TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama

YAYARA, Rüştü; BAYKARA, Halid Velid

TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama

Rüştü YAYARA, (Gaziosmanpaşa University, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of Economics, Tokat, Turkiye)

Halid Velid BAYKARA (Gaziosmanpaşa University, Erbaa Vocational School, Department of Finance, Banking and Insurance, Tokat, Turkiye)

İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi

22 4

Yıl: 2012 Cilt: 3 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 21 - 42 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama

Öz:

Finansal sistem içerisinde giderek önemli bir yer edinen katılım bankaları, faaliyetlerine ilk olarak 1983 yılında özel finans kurumları adıyla başlamıştır. Özel finans kurumlarının kuruluş amacı, toplumda faiz hassasiyeti olan kesimin tasarruflarını ekonomiye kazandırmak ve benzer nitelikteki yabancı fonların ülkeye gelmesini sağlamaktır. 2005 yılından itibaren bankalar kanunu kapsamına alınarak katılım bankaları sıfatını kazanan bu kurumlar, bugün itibari ile 4 banka olarak Türkiye'de faaliyet göstermektedir. Etkinlik ve verimlilik günümüzde firmaların önemli performans göstergelerinden olup, etkinlik mevcut hedefe ulaşma seviyesini gösterirken, verimlilik eldeki kaynaklar ile elde edilen çıktının girdiye oranı olarak tanımlanmaktadır. Etkinlik ve verimlilik ölçütleri çalışmanın veri yöntem kısmında açıklanmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'de finansal sistem içerisinde hızla büyüyen ve gelişen katılım bankalarının 2005-2011 yılları arasındaki faaliyetlerinin etkinlik ve verimlilikleri TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to An Ideal Solution) tekniği kullanılarak ölçülmeye çalışılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; Albaraka Türk en etkin, Bank Asya ise en verimli banka olarak belirlenmiştir. Kuveyt Türk'ün sunduğu yatırım araçlarını çeşitlendirmesine paralel olarak etkinlik ve verimliliğinde gözle görülür bir artış sağladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

An Implementation upon Efficiency and Productivity of Participation Banks with TOPSIS Method

Öz:

Participation banks that have gradually established an important presence for itself within the financial system firstly started their activities in 1983 by the name of special finance institutions. Establishment aim of special finance institutions is to bring in appropriations of the sector which have interest sensitivity to economy and to call up similar quality foreign funds to the country. Those institutions have got the name of participation banks since 2005 being included into the scope of banking law have carried on their business with 4 banks as of today in Turkey. Efficiency and productivity are the important performance indicators of firms at the present time and whereas efficiency indicates the level of attaining the current objective productivity is defined as the rate of available sources and acquired output to input. Efficiency and productivity criteria are described in the data and method section of the study. In this study, efficiency and productivity of fast growing and developing participation banks' activities between the years of 2005-2011 within the financial system in Turkey was tried to be measured using TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to An Ideal Solution) method. According to analysis results, Albaraka Turk was defined as the most efficient and Bank Asya as the most productive. In parallel with Kuveyt Turk's diversifying its financial instruments, there has been determined an appreciable increase in its efficiency and productivity.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgüç, Ö. (1987). 100 soruda bankacılık. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Albaraka Türk Katılım Bankası Bağımsız Denetim Raporu, (2011). Hata! Köprü başvurusu geçerli değil. (Erişim Tarihi, 3 Ocak 2012).
Alpay, M. (2010). Kredi değerliliğinin ölçülmesinde TOPSIS yöntemi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
Anwar, M. (2003). Islamicity banking of banking and modes of islamic banking, International Islamic University, Malaysia. http://psasir.upm.edu.my/1073/1/HG _3300.6_A6_M952.pdf (Erişim Tarihi, 6 Ocak 2012).
Asya Katılım Bankası Bağımsız Denetim Raporu, (2011). Hata! Köprü başvurusu geçerli değil. (Erişim Tarihi, 3 Ocak 2012).
Batchelor, V.B. (2005). A comparable cross-system bank productivity measure: empirical evidence from the Malaysian dual banking system. Edit Cowan University, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Avustralya.
Battal, A. (2004). Sorularla banka hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
Bozdağ, N., Altan, Ş., & Atan, M. (2001). Toplam etkinlik ölçümü: Data envelopment analysis (veri zarflama analizi) ve bankacılık sektöründe bir uygulama, V. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Çukurova Üniversitesi, 20-22 Eylül, Adana.
Chen, C.T. (2000). Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy Sets and Systems, 114(2), 1-9.
Chen, S.J., Hwang, C.L., & Hwang, F.P. (1992). Fuzzy Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. 1 edition, Lecturer Notes in Economics and Mathematical System, Springer, Verlag.
Cheng, E.W.L., LI, H., & Ho, D.C.K. (2002). Analytic Hierarchy Process (AHP): a defective tool when used improperly. Measuring Business Excellence, 6(4), 33-37.
Cingi, S., & Tarım, A. (2000). Türk banka sisteminde performans ölçümü DEA Malmquist TFV endeksi uygulaması. TBB, Araştırma Tebliğleri Dizisi, Sayı: 2000-01.
Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye'deki kamu bankaları üzerine Bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
Dönek, E., & Özdemir, A.İ. (2000). Türk ticari bankalarının performans değerlendirilmesi. Verimlilik Dergisi, 2000(3), 93-112.
Eleren, A., & Ersoy, M. (2007). Mermer blok kesim yöntemlerinin bulanık TOPSIS yöntemiyle değerlendirilmesi. Madencilik, 46(3), 9-22.
El Gamal, M.A., & İnanoğlu, H. (2004). Islamic banking in turkey: boon or bane for the financial sector. Proceedings of the Fifth Harvard University Forum on Islamic Finance, Cambridge: Center for Middle East Studies, Harvard University, 7-20.
Ertuğrul, İ., & Karakaşoğlu, N. (2007). Bulanık AHP ve TOPSIS yöntemleri ile işletmelerin performanslarının ölçülmesi: Çimento sektöründe uygulama. 27. Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği Ulusal Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 3-5 Temmuz, İzmir.
Gökalp, F. (2010). Perakende sektöründe performans ölçümü: Türkiye üzerine bir model denemesi. Ege Üniversitesi, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir.
Günal, M. (2007). Para, banka ve finansal sistem. Ankara: Yeni Dönem Yayınları.
Hamim, M., Naziruddin, A., & Syed, H. (2006). Efficiency of Islamic banking in Malaysia: a stochastic frontier approach. Journal of Economic Cooperation, 27(2), 37-70.
Hassan, M.K., & Hussein, K.A. (2003). Static and dynamic efficiency in the Sudanese banking system. Review of Islamic Economics, 14, 5-48.
Hussein, K.A. (2003). Operational efficiency in Islamic banking: the Sudanese experience. http://www.geocities.ws/financeandbankingnet/articles/english/Operati - onal_Efficiency_IB_SudanExperience.pdf (Erişim Tarihi, 6 Mayıs 2012).
Hwang, C.L., & Yoon, K. (1981). Multiple attribute decisions making: methods and applications: a state of-the-art-survey. Lecture Notes in Economics and Mathematical System, Springer, Verlag.
Islamic Research & Training Institute (2007). Islamic financial services industry development ten-year framework and strategies. http://www.ifsb.org/docs/10 _yr_framework.pdf (Erişim Tarihi, 6 Mayıs 2012).
Iqbal, M. (2001). Islamic and conventional banking in the nineties: a comparative study. Islamic Research and Training Institute, Islamic Economic Studies, 8(2), 1-28.
Iqbal, M., & Molyneux, P. (2005). Thirty years of Islamic banking: history, performance and prospects. London: Palgrave Macmillan.
Kaya, İ., Kılınç, M.S., & Çevikcan, E. (2007). Makine ve teçhizat seçim probleminde bulanık karar verme süreci. Mühendis ve Makine, 49(576), 8-14.
Kaya, Y.T., & Doğan, E. (2005). Dezenflasyon sürecinde Türk bankacılık sektöründe etkinliğin gelişimi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ARD Çalışma Raporları 2005/10, Ankara.
Kuveyt Türk Katılım Bankası Bağımsız Denetim Raporu, (2011). Hata! Köprü başvurusu geçerli değil., (Erişim Tarihi, 3 Ocak 2012).
Osman İ.H., Hitti A., & Al-Ayoubi, B. (2008). Data envelopment analysis: a tool for monitoring the relative efficiency of Lebanese bank. European and Mediterranean Conference on Information Systems 2008 (EMCIS 2008), Late Breaking Paper, May 25-26, Dubai.
Özer, A., Öztürk, M., & Kaya, A. (2010). İşletmelerde etkinlik ve performans ölçmede VZA, kümeleme ve TOPSIS analizlerinin kullanımı: İMKB işletmeleri üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 233-260.
Samad, A. (1999). Comparative efficiency of the Islamic bank vis-a-vis conventional banks in Malaysia. IIUM Journal of Economics and Management, 7(1), 1-27.
Sufian, F. (2007). The efficiency of Islamic banking industry: a non-parametric analysis with non-discretionary input variable. Islamic Economic Studies, 14(1- 2), 53-87.
Sufian, F., A M Noor, M., & Abdul Majid, M.Z. (2008). The efficiency of Islamic banks: empirical evidence from the MENA and Asian countries Islamic banking sectors. The Middle East Business and Economic Review, 20(1), 1-19.
TKBB, (2010). Türkiye Katılım Bankaları Birliği Dergisi, sayfa. 28-33.
Türkiye Finans Katılım Bankası Bağımsız Denetim Raporu, (2011). Hata! Köprü başvurusu geçerli değil. (Erişim, 3 Ocak 2012).
Ustasüleyman, T. (2009). Bankacılık Sektöründe Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi: AHSTOPSIS yöntemi. Bankacılar Dergisi, 69(2), 33-44.
Viverita, Brown, K., & Skully, M. (2007). Efficiency analysis of Islamic banks in Africa, Asia and the Middle East. Review of Islamic Economics, 11(2), 5016.
Yılmaz Türkmen, S., & Çağıl, G. (2012). İMKB'ye kote bilişim sektörü şirketlerinin finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Maliye Finans Yazıları, 26(95), 59-78.
Yolalan, R. (2001). Bankacılıkta Verimlilik Konferansı Açılış Konuşması. http://www.tbb.org.tr/ Dosyalar/Konferans_Sunumlari/Bankacilikta_Verimlilik.pdf (Erişim Tarihi, 6 Mayıs 2012).
Yurdakul, M., & İç, Y. T. (2003). Türk otomotiv firmalarının performans ölçümü ve analizine yönelik TOPSIS yöntemini kullanarak bir örnek çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.

APA	YAYARA R, BAYKARA H (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. , 21 - 42.
Chicago	YAYARA Rüştü,BAYKARA Halid Velid TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. (2012): 21 - 42.
MLA	YAYARA Rüştü,BAYKARA Halid Velid TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. , 2012, ss.21 - 42.
AMA	YAYARA R,BAYKARA H TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. . 2012; 21 - 42.
Vancouver	YAYARA R,BAYKARA H TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. . 2012; 21 - 42.
IEEE	YAYARA R,BAYKARA H "TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama." , ss.21 - 42, 2012.
ISNAD	YAYARA, Rüştü - BAYKARA, Halid Velid. "TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama". (2012), 21-42.

APA	YAYARA R, BAYKARA H (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(4), 21 - 42.
Chicago	YAYARA Rüştü,BAYKARA Halid Velid TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3, no.4 (2012): 21 - 42.
MLA	YAYARA Rüştü,BAYKARA Halid Velid TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, vol.3, no.4, 2012, ss.21 - 42.
AMA	YAYARA R,BAYKARA H TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2012; 3(4): 21 - 42.
Vancouver	YAYARA R,BAYKARA H TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2012; 3(4): 21 - 42.
IEEE	YAYARA R,BAYKARA H "TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama." İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3, ss.21 - 42, 2012.
ISNAD	YAYARA, Rüştü - BAYKARA, Halid Velid. "TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama". İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3/4 (2012), 21-42.