Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği

ÖZCEYLAN, Eren; ÇETİNKAYA, Cihan

Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği

Cihan ÇETİNKAYA, (Gaziantep Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gaziantep, Türkiye)

Eren ÖZCEYLAN (Gaziantep Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gaziantep, Türkiye)

Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

11 3

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 289 - 302 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği

Öz:

Çevreye duyarlı, doğayı kirletmeyen, doğal kaynaklara zarar vermeyen, geri dönüştürülebilen ürünlere çevreci ürün veya yeşil ürün denmektedir. Yeşil ürün özelliklerine bakıldığında insan ya da hayvan sağlığı için tehlikeli olmamak, yaşam döngüsü boyunca çevreye zarar vermemek, aşırı miktarda enerji ya da alternatif kaynakları tüketmemek, çevreye zarar verecek zararlı materyaller barındırmamak gibi maddeler ön plana çıkmaktadır. Tüketiciler yapacakları bilinçli tercihlerle, doğal kaynakların korunmasını ve çevreye verilen zararın azaltılmasını sağlayabilirler. Yeşil ürün satın alma isteği, işletmelerin özellikle üretim ve pazarlama faaliyetlerinde değişiklik yapmalarına sebep olmuştur. Bu bağlamda yeni nesil tüketiciler olan gençlerin, yeşil satın alma davranışlarının incelenmesi özellikle işletmelerin pazarlama ve ambalajlama faaliyetlerinin belirlenmesi açısından önemlidir. Bu çalışmada Gaziantep Üniversitesi'nde öğrenim gören lisans ve lisansüstü toplam 380 katılımcının yeşil satın alma davranışlarına göre tüketici profilinin analizi yapılmıştır. Yüz yüze anket yoluyla yapılan araştırma sonucuna göre tüketicilerin yeşil satın alma davranışları ile demografik özellikleri arasında anlamlı ilişkiler olduğu istatistiki olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

A Survey On University Students' Attitudes On Green Products: A Case Study In Gaziantep University

Öz:

Environmentally friendly, non-polluting, non-destructive to natural resources or recyclable products are called as green products. The green products features can be summarized as; not being hazardous to health, not damaging the environment throughout its life cycle, not consuming excessive amounts of energy, not containing harmful materials to the environment. Conscious consumers can ensure the protection of natural resources and the reduction of environmental damage by their choices. The desire of consumers to purchase green products has caused changes in manufacturing and marketing activities. Therefore, examining "the green purchasing behavior" of young consumers is particularly important in determining the business of marketing and packaging operations. In this study, the green purchasing behaviors of undergraduate and graduate students in the University of Gaziantep (total of 380 participants) is analyzed to detect consumer profiles. According to the results, there is a statistically significant relationship between demographic characteristics and green purchasing behavior of consumers.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akehurst, G., Afonso, C., Gonçalves, H.M., (2012). Re-examining green purchase behavior and the green consumer profile: new evidences, Management Decision, 50 (5): 972-988.
Akgüngör, S., Miran, B., Akbay, C., Olhan, E., Nergis, N.K., (1999). İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde tüketicilerin çevre dostu tarım ürünlerine yönelik potansiyel talebinin tahminlenmesi, Teknik Rapor,
http://www.tepge.gov.tr/Dosyalar/Yayinlar/b3b0d8221d6f4 7728d1c9070b57bf0ec.pdf Erişim Tarihi: 21.03.2016.
Altunışık, R., Recai, C., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E., (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamaları, Sakarya Kitabevi, Adapazarı.
Alkibay, S., 2001, Yeşil pazarlama faaliyetlerine üniversite öğrencilerinin ilgisi üzerine bir araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 4: 76-93.
Arslan, İ., Yapraklı, S., (2007). Serbest Bölgelerin Ekonomik Etkileri: Gaziantep Serbest Bölgesi'nin Etkilerine İlişkin Bir Saha Araştırması, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2): 168-179.
Aslan, F., Çınar, R., (2015). Yeşil planlama faaliyetleri çerçevesinde Kafkas üniversitesi öğrencilerinin çevreye duyarlı ürünleri kullanma eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (9): 169-184.
Ay, C.; Ecevit, Z., (2005). Çevre bilinçli tüketiciler, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5: 238-263.
Ayyıldız, H., Genç, K.Y., (2008). Çevreye duyarlı pazarlama: Üniversite öğrencilerinin çevreye duyarlı pazarlama uygulamaları ile ilgili tutum ve davranışları üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12: 505-527.
Azizan, S.A.M., Suki, N.M., (2013), Consumers' intention to purchase green product: Insights from Malaysia, World Applied Sciences Journal, 22 (8): 1129-1134.
Başol, O., Dülgeroğlu, İ., Başol R.Ö., (2016). Genç Tüketicilerin Yeşil Tüketim Davranışı: Uluslararası Algı Farklılıkları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 1-16.
Cop, R., (2003). Tüketim mallarının ambalajının ve etiket bilgilerinin tüketici satın alma davranışlarına etkileri ve bir uygulama, http://www.mevzuatdergisi.com/2003/02a/04.htm, Erişim tarihi: 21.03.2016.
Çabuk, S.; Nakıboğlu, B.; Keleş, C. (2008). Tüketicilerin yeşil (ürün) satın alma davranışlarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17: 85-102.
Dagher, G.K.; Itani, O. (2014). Factors influencing green purchasing behavior: Empirical evidence from the Lebanese consumers, Journal of Consumer Behaviour, 13 (3): 188-195.
Demirbaş, M.A., 1999, Yeşil pazarlama ve tüketicinin yeşil pazarlamaya yaklaşımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Emgin, Ö, Türk, Z. (2004).Yeşil pazarlama, Mevzuat Dergisi, http://www.mevzuatdergisi.com/2004/06a/01.htm, Erişim tarihi: 21.03.2016.
Erbaşlar, G. (2007), Yeşil pazarlama, Paradoks, Ekonomi. Sosyoloji ve Politika Dergisi, 3: 2- 11.
Fraj, E., Martinez, E. (2007). Ecological consumer behavior: An empirical analysis, International Journal of Consumer Studies, 31: 26-33.
Gilg, A., Barr, S., Ford, N. (2005). Green consuption or sustainable lifestyles? Identifying the sustainable consumer, Futures, 37: 481-504.
Hussein, A.T., Cankül, D. (2010). Üniversite öğrencilerinin yeşil pazarlama faaliyetleri kapsamında çevreye ilişkin davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1: 50-67.
İslamoğlu, A.H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı), Genişletilmiş 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
Kanchanapibul, M., Lacka, E., Wang, X., Chan, H.K., 2014, An empirical investigation of green purchase behavior among the young generation, Journal of Cleaner Production, 66: 528- 536.
Karaca, Ş. (2013). Tüketicilerin yeşil ürünlere ilişkin tutumlarının incelenmesine yönelik bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 13: 99-111.
Kaufmann, H.R., Panni, M.F.A.K., Orphanidou, Y. (2012). Factors affecting consumers' green purchasing behavior: An integrated conceptual framework, Amfiteatru Economic, 14 (31): 50- 69.
Keleş, C. (2007). Yeşil pazarlama tüketicilerin yeşil ürünleri tüketme davranişlari ve yeşil ürünlerin tüketiminde kültürün etkisi ile ilgili bir uygulama", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Kükrer, Ö. (2012). Tüketicilerin çevresel sorumluluklarının yeşil rakamlara yönelik tutumlarına etkisi: Eskişehir örneği, Jonurnal of Yaşar University, 26: 4505-4525.
Lampe, M., Gazda, G. (1995) Green marketing in Europe in United States: An evolving business and society interface, International Business Review, 4: 295-312.
Oflaç, B.S., Göçer A. (2015). Genç tüketicilerin algılanan çevresel bilgi düzeyleri ve eko- etiketli ürünlere karşı yaklaşımları üzerine bir çalışma, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2): 216-228.
Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E., Sarışen, Ö. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57 (3): 117-127.
Paylan, M.A., Varinli, İ. (2015). Çevreye duyarlı satın alma davranışını belirleyen etkenler üzerine karşılaştırmalı bir araştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10 (1): 153-176.
Peattie, K. (2001). Towards sustainability: the third age of green marketing, The Marketing Review, 2: 129-146.
Samarasinghe, G.D., Samarasinghe, D.S.R. (2013). Green decisions: Consumers' environmental beliefs and green purchasing behavior in Sri Lankan context, International Journal of Innovation and Sustainable Development, 7 (2): 172-184.
Schaper, M. 82002). Predictors of green purchasing in western Australian pharmacies, International Small Business Journal, 20 (3): 235-251.
Schlegelmilch, B.B., Bohlen, G.M., Diamantopoulos, A., 1996, The link between green purchasing decisions and measures of environmental consciousness, European Journal of Marketing, 30 (5): 35-55.
Sevinç, A. (2013). Yeşil satin alma kriterleri ve yaklaşımı, Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu,
https://www.csb.gov.tr/db/strateji/editordosya/AysenSevincYesil_Satin_Alma_Kriterleri_Ve_ Yaklasimi(3).pdf, Erişim tarihi: 21.03.2016.
Soonthonsmai, V. (2001). Predicting intention and behavior to purchase environmentally sound or green products among Thai consumers: An application of the theory of reasoned action, PhD Thesis, The Wayne Huizenga Graduate School of Business and Entrepreneurship Nova Southeastern University.
Straughan, R.D., Roberts, J.A. (1999). Environmental segmentation alternatives: A look at green consumer behavior in the new millennium, Journal of Consumer Marketing, 16 (6): 558- 575.
Tilikidou, I., Delistavrou, A. (2001). Utilization of selected demographics an psychographics in recycling behavior understanding: A focus on materialism, Greener Management International Journal, 34: 75-93.
Tilikidou, I. (2007). The effects of knowledge and attitudes upon Greeks' pro-environmental purchasing behavior, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 14: 121-134.
Torlak, Ö. (2001). Pazarlama ahlâkı - Sosyal sorumluluklar ekseninde pazarlama kararları ve tüketici davranışlarının analizi, Beta Yayınları, İstanbul.
Turhan, E.; Gültekin, Ö.; Özdemir, Y. (2015). Yeşil ergonomiye genel bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3 (3): 559-565.
Üstündağlı, E., Güzeloğlu, E. (2015). Gençlerin yeşil tüketim profili: Farkındalık, tutum ve davranış pratiklerine yönelik analiz, Global Media Journal TR Edition, 5: 341-362.
Yılmaz, A., Morgil, F.İ., Aktuğ, P., Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevra kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 156-162.
Yılmaz, V., Çelik, H.E., Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2): 1-14.
Yılmaz, V., Arslan, T. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevre koruma vaatleri ve çevre dostu tüketim davranışlarının incelenmesi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (3): 1- 10.
Yücel, M., Ekmekçiler, Ü. (2008). Çevre dostu ürün kavramına bütünsel yaklaşım; temiz üretim sistemi, eko-etiket, yeşil pazarlama, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (7): 320-333. .

APA	ÇETİNKAYA C, ÖZCEYLAN E (2017). Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. , 289 - 302.
Chicago	ÇETİNKAYA Cihan,ÖZCEYLAN Eren Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. (2017): 289 - 302.
MLA	ÇETİNKAYA Cihan,ÖZCEYLAN Eren Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. , 2017, ss.289 - 302.
AMA	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. . 2017; 289 - 302.
Vancouver	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. . 2017; 289 - 302.
IEEE	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E "Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği." , ss.289 - 302, 2017.
ISNAD	ÇETİNKAYA, Cihan - ÖZCEYLAN, Eren. "Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği". (2017), 289-302.

APA	ÇETİNKAYA C, ÖZCEYLAN E (2017). Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 289 - 302.
Chicago	ÇETİNKAYA Cihan,ÖZCEYLAN Eren Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no.1 (2017): 289 - 302.
MLA	ÇETİNKAYA Cihan,ÖZCEYLAN Eren Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.16, no.1, 2017, ss.289 - 302.
AMA	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(1): 289 - 302.
Vancouver	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(1): 289 - 302.
IEEE	ÇETİNKAYA C,ÖZCEYLAN E "Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, ss.289 - 302, 2017.
ISNAD	ÇETİNKAYA, Cihan - ÖZCEYLAN, Eren. "Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Satın Alma Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Gaziantep Üniversitesi Örneği". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/1 (2017), 289-302.