Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği

Erener, Arzu; SARP, GÜLCAN

Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği

Gülcan SARP, (Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Kocaeli)

Arzu ERENER (Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Çoğrafya Bölümü, Isparta)

Geomatik

40 4

Yıl: 2017 Cilt: 2 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 11 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği

Öz:

Barajlar ülkenin enerji üretiminin en doğal ve en ucuz yoludur. Barajlar inşa etmek, ucuz enerji üretimi, rekrasyon olanaklarını artırması, tarımsal arazilerin sulanması, şehir şebekeleri için gerekli olan suyu sağlaması ve taşkın kontrolü açısından büyük önem taşırlar. Bununla birlikte, alansal olarak çok büyük barajlar, havadaki nem oranını artırarak bulunduğu bölgenin iklimini ve ekolojik dengesini değiştirmektedirler. Bu çalışmada Atatürk Baraj gölünün 1992 ve 2016 yılları arasında bölge üzerindeki çevresel etkileri uydu görüntüleri ve uzaktan algılama teknikleri kullanılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada 1992, 1998, 2006 ve 2016 yıllarına ait Landsat 4,5 TM ve Landsat 8 OLI-TIRS uydularına ait görüntüler kullanılmıştır. Çalışma alanına ait bitki alanları, toprağa göre ayarlanmış bitki örtüsü indeksi (SAVI) ve yüzey nemliliği normalleştirilmiş nem fark indeksi (NDMI) kullanılarak, yıllara ait yüzey sıcaklık dağılımları (YSD) ise Landsat 4, 5 TM, ve Landsat 8 OLI-TIRS uydularının termal kızıl ötesi (TIR) bandları kullanılarak elde edilmiştir. 1992, 1998, 2006 ve 2016 yıllarında meydana gelen bitki alanları, yüzey nemliliği ve yüzey sıcaklık dağılımları arasındaki ilişki rastlantısal olarak seçilmiş 500 noktada eşit aralıklı ve oran ölçekte Pearson korelasyon katsayısı kullanılarak test edilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Görüntüleme Bilimi ve Fotoğraf Teknolojisi

SPATIOTEMPORAL EVALUATION OF ENVIRONMENTAL EFFECTS OF DAMS WITH REMOTE SENSING TECHNIQUES: ATATÜRK DAM CASE

Öz:

Dams are the most natural and cheapest way of energy production in the country. Dam construction has great importance interms of cheap energy production, increasing recreational opportunities, watering of agricultural land, water supply for city networks and flood control. However, very large dams increase the humidity of the air and change the climate and ecological balance of the region. In this study, the environmental impacts of the Atatürk Dam Lake were evaluated between 1992 and 2016 years by using satellite imagery and remote sensing techniques. In the study Landsat 4,5 TM and Landsat 8 OLI satellite images were used. Vegetated areas and surface moisture 2016 were extracted from satellite imges by using Soil Adjusted Vegetation Index (SAVI) and Normalized Difference Moisture Index (NDMI) respectively. On the other hand, surface temperature distributions for the mentioned years were determined using the thermal infrared (TIR) bands of Landsat 4, 5 TM, and Landsat 8 OLI-TIRS satellites. The relationship among vegetated areas, surface moisture and surface temperature for the 1992, 1998, 2006 and 2016 years were investigated for randomly sellected 500 points by using Pearson correlation coefficient that were equally spaced and proportionally scaled

Anahtar Kelime:

Konular: Görüntüleme Bilimi ve Fotoğraf Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bacanlı, G. ve Tuğrul, A. T. (2016) Baraj göllerinin iklimsel etkisi ve Vali Recep Yazıcıoğlu Gökpınar baraj gölü örneği, Pamukkale Univ Muh Bilim Derg, 22(3), 154- 159, 2016.
Bayrakdar, C. (2004) Doğal Çevre Sorunları Yaratan Hatalı Arazi Kullanımından Biri: Barajlar. Mersin Üniversitesi Çevre Topluluğu 6. Ulusal Çevre Sorunları Öğrenci Yaklaşımları Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
Bulut H., Yeşilata B., Yeşilnacar M.İ. (2006) Atatürk baraj gölünün bölge iklimi üzerine etkisinin trend analizi ile tespiti. GAP V. Mühendislik Kongresi, Şanlıurfa, Türkiye, 26- 28 Nisan 2006.
Chander, G., Markham, B. (2003) Revised Landsat-5 TM Radiometric Calibration Procedures and Postcalibration Dynamic Ranges. IEEE Transactions On Geoscience And Remote Sensing, 41, (11), 2003.
Colwell, J. E. (1974) Vegetation canopy reflectance, Remote Sens. Environ. 3:175- 183.
Cubukcu, K.M. (2015). Planlamada ve Coğrafyada Temel İstatistik ve Mekansal İstatistik. Nobel Yayınevi, Ankara.
Elvidge, C. D., and Lyon, R. J. P. (1985) Influence of rock-soil spectral variation on assessment of green biomass, Remote Sens. Environ. 17:265-279.
DSI (2016) http://web.archive.org/web/20151123030113/ http://www.dsi.gov.tr/projeler/ataturk-baraji. Erişim tarihi: 18 Aralık 2016.
Güldal V., Ağıralioğlu N. (1994) Baraj haznelerinin iklime etkisi: Keban barajı. Su ve Toprak Kaynaklarını Geliştirme Konferansı, Ankara, Türkiye, 12-14 Nisan 1994.
Hardisky, M.A., Klemas, V., Smart, R.M (1983) The influence of soil salinity, growth form, and leaf moisture on the spectral radiance of Spartina alterniflora canopies Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 49 (1983), pp. 77–83
Huete, A.R., (1988) A soil-adjusted vegetation index (SAVI). Remote Sensing of Environment, vol. 25, issue 3, pp. 259-309. DOI: 10.1016/0034-4257(88)90106-X
Mendenhall, W., Reinmuth, J.E., Beaver, R. ve D. Duhan (1986) Statistics for Management and Economics, 5th edition. Duxbury Press.
NASA (2011) Landsat 7 Science Data Users Handbook. Landsat Project Science Office at NASA Goddard Space Flight Centre, Greenbelt, 186 (http://landsathandbook.gsfc.nasa.gov)
Sönmez M. E. (2012) Barajların Mekân Üzerindeki Olumsuz Etkileri ve Türkiye’den Örnekler Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (http://sbe.gantep.edu.tr) 2012 11(1):213 -231 ISSN: 1303-0094
Kadıoğlu M, Satılmış S, Özgüler H, (1994) Büyük su yapılarının çevre iklimine etkisi. Su ve Toprak Kaynaklarının Geliştirilmesi Konferansı, Ankara, Türkiye, 12-14 Nisan 1994
Nagarajan, R. (2000) Environmental impact analysis of Dudhganga Dam in India - a multi-temporal remote sensing approach, International Journal of Remote Sensing, 21:3, 483-497, DOI: 10.1080/014311600210704
Tucker, C. J. (1979) Red and photographic infrared linear combinations for monitoring vegetation, Remote Sens. Environ. 8:127-150.
USGS., (2013) Landsat 8 (L8) Data Users Handbook Version 1.0. Available online: http://landsat.usgs.gov//l8handbook.php
Yeşilata, B., Bulut, H., Yeşilnaçar, M.I. (2004) GAP bölgesinde Sıcaklık ve Nem Parametrelerindeki Baraj Gölü Kaynaklı Değişim Trendinin Araştırılması. Tesisat Mühendisliği Dergisi. 83, 21-31
Yeşilnaçar, M. I ve Gülşen, H. (1999) Şanlıurfa ve Çevresinin İklim Özellikleri ve Atatürk Barajının Yöre İklimi zerine Etkileri 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, 10-12 Mayıs 1999, Ankara

APA	SARP G, Erener A (2017). Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. , 1 - 11.
Chicago	SARP GÜLCAN,Erener Arzu Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. (2017): 1 - 11.
MLA	SARP GÜLCAN,Erener Arzu Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. , 2017, ss.1 - 11.
AMA	SARP G,Erener A Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. . 2017; 1 - 11.
Vancouver	SARP G,Erener A Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. . 2017; 1 - 11.
IEEE	SARP G,Erener A "Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği." , ss.1 - 11, 2017.
ISNAD	SARP, GÜLCAN - Erener, Arzu. "Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği". (2017), 1-11.

APA	SARP G, Erener A (2017). Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. Geomatik, 2(1), 1 - 11.
Chicago	SARP GÜLCAN,Erener Arzu Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. Geomatik 2, no.1 (2017): 1 - 11.
MLA	SARP GÜLCAN,Erener Arzu Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. Geomatik, vol.2, no.1, 2017, ss.1 - 11.
AMA	SARP G,Erener A Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. Geomatik. 2017; 2(1): 1 - 11.
Vancouver	SARP G,Erener A Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği. Geomatik. 2017; 2(1): 1 - 11.
IEEE	SARP G,Erener A "Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği." Geomatik, 2, ss.1 - 11, 2017.
ISNAD	SARP, GÜLCAN - Erener, Arzu. "Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama İle Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği". Geomatik 2/1 (2017), 1-11.