Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi
Yıl: 2017 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 13 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/ptd.2017.35651 İndeks Tarihi: 10-09-2018
Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi
Öz: Amaç:Bu araştırma kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisini belirlemek amacıyla yarı deneysel olarak yürütülmüştür. Gereç ve yöntem: Araştırmanın örneklemini 100 kadın oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, “tanıtıcı özellikler soru formu” ve Champion’un Sağlık İnanç Modeli Ölçeği kullanılmıştır. Eğitimden önce ön test veriler toplandıktan sonra kadınlara ev ortamlarında araştırmacılar tarafından meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine yönelik eğitim verilmiştir. Eğitim verildikten bir ay sonra kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulamasına ilişkin inançları Champion’un Sağlık İnanç Modeli Ölçeği ile tekrar değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel analizinde sayı ve yüzde dağılımları, kendi kendine meme muayenesine ilişkin puan ortalamaları ve paired samples test kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması 28.73± 8.17’dir. Kadınların %11.1’inin her ay düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yaptığı belirlenmiştir. Eğitim sonrasında kadınların Champion Sağlık İnanç Modeli ölçeğinden aldıkları puan ortalamalarının arttığı belirlenmiştir. Eğitim öncesi ve eğitim sonrası Sağlık İnanç Modeli Ölçeği puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,001). Sonuç: Eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına ilişkin engel algısını azalttığı, duyarlılık, ciddiyet, yarar, sağlık motivasyonu ve öz-etkililik algısını arttırdığı belirlenmiştir. Bu nedenle kadınların kendi kendine meme muayenesi konusunda bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
Anahtar Kelime: Effect of Individual Training Given to Women in the Home Environment on Health Beliefs for Breast Self-examination
Öz: Purpose:This research aimed to determine the impact of individual training given to women in the home environment on health beliefs for breast self-examination was half experimentally carried out. Materials and methods: The research sample consisted of 100 women. “Descriptive characteristic data form” and “Champions’ Health Belief Model Scale” were used as data collection forms. Before the training, data of preliminary test was collected. After that, in the home environment, women were given trainings on breast cancer and breast self-examination by researchers. One month after training, women's beliefs about application of breast self-examination were re-evaluated with Champions' Health Belief Model Scale. For statistical analysis, the number and percentage distributions, mean score distribution and paired sample test were performed. Results:The mean age of the women who participated in the research was 28.73± 8.17 years. It has also been determined that 19.7% of the participants make their regular Breast Self-Examination monthly. After the training, an increase in average scale scores obtained from Champions' Health Belief Model was determined. The difference between pre and post-training Health Belief Model Scale scores were found to be significant (p<0.001). Conclusion: It was found that training reduces the perception of barriers to application of breast self-examination; improves the susceptibility, seriousness, benefits, health motivation, and self-efficacy. Therefore, women should be informed about breast-self examination.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Rezaeian M, Sharifirad G, Mostafavi MM, Abbasi MH. The effects of breast cancer educational intervention on knowledge and health beliefs of women 40 years and older, Isfahan, Iran. J Edu Health Promot 2014;3:59- 64.
- Abd El Mohsen AS, Abd El Maksoud MM. Improve knowledge, beliefs and behavior of undergraduate female nursing students in Al-Alzhar University toward breast self-examination practice. Journal of Education and Practice 2015;6:102-110.
- Tuzcu A, Bahar Z, Gözüm S. Effects of interventions based on health behavior models on breast cancer screening behaviors of migrant women in Turkey. Cancer Nurs 2016;39:40-50.
- Lev EL, Daley KM, Conner NE, Reith M, Fernandez C, Owen SV. An intervention to increase quality of life and selfcare self-efficacy and decrease symptoms in breast cancer patients. Sch Inq Nurs Pract 2001;15:277–294.
- Hayden J. Health belief model. In: Hayden J, ed. Introduction to health behavior theory. 2nd ed. Jones & Bartlett Learning:USA, 2014;63-71.
- Açıkgöz A, Çehreli R, Ellidokuz H. Hastanede çalışan kadınların meme kanseri konusunda erken tanı yöntemlerine yönelik bilgi ve davranışlarının belirlenmesi, uygulanan planlı eğitimin etkinliğinin incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi 2015;11:31-38.
- Gözüm S, Aydin I. Validation evidence for Turkish adaptation of Champion’s health belief model scales. Cancer Nurs 2004;27:491-498.
- Champion VL. Revised susceptibility, benefits and barriers scale for mammography screening. Res Nurs Health 1999;22:341-348.
- Champion VL. Instrument refinement for breast cancer screening behaviors. Nurs Res 1993;42:139-143.
- Champion VL. Instrument development for health belief model constructs. Adv. Nurs. Sci 1984;6:73-85.
- Kanbur A, Çapık C. Servikal kanserden korunma, erken tanı-tarama yöntemleri ve ebe/hemşirenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011;61-72.
- Çelik OG, Malak Tuna A, Öztürk Z, Yılmaz D. Menapoz sonrası dönemdeki kadınların kendi kendine meme muayenesini uygulama, mamografi çektirme ve pap smear yaptırma durumlarının incelenmesi. Anatol J Clin İnvestig 2009;3:159-163.
- Aydın Aİ, Atasoy A, Sabah E. Video ile eğitimin kadınların kendi kendine meme muayenesine yönelik inanç, bilgi ve uygulamalarına etkisi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg 2007;15:119-128.
- Kapp JM, LeMaster JW, Zweig SC, Mehr DR. Physician recommendations for mammography in women aged 70 and older. Journal of American Geriatrics Society 2008;56:2100-2106.
- Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, Sağlık ve sağlığın korunması modülleri, Sağlık bilinci. Eğitimciler için eğitim rehberi, Ankara:2008;17-19.
- Champion VL, Skinner CS. The health belief model. In: Glanz K, Rimer BK, Viswanath K, ed. Health behavior and health education: theory, research and practice. 4th ed. San Francisco, CA: Jossey-Bass Inc 2008;45-46.
- T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Sentez Matbaacılık ve Yayıncılık, Ankara:2013.
- Alpteker H, Avcı A. Kırsal alandaki kadınların meme kanseri bilgisi ve kendi kendine meme muayenesi uygulama durumlarının belirlenmesi. Meme Sağlığı Dergisi 2010;6:74-79.
- Akgün ŞZ, Kardaş ÖF. Kars’ta yaşayan kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik bilgi, inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Tıp Araştırmaları Dergisi 2015;13:54-61.
- Gençtürk N. Kadın sağlık profesyonellerinin meme kanseri erken tanı yöntemlerini bilme ve uygulama durumları. Meme Sağlığı Dergisi 2013;9:5-9.
- Özaydın AN, Güllüoğlu BM, Ünalan PC et al. Breast cancer knowledge, source of information, and breast health practices of women in Bahçeşehir. J Breast Health 2009;5:214-224.
- Göçgeldi E, Açıkel C, Hasde M ve ark. AnkaraGölbaşı İlçesinde bir grup kadının kendi kendine meme muayenesi yapma konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Fırat Tıp Dergisi 2008;13:261-265.
- Disçigil G, Sensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme sağlığı: Ege bölgesinde yasayan bir grup kadının bilgi, davranış ve uygulamaları. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007;20:29-36.
- Champion VL. Breast self-examination: What now? Onc. Nur Forum 2003;30:723-724.
- Smith RA, Cokkinides V, Brooks D, Saslow D, Brawley OW. Cancer screening in the United States, 2010. A review of current American Cancer Society guidelines and issues in cancer screening. CA Cancer J Clin 2010;60:99-119.
- Koca B. Kendi kendine meme muayenesini bilmenin kadın sağlığı açısından önemi. Yeni Tıp Dergisi 2010;27:10-14.
- Seçginli S. Meme kanseri taraması: son yenilikler neler? TAF Prev Med Bull 2011;10:193-200
- American Cancer Society, Estimated Number of New Cancer Cases by World Area, Global Cancer Facts & Figures. 3rd Edition. American Cancer Society. Atlanta: 2015.
- Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Kanser İstatistikleri, Ankara: 2016. http://kanser.gov. tr/Dosya/ca_istatistik/ANA_rapor_2013v01_2.pdf. Erişim Tarihi: 27-07-2016.
- Ferlay J, Soerjomataram I, Dikshit R et al. Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012. Int J Cancer 2015;136:359-386.
- Bray F, Jemal A, Grey N, Ferlay J, Forman D. Global cancer transitions according to the Human Development Index (2008-2030): a population based study. Lancet Oncol 2012;13:790-801.
| APA | KARTAL A, INCI F, Koştu N, ÖZEN ÇINAR İ (2017). Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. , 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| Chicago | KARTAL Asiye,INCI FADIME HATICE,Koştu Nazan,ÖZEN ÇINAR İLGÜN Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. (2017): 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| MLA | KARTAL Asiye,INCI FADIME HATICE,Koştu Nazan,ÖZEN ÇINAR İLGÜN Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. , 2017, ss.7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| AMA | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. . 2017; 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| Vancouver | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. . 2017; 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| IEEE | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ "Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi." , ss.7 - 13, 2017. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| ISNAD | KARTAL, Asiye vd. "Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi". (2017), 7-13. https://doi.org/10.5505/ptd.2017.35651 |
| APA | KARTAL A, INCI F, Koştu N, ÖZEN ÇINAR İ (2017). Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi, 10(1), 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| Chicago | KARTAL Asiye,INCI FADIME HATICE,Koştu Nazan,ÖZEN ÇINAR İLGÜN Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi 10, no.1 (2017): 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| MLA | KARTAL Asiye,INCI FADIME HATICE,Koştu Nazan,ÖZEN ÇINAR İLGÜN Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi, vol.10, no.1, 2017, ss.7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| AMA | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2017; 10(1): 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| Vancouver | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi. Pamukkale Tıp Dergisi. 2017; 10(1): 7 - 13. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| IEEE | KARTAL A,INCI F,Koştu N,ÖZEN ÇINAR İ "Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi." Pamukkale Tıp Dergisi, 10, ss.7 - 13, 2017. 10.5505/ptd.2017.35651 |
| ISNAD | KARTAL, Asiye vd. "Kadınlara ev ortamında verilen bireysel eğitimin kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik sağlık inançlarına etkisi". Pamukkale Tıp Dergisi 10/1 (2017), 7-13. https://doi.org/10.5505/ptd.2017.35651 |
