Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi

ESRA KANLI DENİZCİ (M.A., Research Assisstant, Istanbul University, HAY Faculty of Education, Department of Special Education,Division of Gifted Education, Istanbul, Turkey)
Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi
13 5
Yıl: 2014 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 37 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi

Öz:
Yaratıcılığın bilimsel becerilerin önemli bir yönü olduğu kabul edilir. Bilimsel yaratıcılık bir ihtiyaç veya bir problemi çözme isteği durumlarında ortaya çıkar ve özgün ve yararlı fikir veya ürünlerin ortaya konulması sürecini kapsar. Mevcut bilimsel yaratıcılık teorileri ve testleri, fen bilimleri alanında hem alan bilgisi hem de problem çözme, özellikle farklı bakış açılarını kullanarak yani yaratıcı şekilde problem çözmek için çok ciddi önem arz eden analojik ve çağrışımsal düşünme süreçlerine yer vermemektedirler. Mevcut çalışma alternatif bir model önerisi sunmayı amaçlamakta ve bilimsel yaratıcılığı çağrışımsal temelleri üzerinden irdelemektedir. İncelenen kuramsal çerçeveden hareketle oluşturulan Bilimsel Çağrışımlar Modeli, bilimsel yaratıcılığın temelinde benzerlik ve aracılığı içeren çağrışımsal düşünmenin yer aldığını savunmakta ve çağrışımsal düşünme, analojik düşünme (analojik nedenselleme & analojik problem çözme) ve içgörü olmak üzere 3 temel bileşene odaklanmaktadır
Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

The Associative Basis of Scientific Creativity: A Model Proposal

Öz:
Creativity is accepted as an important part of scientific skills. Scientific creativity proceeds from a need or urge to solve a problem, and involves the production of original and useful ideas or products. Existing scientific creativity theories and tests do not feature the very important thinking processes, such as analogical and associative thinking, which can be considered crucial in creative scientific problem solving. Current study’s aim is to provide an alternative model and explicate the associative basis of scientific creativity. Emerging from the reviewed theoretical framework, Scientific Associations Model is proposed. This model claims that, similarity and mediation constitutes the basis of creativity and focuses on three components namely; associative thinking, analogical thinking (analogical reasoning & analogical problem solving) and insight which are considered to be main elements of scientific associative thinking
Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktamış, H. (2007). “Bilimsel Süreç Becerileri Eğitiminin Öğrencilerin Yaratıcılık, Derse Karşı Tutum ve Akademik Başarı Düzeylerine Etkisi”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Ansburg, P. I. (2000). Individual differences in problem solving via insight. Current Psychology, 19(2), 143-146.
  • Amabile, T. M. (1996). Creativity in context: The Social Psychology of Creativity. Boulder, CO: Westview Press.
  • Baer, J. (1991). Generality of creativity across performance domains. Creativity Research Journal, 4, 23-39.
  • Baer, J. (1993). Creativity and divergent thinking: A Task-specific approach. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Baer, J. (1994). Divergent thinking is not a general trait: A multi-domain training experiment. Creativity Research Journal, 7, 35-46.
  • Baer, J. (1996). The effects of task-specific divergent-thinking training. Journal of Creative Behavior, 30, 183–187.
  • Baer, J. (1998). The case for domain specificity of creativity. Creativity Research Journal, 11(2), 173-177.
  • Boden, M. A. (2004). The creative mind: Myths and mechanisms. London: Routledge. Crammond, B. (1994). We can trust creativity tests. Educational Leadership, 52, 70-71.
  • Cropley, A. (1999). Definitions of creativity. In S. R. Pritzker & M. A. Runco (Eds.), Encyclopedia of Creativity (pp.511-524). San Diego, CA: Academic Press.
  • Csikszentmihalyi, M. (1988). Society, culture, and person. A system view of creativity. In R. J.
  • Sternberg (Ed.) The Nature of Creativity (pp.325-339). New York Cambridge University Press Davidson, J. E., & Sternberg, R. J. (1984). The role of insight in intellectual giftedness. Gifted Child Quarterly, 28, 58-64.
  • Dunbar, K. (1995). How scientists really reason: Scientific reasoning in real-world laboratories.
  • In R. J. Sternberg, & J. E. Davidson (Eds.), The Nature of Insight (pp. 365–395). Cambridge, MA: The MIT Press.
  • Dunbar, K. (1997). Conceptual structures and processes in creative thought. In T.B. Ward, S. M. Smith, & J. Vaid (Eds.) Creative Thought: An investigation of conceptual structures and processes. Washington, DC: American Psychological Association Books.
  • Dunbar, K. (1999). Science. In M. A. Runco & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of Creativity, (pp. 525-531). SanDiego, CA: Academic Press.
  • Fasko, D. (1999). Associative theory. In M. A. Runco & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of Creativity, (pp. 525-531). SanDiego, CA: Academic Press.Feldman, D. H. (1994). Beyond universals in cognitive development. (2nd Ed.) Norwood, NJ:Ablex Gick, M. L., & Holyoak, K. J. (1983). Schema induction and analogical transfer. Cognitive Psychology, 15, 1-38.
  • Guilford, J. P. (1950). Creativity. American Psychologist, 5(9), 444-454. Hocevar, D. (1979). The unidimensional natüre of creative thinking in fifth-grade children. Child Study Journal, 9, 273-278.
  • Holyoak, K. J., & Thagard, P. (1989). Analogical mapping by constraint satisfaction. Cognitive Science, 13(3), 295-355.
  • Holyoak, K. J., & Thagard, P. (1995). Mental Leaps: Analogy in creative thought. Cambridge, MA: The MIT Press.
  • Hu, W., & Adey, P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
  • Jo, S. M. (2009). “A Study of Korean Students’ Creativity in Science Using Structural Equation Modeling”. Unpublished doctoral dissertation, University of Arizona, Tucson.
  • Kaufman, J. C. (2009). Creativity 101. Springer Publishing Company, NewYork.
  • Klahr, D. (2000). Exploring Science: The cognition and development of discovery processes. Cambridge: The MIT Press.
  • Kogan, N. (1994). Diverging from divergent thinking. Contemporary Psychology, 39(3), 291-292.
  • Langley, P., & Jones, R. (1988). A computational model of scientific insight. Ed. R.J. Sternberg,
  • The Nature Of Creativity. Contemporary psychological perspectives. (s.177-201). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Liang, J. (2002). “Exploring scientific creativity of eleventh grade students in Taiwan”. Unpublished doctoral dissertation. University of Texas, Austin.
  • Lubart, T. (1999). Componential models. In M. A. Runco, & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of Creativity, (pp. 295-300). SanDiego, CA: Academic Press.
  • MacKinnon, D. W. (1962). The nature and nurture of creative talent. American Psychologist, 17(7), 484-495.
  • Mansfield, R. S., & Busse, T. V. (1981). The psychology of creativity and discovery: scientists and their work. Chicago: Nelson-Hall Inc.
  • Martindale, C. (2009). Biological Bases of Creativity. In R. J. Sternberg (Eds.) Handbook of Creativity. Cambridge University Press, 12. Printing.
  • Mednick, S. A. (1962). The associative basis of the creative process. Psychological Review, 69, 220–232.
  • Mendelsohn, G. A. (1976). Associative and attentional processes in creative performance. Journal of Personality, 44,341-369.
  • Mohamed, A. (2006). “Investigating the scientific creativity of fifth-grade students”. Unpublished doctoral dissertation, University of Arizona, Tucson.
  • Perkins, D. N. (1981). The mind’s best work. Cambridge, MA:Harvard University Press.
  • Plucker, J. A. (1998). Beware of simple conclusions: The case for content generality of creativity. Creativity Research Journal, 11(2), 179-182.
  • Plucker, J. A. (1999). Reanalyses of student responses to creativity checklists: Evidence of content generality. Journal of Creative Behavior, 33, 126-137.
  • Runco, M. (1989). The creativity of children’s art. Child Study Journal, 19, 177-190.
  • Sak, U., & Ayas M. B. (2013). Creative Scientific Ability Test (C-SAT): A New Measure of Scientific Creativity, Psychological Test and Assessment Modeling, 55(3), 315-328.Schooler, J. W., & Melcher, J. (1995). The ineffability of insight. In S. M. Smith, B. T. Ward & R.
  • A. Finke (Eds.) the creative cognition approach (pp. 249-268). Cambridge, MA : The MIT Press.
  • Simon, H. A. (1986). The information processing explanation of Gestalt phenomena. Computers in Human Behavior, 2, 241-255
  • Simonton, D. K. (2004). Creativity in science: Chance, logic, genius, and zeitgeist. NY: Cambridge University Press.
  • Spearman, C. (1931). The Creative Mind, New York: Appleton.
  • Sternberg, R. J., & Davidson, J.E. (Eds.) (1995). The Nature of Insight. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Sternberg, R. J., & Lubart, T. I. (1995). Defying the crowd: Cultivating creativity in a culture of conformity. New York: Free Press.
  • Sternberg, R. J. (2003). Wisdom, Intelligence, and Creativity, Synthesized. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Sternberg, R., Kaufman, J., & Grigorenko, E. (2008). Applied Intelligence. Cambridge University Press Torrance, E. P. (1974). Torrance tests of creative thinking. Personnel Press. Ochse, R. (2009). Before the Gates of Exellence: The determinants of creative genius. (3rd Ed.). Cambridge University Press, Edinburgh, UK.
  • Özdemir, N. N. & Sak, U. (2013). Bilimsel yaratıcılıkta cinsiyet farklarının analizi, Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 3(2), 53-65.
  • Vernon, P. E. (1989), The nature-nurture problem in creativity. In J. A. Glover, R. R. Ronning, & C. R. Reynolds (Eds.), Handbook of Creativity (pp.93-110). New York: Plenum Press.
  • Weisberg, R. W. (2006). Creativity: understanding innovation in problem solving, science, invention and the arts. Hoboken, New Jersey: John Wiley.
  • Yukawa, H. (1973). Creativity and Intuition. New York: Kodanska International.
APA KANLI DENİZCİ E (2014). Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. , 37 - 50.
Chicago KANLI DENİZCİ ESRA Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. (2014): 37 - 50.
MLA KANLI DENİZCİ ESRA Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. , 2014, ss.37 - 50.
AMA KANLI DENİZCİ E Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. . 2014; 37 - 50.
Vancouver KANLI DENİZCİ E Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. . 2014; 37 - 50.
IEEE KANLI DENİZCİ E "Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi." , ss.37 - 50, 2014.
ISNAD KANLI DENİZCİ, ESRA. "Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi". (2014), 37-50.
APA KANLI DENİZCİ E (2014). Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 4(1), 37 - 50.
Chicago KANLI DENİZCİ ESRA Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi 4, no.1 (2014): 37 - 50.
MLA KANLI DENİZCİ ESRA Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, vol.4, no.1, 2014, ss.37 - 50.
AMA KANLI DENİZCİ E Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi. 2014; 4(1): 37 - 50.
Vancouver KANLI DENİZCİ E Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi. Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi. 2014; 4(1): 37 - 50.
IEEE KANLI DENİZCİ E "Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi." Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi, 4, ss.37 - 50, 2014.
ISNAD KANLI DENİZCİ, ESRA. "Bilimsel Yaratıcılığın Çağrışımsal Temelleri: Model Önerisi". Türk Üstün Zeka ve Eğitim Dergisi 4/1 (2014), 37-50.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 6:37

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları