Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 5 - 31 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ

Öz:
Batı ve İslam kültüründe müzik, insan varlığının dünyada kendisine üst düzey bir estetik-sanatsal mekan açma biçimi olduğu kadar, önceden belirlenmiş bazı amaçlara yönelik kullanım değeri olan bir 'el-altında nesneye de dönüştürülmüştür. Makalemizde önce iktidar ile ilişkisinde sık sık propaganda, sansür, kölelik, savaş, siyasi baskıya direnç, popüler kültürde tahakküm ve kontrol gibi olaylar bağlamında yeni boyutlar kazanan müziğe dair teorik analizler yer alacaktır. Daha sonra Osmanlı, Cumhuriyet ve 1950 sonrası dönemlerde müzik-iktidar ilişkisine dair tarihsel-sosyolojik analizler yapılacaktır. Özellikle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi modernleşme tecrübesinde farklılıklar söz konusu olsa da- müziğin, modernleşmenin bir parçası ya da itici gücü olarak ele alınmış olduğunu söylemek mümkündür. 1950 sonrası dönemde ise müzik, kısmen modernleşmiş bir ortam içerisinden geleneğin farklı bir formda üretilmesi noktasında iktidarla olan ilişkisini devam ettirmiş görünmektedir. Buna göre müzik ve iktidar ilişkisi, yalnızca iktidarın yönlendirdiği ya da hedeflediği bir müzik pratiği anlamına gelmemektedir. Aynı zamanda bu ilişki tarzı, müziğe yönelik bir perspektif, bilinç ya da değer yargısı oluşumuna yol açarak bu eksende toplumu da dönüştürme biçiminde tezahür ediyor görünmektedir
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Siyasi Bilimler Müzik Sanat

The Relationship Between Music and Power:A Theoretical and Historical Analysis

Öz:
In Western and Islamic cultures, music has not only been transformed into a 'ready to hand' object which has a use-value for certain pre-determined purposes, but also as a way creating a high-level aesthetic-artistic space for human existence in the world. In this article, we will first make a theoretical analysis of the music that gains new dimensions in the context of events such as propaganda, censorship, slavery, war, resistance to political oppression, domination and control in popular culture. After that, we will discuss historical-sociological analyzes of music-power relation in Ottoman State, Turkish Republic and its post-1950 period. Especially it is possible to say that –despite differences - music is considered as a part of modernization or as an impetus in the experience of modernization of the Ottoman and Republican era of Turkish culture. Music in the post-1950 period of Turkish culture seems to have continued its relationship with power concerning that it is produced in a different form from a partially modernized environment. According to this, the relationship between music and power does not mean a music practice that is only directed or targeted by the state. At the same time, the mentioned relationship seems to be the way for transforming the society by leading to the formation of a perspective, namely consciousness or value judgment towards music.
Anahtar Kelime:

Konular: Folklor Tarih Siyasi Bilimler Müzik Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksoy, Bülent, Geçmişin Musiki Mirasına Bakışlar, İstanbul: Pan Yayıncılık, 2008.
  • Gilbert, Shirli, Music in the Holocaust, Oxford University Press, Oxford, 2005.
  • Randall, Annie J. (ed), Music, Power, and Politics, Routledge: New York, 2005.
  • Woodard, Kathryn, “Music Mediating Politics in Turkey: The Case of Ahmed Adnan Saygun”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, Vol. 27, no. 3, 2007, ss. 552-562.
  • White, Richard H R. "Shostakovich Versus The Central Committee: The Power Of Music." Clinical Medicine (London, England) 8.4 (2008): 405-409.
  • Street, John, Hague, Seth and Savigny, Heather, “Playing to the Crowd: The Role of Musicand Musicians in Political Participation”, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-856X.2007.00299.x/full (online erişim: 21.04.2017)
  • Stokes, Martin, Türkiye’de Arabesk Olayı, İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Baskı, 2016.
  • Savage, Roger W. H., “Aesthetic Experience, Mimesis and Testimony”, Ricoeur Studies, https://ricoeur.pitt.edu/ojs/index.php/ricoeur/article/view/114/58 (online erişim: 21.04.2017)
  • Refiğ, Gülper, A. Adnan Saygun ve Geçmişten Geleceğe Türk Musikisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1991.
  • Pieslak, Jonathan R. Sound Targets : American Soldiers And Music in The Iraq War, Indiana University Press, Bloomington, 2009.
  • Öztürk, Serdar, Cumhuriyet Türkiyesi’nde Kahvehane ve İktidar (1930–1945), İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2006.
  • Muller, S.J.V.Z, “Music Criticism and Adorno”, IRASM 36 (2005) 1, 101-116.
  • Moore, Robin D., Music and Revolution Cultural Change in Socialist Cuba, University of California Press, Berkeley, 2006.
  • Küçükkaplan, Uğur, Türkiye’nin Pop Müziği, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
  • Küçükkaplan, Uğur, Arabesk: Toplumsal ve Müzikal Bir Analiz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2013.
  • Kramer, Lawrence, Music as Cultural Practice: 1800-1900. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1990.
  • Kramer, Lawrence, Interpreting Music, University of California Press, Berkeley, 2011.
  • Koytak, Ahmet Selim, 19. Yüzyılda İstanbul’da Osmanlı Makam Müziğinin Yapıldığı Mekanlar ve Batılılaşma’nın Bu Müzik Mekanları Üzerine Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
  • Karşıcı, Gülay, “Müzik Türlerine İdeolojik Yaklaşım: 1970-1990 Yılları Arasındaki Trt Sansürü”, Folklor/Edebiyat, cilt:16, sayı:61, 2010/1.
  • İnalcık, Halil, Has-bağçede ‘ayş u Tarab: Nedimler, Şairler, Mutribler, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Basım, 2016.
  • Goehr, Lydia, “Political Music and the Politics of Music”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 52, No. 1, The Philosophy of Music (Winter, 1994), ss. 99-112.
  • Giddens, Anthony, The Consequences of Modernity, Stanford University Press, 1990.
  • Frkovich, Andi, “Musical Transculturation: A Challenge to the Kemalist National Identity”, http://juhood.wix.com/juhood#!musical-transculturation/cmm, online erişim: 07.12.2015.
  • Erol, Ayhan, Müzik Üzerine Düşünmek, İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2. Basım, 2015.
  • Bardakçı, Murat, Refik Bey…: Refik Fersan ve Hatıraları, İstanbul: Pan Yayıncılık, 2. Basım, 2012.
  • Ayas, Güneş, Musiki İnkılabı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim, İstanbul: Doğu Kitabevi, 2014.
  • Alimdar, Selçuk, XIX. Yüzyıldan İtibaren Osmanlı Devleti’nde Batı Müziğinin Benimsenmesi ve Toplumsal Sonuçları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2011.
  • Aksoy, Bülent, Avrupalı Gezginlerin Gözüyle Osmanlılarda Musiki, İstanbul: Pan Yayıncılık, 2003.
  • Adorno, Theodor, Aesthetic Theory, trans. R. H. Kentor, Continuum, New York, 1997.
APA tatar b, AYDIN BULUT S (2017). MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. , 5 - 31.
Chicago tatar burhanettin,AYDIN BULUT SÜMEYYE MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. (2017): 5 - 31.
MLA tatar burhanettin,AYDIN BULUT SÜMEYYE MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. , 2017, ss.5 - 31.
AMA tatar b,AYDIN BULUT S MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. . 2017; 5 - 31.
Vancouver tatar b,AYDIN BULUT S MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. . 2017; 5 - 31.
IEEE tatar b,AYDIN BULUT S "MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ." , ss.5 - 31, 2017.
ISNAD tatar, burhanettin - AYDIN BULUT, SÜMEYYE. "MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ". (2017), 5-31.
APA tatar b, AYDIN BULUT S (2017). MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(43), 5 - 31.
Chicago tatar burhanettin,AYDIN BULUT SÜMEYYE MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.43 (2017): 5 - 31.
MLA tatar burhanettin,AYDIN BULUT SÜMEYYE MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.43, 2017, ss.5 - 31.
AMA tatar b,AYDIN BULUT S MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 0(43): 5 - 31.
Vancouver tatar b,AYDIN BULUT S MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 0(43): 5 - 31.
IEEE tatar b,AYDIN BULUT S "MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.5 - 31, 2017.
ISNAD tatar, burhanettin - AYDIN BULUT, SÜMEYYE. "MÜZİK VE İKTİDAR İLİŞKİSİ: KURAMSAL VE TARİHSEL BİR ANALİZ". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2017), 5-31.