Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi

DİRİCAN, Ali; Telci, İsa

Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi

Ali DİRİCAN, (Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye)

İsa TELCİ (Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Isparta, Turkiye)

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2016 Cilt: 53 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 293 - 299 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi

Öz:

Rezene (Foeniculum vulgare Mill.) ticari olarak üretimi yapılan ve Türkiye florasında doğal yayılış gösteren önemli baharat bitkilerinden birisidir. Rezene üzerindeki yoğun tarımsal çalışmalara rağmen, doğal yayılış gösteren popülasyonlar üzerindeki çalışmalar sınırlıdır. Mevcut çalışmada; Orta Karadeniz bölgesinde yer alan Tokat florasında doğal yayılış gösteren rezene popülasyonlarının bitkisel ve kalite özelikleri araştırılmıştır. Bu amaçla 4 farklı duraktan alınan örneklerde bitkisel ve kalite özeliklerinin değişimi ve özellikler arası ilişkiler incelenmiştir. Çalışmada bitkisel özeliklerden bitki boyu 100-235 cm (ort. 184 cm), 1000 meyve ağırlığı 2.9-8.3 g (ort. 5.4 g) aralıklarında değişmiştir. Kalite özeliklerden uçucu yağ oranları % 3.5-10.3 (ort. % 6.6) arasında bulunmuştur. Uçucu yağda ana bileşenin estragol olduğu ve % 72.9- 93.6 (ort. % 85.3) aralığında değiştiği belirlenmiştir. Çalışmada ana bileşen estragol oranı ile bitki boyu (r= 0.60**), şemsiye sayısı (r= 0.39*) arasında olumlu, uçucu yağ oranı (r= --0,34*) arasında olumsuz ilişki gözlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Ziraat, Toprak Bilimi

Determination of Morphological and Quality Characters in Native Fennel Populations from Flora of Tokat

Öz:

Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) is one of spice and an aromatic plant which is commercial produced and naturally grows in the flora of Turkey. Despite intensive studies on the cultivation of fennel varieties, there are limited studies on the properties of native fennel populations. The research objectives were to determine morphological and quality characteristics of natural population of fennel from Tokat Flora located the Black Sea region of Turkey. Fennel plants were sampled from four different areas of Tokat region. Plant height varied from 100 to 225 cm (mean 184 cm), and 1000 fruit weight were between 2.9 and 8.3 g (mean 5.4 g). Essential oil contents were varied from 3.50 to 10.30%. Estragole, main component of essential oil, was determined between 72.9 to 93.6% of essential oil. There were positive correlation between estragole and plant height (r = 0.06**) and stem number (r = 0.39*). But there were a negative correlation between essential oils and main component of estragole (r = --0.34*).

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün, A. 1990. Türkiye'nin Baharatları: III. Umbelliferae familyası. Gıda, 15(2): 101-104
Baydar, H. 2013. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi (Genişletilmiş 4. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51, Isparta
Bayram E., S. Kırıcı, S.Tansı, G.Yılmaz, O. Arabacı, S. Kızıl ve İ. Telci. 2010. Tıbbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttırılması olanakları. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiri Kitabı (I): 11-15 Ocak, Ankara, s. 437-456
Baytop, T. 1994. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları: 578, 508 Ankara
Baytop, T. 1999. Türkiye'de Bitkilerle Tedavi (Geçmişte ve Bugün) Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul
Bernath, J., E. Nemeth, A. Kattaa and E. Hethelyi. 1996. Morphological and chemical evaluation of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) populations of different origin. Journal of Essential Oil Research 8: 247-253.
Ceylan, A. 1987. Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ İçerenler). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:481, Ders Kitabı: 187, İzmir
Davis, P. H. 1972. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol: 4. University Press, Edinburgh
Ehsanipour, A., J. Razmjoo and H. Zeinali. 2012. Effect of nitrogen rates on yield and quality of fennel (Foeniculumvulgare Mill.) accessions. Industrial Crops and Products 35(1): 121-125.
El-Awadi, M. E and E. A. Hassan. 2010. Physiological responses of fennel (Foeniculum vulgare Mill) plants to some growth substances. the effect of certain amino acids and a pyrimidine derivative. Journal of American Science 6(7): 120-125.
Guillen, M. D and M. J. Manzanos. 1994. A contribution to study Spanish wild grown fennel (Foeniculum vulgare Mill.) as a source of flavor compounds. Chemie, Mikrobiologie, Technologie der Lebensmittel 16: 141-145.
Mahfouz, S.A and M. A. Sharaf-Eldin. 2007. Effect of mineral vs. biofertilizer on growth, yield, and essential oil content of fennel (FoeniculumvulgareMill.) International Agrophysics 21(4): 361-366.
Muckensturm B., D. Foechterlen, J. P. Reduron, P. Danton and M. Hildenbrand. 1997. Phytochemical and chemotaxonomic studies of Foeniculum vulgare. Biochemical Systematic and Ecology 25(4): 353-358.
Napoli, E.M., G. Curcuruto and G. Ruberto. 2010. Screening the essential oil composition of wild Sicilian fennel. Biochemical Systematic and Ecology 38(2): 213-223.
Özcan, M.M. and J.C. Chalchat. 2006. Effect of collection time on chemical composition of the essential oil of Foeniculumvulgare subsp. piperitum growing wild in Turkey. European Food Research and Technology 224: 279-281.
Özcan M.M., J.C. Chalchat, D. Arslan, A. Ateş and A. Ünver. 2006. Comparative essential oil composition and antifungal effect of bitter fennel (Foeniculum vulgare ssp. piperitum) fruit oils obtained during different vegetation. Journal of Medicinal Food 9(4): 552-561.
Özkan, F. 1999 Tatlı Rezenede Bitki Sıklığının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Piccaglia, R. and M. Marotti. 2001. Characterization of Some Italian Types of Wild Fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Journal of Agricultural and Food Chemistry 49(1): 239-244.
Sencar, Ö. and S. Gökmen. 1996. Tarımsal Ekoloji. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları: 8, Ders kitabı, Tokat.
Şanlı, A., T. Karadoğan and H. Baydar. 2008. Doğal olarak yetişen tatlı rezene (Foeniculumvulgare var. dulce Mill.)'nin farklı büyüme ve gelişme dönemlerinde uçucu yağ miktarı ve bileşenlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 3(2): 17-22.
Tanker, N., M. Kovuncu and M. Coşkun. 2004. Farmasötik Botanik. Ankara Üniversitesi Eczacılık FakültesiYayınları: 88, Ders kitabı: 458, Ankara
Telci, I., I. Demirtas and A. Sahin. 2009. Variation in plant properties and essential oil composition of sweet fennel (Foeniculum vulgare Mill.) fruits during stages of maturity. Industrial Crops and Products 30 (1): 126-130
Tunçtürk, R., M. Tunçtürk and D. Türközü. 2011. Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)'de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21(1): 19-27.

APA	DİRİCAN A, Telci İ (2016). Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. , 293 - 299.
Chicago	DİRİCAN Ali,Telci İsa Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. (2016): 293 - 299.
MLA	DİRİCAN Ali,Telci İsa Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. , 2016, ss.293 - 299.
AMA	DİRİCAN A,Telci İ Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. . 2016; 293 - 299.
Vancouver	DİRİCAN A,Telci İ Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. . 2016; 293 - 299.
IEEE	DİRİCAN A,Telci İ "Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi." , ss.293 - 299, 2016.
ISNAD	DİRİCAN, Ali - Telci, İsa. "Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi". (2016), 293-299.

APA	DİRİCAN A, Telci İ (2016). Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(3), 293 - 299.
Chicago	DİRİCAN Ali,Telci İsa Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 53, no.3 (2016): 293 - 299.
MLA	DİRİCAN Ali,Telci İsa Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.53, no.3, 2016, ss.293 - 299.
AMA	DİRİCAN A,Telci İ Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016; 53(3): 293 - 299.
Vancouver	DİRİCAN A,Telci İ Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016; 53(3): 293 - 299.
IEEE	DİRİCAN A,Telci İ "Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi." Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53, ss.293 - 299, 2016.
ISNAD	DİRİCAN, Ali - Telci, İsa. "Tokat Florasında Doğal Yayılış Gösteren Rezene Popülasyonlarının Morfolojik ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi". Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 53/3 (2016), 293-299.