Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri

KÜTÜK KOYUNCU, Emel; GÜMÜŞTAŞ, funda; FİŞ PERDAHLI, Neşe; Yulaf, Yasemin; KUŞÇU, Tuğba Didem; AKGÜL YAZKAN, Gözde

Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri

Funda GÜMÜŞTAŞ, (Marmara Üniversitesi)

Neşe FİŞ PERDAHLI, (Marmara Üniversitesi)

Yasemin YULAF, (İstanbul Gelişim Üniversitesi, Psikoloji ABD, İstanbul)

Emel KÜTÜK KOYUNCU, (Adıyaman Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Adıyaman)

Gözde AKGÜL YAZKAN, (Marmara Üniversitesi)

Tuğba Didem KUŞÇU (Marmara Üniversitesi)

Anadolu Psikiyatri Dergisi

73 6

Yıl: 2018 Cilt: 19 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 281 - 289 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amaçları, şizofreni açısından yüksek risk grubunda bulunan çocuk ve ergenlerin yaşam kalitesi düzeylerinin ve algıladıkları anne-baba tutumlarının, annesi ve babası ruhsal açıdan sağlıklı olan çocuk ve ergenlerle karşılaştırılması ve çocukların algıladıkları anne-baba tutumlarına ve çocukların yaşam kalitesi düzeylerine etki eden etkenlerin incelenmesidir. Yöntem: Toplum Ruh Sağlığı Merkezi'nde şizofreni tanısı ile izlenen anne-babalar ile sağlıklı anne-babaların psikiyatrik muayeneleri bir psikiyatrist tarafından yapıldı. Her iki grubun 7-16 yaşları arasındaki çocukları ile çocuk psikiyatristi tarafından tanısal görüşme yapıldı, çocuk ve ergenlerin anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi ile ilgili öz-bildirim ölçeklerini doldurmaları istendi. Bulgular: Yüksek risk grubundaki çocuk ve ergenlerin duygusal ve sosyal işlevsellik düzeyleri ile algıladıkları anne-baba kabul/ilgi düzeyi kontrol grubuna göre istatistiksel olarak daha düşük bulundu. Yüksek risk grubundaki çocuklar kontrol grubuna göre anne-babalarını daha yüksek oranda 'ihmalkâr' olarak tanımladılar. Anne-babanın eğitim düzeyi ve babanın çalışma durumu gibi sosyodemografik değişkenlerin yaşam kalitesi puanları üzerine anlamlı etkisinin olduğu bulundu. Annesi şizofreni hastası olan çocukların yaşam kalitesi puanları, babası hasta olanlara göre anlamlı oranda düşüktü. Anne-babanın hastalık ve hastanede yatış süresi uzadıkça yaşam kalitesi puanlarının anlamlı olarak azaldığı saptandı. Sonuç: Çalışmamız şizofreni hastası olan anne-babaya sahip çocuk ve ergenlerin, anne-babaları tarafından ihmale uğrama risklerinin yüksek olduğunu, özellikle sosyal ve duygusal alanda olmak üzere yaşam kalitelerinde düşüşler olduğunu göstermiştir. Genetik açıdan şizofreni için yüksek riski olan çocukların anne-babalarıyla olumlu ilişkiler geliştirmelerini de içeren önleyici girişimlere gerek vardır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Kadın Araştırmaları Pediatri Aile Çalışmaları Psikiyatri

Perceived parental attitudes and the levels quality of life in children and adolescents at high risk for schizophrenia

Öz:

Objective: The aims of this study were to compare the levels quality of life and perceived parental attitude in children and adolescents at high risk for schizophrenia with offspring of parents without any psychiatric disorder, and to investigate the factors affecting parental attitudes perceived by children and quality of life of children. Methods: The psychiatric assessments of parents with schizophrenia who have been followed up in the Community Mental Health Center and that of healthy parents were done by a psychiatrist. Diagnostic interview with the children, within the age range of 7-16 years, was conducted by a child psychiatrist. Children and adolescents were asked to fill out self-report scales relevant to perceived parental attitudes and quality of life. Results: The levels of emotional and social functioning and the levels of parental acceptance/interest were significantly lower in the high risk group when compared to the control group. Children in the high risk group defined their parents as 'negligent' at a higher rate than the control group. There was a significant effect of sociodemographic variables such as parental education level and paternal vocational status on the quality of life scores. When compared to children of fathers with schizophrenia, children of mothers with schizophrenia had much lower quality of life scores. The duration of parental illness and the duration of hospitalization were negatively correlated with the quality of life of children. Discussion: Our study demonstrated that offspring of parents with schizophrenia had a high risk of being neglected by their parents, and a decline in their quality of life, especially in the social and emotional aspects. Preventive interventions including development of positive relationships with their parents, are crucial for children at genetic high risk for schizophrenia.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Kadın Araştırmaları Pediatri Aile Çalışmaları Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Buchanan RW, Carpenter W. Concept of schizophrenia. Kaplan and Sadock's Comprehensive Textbook of Psychiatry, 2005, p.1329-1345. 2. Maybery D, Ling L, Szakacs E, Reupert A. Children of a parent with mental illness: Perspectives on need. Aust E J Adv Mental Health 2005; 4:2- 11.
3. Martens L, Addington J. The psychological wellbeing of family members of individuals with schizophrenia. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2001; 36:128-133.
4. Willinger U, Heiden AM, Meszaros K, Formann AK, Aschauer HN. Maternal bonding behaviour in schizophrenia and schizoaffective disorder, considering premorbi personality traits. Aust N Z J Psychiatry 2002; 36(5):663-668.
5. Faridi K, Pawliuk N, King S, Joober R, Malla AK. Prevalence of psychotic and non-psychotic disorders in relatives of patients with a first episode psychosis. Schizophr Res 2009; 114(1-3):57-63.
6. Wan MW, Penketh V, Salmon MP, Abel KM. Content and style of speech from mothers with schizophrenia towards their infants. Psychiatr Res 2008; 159(1-2):109-114.
7. Howard L. Psychotic disorders and parenting - the relevance of patient's children for general adult psychiatric services. Psychiatr Bull 2000; 24:324- 326.
8. Masten AS, Best KM, Garmezy N. Resilience and development: Contributions from the study of children who overcome adversity. Development and Psychopathology 1990; 2:425-444.
9. Reupert A, Maybery D. Families affected by parental mental illness: a multiperspective account of issues and interventions. Am J Orthopsychiatry 2007; 77:362-369.
10. Goodman SH, Rouse MH, Connell AM, Broth MR, Hall CM, Heyward D. Maternal depression and child psychopathology: a meta-analytic review. Clin Child Fam Psychol Rev 2011; 14:1-27.
11. Fernbacher S, Goodyear M, Farhall J. Taking a closer look: a cross-sector audit of families where a parent has a mental illness. Adv Mental Health 2009; 8:242-249.
12. Bee P, Bower P, Byford S, Churchill R, Calam R, Stallard P, et al. The clinical effectiveness, costeffectiveness and acceptability of communitybased interventions aimed at improving or maintaining quality of life in children of parents with serious mental illness: a systematic review. Health Technol Assess 2014; 18(8):1-250.
13. Kaufman J, Birmaher B, Brent D, Rao U, Flynn C, Moreci P, et al. Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age ChildrenPresent and Lifetime Version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1997; 36(7):980-988.
14. Çorapçıoğlu A, Aydemir Ö, Yıldız M, Danacı AE, Köroğlu E. DSM-IV Eksen I Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme Kullanım Kılavuzu (SCID-I). Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 1999.
15. Yılmaz A. Anne-Baba Tutum Ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2000; 7(3):160-172.
16. Lamborn SD, Mounts NS, Steinberg L, Dornbusch SM. Patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Dev 1991; 62(5):1049-1065.
18. Campbell L, Hanlon M, Poon AWC, Paolini S, Stone M, Galletly C, et al. The experiences of Australian parents with psychosis: The second Australian national survey of psychosis. Aust N Z J Psychiatry 2012; 46:890-900.
19. Mowbray CT, Oyserman D, Bybee D. Mothers with serious mental illness. New Dir Ment Health Serv 2000; 88:73-91.
20. O'Connell KLC. What can we learn? Adult outcomes in children of seriously mentally ill mothers. J Child Adolesc Psychiatr Nurs 2008; 21:89-104.
21. Cullen AE, Fisher HL, Roberts RE, Pariante CM, Laurens KR. Daily stressors and negative life events in children at elevated risk of developing schizophrenia. Br J Psychiatry 2014; 204:354- 360.
22. Healy SJ, Lewin J, Butler S, Vaillancourt K, SethSmith F. Affect recognition and the quality of mother-infant interaction: understanding parenting difficulties in mothers with schizophrenia. Arch Womens Ment Health. 2016; 19(1):113-124.
23. Pawlby S, Fernyhough C, Meins E, Pariante CM, Seneviratne G, Bentall RP. Mind-mindedness and maternal responsiveness in infant-mother interactions in mothers with severe mental illness. Psychol Med 2010; 40(11):1861-1869.
24. Somers V. Schizophrenia: the impact of parental illness of children. Br J Soc Work 2007; 37(8):1319-1334.
25. Dean K, Stevens H, Mortensen PB, Murray RM, Walsh E, Pedersen CB. Full spectrum of psychiatric outcomes among offspring with parental history of mental disorder. Arch Gen Psychiatry 2010; 67(8):822-829.
26. Barnow S, Spitzer C, Grabe HJ, Kessler C, Freyberger HJ. Individual characteristics, familial experience, and psychopathology in children of mothers with borderline personality disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2006; 45(8):965- 972.
27. Gladstone BM, Boydell KM, Seeman MV, McKeever PD. Children's experiences of parental mental illness: a literature review. Early Interv Psychiatry 2011; 5(4):271-289.
28. Brown M, Roberts DP. Growing Up with a Schizophrenic Mother. Jefferson, NC: McFarland, 2000.
29. Cree VE. Worries and problems of young carers: issues for mental health. Child Fam Soc Work 2003; 8:301-309.
30. Mordoch E, Hall WA. Children's perceptions of living with a parent with a mental illness: finding the rhythm and maintaining the frame. Qual Health Res 2008; 18:1127-1144.
31. Kinsella KB, Anderson RA, Anderson WT. Coping skillls, strengths, and needs as perceived by adult offspring and siblings of people with mental illness: A retrospective study. Psychiatr Rehabil J 1996; 20:24-33.
32. Matheson SL, Kariuki M, Green MJ, Dean K, Harris F, Tzoumakis S, et al. Effects of maltreatment and parental schizophrenia spectrum disorders on early childhood social-emotional functioning: a population record linkage study. Epidemiol Psychiatr Sci 2016; 4:1-12.
33. Ranning A, Munk Laursen T, Thorup A, Hjorthøj C, Nordentoft M. Serious mental illness and disrupted caregiving for children: a nationwide, register-based cohort study. J Clin Psychiatry 2015;76(8):e1006-1014.
34. Ekdahl MC, Rice P, Schmidt WM. Children of parents hospitalized for mental illness. Am J Public Health Nations Health 1962; 52:428-435.
35. Schene AH, van Wijngaarden B, Koeter WJ. Family caregiving in schizophrenia: domains and distress. Schizophr Bull 1998; 24(4):609-618.
36. Schiffman J, LaBrie J, Carter J, Cannon T, Schulsinger F, Parnas J, et al. Perception of parentchild relationships in high-risk families, and adult schizophrenia outcome of offspring. J Psychiatr Res 2002; 36(1):41-47.

APA	GÜMÜŞTAŞ f, FİŞ PERDAHLI N, Yulaf Y, KÜTÜK KOYUNCU E, AKGÜL YAZKAN G, KUŞÇU T (2018). Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. , 281 - 289.
Chicago	GÜMÜŞTAŞ funda,FİŞ PERDAHLI Neşe,Yulaf Yasemin,KÜTÜK KOYUNCU Emel,AKGÜL YAZKAN Gözde,KUŞÇU Tuğba Didem Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. (2018): 281 - 289.
MLA	GÜMÜŞTAŞ funda,FİŞ PERDAHLI Neşe,Yulaf Yasemin,KÜTÜK KOYUNCU Emel,AKGÜL YAZKAN Gözde,KUŞÇU Tuğba Didem Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. , 2018, ss.281 - 289.
AMA	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. . 2018; 281 - 289.
Vancouver	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. . 2018; 281 - 289.
IEEE	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T "Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri." , ss.281 - 289, 2018.
ISNAD	GÜMÜŞTAŞ, funda vd. "Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri". (2018), 281-289.

APA	GÜMÜŞTAŞ f, FİŞ PERDAHLI N, Yulaf Y, KÜTÜK KOYUNCU E, AKGÜL YAZKAN G, KUŞÇU T (2018). Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(3), 281 - 289.
Chicago	GÜMÜŞTAŞ funda,FİŞ PERDAHLI Neşe,Yulaf Yasemin,KÜTÜK KOYUNCU Emel,AKGÜL YAZKAN Gözde,KUŞÇU Tuğba Didem Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 19, no.3 (2018): 281 - 289.
MLA	GÜMÜŞTAŞ funda,FİŞ PERDAHLI Neşe,Yulaf Yasemin,KÜTÜK KOYUNCU Emel,AKGÜL YAZKAN Gözde,KUŞÇU Tuğba Didem Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.19, no.3, 2018, ss.281 - 289.
AMA	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2018; 19(3): 281 - 289.
Vancouver	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2018; 19(3): 281 - 289.
IEEE	GÜMÜŞTAŞ f,FİŞ PERDAHLI N,Yulaf Y,KÜTÜK KOYUNCU E,AKGÜL YAZKAN G,KUŞÇU T "Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19, ss.281 - 289, 2018.
ISNAD	GÜMÜŞTAŞ, funda vd. "Şizofreni açısından yüksek riskli çocuk ve ergenlerde algılanan anne-baba tutumları ve yaşam kalitesi düzeyleri". Anadolu Psikiyatri Dergisi 19/3 (2018), 281-289.