Yıl: 2017 Cilt: 15 Sayı: 113 Sayfa Aralığı: 17 - 27 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ

Öz:
Türkiye'de 1980'lerde serbest piyasa ekonomisine geçilmesiyle birlikte toplumsal yapı kökten bir değişim geçirmiştir. Modern bir toplum olma arayışı, beraberinde tüketim artışını getirmiş; medya aracılığıyla da desteklenen tüketim olgusu yaşamın gayesi ve mutluluğun temel ölçütü durumuna gelmiştir. Hayatın günlük akışında meydana gelen değişimlerin açıklıkla görülebildiği mecralardan biri kültürel öğe olarak milleti oluşturan unsurlardan beslenen, o kültürün oluşum ve yaşam sürecini gösteren ve folklorik değer taşıyan atasözleridir. Çalışmada 1980'lerden sonra tüketim odaklı bir şekilde dünyayı algılama ve yaşama anlayışının, kısacası pragmatist felsefeyle hayat bulan yaşam tarzının, atasözlerini de değiştirdiği varsayılmış; tüketime dayalı toplumsal değişimin yansımaları, atasözleri üzerinden araştırılmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın örneklemini atasözlerinin günümüz koşullarına göre değiştirilen, maddi hayatı, tüketimi ve değişen değerleri yansıtan, sanal ortamda dolaşımda olan ve anti-atasözü olarak adlandırılan özlü deyişler oluşturmaktadır. Bilişsel bir süreçten geçerek bireylerin zihninde yer eden ideolojiler çerçevesinde değiştirilen atasözlerinin incelenmesiyle toplumsal yapıdaki değişimi ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Güç, hâkimiyet, sınıf farkı, dönüşüm, etnik yapı, çıkar, gelenek vb. toplumsal olguları ele alan ve bunların dil aracılığıyla toplumsal düzende nasıl işlendiğini inceleyen eleştirel söylem analizi yöntem olarak belirlenmiştir. Atasözlerinin değiştirilen kısımları; toplumsal bilicin olmadığını; bireycilik, çıkarcılık gibi değer yargılarının ön planda olduğunu yansıtması hususunda önem arz etmekle birlikte söylem ve ideoloji arasındaki ilişkiyi de kanıtlar niteliktedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor

The Indicator of Change in Public Life: Anti-Proverb

Öz:
It is a well known fact that financial, political, social and cultural developments, and their results have an effect on the language and the meaning of words are affected by the changes in society. Turkey changed its economy into free market in the 1980s, which has resulted in radical changes in society. The search for creating a modern society has resulted in an increase in consumption, and that notion, with the support of the mass media, has turned out to be the meaning of life and the true measure of happiness. Along with other elements, proverbs which feed on factors forming society, which show the initial phases of its formation as well as its transformation, and which have a folkloric value are one of those components that reflect the changes in the daily life obviously. In this study, it was assumed that consumption-oriented perception of life, in other words, lifestyle based on pragmatist philosophy has also changed the proverbs, and they were critically analyzed to figure out the reflections of social changes based on consumption. Accordingly, the samples of the study consisted of sayings which have changed over time according to the conditions of the present day, which reflect consumption and changing values, which are available online, and which are called anti-proverb. Revealing changes in the society by analyzing proverbs that have been changed within the framework of the ideologies which were formed in people's minds going through a cognitive filtering was the purpose of this study. Critical discourse analysis was used to understand certain social facts such as power, authority, class distinction, transformation, race, interest and custom etc., and how they are processed in the social order by means of language. Changed parts of the proverbs are significant not only because they reflect absence of a social consciousness, and show the emphasis on value judgment like individualism and interest, and they also prove the relationship between discourse and ideology.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adeyemi, Lere. "Proverbs and Anti-proverbs in Oladejo Okediji's Rér é Rşn: A Marxist Pers- pective", Paremia Asociacion Cultural Inde- pendiente 21 (2012): 207-218.
  • Ahmad, Faroz . Modern Türkiyenin Oluşumu. İstanbul: Doruk Yayınevi, 2002.
  • Aksan, Doğan. Türkçenin Söz Varlığı. Ankara: Engin Yayınevi, 1996.
  • Althusser, Louis. İdeolji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları, 2014.
  • Aslan Yaşar, Gamze. " Ortaçağdan Günümüze Modernite: Doğuşu ve Doğası". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Der- gisi 7 (2011): 10-26.
  • Bali, Rıfat. Tarz-ı Hayattan Life Style'a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
  • Barthes, Roland. Çağdaş Söylenler. (Çev. Tahsin Yücel). İstanbul: Metis Yayınları, 2011.
  • Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu -Söylence- leri/Yapıları- (Çev. Alâeddin Şenel). İstan- bul: Ayrıntı Yayınları, 2008.
  • Bayhan, Vehbi. "Türkiye'de Gençlik: Sorunlar, Değerler ve Değişimler". Dünden Bugüne Türkiye'nin Toplumsal Yapısı, (Ed. Mehmet Zencirkıran). Bursa: Dora Yayıncılık, 2012: 425-445.
  • Çoban, Barış. "Söylem, ideoloji ve Eylem: İkti- dar ve Muhalefet Arasındaki Mücadeleyi Çözümleme Denemesi". Söylem ve İdeoloji. (Haz. Barış Çoban, Zeynep Özarslan). İstan- bul: Su Yayınları, 2003: 245-284.
  • Eagleton, Terry. İdeoloji.(Çev. Muttalip Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011.
  • Fairclough, Noam. "Dil ve İdeoloji". Söylem ve İdeoloji. (Çev. Barış Çoban). İstanbul: Su Ya- yınları, 2003a: 155-170.
  • __________. "Söylemin Diyalektiği". Söylem ve İdeoloji. (Çev. Barış Çoban). İstanbul: Su Ya- yınları, 2003b: 155-170.
  • Gürçayır, Selcan. "Kuşaktan Foruma Geçiş ve Bilgisayar Atasözleri". Milli Folklor 79 (Güz 2008): 70-77.
  • Kalaycıoğlu, Sibel. "Toplumsal Yapı: Toplumsal Kurumlar, Gruplar ve Toplumsal Değişme". Dünden Bugüne Türkiye'nin Toplumsal Ya- pısı, (Ed. Mehmet Zencirkıran). Bursa: Dora Yayıncılık, 2012: 5-15.
  • Mieder, Barbara; Mieder, Wolfgang. "Tradition and Innovation: Proverbs in Advertising". Journal of Popular Culture 11 (Fall 1977) 308-319.
  • Oktay, Ahmet. Türkiye'de Popüler Kültür. İstan- bul: Everest Yayınları, 2002.
  • Örs, Birsen. 19. Yüzyıldan 20.yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
  • Özer, Ömer. Eleştirel Haber Çözümlemeleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2009.
  • Touraine, Alain. Modernliğin Eleştirisi. (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2014.
  • Ulusoy Aranyosi, Ezgi. "Atasözü" Neydi, Ne Oldu?". Millî Folklor 88 (2010): 5-15.
  • Van Dijk, Teun. "Söylem ve İdeoloji: Çok Alan- lı Bir Yaklaşım". Söylem ve İdeoloji. (Çev. Nurcan Ateş). İstanbul: Su Yayınları, 2003: 14-109.
  • Vargha, Katalin, Litovkina T., Anna. "Punning in Hungarian anti-proverbs. European Jour- nal of Humour Research 1 (2013):15-25.
  • http:// notdenizi.com
  • http:// paylaştr.org
  • http:// frmtr.com
APA Seçkin P (2017). TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. , 17 - 27.
Chicago Seçkin Pelin TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. (2017): 17 - 27.
MLA Seçkin Pelin TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. , 2017, ss.17 - 27.
AMA Seçkin P TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. . 2017; 17 - 27.
Vancouver Seçkin P TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. . 2017; 17 - 27.
IEEE Seçkin P "TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ." , ss.17 - 27, 2017.
ISNAD Seçkin, Pelin. "TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ". (2017), 17-27.
APA Seçkin P (2017). TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. Milli Folklor Dergisi, 15(113), 17 - 27.
Chicago Seçkin Pelin TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. Milli Folklor Dergisi 15, no.113 (2017): 17 - 27.
MLA Seçkin Pelin TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. Milli Folklor Dergisi, vol.15, no.113, 2017, ss.17 - 27.
AMA Seçkin P TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. Milli Folklor Dergisi. 2017; 15(113): 17 - 27.
Vancouver Seçkin P TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ. Milli Folklor Dergisi. 2017; 15(113): 17 - 27.
IEEE Seçkin P "TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ." Milli Folklor Dergisi, 15, ss.17 - 27, 2017.
ISNAD Seçkin, Pelin. "TOPLUMSAL YAPIDAKİ DEĞİŞİMİN GÖSTERGESİ: ANTİ- ATASÖZLERİ". Milli Folklor Dergisi 15/113 (2017), 17-27.