Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri

evrenosoğlu, yasemin; mertoğlu, kerem

Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri

Kerem MERTOĞLU, (Sorumlu Yazar)

Yasemin EVRENOSOĞLU (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi)

Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi

10 2

Yıl: 2017 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 104 - 115 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri

Öz:

Bitkilerde kalite ve kantite yönünden kayıplara sebep olan hastalık ve zararlılar ile mücadele edilirken, tarımda sürdürülebilirlik esaslarına uyulmalı, çevre, insan ve hayvan sağlığına duyarlı yetiştiricilik yöntemleri izlenmelidir. Tarımsal üretimde pestisitlerin kullanımını azaltan veya yasaklayan yeni tarım politikalarının geliştirilmesi ile bitki hastalık ve zararlıları ile mücadele stratejileri içinde, hastalık ve zararlılara dayanıklı çeşit ıslahı oldukça fazla ilgi görmeye başlamıştır. Bu çalışma kapsamında, armudun en yıkıcı hastalığı olan ve henüz kesin bir çözümün bulunamadığı ateş yanıklığı hastalığına karşı duyarlılık durumları belirlenmiş 42 adet melezin ve referans olarak kullanılan 4 ticari çeşidin, 2 yıllık verileri ile fenolojik, pomolojik ve kimyasal özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmada incelenen genotiplerin tam çiçeklenme tarihleri, yıllara göre 25 Mart - 25 Nisan, hasat tarihleri 3 Ağustos - 6 Ekim, tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayısı 109 - 174 gün arasında değişiklik göstermiştir. Ortalama meyve boyu 29.85 - 104.61 mm, meyve eni 27.76 - 76.48 mm, meyve ağırlığı 12.4 - 292.62 g, meyve eti sertliği ise 5.0 - 10.8 kg/cm2 aralığında bulunmuştur. Ortalama suda çözünebilir kuru madde içeriği % 12.3 - 17.7, titre edilebilir asit miktarı % 0.18 - 0.96 sınırlarında tespit edilmiştir. Çalışmada, özellikleri belirlenen 42 genotip ile referans olarak kullanılan 4 çeşit; ateş yanıklığı hastalığına dayanıklılık, yeme kalitesi, albeni, meyve iriliği, boy/çap, suda çözünebilir kuru madde, meyve eti taş hücre durumu, meyve eti sertliği ve paslılık parametreleri kullanılarak, tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuştur. Değerlendirme sonucunda, üstün bulunan 7 genotip ileri düzey gözlem parseline geçebilecek potansiyelde görülmüştür

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Tarımsal Ekonomi ve Politika Çevre Bilimleri Ekoloji Genetik ve Kalıtım Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Mühendislik, Kimya Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Phenological and Fruit Characteristics of the F1 Hybrid Pear Population Tested Against the Disease in Breeding for Fire Blight Resistance

Öz:

The principles of sustainability in agriculture should be employed, while fighting against diseases and pests in plants, which cause losses in quantity and quality, and environment, human and animal health sensitive farming methods should be followed. In parallel with the development of new agriculture policies that reduce or prohibit the use of pesticides in agricultural production, breeding has become significant among pest and disease management methods. Thus, in this research susceptibility levels against fire blight pre-tested 42 genotypes and 4 cultivars were examined in terms of phenological, pomological and chemical characteristics for two-years. Susceptibility to fire blight, edible quality, attractiveness, fruit thickness, length/diameter, soluble solids content, fruit flesh stone cell amount, fruit flesh hardness and rustiness of genotypes and parental cultivars were evaluated to determine superior ones by weighed ranked method. Full blooming dates, harvest dates and day from full blooming to harvest of analysed genotypes were varied between 25th March – 25th April, 3rd August – 6 th October and 109 - 174 days, respectively. Average fruit length was varied from 29.85 mm to 104.61 mm, fruit diameter ranged from 27.76 mm to 76.48 mm, fruit weight was between 12.4 - 292.62 g, and fruit flesh hardness was varied between 5.0 - 10.8 kg/cm2 . Average soluble solids content varied from 12.3 % to 17.7 % and titratable acidity from 0.18 % to 0.96 %, respectively. According to results, 7 genotypes were considered as potentially superior for further observations.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Kaynaklar
Akçay, M.E., M. Büyükyılmaz ve M. Burak, 2009. Marmara Bölgesi için ümitvar armut çeşitleri–IV. Bahçe, 38(1).
Alston, F.H. 1971. Fire blight Erwinia amylovora resistance, 38-70, Advances in Fruit Breeding, E.C. Layne and H.A. Quamme (Eds.), Purdue Universty Press, West Lafayette, İndiana.
Aşkın, M.A ve H. Oğuz, 1995. Erciş’te yetiştirilen ümitvar Mellaki armut tiplerinde bazı meyve ve ağaç özelliklerinin tespiti üzerinde araştırmalar, II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1, 84-88.
Aysan Y, S. Tokgönül, Ö. Çınar and A. Küden, 1999. Biological, chemical, cultural control methods and determination resistant cultivars to fire blight in pear orchards in the Eastern Mediterranean Region of Turkey. Acta Horticulturae 489: 549-553.
Bell, R.L., T. Zwet, and R.C. Blake, 1982. The Pear Breeding Program of The United States Department of Agriculture. The Pear, pp:157-170.
Bostan, S.Z. 1990. Van ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Armut Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van, 1990. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, 79 s.
Bostan. S.Z ve S. Acar, 2012. Ünye’de (ORDU) yetiştirilen yerel armut çeşitlerinin pomolojik özellikleri, Akademik Ziraat Dergisi 1(2): 97-106 (2012) Adana. 128 s.
Büyükyılmaz, M., N.A. Bulagay ve M. Burak, 1994. Marmara Bölgesi için ümitvar armut çesitleri- III, Bahçe, 23(1-2), 79- 92 s.
Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz. 1983. İstatistik Metodları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 861. Ders Kitabı: 229, 216 s., Ankara.
Ekici, İ ve A.N. Yıldırım, 2016. Asya Armut (Pyrus pyrifolia) Çeşitlerinin Uşak Koşullarında Morfolojik, Fenolojik, Pomolojik ve Bazı Biyokimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, DOI-10.
Ellis, M.A. 2010. Fireblight of Apples and Pears. The Ohio State University Extention, Agricultural and natural Resources Fact Sheet. HYG-302-08. http://ohioline.osu.edu/hygfact/3000/pdf/HYG_3002_08.pdf (erişim 15.09.2014).
Evrenosoğlu, Y., A. Mısırlı, H. Saygılı, A. Ünal, N. Özdemir, E. Günen ve M.E. Akçay, 2010, Ateş Yanıklığına (Erwinia amylovora) Dayanıklı Armut Tiplerinin Melezleme Yoluyla Islahı, TÜBİTAK- TOVAG 106O719 no’lu proje sonuç raporu.
Güleryüz, M. ve S. Ercişli, 1997. Kağızman ilçesinde yetiştirilen mahalli armut çeşitleri üzerinde Pomolojik bir araştırma, Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, Yalova 1997, 37-44 s.
Hasler, T and M. Kellerhals, 1995. Feuerbrandanfalligkeit verschiedener Apfelund Birnensorten. Research Institute of Pomology and Floriculture, Skierniewice- Poland.
Hedrick, U.P., G.H. Howe, O.M. Taylor, E.H. Francis and H.B. Tukey, 1921. The Pears of New York, N.Y. Dept. Agr. 29 th Ann. Rpt., vol.2, part 2.
Honty. K., M. Göndör, M. Toth, K. Kasa and M Hevesi, 2006. Susceptibility of pear cultivars to fire blight in Hungary. Acta Horticulturae 704:583-587.
Hunter, D.M. 1993. Pear breeding for the 21 st centuryprogram and progress at Harrow. Acta Horticulture, 338, 377-381.
Kaplan, N. 1997. Güneydoğu Anadolu Bölgesine uygun armut çeşitlerinin saptanması. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 2-5 Eylül Yalova, s: 45, 52.
Karaçalı, D. 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 494, İzmir.
Karlıdağ, H ve A. Eşitken, 2006. Yukarı Çoruh vadisinde yetiştirilen elma ve armut çeşitlerinin bazı pomolojik özelliklerinin belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2), 93-96.
Kılıç, D. 2015. Gürgentepe (Ordu) İlçesinde Yetiştirilen Yerel Armut Çeşitlerinin Meyve Ve Ağaç Özellikleri.
Layne R.E.C., H.B. Catherine and L.F. Hough, 1968. Efficacy of transmission of fire blight resistance in Pyrus. (Eds: J Janick & J N Moore), Advances in Fruit Breeding, Purdue University Press, West Lafayette, Indiana, s. 38-70.
Layne, E.C and H.A. Quamme, 1975. Advances in Fruit Breeding, By Jules Janick and James Moore, Purdue Universty Press,West Lafayette, Indiana, p. 38-70.
Lombard P.B and M.N. Westwood, 1987. Rootstocks for Fruit Crops, Pear rootstocks. Wiley-Interscience publication, John Wiley and Sons, Newyork.
Magness, J.R. 1937. Progress In Pear Improvement, 38- 70, Advances in Fruit Breeding, E.C. Layne and H.A. Quamme (Eds.), Purdue Universty Press, West Lafayette, İndiana.
Meteoroloji 3. Bölge Müdürlüğü – Eskişehir, 2015.
Michelson, L.F., W.H. Lachman and D.D. Allen, 1958. The use of weighted-ranking method in variety trials. Proc.Amer. Soc. Hort. Sci., 71: 334-338.
Onur, S. 1977. Yerli ve yabancı armut çeşitlerinin seçimi, Bahçe 8 (2): 1, 12.
Özkaplan, M. 2010. Ordu ve Çevresinde Yetişen Mahalli Armut Çeşitlerinin (Pyrus Communis L.) Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri, Yüksel Lisans tezi, Ordu üniversitesi Ziraat Fakültesi, 78 s. (yayımlanmamış).
Özrenk, K., F. Balta and F. Çelik, 2012. Levels of fire blight (Erwinia amylovora) susceptibility of native apple, pear and quince germplasm from Lake Van Basin, Turkey, Eur. J. Plant Pathology, 132, 229-236.
Öztürk, A and L. Demirsoy, 2013. Promising pear genotypes from North Anatolia, Turkey: preliminary observations. J. Amer. Pomolog. Soc, 67, 217-227.
Öztürk, G., E. Basım, H. Basım, R.A. Emre, Ö.F. Karamürsel, İ. Eren, M. İşçi ve E. Kaçal, 2011. Kontrollü melezleme yoluyla ateş yanıklığı (Erwinia amylovora) hastalığına karşı dayanıklı yeni armut çeşitlerinin geliştirilmesi: İlk meyve gözlemleri, VI. Horticultural Congress, November 04-08, 2011, Şanlıurfa-Turkey, Book of abstracts.
Polat, M ve Bağbozan. R, 2016. Eğirdir (Isparta) Ekolojisinde Yetiştirilen Erkenci Yerli Armut (Pyrus communis L.) Tiplerinin Bazı Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, DOI-10.
Saygılı, H., H. Türküsay, S. Hepaksoy, A. Ünal and H.Z. Can, 1999. Investigation on determining some pear varieties resistant to fire blight (Erwinia amylovora (Burrill) Winslow et al.). Acta Horticulturae 489: 225- 229.
Thibault, B., P. Lecomp, L. Hermann and A. Belouin, 1987. Assesment of the susceptibility to Erwinia amylovora of the 90 varieties or selections of pear, Acta Horticulturae 217: 305-309.
Tokgönül, S ve Ö. Çınar, 1991. Doğu Akdeniz Bölgesinde armutlarda ateş yanıklığı hastalığı (Erwinia amylovora (Burr.) Winslow et al.)’nın tanısı ve yaygınlık durumu üzerinde araştırmalar, VI. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, İzmir.
TÜİK, 2015. Erişim tarihi 09.02.2016.
Ulaşoğlu, O. 2000. Tokat’ta Yetiştirilen Bazı Yerli Armut Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Ens. Bahçe Bit. Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 43s.
UPOV, 2000. Pear (Pyrus communis L), Guidelines for the Conduct of the Tests for Distinctness, Uniformity and Stability, Geneva.
Ülkümen, L. 1938. Malatya'nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar, Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Yayınları. No: 65.

APA	mertoğlu k, evrenosoğlu y (2017). Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. , 104 - 115.
Chicago	mertoğlu kerem,evrenosoğlu yasemin Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. (2017): 104 - 115.
MLA	mertoğlu kerem,evrenosoğlu yasemin Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. , 2017, ss.104 - 115.
AMA	mertoğlu k,evrenosoğlu y Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. . 2017; 104 - 115.
Vancouver	mertoğlu k,evrenosoğlu y Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. . 2017; 104 - 115.
IEEE	mertoğlu k,evrenosoğlu y "Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri." , ss.104 - 115, 2017.
ISNAD	mertoğlu, kerem - evrenosoğlu, yasemin. "Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri". (2017), 104-115.

APA	mertoğlu k, evrenosoğlu y (2017). Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(3), 104 - 115.
Chicago	mertoğlu kerem,evrenosoğlu yasemin Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 14, no.3 (2017): 104 - 115.
MLA	mertoğlu kerem,evrenosoğlu yasemin Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.14, no.3, 2017, ss.104 - 115.
AMA	mertoğlu k,evrenosoğlu y Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2017; 14(3): 104 - 115.
Vancouver	mertoğlu k,evrenosoğlu y Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 2017; 14(3): 104 - 115.
IEEE	mertoğlu k,evrenosoğlu y "Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri." Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14, ss.104 - 115, 2017.
ISNAD	mertoğlu, kerem - evrenosoğlu, yasemin. "Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) Hastalığına Dayanıklılık Islahında, Hastalığa Karşı Testlenmiş F1 Melez Armut Popülasyonunun Fenolojik ve Meyve Özellikleri". Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 14/3 (2017), 104-115.