SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ
Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 227 - 248 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ
Öz: Süleyman Feyzî Paşa H. XII ve XIII. yy"da yaşamış Osmanlı Devleti"nin önemli bürokratlardan birisidir. Devlet adamlığı ile tanınan Süleyman Feyzi"nin özellikle İslamî ilimler alanında kaleme aldığı birçok risalesi bulunmaktadır. Bu çalışmamızda Süleyman Feyzî Paşa"nın müfessir Beydâvî"nin Nisa suresi 91. ayetle ilgili yaptığı yorumun tenkidini içeren "Tefsîru Kavlihî Teâlâ fe in lem ya'tezilûkum" adlı risalesinin tahkikli neşrini sunmaya gayret edeceğiz. Çalışmamızın ilk bölümünde Süleyman Feyzî"nin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verildikten sonra, ilgili risalenin şekil ve muhteva açısından değerlendirilmesi yapılacaktır. Çalışmanın son kısmında ise Süleyman Feyzî"nin söz konusu risalesinin tahkikli neşrine yer verilecektir
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Bayrak, M. Orhan, Osmanlı Tarih Yazarları, Milenyum Yay., İstanbul, 2002.
- Mehmed Tahir, Bursalı, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, 1342.
- Arşiv Belgeleri BOA, C. ML. 612, 25202, 29/ZA/1208; BOA, C. ML. 610, 25147, 29/M/1208. BOA, C. ML. 235, 9850, 14/ZA/1197.
- el-Keşşâf ‘an Hakâ’ikı Ğavâmidı’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekāvîl fî Vucûhi’tTe’vîl, tahk.: eş-Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd, Mektebetu’lUbeykân, Riyâd, 1998.
- Zemahşerî, Ebû Kâsım Carullah Mahmûd b. Ömer b. Ahmed, Esâsu’lBelâğa, tahk.: Muhammed Bâsil Uyûn es-Sûud, Daru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut, 1998.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1978.
- Risale fi Tefsiri Kavlihi Teala Fe-in Lem Ya’tezilukum, Süleymaniye Ktp., Yozgat Bölümü, nr. 820.
- Risâle fî izâhi ayâti’l-cihâd, Çorum Hasan Paşa Ktp., 19 Hk 153.
- Kur’an’dan Bazı Ayetlerin Tefsiri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar, OE_Yz_1084/2.
- Kur’an’dan Bazı Ayetlerin Tefsiri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar, OE_Yz_1084/1.
- Feydu’l-bihar ‘alâ riyadi’l-izhâr, Çorum Hasan Paşa Ktp., 19 Hk 2660; Kastamonu İl Halk Ktp., 37 Hk 1148.
- Akâidden Risale, Kütahya Vahid Paşa İl Halk Ktp., 43 Va 2669.
- Tevkîî, Abdülmennân Feyzî Süleyman, er-Risaletü’l-Müftezile fi’r-reddi ale’l- Mu’tezile, Hasan Paşa Ktp. Kayıt no: 985; Süleymaniye Ktp. Halet Efendi Bölümü Kayıt no: 420; İBB Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları, Kayıt no: 1084/03.
- Taberî, Ebu Cafer Muhhamed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’lKur’ân, tahk.: Mahmûd Muhammed Şâkir, Mektebetu İbn Teymiye, Kahire, ty.
- Süreyya, Mehmed, Sicilli-i Osmânî yâhut Tezkire-i Meşâhir-i Osmanîyye, Matbaa-i Âmire 1308-1311.
- Söylemez, Mahfuz ‚Çorum Hasan Paşa Kütüphanesinde Bulunan İslam Tarihi İle İlgili Yazmalar I‛, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2002/I, ss. 294-315.
- Sabuncuoğlu, İhsan Çorum Tarihine Ait Derlemelerim I, Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, Çorum, 2010.
- Râzî, Ebû Abdullah Fahreddîn Muhammed b. Ömer, et-Tefsîru’l-Kebîr, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1981.
- Paşa, Mutasarrıf: Âsıf, Ankara Vilayet Salnamesi Çorum Sancağı, Hicri 1318.
- Öztürk, Yunus Süleyman Feyzî Paşa’nın er-Risâletü’l-Müftezile fi’r-Reddi Ale’l-Mu‘tezile Adlı Eserinin Tahkik, Tercüme ve Değerlendirmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum, 2015.
- Mısrî, Ebü’l-İrfân Sabbân Muhammed b. Ali, Şerh Dibace feyzü’l-bihâr ala riyazi’l-izhar, Süleymaniye Ktp., Yozgat Bölümü, nr. 687.
- Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed Te’vîlâtu’l-Kur’ân, tahk.: Bekir Topaloğlu, Daru’l-Mîzân, İstanbul, 2005.
- Kasap, Murat, Osmanlı Gürcüleri, Gürcistan Dostluk Derneği Tarih Serisi I., Gürcü Osmanlılar I. Baskı, İstanbul, 2010.
- Kahhâle, Ömer Rıza, Mu‘cemu’l-müellifîn terâcîmu musannifi’l-kütübi’larabiyyeti, Müessesetür’r-risâle, yy., ty.
- Kâdîzâde, Ömer b. İbrahim, Umdetü’l-akvâl, Kastamonu İl Halk Ktp. 37 Hk 3889/1.
- İcî, Muhammed b. Abdurrâhman b. Muhammed b. Abdullah, Câmiu’lBeyân fî Tefsîrİ’l-Kur’ân, tahk.: Abdulhamid Hendâvî, Daru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2004.
- Halaçoğlu, Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1995.
- Ebu’s-Sûud, İbn Muhammed el-İmâdî, İrşâdü’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâya’lkitâbi’l-Kerîm tahk. Abdulkadir Ahmed Atâ, Mektebetü’r-Riyâdi’lHadîseti, Riyâd, ty.
- Bikâî, Burhâneddîn Ebu’l-Hasen İbrahim b. Ömer, Nazmu’d-Dürer fî Tenâsubi’l-Âyât ve’s-Süver, Daru’l-Kütübi’l-İslamî, Kahire, ty.
- Beydâvî, Ebû Saîd Nâsıruddîn Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-Tenzîl ve Esrârû’t-Te’vîl, tahk.: Mahmûd Abdulkâdir Arnavut, Daru Sâdır, Beyrut, 2004.
- Bağdâdî, İsmâil Paşa, Hediyyetü’l-ârifîn, Maârif Vekâleti Matbaası, İstanbul, 1951.
- Atalık, Yalçın, ‘‘Tevkii Süleyman Feyzi Paşa’’Uluslararası Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Çorum Sempozyumu, Çorum Belediyesi Yayınlarıınları Lider Matbaacılık, Çorum, 2008.
- Ahmed Resmî Efendi, Halîfetü’r-rüesâ, önsöz: Prof. Dr. Mücteba İlgürel, indeks: Recep Ahıshalı, İstanbul, 1992.
| APA | DİNÇ Ö, ÖZTÜRK Y (2017). SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. , 227 - 248. |
| Chicago | DİNÇ ÖMER,ÖZTÜRK YUNUS SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. (2017): 227 - 248. |
| MLA | DİNÇ ÖMER,ÖZTÜRK YUNUS SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. , 2017, ss.227 - 248. |
| AMA | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. . 2017; 227 - 248. |
| Vancouver | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. . 2017; 227 - 248. |
| IEEE | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y "SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ." , ss.227 - 248, 2017. |
| ISNAD | DİNÇ, ÖMER - ÖZTÜRK, YUNUS. "SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ". (2017), 227-248. |
| APA | DİNÇ Ö, ÖZTÜRK Y (2017). SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(42), 227 - 248. |
| Chicago | DİNÇ ÖMER,ÖZTÜRK YUNUS SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.42 (2017): 227 - 248. |
| MLA | DİNÇ ÖMER,ÖZTÜRK YUNUS SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.42, 2017, ss.227 - 248. |
| AMA | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 0(42): 227 - 248. |
| Vancouver | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 0(42): 227 - 248. |
| IEEE | DİNÇ Ö,ÖZTÜRK Y "SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.227 - 248, 2017. |
| ISNAD | DİNÇ, ÖMER - ÖZTÜRK, YUNUS. "SON DÖNEM OSMANLI DEVLET ADAMLARINDAN SÜLEYMAN FEYZÎ PAŞA'NIN ,TEFSÎRU KAVLİHÎ TEÂLÂ FE İN LEM YA'TEZİLÛKUM' ADLI RİSALESİNİN TAHKİKLİ NEŞRİ". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (2017), 227-248. |
