DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği

AŞÇIBAŞI, Kadir; Çökmüş, Fikret Poyraz; AYDEMİR, Ömer

DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği

Kadir AŞÇIBAŞI, (Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir)

Fikret Poyraz ÇÖKMÜŞ, (2 Nazilli Devlet Hastanesi, Aydın)

Ömer AYDEMİR (Nazilli Devlet Hastanesi, Aydın)

Anadolu Psikiyatri Dergisi

49 11

Yıl: 2017 Cilt: 18 Sayı: Ek 2 Sayfa Aralığı: 38 - 44 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği

Öz:

Amaç: Bu çalışmada amaç DSM-5 ölçütlerine göre akut stres bozukluğunun belirti şiddetini ölçmek amacıyla geliştirilmiş Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeğinin Türkçe Formunun güvenilirlik ve geçerliliğini göstermektir. Yöntem: Araştırma Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Yataklı veya Ayaktan Klinikleri'nde tedavi görmekte olan ve DSM-5 ölçütlerine göre herhangi bir travma sonrası stres bozukluğu tanı ölçütlerini karşılayan hastalar ile yapılmıştır. Akut veya travma sonrası stres bozukluğu dışında herhangi bir ruhsal veya bedensel hastalığı olan hastalar alınmamıştır. Buna göre 50 akut stres bozukluğu tanılı hasta çalışmaya alınmıştır. Herhangi bir ruhsal veya bedensel hastalığı bulunmayan 150 gönüllü de sağlıklı kontrol grubunu oluşturmuştur. Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği dışında en yaygın kullanılan özbildirim ölçeği olan Peritravmatik Dissosiyasyon Ölçeği (PDÖ) birlikte geçerlilik için kullanılmıştır. Güvenilirlik analizlerinde içsel tutarlılık katsayısı ve madde-toplam puan korelasyon analizi; geçerlilik analizlerinde ise açıklayıcı faktör analizi ve birlikte geçerlilik için ise Peritravmatik Dissosiyasyon Ölçeği ile korelasyon analizi yapılmıştır. Ölçeğin özgüllük ve duyarlılığını saptamak amacıyla ROC analizi yapılmıştır ve eğrinin altında kalan alanın 0.90'ın üzerinde olması anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 32.1±12.0'dır ve örneklem grubunun %57.7'i (s=116) kadındır. Grubun %31.3'ü yüksekokul mezunu, %36.3'ü ilkokul mezunu, %29.9'u lise mezunudur. Akut stres bozukluğu grubunun hastalık süresi 4.08±4.57'yıldır. Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeğinin iç tutarlılığı için Cronbach alfa katsayısı 0.95 olarak bulunmuştur. Madde-toplam puan korelasyon katsayıları 0.76-0.88 arasındaydı ve hepsi istatistiksel olarak anlamlıydı. Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeğinin açıklayıcı faktör analizinde örneklem yeterliliği için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı 0.91 ve Bartlett katsayısı 1388 olarak bulunmuştur. Tek faktörlü çözüm elde edilmiştir ve özdeğeri 5.40'dir, varyansın toplam % 77.8'ini açıklamaktadır. Ölçek maddelerinin faktör yükleri 0.82-0.92 arasında bulunmuştur. PDÖ ile korelasyon analizinde katsayı r=0.88 olarak hesaplanmıştır. ROC analizi sonucunda eğrinin altında kalan alan 0.99 olarak belirlenmiştir. Sonuç: Bu bulgularla Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeğinin Türkçe Formunun güvenilir ve geçerli olduğu gösterilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Reliability and validity of Turkish Form of Severity of Acute Stress Symptoms Scale

Öz:

Objective: This study demonstrates the reliability and validity of the Turkish Form of Acute Stress Symptoms Scale which was developed according to DSM-5 criteria to measure the severity of acute stress disorder. Methods: This research was carried out with the patients who fulfilled the criteria of any stress related disorders according to DSM5 criterion in inpatient and outpatient psychiatric clinics of Celal Bayar University, School of Medicine. Except for acute or post-traumatic stress disorders, patients with any other mental or physical disease were excluded. Fifty patients were included in the study. As the control group, 150 volunteers without any mental or physical diseases were invited. Beside Acute Stress Symptoms Scale, Peritraumatic Dissociative Experiences Questionnaire (PDEQ) which is the most commonly used self-rated instrument to rate the experience of recent trauma is utilized for concurrent validity. In reliability analyses, internal consistency coefficient and item-total correlation coefficients were calculated. In validity analyses, factor analysis and correlation analysis with PDEQ were performed. Results: The mean age of the study group was 32.1±12.0 years, and 57.7% of the sample group (n=116) were female. 31.3% of the group were college graduates, 36.3% primary school graduates, 29.9% is high school graduates. Disease duration in acute stress disorder group was 4.08±4.57 years. For the internal consistency of Acute Stress Symptoms Severity Scale, Cronbach's alpha coefficient was found to be 0.95. Item-total score correlation coefficients were between 0.76 and 0.88 and all were statistically significant. For the exploratory factor analysis, sample adequacy was tested, Kaiser-Meier-Olkin (KMO) coefficients was 0.91 and Bartlett coefficient was 1388. Single-factor solution was obtained and the eigenvalue was 5.40, representing 77.8% of the total variance. Factor loadings of the items were between 0.82-0.92. The coefficient of correlation analysis with PDEQ was calculated as r=0.88. Area under the curve is found 0.99 as the result of ROC analysis. Conclusion: With these findings, it is shown that the severity of Acute Stress Symptoms Scale is reliable and valid for Turkish.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Lindemann E. Symptomatology and management of acute grief. Am J Psychiatry 1944; 101:141- 148.
2. Bryant R, Harvey A. Acute Stress Disorder: A Handbook of Theory, Assessment, and Treatment. Washington, DC: APA, 2000.
3. Grinker RR, Spiegel JP. Men Under Stress. Philadelphia, PA: Blakiston; 1945.
4. Kandiler A, Spiegel H. War Stress and Neurotic Illness. Second ed., New York: Paul B. Hoeber, 1947, p.428.
5. Spiegel D, Classen C. Acute stress disorder. GO Gabbard (Ed.), Treatment of Psychiatric Disorders, second ed., Washington, DC: APA Press, 1995, p.1521-1535.
6. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, dördüncü baskı (DSM-IV). E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 1995.
7. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5) E Köroğlu (Çev. Ed.), Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2013.
8. Vedat Ş. DSM-5 taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış. Batı cephesinde yeni bir şey yok mu? Klinik Psikiyatri 2010; 13:196-208.
9. Aker AT, Özeren M, Başoğlu M, Kaptanoğlu C, Erol A, Buran B. Klinisyen tarafından uygulanan Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği (TSSBÖ) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Derg 1999; 10:286-293.
10. Kocabaşoğlu N, Çorapçıoğlu ÖA, Yargıç İ, Geyran P. Türkçe PTSD Checklist-Civilian Version (PLCC) Ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliliği. Yeni Symposium 2005; 43(3):126-134.
11. http://www.psychiatry.org/practice/dsm/dsm5/ online-assessment-measures
12. Geyran P, Kocabaşoğlu N, Çorapçıoğlu Özdemir A, Yargıç İ. Peritravmatik Dissosiyasyon Ölçeği (PDEQ) Türkçe Versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği. Yeni Symposium 2005; 43(2):79-84.
13. Evren C, Dalbudak E, Aydemir Ö, Köroğlu E, Evren B, Özen S et al. Psychometric properties of the Turkish PTSD-Short Scale in a sample of undergraduate students. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2016; 26(3):294-302.

APA	AŞÇIBAŞI K, Çökmüş F, AYDEMİR Ö (2017). DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. , 38 - 44.
Chicago	AŞÇIBAŞI Kadir,Çökmüş Fikret Poyraz,AYDEMİR Ömer DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. (2017): 38 - 44.
MLA	AŞÇIBAŞI Kadir,Çökmüş Fikret Poyraz,AYDEMİR Ömer DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. , 2017, ss.38 - 44.
AMA	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. . 2017; 38 - 44.
Vancouver	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. . 2017; 38 - 44.
IEEE	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö "DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği." , ss.38 - 44, 2017.
ISNAD	AŞÇIBAŞI, Kadir vd. "DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği". (2017), 38-44.

APA	AŞÇIBAŞI K, Çökmüş F, AYDEMİR Ö (2017). DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(Ek 2), 38 - 44.
Chicago	AŞÇIBAŞI Kadir,Çökmüş Fikret Poyraz,AYDEMİR Ömer DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi 18, no.Ek 2 (2017): 38 - 44.
MLA	AŞÇIBAŞI Kadir,Çökmüş Fikret Poyraz,AYDEMİR Ömer DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.18, no.Ek 2, 2017, ss.38 - 44.
AMA	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(Ek 2): 38 - 44.
Vancouver	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2017; 18(Ek 2): 38 - 44.
IEEE	AŞÇIBAŞI K,Çökmüş F,AYDEMİR Ö "DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18, ss.38 - 44, 2017.
ISNAD	AŞÇIBAŞI, Kadir vd. "DSM- 5 Akut Stres Belirti Şiddeti Ölçeği Türkçe Formunun geçerliliği ve güvenilirliği". Anadolu Psikiyatri Dergisi 18/Ek 2 (2017), 38-44.