ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Seyithan DEMİRDAĞ (Bülent Ecevit Üniversitesi, Ereğli Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Eğitim Yönetimi Bölümü, Zonguldak, Türkiye)
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
4 1
Yıl: 2017 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 132 - 153 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz:
Bu araştırmanın amacı ücretli öğretmenlerin algılarına göre ilkokul yöneticilerinin örgütsel adalet algıları ve örgütsel güven düzeyleri ile yıldırma davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma evrenini daha önce ücretli öğretmenlik yapmış olan pedagojik formasyon öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmaya Bülent Ecevit Üniversitesinden (Zonguldak) 502 ücretli öğretmen seçkisiz olmayan (non-random) örneklem yöntemlerinden tabakalı örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Betimsel tarama modelinde yapılan araştırmada verilerin toplanması için Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven ve Olumsuz Davranış Ölçekleri kullanılmıştır. Çalışmadaki verilerin araştırma sorularına göre analiz edilebilmesi için t-testi, ANOVA, Pearson korelasyonu ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda erkek katılımcılar ile kadın katılımcıların algılarına göre okul yöneticilerinin sadece örgütsel adalet davranışlarında anlamlı bir farklılık görülmüştür. Katılımcıların algıları kıdeme göre incelendiğinde okul yöneticilerinin örgütsel adalet ile yıldırma davranışlarında anlamlı farklar bulunmuştur. Bulgulara göre ayrıca ücretli öğretmenlerin algılarına göre örgütsel adalet ve örgütsel güven ile örgütsel adalet ve yıldırma arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Örgütsel güven ile yıldırma arasında ise negatif yönde ve düşük değerde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Davranış Bilimleri

THE RELATION AMONG PRIMARY SCHOOL ADMINISTRATORS' ORGANIZATIONAL JUSTICE, ORGANIZATIONAL TRUST, AND MOBBING ATTITUDES BASED ON THE PERCEPTIONS OF SUBSTITUTE TEACHERS

Öz:
The goal of this study was to determine the level of organizational justice, organizational trust, and mobbing behaviors of primary school administrators based on the perceptions of substitute teachers. The participants of the study were selected using layered sampling method and included 502 substitute teachers studying to receive their teaching certificates in pedagogical proficiency classes at Bulent Ecevit University in Zonguldak. There were three instruments in the study: Organizational Justice Scale, Organizational Trust Scale, and Negative Acts Questionnaire. The data were analyzed according to the research questions using independent samples t-test, analysis of variance (ANOVA), Pearson's correlation and simple linear regression analysis. The findings showed that based on the genders of substitute teachers, there was a significant difference only on organizational justice behaviors of primary school administrators. Based on the years of experience of substitute teachers, there were significant differences on organizational justice and mobbing behaviors of primary school administrators. The results also showed that there was a negative and a significant relationship between organizational trust and mobbing behaviors at a lower rate.
Anahtar Kelime:

Konular: Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktuna, M. (2007). İnsan kaynakları yönetimi eğitim fonksiyonunun örgütsel güvene etkileri ve bir uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
  • Bahçeci, F. (2014). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin etik liderlik davranışları, öğretmenlerin karşılaştığı yıldırma davranışı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Mevlana Üniversitesi, Konya.
  • Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(1), 29-62.
  • Bayrak K.S. (2006). İş yaşamında psiko-şiddet sarmalı olarak yıldırma. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1), 161-179.
  • Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. Transaction Publishers.
  • Capel, S. A. (1991). A longitudinal study of burnout in teachers. British Journal of Educational Psychology, 61(1), 36-45.
  • Cemaloğlu, N. (2007). Örgütlerin kaçınılmaz sorunu: yıldırma. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 111-126.
  • Cemaloğlu, N. (2011). The relationship between leadership styles of primary school principals and organizational health of school and workplace bullying. Journal of Educational Administration, 49(5), 1-37.
  • Cemaloğlu, N. ve Ertürk, A.(2007). Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin cinsiyet yönünden incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar, 5(2), 345-362.
  • Ceyanes, W.J. (2004). An analysis between teacher trust in the principal and teacher burnout as identıfıed by teachers in selected texas public schools. Published of Doctoral Thesis, Texas A&M University, USA.
  • Chegini, M. G. (2009). The relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior. American Journal of Economics and Business Administration 1(2), 173-176.
  • Coetzee, M. (2005). The fairness of affirmative action: An organisational justice Perspective Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Pretoria Üniversitesi, Güney Afrika.
  • Colquitt, J. A., Canlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. I. H., & Ng, K. Y. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
  • Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The management of organizational justice. Academy of Management Perspectives, 21(4),34-48.
  • Çağlayan, E. (2014). Öğretim elemanlarının örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 20(4), 421-452.
  • Daboval, J., Comish, R., Swindle, B., & Gaster, W. (1994). Trust inventory for small businesses. In Small Businesses Symposium.
  • Davenport, N., Schwartz, R. D. & Elliot, G. P. (2003). Mobbing: İşyerinde duygusal taciz. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Deutsch, M. (1985). Distributive justice: A social-psychological perspective. New Haven, CT: Yale University Press.
  • Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Einarsen, S. & Skogstad, A. (1996). Prevalence and risk groups of bullying and harassment at work. European Journal of Work and Organisational Psychology, 5, 186.
  • Einarsen, S., & Raknes, B. I. (1997). Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence and victims, 12(3), 247-263.
  • Eren, E. (2000). Örgütsel davranis ve yönetim psikolojisi. Istanbul: Beta Basim Yayim Dagitim.
  • Eren, M. Ş., Yücel, R., & Eren, S. S. (2010). Firma performansına etkileri kapsamında çevresel olumsuzluk, pazar dinamizmi, müşteri odaklılık ve yenilikçilik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Journal Of Yaşar University,18(5), 3102-3116.
  • Ergün Ö., Derya, C., Giderler A. ve Meltem D. (2008). Mobbing'in örgütsel bağlılık üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 37-60.
  • Ferrari, E. (2004). Raising awareness on women victims of mobbing. The Italian Contribution,. Daphne Programme, European Commission, Preventive Measures to Fight Violance Against Children, Young People and Women.
  • Fleischacker, S. (2004). A short history of distributive justice. America: Harvard University Press.
  • Fukuyama, F. (2000). Güven: sosyal erdemler ve refahın yaratılması. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Gilliland, S., Steiner, D., & Skarlicki, D. ( 2001). Theoretical and cultural perspectives of organizational justice. U.S.A.: Information Age Publishing Inc.
  • Gökçe A.T. (2008). Mobbing: İşyerinde yıldırma nedenleri ve başa çıkma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara.
  • Gökçe, A.T. (2006). İş yerinde yıldırma: Özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri üzerinde yapılan bir araştırma. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Greenberg, J. (1990). Organizational justice: yesterday, today, tomorrow. Journal of Management, 16, 399-432.
  • Günaydın, S. C. (2001). İşletmelerde örgütsel adalet ve örgütsel güven değişkenlerinin politik davranış algısı ve işbirliği yapma eğilimine etkisini inceleyen bir çalışma. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Hodge, E. M. & Ozağ, D. (2007). The relationship between North Carolina teachers' trust and hope and their organizational commitment. Delta Pi Epsilon Journal, 49(2), 128- 139.
  • İnce, M. & Gül, H. (2005). The effect of employees' perceptions of organizational justice on organizational citizenship behavior: An application in Turkish public institutions. International Journal of Business and Management, 6(6), 134-149.
  • Kılınç, A. Ç. (2010). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeyleri ile öğretmenlerin yaşadıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Ankara.
  • Korkmaz, M., & Cemaloğlu, N. (2010). The relationship between workplace bullying and features of learning organizations. In th International Conference on Workplace Bullying-Sharing Our Knowledge. Abstracts (pp. 4-6). Institut Sante et Societe, Montreal-Canada.
  • Lenz, P. A. (2005). Teacher-school board member trust relationships and their perceived influence on school effectiveness. Unpublished Doctoral Dissertation. Duquesne University, Pittsburgh, PA.
  • Leventhal, G.S. (1980). What should be done with equity theory? New approaches to the study of fairness in social relationship.
  • Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165-184.
  • Mulki, J. P., Jaramillo, J. F., & Locander, W. B. (2008). Effect of ethical climate on turnover intention: Linking attitudinal- and stress theory. Journal of Business Ethics, 78(4), 559-574.
  • Nabatchi, T., Bingham, L. B. & Good, D. H. (2007). Organizational justice and dispute resolution: A six-factor model for workplace mediation. International Journal of Conflict Management, 18(2), 148-174.
  • Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management journal, 36(3), 527-556.
  • Ören, K.,(2007). Sosyal sermayede güven unsuru ve işgücü performansına etkisi. Kamu-İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 9(1), 71-90.
  • Özdere, Z. (2015). Öğretmen algilarina göre okul müdürlerinin yeterlilik düzeyleri ile örgütsel güven düzeyi arasindaki ilişkinin incelenmesi (Beykoz ilçesi örneği). Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(21).
  • Özgan, H., & Bozbayındır, F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66-85.
  • Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
  • Polat, S. (2009). Eğitim örgütleri için sosyal sermaye örgütsel güven. Ankara: Pegema Akademi Yayıncılık.
  • Rayner, C., & Hoel, H. (1997). A summary review of literature relating to workplace bullying. Journal of community & applied social psychology, 7(3), 181-191.
  • Seymen, O., Girgin, G. K., Giritlioğlu, İ. ve Aksu, M. (2009). İş görenlerin etkileşim adaleti algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisinin incelenmesi: Çanakkale ilinde faaliyet gösteren okul işletmelerinde bir araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Tınaz, P. (2008). İş yerinde psikolojik taciz (mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayım.
  • Titrek, O. (2009). Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 551-573.
  • Toprak, O. (2006). Örgütsel güvenin performans üzerindeki etkisi ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Turan, S. (2002). Organizational climate and organizational commitment: A study of human interactions in Turkish public schools. Educational Planning, 14(2), 20-30.
  • Uysal, G. (2003). Rol farklilaşmasinin iletişime etkisi ve Johari Modeli. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 137-148.
  • Ünsal, P. (2004). Örgütlerde güven algısı. Kişisel Gelişimde Çağdaş Yönelimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara Eğitim ve Doktrin Komutanlığı, 225-237.
  • Vardi, Y. (2001). The effects of organizational and ethical climates on misconduct at work. Journal of Business Ethics 29(4), 325-337. Violence and Victims, 12(3), 247-263.
  • Wech, B. A. (2002). Trust context, effect on organizational citizenship behavior, supervisory fairness, and job satisfaction beyond the influence of leader-member exchange. Business & Society, 41(3), 353-360.
  • Westhues, K. (2004). Administrative mobbing at the University of Toronto. Edwin Melen Pres, USA.
  • Yalçınkaya, M. (2007). Yöneticilerin iletişim becerilerinin çalışanların yaratıcılıklarının ortaya çıkması. yöneticiye güven ve örgütte işbirliği ruhunun gelişmesine etkisinin incelenmesi: Kütahya porselen ve cam sektöründe bir uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
  • Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14. 739-756.
  • Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Yılmaz, E. ve Sünbül. A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Journal of Qafqaz University. 26, 172-179.
  • Yücetürk, E. (2005). Çalışma yaşamında dönüşümler. Der.: Aşkın Keser, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
APA Demirdag S (2017). ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 132 - 153.
Chicago Demirdag Seyithan ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. (2017): 132 - 153.
MLA Demirdag Seyithan ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 2017, ss.132 - 153.
AMA Demirdag S ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2017; 132 - 153.
Vancouver Demirdag S ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2017; 132 - 153.
IEEE Demirdag S "ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ." , ss.132 - 153, 2017.
ISNAD Demirdag, Seyithan. "ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ". (2017), 132-153.
APA Demirdag S (2017). ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 132 - 153.
Chicago Demirdag Seyithan ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.1 (2017): 132 - 153.
MLA Demirdag Seyithan ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.1, 2017, ss.132 - 153.
AMA Demirdag S ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 17(1): 132 - 153.
Vancouver Demirdag S ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 17(1): 132 - 153.
IEEE Demirdag S "ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.132 - 153, 2017.
ISNAD Demirdag, Seyithan. "ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ADALET, ÖRGÜTSEL GÜVEN VE YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2017), 132-153.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
27-04-2024 7:58

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları