Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi

GÜLAY OGELMAN, Hülya

Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi

Hülya GÜLAY OGELMAN (Doç. Dr., Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı)

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

33 6

Yıl: 2014 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 41 - 66 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi

Öz:

Araştırmanın amacı, 2000-2013 yılları arasında Türkiye'de gerçekleştirilmiş okul öncesi dönem çocuklarının sosyal becerilerini ele alan tezlerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi, okul öncesi dönemde sosyal beceriler konusunda yapılmış 23 yüksek lisans tezi ve 8 doktora tezinden oluşmuştur. Yüksek lisans tezlerinin büyük bir bölümünün tarama yöntemli olduğu ve yine önemli bir bölümünün 6 yaş çocukları kapsadığı görülmektedir. 4 yaş grubundan tek bir tez bulunurken, 0-3 yaş grubu ile ilgili herhangi bir sosyal beceri tez çalışmasının yapılmadığı görülmektedir. Doktora tezlerinde genellikle deneysel yöntemin kullanıldığı görülmektedir. Yaş grubu olarak da genellikle 6 yaş grubuyla çalışıldığı, yüksek lisans tezlerinde olduğu gibi 0-3 yaş grubuyla ilgili bir çalışmanın yapılmadığı, 4 yaşın dahil edildiği iki çalışmanın olduğu belirlenmiştir. Tezlerle ilgili detaylı bilgiler sonuç ve tartışma bölümlerinde yer almaktadır

Anahtar Kelime:

Researches on Preschool Social Skills in Turkey: Examination of the Theses Between 2000-2013

Öz:

The purpose of this study is to review the theses examining social skills of preschool children in Turkey between 2000 and 2013. The sample group of study consisted of 23 postgraduate theses and 8 doctoral theses that were written on preschool social skills. It is observed that a large part of postgraduate theses uses the survey method and involves 6-year-old children. There is apparently one thesis from the age group of 4 years; whereas any thesis on social skills in the age group of 0-3 years has not been conducted. In the doctoral theses generally the experimental method is used and the children in the age group of 4 years are studied. It is observed that while there is no study on the age group of 0-3 just like in postgraduate theses, there are two studies including the 4year-old group. Other information about the theses is present in the conclusion and discussion in detail

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akman, Berrin - Topçu, Zeynep - Baydemir, Gözde - Şahin, Seda - Şirin, Ece- Çelik Arslan, Alev (2011), “6 Yaş Grubu Çocukların Sosyal Becerilerinin Oyun Arkadaşı Tercihleri Üzerindeki Etkisi”, Ejournal of New World Sciences Academy, 6(2), 1548-1560.
Angelico, Antonio P. – Crippa, Jose A. - Loureiro, Sonia R. (2013). “Social Anxiety Disorder and Social Skills: A Critical Review of Literature”, International Journal of Behavioral Consultation and Therapy, 7(4), 16-23.
Arda, Tuğçe Burcu (2011), “Alternatif Düşünme Stratejilerinin Desteklenmesi Programı’nın Okul Öncesi Çocuklarının Sosyal Becerileri Üzerinde Etkililiğinin Değerlendirilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi.
Arı, Ramazan ve Çağdaş, Aysel (1999), “6 Yaş Çocuklarında Davranış Derecelendirme Ölçeği, 4.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri”, 4. Eskişehir Eğitim Fakültesi Yayınları, ss. 88-91: Eskişehir.
Aslan, Evin (2008), “Drama Temelli Sosyal Beceri Eğitiminin 4-6 Yaş Çocuklarının Sosyal İlişkiler ve İşbirliği Davranışlarına Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
Avcıoğlu, Hasan (2007), “Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin (4– 6 Yaş) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 87-101.
Ayyıldız, Tülay (2011), “6 Yaş (60-72 Ay) Çocuklarda Sosyal Beceri Geliştirerek Şiddeti Önleme Programının Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi. Bierman, Karen L. (2005). Peer Rejection. Developmental Processes and Intervention Strategies. USA: The Guilford Press.
Bülbül, Nurdane Ece (2008), “4 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi. Büyüköztürk, Şener (2004), Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Şener – Kılıç Çakmak, Ebru - Akgün, Özcan Erkan - Karadeniz, Şirin - Demirel, Funda (2009), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Yayıncılık.
Choi, Dong Hwa and Kim, Juhu (2003), “Practicing Social Skills Training for Young Children with Low Peer Acceptance: A Cognitive-Social Learning Model”, Early Childhood Education Journal, 31(1), 41-45.
Çetin, Filiz- Bilbay, Aslıhan Alpa- Kaymak, Deniz Albayrak (2002), Araştırmadan Uygulamaya Çocuklarda Sosyal Beceriler, İstanbul: Epsilon Yayıncılık Hizmetleri.
Çimen, Nesrin (2009), “Okul Öncesi Eğitim Programı’nda Altı Yaş Grubu Çocukların Sosyal Becerilerinin Gerçekleşme Düzeyi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Dereli, Esra (2008), “Çocuklar İçin Sosyal Beceri Eğitim Programı’nın 6 Yaş Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerine Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Dervişoğlu, Ceren Mavi (2007), “Okul Öncesi Kurumlarına Devam Eden 6 Yaş Çocuklarının, Sosyal Becerilerini ve Problem Davranışlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Domitrovich, Celene E. - Cortes, Rebecca C.- Greenberg, Mark T. (2007), “Improving Young Children's Social and Emotional Competence: A Randomized Trial of the Preschool "PATHS" Curriculum”, Journal of Primary Prevention, 28, s. 67–91.
Domitrovich, Celene E.- Greenberg, Mark T.- Kusche, Carol- Cortes, Rebecca (1999), Manual for the Preschool PATHS Curriculum, South Deerfield, MA: Channing-Bete Company.
Durualp, Ender (2009), “Anasınıfına Devam Eden Altı Yaş Çocuklarının Sosyal Uyum ve Becerilerine Oyun Temelli Sosyal Beceri Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi: Çankırı Örneği”, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Ekinci-Vural, Deniz (2006), “Okul Öncesi Eğitim Programındaki Duyuşsal ve Sosyal Becerilere Yönelik Hedeflere Uygun Olarak Hazırlanan Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitimi Programının Çocuklarda Sosyal Becerilerin Gelişimine Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Elibol-Gültekin, Sema (2008), “5 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Erler, Özge (2011), “Ebeveyn Kabul Reddi İle 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
Erten, Hatice (2012), “Okul Öncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri, Akran İlişkileri ve Okula Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İzlenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
Eti, İnanç (2010), “Drama Etkinliklerinin Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 5-6 Yaş Grubu Çocukların Sosyal Becerileri Üzerine Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Flanagan, Cara (1999), Early Socialization, New York: Routledge. Gençdoğan, Başaran (2008), “Psychometric Properties of the Turkish Version of the Children’s Self Report Social Skills Scale”, Social Behavior and Personality, 36(7), 955-964.
Goldstein, Howard – Lackey, Kİmberly C. - Schneider, Naomi J. B. (2014). “A New Framework for Systematic Reviews: Application to Social Skills Interventions for Preschoolers With Autism”, Exceptional Children, 80(3), 262-286.
Gresham, Frank M. and Elliott, Stephen (1990), Social Skills Rating System. MN: Circle Pines, AGS.
Gülay, Hülya (2004), “Korunmaya Muhtaç Çocuklarla Ailesi ile Yaşayan 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Gülay, Hülya (2008), “5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Akran İlişkileri Ölçeklerinin Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları ve Akran İlişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gülay, Hülya ve Akman, Berrin (2009), Okul Öncesi Dönemde Sosyal Beceriler, Ankara: Pegem Akademi.
Hansa-Bilek, Münevver (2011), “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Ev ile Okul Ortamındaki Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.
Herzog, Mary Jean (2007), “Family and Peer Relationships in Preschool: Children Perceptions of the Familial and Social Domain”, Unpublished Doctoral Dissertation, USA: Arizona State UniversityHumprey, Neil – Kalambouka, Afroditi – Wigelsworth, MichaelLendrum, Ann – Deigthton, M. – Wolpert, M. (2011). “Measures of Social and Emotional Skills for Children and Young People: A Systematic Review”, Educational and Psychological Measurement, 71(4), 617-637.
Johnson, Judith (2000), “Preventing Conduct Problems and Increasing Social Competence in High-Rısk Preschoolers”, Unpublishing Doctoral Dissertation, USA: Regent University, Virgina.
Johnson, David W. and Johnson. Roger T. (1990), “Social Skills for Successful Group Work”, Educational Leadership, 47, 29-33.
Işık, Murat (2007), “Anasınıfına Devam Eden Beş-Altı Yaş Çocuklarına Sosyal Uyum ve Beceri Ölçeğinin Uyarlanması ve Uygulanması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Kamaraj, Işık (2004), “Sosyal Becerileri Derecelendirme Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması ve Beş Yaş Çocuklarının Atılganlık Sosyal Becerisini Kazanmalarında Eğitici Drama Programının Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Karadağ, Engin (2009), “Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik Açıdan İncelenmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
Karaoğlu, Menekşe (2011), “Başarıya İlk Adım Erken Müdahale Programı’nın 5-6 Yaş Grubu Çocuklarının Problem Davranışlarına, Sosyal Becerilerine ve Akademik Etkinliklerle İlgilenme Sürelerine Olan Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Kapıkıran, Necla Acun- İvrendi, Asiye Bora- Adak, Atiye (2006), “Okul Öncesi Çocuklarında Sosyal Beceri: Durum Saptaması”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 19, 19- 27.
Kuyurtar, Nehir (2012), “Bilişsel Temelli Sosyal Beceri Grup Eğitiminin Okul Öncesi Yaş Grubundaki Etkililiğinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Lawhon, Tommie – Lawhon, David C. (2000), “Promoting Social Skills in Young Children”, Early Childhood Education Journal, 28(2), 105-110.
Mize, Jacquelyn - Abell, Ellen (2003), “Encouraging Social Skills in Young Children: Tips Teachers Can Share with Parent”,Mueser, Kim T.- Bellack, Alan S.- Douglas, Margaret S.- Morrison, Randall L. (1991), “Prevalence and Stability of Social Skill Deficits in Schizophrenia”, Schizophrenia Research, 5, 167- 176.
Neslitürk, Seviye (2013), “Anne Değerler Eğitimi Programının 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyine Etkisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Selçuk Üniversitesi.
Okur, Melek (2008), “Çocuklar İçin Felsefe Eğitim Programı’nın Altı Yaş Grubu Çocuklarının, Atılganlık, İşbirliği ve Kendini Kontrol Sosyal Becerileri Üzerindeki Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi
Özdemir, Asım Deniz (2012), “Bazı Değişkenler Açısından Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Sosyal Becerilerinin ve Ailelerinin Ebeveynliğe Yönelik Tutumları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Özdemir-Topaloğlu, Ayşegül (2013), “Etkinlik Temelli Sosyal Beceri Eğitiminin Çocukların Akran İlişkilerine Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Öziskender, Gülin (2011), “Orff Yaklaşımı ile Yapılan Okulöncesi Müzik Eğitiminin Öğrencilerin Sosyal Becerilerinin Gelişimine Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Pekdoğan, Serpil (2011), “Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Beş-Altı Yaş Çocuklardaki Sosyal Becerilerin Bazı Özellikler Açısından İncelenmesi. (Elazığ İli Örneği)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
Pırtık, Şenay (2013), “Boşanmış ve Tam Aileden Gelen Okul Öncesi Çocukların Sosyal Beceri ve Akran Tepkilerinin Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Seçer, Zarife- Çeliköz, Nadir- Koçyiğit, Sezai, Seçer, Fahri- Kayılı, Gökhan (2010), “Social Skills and Problem Behaviours of Children with Different Cognitive Styles Who Attend Preschool Education, Australian Journal of Guidance and Counselling, 20(1), 91–98.
Seven, Serdal (2006), “6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyleri ile Bağlanma Durumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.Stefan, Catrinel A. (2008), “Short-Term Efficacy of a Primary Prevention Program for the Development of Social-Emotional Competencies in Preschool Children”, Cognition, Brain, Behavior, 12(2), 285- 307.
Sucuoğlu, Bülbin ve Özokçu, Osman (2005), “Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Ölçülmesi”, Özel Eğitim Dergisi, 6(1), 41-58.
Tunçeli, Hilal İlknur (2012), “Anaokullarına Devam Eden 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerinin Okul Olgunluklarına Etkilerinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Turan, Selva Büşra (2013), “60-77 Aylar Arasındaki Okul Öncesi Eğitimi Alan ve Almayan Çocukların Matematik Yeteneği ile Sosyal Becerilerinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi.
Tutkun, Cansu (2012), “60-72 Aylık Çocukların Sosyal Becerilerinin Anne ve Öğretmen Değerlendirmelerine Göre İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Türkoğlu, Didem (2013), “Okul Öncesi Dönem Çocuğu Olan Babaların Babalık Rollerini Algılamaları ile Eşlerinden Gördükleri Desteğin Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Uz Baş, Aslı (2003), “İlköğretim 4. ve 5. Sınıflarda Okuyan Öğrencilerin Sosyal Becerileri Ve Okul Uyumu İle Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Ward, Susan. M. (2002), “Our Children’s Social Skills: An Important Key to Their Success in Life”. http://www.ccprodroving.com (20.03.2004).
White, Susan Williams- Keonig, Kathleen- Scahill, Lawrence (2007), “Social Skills Development in Children with Autism Spectrum Disorders: A Review Of The Intervention Research”, Journal Autism Development Disorders, 37, 1858-1868.
Yurtseven, Lütfiye (2011), “Annelerin Çocuklarına Hikaye Okumasının Çocukların Sosyal Beceri Gelişimine Etkisinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi- http//tez2.yok.gov.tr

APA	GÜLAY OGELMAN H (2014). Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. , 41 - 66.
Chicago	GÜLAY OGELMAN Hülya Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. (2014): 41 - 66.
MLA	GÜLAY OGELMAN Hülya Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. , 2014, ss.41 - 66.
AMA	GÜLAY OGELMAN H Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. . 2014; 41 - 66.
Vancouver	GÜLAY OGELMAN H Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. . 2014; 41 - 66.
IEEE	GÜLAY OGELMAN H "Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi." , ss.41 - 66, 2014.
ISNAD	GÜLAY OGELMAN, Hülya. "Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi". (2014), 41-66.

APA	GÜLAY OGELMAN H (2014). Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 41 - 66.
Chicago	GÜLAY OGELMAN Hülya Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.2 (2014): 41 - 66.
MLA	GÜLAY OGELMAN Hülya Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.2, 2014, ss.41 - 66.
AMA	GÜLAY OGELMAN H Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014; 11(2): 41 - 66.
Vancouver	GÜLAY OGELMAN H Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2014; 11(2): 41 - 66.
IEEE	GÜLAY OGELMAN H "Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi." Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.41 - 66, 2014.
ISNAD	GÜLAY OGELMAN, Hülya. "Türkiye’deki Okul Öncesi Dönem Sosyal Beceri Araştırmaları: 2000-2013 Yılları Arasındaki Tezlerin İncelenmesi". Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/2 (2014), 41-66.