Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler

AKKUŞ, Dilek; Ankarali, Handan; Karaca, Aysel; KONUK ŞENER, DİLEK

Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler

Dilek AKKUŞ, (Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü, Düzce, Türkiye)

Aysel KARACA, (Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü, Düzce, Türkiye)

DİLEK KONUK ŞENER, (Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü, Düzce, Türkiye)

Handan ANKARALI (Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi, Düzce, Türkiye)

ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ

28 4

Yıl: 2017 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 36 - 45 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler

Öz:

Amaç: Ergenlerde sigara ve alkol kullanımı son yıllarda sıklıkla ele alınan önemli bir konudur. Bu çalışmanın amacı, lise öğrencileri arasında sigara ve alkol kullanma sıklığını ve bu maddeleri kullanmalarını etkileyen faktörleri belirlemektir.Gereç ve Yöntemler: Kesitsel tipteki bu çalışma 2015-2016 öğretim yılında üç lisede öğrenim gören 1997 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Küme örnekleme yöntemi ile tasarlanan çalışmada gönüllü olan öğrencilerin tamamı çalışma kapsamına alındı. Verilere ortalama, standart sapma, sayı ve frekanslar, ki-kare, çoklu lojistik regresyon analizleri uygulandı. Bulgular: Yaşam boyu en az bir kez sigara kullanan öğrencilerin oranı %35, hemen her gün sigara kullananların oranı %20,1 olarak bulunmuştur. Alkol kullanımı için ise bu oranlar sırasıyla %18,7 ve %1,8'dir. Endüstri meslek lisesinde okuyan öğrencilerde, erkek öğrencilerde, 12. sınıftaki öğrencilerde, akademik başarısını düşük algılayanlarda, disiplin cezası alan, devamsızlık yapan, polisle başı derde giren, arkadaşı sigara, alkol ya da başka bir madde kullanan, ya da psikolojik tedavi almış olan öğrencilerde sigara ve alkol kullanma oranlarının istatistiksel olarak anlamı düzeyde daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,001).Tartışma ve Sonuç: Öğrencilerde sigara ve alkol kullanma sıklığı Türkiye ve diğer ülkelerde yapılan çalışma sonuçları ile benzerlik göstermiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda lise öncesi öğrencilerin bireysel, ailesel ve okul özellikleri dikkate alınarak okullarda koruyucu/önleyici müdahaleler planlanmasını önermekteyiz.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sosyoloji Psikoloji Davranış Bilimleri

The Prevalence of Tobacco and Alcohol Use in High School Students and the Affecting Factors

Öz:

Aim: Tobacco and alcohol use among adolescents is an important issue that has been fre- quently addressed in recent years. In this study we aimed to determine the prevalence of to- bacco and alcohol use among high school students and the factors affecting the use of these substances. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out with 1997 students from three different high schools in the 2015-2016 academic year. All of the students who volun- teered were included in the study that was designed by cluster sampling method. The data were analyzed by mean, standard deviation, number and frequencies, chi-square and multiple polytomous logistic regression analyses. Results: The rate of the students who have smoked at least once in their lives was found to be 35%, and the rate of those who were smoking almost every day 20.1%. These rates for alcohol use were 18.7% and 1.8%, respectively. It was found that the rates of tobacco and alcohol use were statistically significantly higher in students from industrial vocational high schools, male students, 12th grade students, students who perceived their academic success to be low, stu- dents who had received a disciplinary punishment, and those who were frequently absent from school, had gotten into trouble with the police, had friends using tobacco, alcohol or another substance, or had undergone psychological treatment (p<0.001). Discussion and Conclusion: The rates of tobacco and alcohol use among the students were found to be similar to those reported in studies previously performed in Turkey and other coun- tries. Based on these results, we suggest that preventive/protective interventions be planned at schools by taking into consideration the individual, familial, and school characteristics of pre-high school students.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sosyoloji Psikoloji Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Erdem G, Eke CY, Ögel K, Taner S. Lise öğrencilerinde arkadaş özellikleri ve madde kullanımı. Bağımlılık Derg. 2006;7:111-6.
2. Alikaşifoğlu M, Ercan O. Ergenlerde Madde Kullanımı. Türkiye Klinikleri Pediatrik Bilimler Derg. 2006;2(5):76- 83.
3. Dünya Sağlık Örgütü. Young People's Health in Context: International report from the HBSC 2001/2002 survey. WHO policy series: health policy for children and adolescents, issue 4. Kopenhag: WHO Reginal Office for Europe; 2004.
4. Kann L ve ark. Youth risk behavior surveillance-United States, 2013. MMWR. 2014;63:1-168.
5. Pumariega AJ, Burakgazi H, Unlu A, Prajapati P, Dalkılıç A. Substance abuse: risk factors for Turkish youth. Bull Clin Psychopharmacol. 2014;24(1);5-14.
6. Alikaşifoğlu M. Alcohol drinking behaviors among Turkish high school students. Turkish J Pediatr. 2004;46:44- 53.
7. Mayda AS, Tufan N, Baştaş S. Düzce Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara konusundaki tutumları ve içme sıklıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6(5):364-70.
8. Gökgöz Ş, Koçoğlu G. Adölesan çağda alkol ve sigara içme davranışı. Fırat Tıp Derg. 2007;12(3):214-18.
9. Carson KV, Brinn MP, Labiszewski NA, Esterman AJ, Chang AB, Smith BJ. Community interventions for preventing smoking in young people. Cochrane Database Syst Rev. 2011;7:CD001291.
10. Evren C, Evren B, Bozkurt M. Tobacco use among 10th grade students in Istanbul and related variables. Asian J Psychiatr. 2014;8:69-75.
11. Güler N, Güler G, Ulusoy H, Bekar M. Lise öğrencileri arasında sigara, alkol kullanımı ve intihar düşüncesi sıklığı. Cumhuriyet Tıp Derg. 2009;31(4):340-5.
12. Ögel K, Taner S, Eke CY. Tobacco, alcohol and substance use prevalence among tenth grade students: Istanbul sample. Journal of Dependence. 2006;(7):18-23.
13. Karatay GG, Kubilay G. Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemsirelikte Araştırma Gelistirme Derg. 2004;6:57-70.
14. Kaya B, Özcan ME. Uçucu bağımlılığı ve kötüye kullanı- mı: epidemiyoloji, risk grupları ve önleme programları- nın gerekliliği. Klinik Psikiyatri. 1999;2:189-96.
15. McNeely CA, Nonnemaker JM, Blum RW. Promoting school connectedness: evidence from the National Longitudinal Study of Adolescent Health. J Sch Health. 2002;72(4);138-46.
16. Akanbi MI, Godwin A, Anyio BT, Muhammad M, Ajiboye SA. Impact of substance abuse on academic performance among adolescent students of colleges of education in Kwara State, Nigeria. J Educ Pract. 2015;6(28):108- 12.
17. Görker I. Çocuk ve ergenlerde alkol kullanımı ve alkol bağımlılığı. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Derg. 2010;3(3):100-6.
18. Alikasifoglu M ve ark. Cigarette smoking among Turkish highschool students. J Adolescent Health. 2002;30:7-8.
19. Aras Ş, Günay T, Özan S, Orçın E. İzmir ilinde lise öğ- rencilerinin riskli davranışları. Anatolian J of Psychiatr. 2007;8(2):186-96.
20. Türkcan A. Türkiye'de alkol kullanımı ve bağımlılığının yaygınlığı üzerine bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Derg. 1999;10:310-8.
21. Ögel K. Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Türkiye Klinikleri Dahili Tıp Bilimleri Derg. 2005;1(47):61-4.
22. Aksoy K. Lise öğrencilerinin bağımlılık yapan maddelere ilişkin tutumları ve bu tutumlara etki eden değişkenlerin incelenmesi (Malatya ili örneği) [yüksek lisans tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2006.
23. Yüncü Z. Adolesan dönemde alkol-madde kötüye kullanımı. Türkiye Klinikleri Aile Hekimliği Özel Derg. 2013;4(1):63-70.
24. McVicar D, Polanski A. Peer effects in UK adolescent substance use: never mind the classmates? Oxford Bull Econ Stat. 2014;76(4):589-604.
25. Arıkan Z, Cosar B, Isık A, Candansayar S, Isık E. Yarı kentsel bir bölgede alkol Prevalansı. Kriz Derg. 1996;4(2);93-100.
26. Erkuklu G, Deveci S, Eskiocak M, Berberoğlu U, Dağlı K, Saltık A. Edirne merkez ilçede 15-64 yas grubunda alkolizm prevalansı ve ilişkili etmenler. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Basımevi; 2002:824-6.

APA	AKKUŞ D, Karaca A, KONUK ŞENER D, Ankarali H (2017). Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. , 36 - 45.
Chicago	AKKUŞ Dilek,Karaca Aysel,KONUK ŞENER DİLEK,Ankarali Handan Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. (2017): 36 - 45.
MLA	AKKUŞ Dilek,Karaca Aysel,KONUK ŞENER DİLEK,Ankarali Handan Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. , 2017, ss.36 - 45.
AMA	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. . 2017; 36 - 45.
Vancouver	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. . 2017; 36 - 45.
IEEE	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H "Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler." , ss.36 - 45, 2017.
ISNAD	AKKUŞ, Dilek vd. "Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler". (2017), 36-45.

APA	AKKUŞ D, Karaca A, KONUK ŞENER D, Ankarali H (2017). Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ, 22(1), 36 - 45.
Chicago	AKKUŞ Dilek,Karaca Aysel,KONUK ŞENER DİLEK,Ankarali Handan Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ 22, no.1 (2017): 36 - 45.
MLA	AKKUŞ Dilek,Karaca Aysel,KONUK ŞENER DİLEK,Ankarali Handan Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ, vol.22, no.1, 2017, ss.36 - 45.
AMA	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ. 2017; 22(1): 36 - 45.
Vancouver	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler. ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ. 2017; 22(1): 36 - 45.
IEEE	AKKUŞ D,Karaca A,KONUK ŞENER D,Ankarali H "Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler." ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ, 22, ss.36 - 45, 2017.
ISNAD	AKKUŞ, Dilek vd. "Lise Öğrencileri Arasında Sigara ve Alkol Kullanma Sıklığı ve Etkileyen Faktörler". ANADOLU KLİNİĞİ TIP BİLİMLERİ DERGİSİ 22/1 (2017), 36-45.