CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ

Yıl: 2016 Cilt: 19 Sayı: 49 Sayfa Aralığı: 131 - 161 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ

Öz:
Bu makalenin konusu kadın ve erkeklerin inandıkları din ile ilgilenme düzeyleri--ni tartışmaktan ibarettir. Bu bağlamda üç soruya cevap aranmıştır: "Türk toplumundakadınlar mı, yoksa erkekler mi daha dindardır", "Kadın ve erkek dindarlıkları dinî ha--yatın değişen görüntülerine göre farklılaşmakta mıdır?" "Kadın ve erkek dindarlıklarıbirbirini dışlamakta mı, yoksa kapsamakta mıdır?" Nitel yöntem kullanılan bu çalışmaliteratür taramasına dayalı ve betimleyicidir. Araştırmada, sosyo--psikolojik bir bakışaçısıyla kadın dindarlığını besleyen faktörler ile kadın dindarlığının bireysel ve sos--yal görüntüleri tespite çalışmıştır. Bu bağlamda doğrudan ya da dolaylı olarak kadındindarlığına temas eden lisansüstü çalışmalar, bilimsel makaleler, projeler ve kitaplartaranmıştır. İncelenen kaynaklarda doğrudan ya da dolaylı olarak cinsiyet-dindarlıkilişkisine temas eden bulgular öncelikle gruplanarak tasnif edilmiş, daha sonra anlayıcıgeleneğe uygun şekilde yorumlanmıştır. Özellikle nicel araştırmalardan ve meta--ana--lizlerden elde edilen bilgilere göre dindarlığın bazı boyutlarında kadınlar, bazı bo--yutlarında erkekler daha dindar çıkmıştır. Ancak kadın-erkek dindarlıkları arasındakifarklılıkların ile 15 arasında değiştiği görülmüştür. Bu da cinsiyete göre dindar--lık farklılaşmasının kuvvetli olmadığı anlamına gelmektedir. Kadın-erkek dindarlığıarasında anlamlı bir farklılaşma olmadığını söyleyen çalışmaların sayısı da oldukçafazladır. Ayrıca kadınların maneviyat temelli inanç ve uygulamalara daha fazla önemverdiği tespit edilmiştir. Bu da "kadınlar daha fazla mı dindar, yoksa daha fazla mımaneviyatçıdır" tartışmasını beraberinde getirmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Kadın Araştırmaları

The Religiosity That Varies According to Gender and Different Images of Women’s Religious Life

Öz:
The subject of this article is to define the levels of interest in religion that womenand men believe in. In this regard, the three questions that are attempted to be answe—red include: 1) Are women or men more religious in Turkish society? 2) Does women and men’s religiosity change according to the different images of religious life? 3) Isthe piety of women and men mutually exclusive or inclusive? The research was con—ducted using qualitative method which is descriptive and based on literature review.In the study, an overview of the factors that support women religiosity, indivi—dual and social images of women religiosity has tried to be ascertained from socio—psychological point of view. In this regard, we reviewed projects, books, scientificarticles and master/doctorate thesis’s that focuses directly and indirectly on womenreligiosity. The findings that addresses the direct or indirect relationship of gender-re—ligiosity were classified and then interpreted according to the tradition of apprehention.Some information attained from meta-analysis and quantitative researches shows thatwomen are much more religious than men in some dimensions of religiosity. Howe—ver, it has been found that the differences between men and women’s religiosity varybetween %2 and %15. This means the differentation of religiosity in gender is not thatgreat. The number of studies that reported that there is no significant variation in religi—osity between women and men’s are high in number. In addition, it has been found thatwomen attach more importance to belief practices that are based on spirituality. Andthis brings about the debate of whether “women are more devout or more spiritual?”
Anahtar Kelime:

Konular: Kadın Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdoğan, A. (2002). Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Geçişle Dini Hayat. lstanbul: Rağbet Yayınları.
  • Akdoğan, A. (2004). Sosyal Değişme ve Din. lstanbul: Rağbet Yayınları.
  • Allport, G. W. (1968). The Person in Psychology: Selected Essays. Bos— ton: Beacon Press.
  • Allport, G. W. (2004). Birey ve Dini. Çev. B. Sambur, Ankara: Elis Ya— yınları.
  • Argyle, M. Beit—Hallahmi, B. (1975). The Social Psychology ofReligion. London ve Boston: Routledge ve Kegan Paul.
  • Arslan, M. (2004). Türk Popüler Dindarlığı. lstanbul: DEM Yayınları.
  • Aydın, A. R. (1995). Dini İnkânn Psiko—Sosyal Nedenleri. Yayımlanma— mış Doktora Tezi, On Dokuz Mayıs Universitesi Sosyal Bilimler Enstitü— sü, Samsun.
  • Bahadır, A. (2006). “Ergenlik Döneminde Dini Şüphe ve Tereddütler”. Gençlik Din Ve Değerler Psikolojisi. Ed. H. Hökelekli, İstanbul: DEM Yayınları: 307—368
  • Batson, C. D., Schoenrade, P. A., ve Ventis, W. L. (1993). Religion and The Individual. Social Psychological Perspective. New York: Oxford University Press.
  • Bayyiğit, M. (1989). Üniversite Gençliğinin Dini İnanç, Tutum ve Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Basılmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniver— sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Beit—Hallahmi, B. Argyle, M. (1997). The Psychology of Religious Behavoir, BeliefAnd Experience. London and New York: Routledge.
  • Beit—Hallahmi, B. (1989). Prolegomena to The Psychological Study of Religion. London and Toronto: Associated University Presses.
  • Benson, P.L., Roehlkepartain, E. C. And. Rude, S. P. (2003). “Spiritual Development in Childhood and Adolescence: Toward Field of Inquiry”. Applied Developmental Science. C.7, S.3: 205—213.
  • Brown, D. R., Ndubuisi, S. C. ve Gary, L. E. (1990). “Religiosity and Psychological Distress Among Blacks”. Journal of Religion And Health. C.29, S.1: 55—68.
  • Cirhinlioğlu, F. G. (2010). Din Psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Cirhinlioğlu, F. G. Ok, Ü. (2011). “Kadınlar Mı Yoksa Erkekler Mi Daha Dindar?” ZFWT: Zeitschrift Fur Die Welt Der Tiirken, C.3, S.1: 121—141.
  • Cotton, S., Zebracki, K., Rosenthal, S. L., Tsevat, J. ve Drotar, D. (2006). “Religion/Spirituality and Adolescent Health Outcomes: Review”. Journal ofAdolescent Health. 38: 472—480.
  • Çelik, C. (2002). Şehirleşme ve Din. Konya: Çizgi Kitabevi. De Vaus, D. Mcallister, I. (1987). “Gender Differences in Religion: Test of the Structural Location Theory”. American Sociological Review. 52: 472— 48 1.
  • Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). Türkiye ’de Dini Hayat Araştırması. An— kara: DİB Yayınları.
  • Emmons, R. A. (2005). “Kişilik Psikolojisinde Dinin Önemi Üzerine Bir Giriş”. Çev. M. Koç, Tabula Rasa: Felsefe—Teoloji. C.5, S.14: 151—166.
  • Fırat, E. (1977). Üniversite Öğrencilerinde Allah İnancı ve Din Duygusu. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Anka— ra.
  • Francis, L. J. (1997). “The Psychology of Gender Differences in Religion: Review of Empirical Research”. Religion. 27: 81—96.
  • Kaya, M. (1998). Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum. Samsun: Etüt Yayınları.
  • Kayıklık, H. (2001). “Çeşitli Meslek Mensuplarında Dinsel Eğilim İle Hoşgöıüsüzlük Arasındaki İlişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C.l, S.l: 124—135.
  • Kayıklık, H. (2003). Orta Yaş ve Yaşlılıkta Dinsel Eğilimler. Adana: Baki Kitabevi.
  • Kendler, K. S., Liu, X.—Q., Gardner, C. 0., Mccullough, M. E. ve Pres— cott, C. A. (2003). “Dimensions of Religiosity and Their Relationship to Lifetime Psychiatric and Substance Use Disorders”. American Journal of Psychiatry. C.160, S.3: 496—503.
  • Kirman, M. A. (2005). Din ve Sekillerleşme: Üniversite Gençliği Üzerin— de Sosyolojik Bir Araştırma. Adana: Karahan Yayınları.
  • Köktaş, E. (1993). Türkiye ’de Dinî Hayat: İzmir Örneği. İstanbul: İşaret Yayınları.
  • Kula, N. (2001). Kimlik ve Din: Ergenler Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Ayışığı Kitapları.
  • Kula, N. (2005). Bedensel Engellilik ve Dini Başa Çıkma. İstanbul: DEM Yayınları.
  • Kuşat, A. (2006). “Ergenlerde Allah Tasavvuru”. Dindarlığın Sosyo—Psikolojisi. Ed.Ü. Günay ve C. Çelik, Adana: Karahan Yayınlan: 113—156.
  • Lazarwitz, B. (1961). “Some Factors Associated With Variations in Church Attendance”. Social Forces. 39: 301—309.
  • Levin, J. S. Taylor, R. J. (1993). “Gender Differences in Religiosity over the Life Cycle Among Black Americans”. The Gerontologist. 33: 16—23.
  • Levitt, M. (1995). “Sexual Identity and Religious Socialization”. British Journal ofSociology. 46: 529—536.
  • Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
  • Mehmedoğlu, A. U. (2006). “Gençlik, Değerler ve Din”. Küreselleşme, Ahlak ve Değerler. Ed Y. Mehmedoğlu ve A. U. Mehmedoğlu. İstanbul: Litera Yayıncılık: 25 1—3 19
  • Miller, A. S. Hoffmann, J. P. (1995). “Risk and Religion: An Expla— nation of Gender Differences in Religiosity”. Journal for The Scientific Study ofReligion 34 (1): 63—75.
  • Moreira—Almeida, A., Lotufo, N. F. ve Koenig, H.G. (2006). “Religio— usness and Mental Health: Review”. Journal: Revista Brasileira De Psiquiatria. C.28, 8.3: 242-250.
  • Nelsen, H. M. Potvin, R. H. (1981). “Gender And Regional Differences in The Religiosity of Protestant Adolescents”. Review ofReligious Rese— arch, 22: 268-285.
  • Onay, A. (2004). Dindarlık, Etkileşim ve Değişim. İstanbul: DEM Yayın— ları. Peker, H. (2012). “Kur’an’a Gore Dindarligin Boyutları”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C.l2, S.2: 41-49.
  • Rew, L. Wong Y. J. (2006). “A Systematic Review of Associations among Religiosty Spirituality and Adolescent Health Attitudes and Behaviors”. Journal ofAdolescent Health. C.38, S.4: 433-442.
  • Shayegan, D. (1997). Yaralı Bilinç—Geleneksel Toplumlarda Kültürel Şi— zofreni. Çev. H. Bayrı, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sherkat, D. E. Ellison, C. G. (2004). “Din Sosyolojisinde Son Gelişme— ler Ve Gündemdeki Tartışmalar”, Çev. İ.Çapcıoğlu, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi C.XLV, sı: 225—262.
  • Stark, R. Glock, C. Y. (1969). “Dimensions of Religious Commitment”. Sociology of Religion. Ed R. Robertson. New York: Penguin: 253—261
  • Sullins, D. P. (2006). “Gender and Religion: Deconstructing Universality, Constructing Complexity”. American Journal of Sociology. 112: 838— 880.
  • Şahin, İ. (2006). “Değişim Sürecinde Bir Anadolu Kasabasında Kadın Dindarlığı”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Ed.Ü. Günay ve C. Çelik. Adana: Karahan Kitabevi: 321—345.
  • Tarhan, N. (2005). Kadın Psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınlan.
  • Taştan, A. (1996). Değişim Sürecinde Kimlik Ve Din: Kayseri ’den Yurt Dışına İşçi Göçü Olayının Kültürel Boyutu. Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Uysal, V. (1994). Psiko-Sosyal Açıdan Oruç. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Uysal, V. (1995). “Dinî Hayat ve Şahsî Özellikler: Bir Alan Araştırması”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi II: 165—180.
  • Uysal, V. (2006). Türkiye’de Dindarlık ve Kadın. İstanbul: DEM Yayın— ları.
  • Yapıcı, A. ve Emre, Y. (2015). “Türkiye Göçmeni ve Yerli Kıbrıslılarda Dindarlık: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Örneği”. Dini Araştırmalar. C.18, S.47: 9— 35.
  • Yapıcı, A. (2016). Toplumsal Cinsiyet Din ve Kadın. İstanbul: Çamlıca Yayınları
  • Yavuz, K. (1982). “Din Psikolojisinin Araştırma Alanları”. Atatürk Üni— versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. V: 87—108.
  • Yıldız, M. (2006). Ölüm Kaygısı ve Dindarlık. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
APA YAPICI A (2016). CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. , 131 - 161.
Chicago YAPICI Asım CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. (2016): 131 - 161.
MLA YAPICI Asım CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. , 2016, ss.131 - 161.
AMA YAPICI A CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. . 2016; 131 - 161.
Vancouver YAPICI A CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. . 2016; 131 - 161.
IEEE YAPICI A "CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ." , ss.131 - 161, 2016.
ISNAD YAPICI, Asım. "CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ". (2016), 131-161.
APA YAPICI A (2016). CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. DİNİ ARAŞTIRMALAR, 19(49), 131 - 161.
Chicago YAPICI Asım CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. DİNİ ARAŞTIRMALAR 19, no.49 (2016): 131 - 161.
MLA YAPICI Asım CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. DİNİ ARAŞTIRMALAR, vol.19, no.49, 2016, ss.131 - 161.
AMA YAPICI A CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. DİNİ ARAŞTIRMALAR. 2016; 19(49): 131 - 161.
Vancouver YAPICI A CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ. DİNİ ARAŞTIRMALAR. 2016; 19(49): 131 - 161.
IEEE YAPICI A "CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ." DİNİ ARAŞTIRMALAR, 19, ss.131 - 161, 2016.
ISNAD YAPICI, Asım. "CİNSİYETE GÖRE FARKLILAŞAN DİNDARLIKLAR VE KADINLARDA DİNSEL YAŞAMIN FARKLI GÖRÜNTÜLERİ". DİNİ ARAŞTIRMALAR 19/49 (2016), 131-161.