theory. Chicago, IL:Paper presented at the Annual Meeting of the Academy of Management
Griffin, M. L., Hogan, N. L., Lambert, E. G., Tucker-Gail, K. A., ve Baker, D. N. (2010). "Job involvement, job stress, job satisfaction, and organizational commitment and the burnout of correctional staff". Criminal Justice and Behavior, 37, 239-255
Gürbüz, S. (2006). "Örgütsel Vatandaşlik Davranişi İle Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma", Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:3, Yıl:2, Sayı:1, 3: 48-75
Ho, Janice T.S. (1995). "The Singapore Executive: Stress, Personality And Wellbeing", Journal of Management Development, Vol. 14, Issue 4, pp.47-56
Jamal, M. (1984). "Job stress and job performance controversy: An empirical assessment". Organizational Behavior and Human Performance, 33: 1-21.
Jamal, M. (1990). "Relationship of Job Stress and Type-A Behavior to Employees' Job Satisfaction, Organizational Commitment, Psychosomatic Health Problems, and Turnover Motivation", Human Relations, vol. 43,no. 8, 727-738
Jamal, M.(1985). "Relationship of Job Stress to Job Performance: A Study of Managers and Blue-Collar Workers", Human Relations,vol. 38, no. 5, 409-424
Jaramillo, F., Mulki, J. P., ve Marshall, G. W. (2005). "A meta-analysis of the relationship between organizational commitment and salesperson job performance: 25 years of research". Journal of Business Research, 58: 705-714.
Keller, R.(1984). "The role of performance and absenteeism in the prediction of turn- over",Academy of Management Journal, 27, 176-183
Kryder, S. ve Wilde, J.B. (1991). "Stressors, Strain, Health Outcomes, and Social Support in Bank Employees", Wellness Perspectives, Winter, Vol. 8, Issue 2, pp.32-45.
Lambert, E.G., Hogan, N.L., ve Griffin, M.L. (2007). "The impact of distributive and procedural justice on correctional staff job stress, job satisfaction, and organizational commitment", Journal of Criminal Justice, 35, 644-656
Lee, K., ve Allen, N.J. (2002)."Organizational citizenship behavior and workplace deviance: The role of affect and cognitions".Journal of Applied Psychology, Vol 87(1), 131-142
Lee, V., ve Henderson, M. (1996). "Occupational stress and organizational commitment in nurse administrators". Journal of Nursing Administration, 26(5), 21-28.
Mackenzie, S.B., Podsakoff, P.M. ve Ahearne, M. (1998). "Some Possible Antecedents And Consequences Of İn Role And Extra Role Salespersons Performance", Journal Of Marketing, 62 (3): 87-98.
McVicar, A. (2003). "Workplace stress in nursing: A literature review". Journal of Advanced Nursing, 44(6), 633-642.
Meyer, J.P., Paunonen,S.V., Gellatly, I.R., Goffın, R.D., ve Jackson, D.N. (1989). "Organizational Commitment and Job Performance: It's The Nature of the Commitment That Counts", Journal of Applied Psychology, 74 (1), 152-156.
Moorman, R. H., Niehoff, B. P., ve Organ, D. W. (1993). "Treating employees fairly and organizational citizenship behavior: Sorting the effects of job satisfaction, organizational commitment, and procedural justice". Employee Responsibilities and Rights Journal, 6, 209-225.
Motowidlo, S. J., Packard, J. S., ve Manning, M. R. (1986). "Occupational stress: Its causes and consequences for job performance". Journal of Applied Psychology, 71, 618-629.
Mowday, R. T., Porter, L. W., ve Steers, R. M. (1982). "Employee-organization linkages: The psychology of commitment, absenteeism and turnover". New York: Academic Press.
Mowday,R.T., Steers, R.M., ve Porter, L.W.(1979). "The Measurement of Organizational Commitment, Journal of Vocational Behavior", 14, 224-247.
Muçaoğlu, D. (2006). Çalışanların Arkadaşlık, Başarı ve Statü Çabaları ve Bu Çabaların Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarıyla İlişkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Muse, L. A., Harris, S. G., ve Field, H. S.( 2003). "Has the inverted U theory of stress and job performance has a fair test?", Human Performance, 16, 349-364.
Netemeyer, R.G. ve Boles, J.S. (1997). "An Investigation İnto The Antecedents Of Organizational Citizenship Behaviors İn A Personal Selling Context", Journal Of Marketing, 61 (3): 85-98.
Nguni, S., Sleegers, P., ve Denessen, E. (2006). "Transformational and transactional leadership effects on teachers' job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior in primary schools: The Tanzanian case". School Effectiveness and School Improvement, 17, 145-177.
Oi-ling, S.(2003). "Job stress and job performance among employees in Hong Kong: The role of Chinese work values and organizational commitment", International Journal of Psychology, 38 (6), 337-347
Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington, Ma: Lexington Books.
Organ, D. W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior in research in organizational behavior. Greenwich, CT: JAI Press, 12, 43-72.
Organ, D. W. ve Ryan, K. (1995). "A meta-analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship behavior". Personnel Psychology, 48, 775-802.
Özutku, H. (2008). "Örgüte duygusal, devamlılık ve normatif bağlılık ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi", İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi Cilt/Vol:37, Sayı/No:2, 79-97.
Palmer, S., Cooper,G., ve Thomas,K. (2004)."A model of work stress." Counselling at Work. Winter.
Parasuraman, S., ve Alutto, J. (1981). "An examination of the organizational antecedents of stressors at work". Academy of Management Journal, 24, 48-67.
Park, J. (2007)."Work stress and job performance", Perspectives,Deceöber,5-17
Parker, D.E. ve Decotiis, T.A. (1983). "Organizational Determinants Of Job Stress" ,Organızatıonal Behavior and Human Performance, 32, 160-177.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). "Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research", Journal of Management, 26(3), 513-563.
Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Moorman, R. H. ve Fetter, R. (1990). "Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers: Trust in Leader, Satisfaction and Organizational Citizenship Behaviors". Leadership Quarterly, 1, 107-142.
Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B. ve Bommer, W.H. (1996). "Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment,trust, and organizational citizenship behaviors", Journal of Management, Vol. 22 No. 2,pp. 259-98.
Pugliesi, K.(1999). "The Consequences of Emotional Labor: Effects on Work Stress, Job Satisfaction, and Weil-Being", Motivation and Emotion, Vol. 23, No. 2,
Randall, M.L., Cropanzano, R., Bormann, C.A., ve Birjulin, A. (1999). "Organizational politics and organizational support as predictors of work attitudes, job performance, and organizational citizenship behavior",Journal of Organizational Behavior, 20, 159-174
Rioux, S., ve Penner, L. A. (2001). "The causes of organizational citizenship behavior: A motivational analysis". Journal of Applied Psychology, 86, 1306-1314.
Schappe, S. P. (1998). "The influence of job satisfaction, organizational commitment, and fairness perceptions on organizational citizenship behavior". Journal of Psychology, 132, 277-290.
Shader, K., Broome, M., Broome, C.D.,West, M., ve Nash, M. (2001). "Factors influencing satisfaction and anticipated turnover for nurses in an academic medical center", Journal of Nursing Administration, 31, (4), pp. 210-216
Shore, L. M., ve Wayne, S.J. (1993). "Commitment and employee behavior:Comparison of affective commitment and continuance commitment with perceived organizational support." Journal of Applied Psychology, 78, 774-780.
Spector, P. E., Dwyer, D. J. ve Jex, S. M. (1988). "Relations of job stressors to affective, health, and performance outcomes: A comparison of multiple data sources", Journal of Applied Psychology, 73, 11-19.
Spector, P.E., ve Fox, S. (2002). "An emotion-centered model of voluntary work behavior: Some parallels between counterproductive work behavior and organizational citizenship behavior". Human Resource Management Review, 12, 269-292.
TBB. (2014). "İstatistiki Raporlar, Banka, Şube ve Personel Sayıları", Rapor kodu: DT13, Ocak, 1-4.
Ünüvar, T. G. (2006). An Integrative Model Of Job Characteristics, Job Satisfaction, Organızational Commitment, Andorganizational Citizenship Behavior. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankar
Vakola, M., ve Nikolaou, I. (2005). "Attitudes towards organizational change: what is the role of employees' stress and commitment?" Employee Relations, 27, 160.
Van Dyne, L., Graham J.W,ve Dienesch R.M. (1994). "Organizational citizenship behavior: construct redefinition,operationalization, and validation". Academy of Management Journal, 37: 765±802
Van Emmerik, H.,Baugh, S.G. ve Euwema, M.C. (2005). "Who wants to be a mentor? An examination of attitudinal, instrumental, and social motivational components". Career Development International, 10(4), 310-324.
Wheeler, H., ve Riding, R. (1994). "Occupational stress in general nurses and midwives". British Journal of Nursing, 3, 527-534.
Williams, L.J. ve Anderson, S.E. (1991). "Job Satisfaction and Organizational Commitment as Predictors of Organizational Citizenship and In-role Behaviors."Journal of Management, 17(3), 601-617.
Yılmaz, A. ve Ekici, S. (2003). "Örgütsel yaşamda stresin kamu çalışanlarının performansına etkileri üzerine bir araştırma", Yönetim ve Ekonomi, Cilt.10, Sayı:2, 1-19.

APA	KARABAY ERDELİK M (2014). İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. , 282 - 302.
Chicago	KARABAY ERDELİK Melisa İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. (2014): 282 - 302.
MLA	KARABAY ERDELİK Melisa İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. , 2014, ss.282 - 302.
AMA	KARABAY ERDELİK M İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. . 2014; 282 - 302.
Vancouver	KARABAY ERDELİK M İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. . 2014; 282 - 302.
IEEE	KARABAY ERDELİK M "İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir." , ss.282 - 302, 2014.
ISNAD	KARABAY ERDELİK, Melisa. "İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir". (2014), 282-302.

APA	KARABAY ERDELİK M (2014). İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 282 - 302.
Chicago	KARABAY ERDELİK Melisa İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. İşletme Araştırmaları Dergisi 6, no.1 (2014): 282 - 302.
MLA	KARABAY ERDELİK Melisa İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. İşletme Araştırmaları Dergisi, vol.6, no.1, 2014, ss.282 - 302.
AMA	KARABAY ERDELİK M İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2014; 6(1): 282 - 302.
Vancouver	KARABAY ERDELİK M İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir. İşletme Araştırmaları Dergisi. 2014; 6(1): 282 - 302.
IEEE	KARABAY ERDELİK M "İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir." İşletme Araştırmaları Dergisi, 6, ss.282 - 302, 2014.
ISNAD	KARABAY ERDELİK, Melisa. "İş Stresi İle Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir". İşletme Araştırmaları Dergisi 6/1 (2014), 282-302.