TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 2-Cilt 1 Sayfa Aralığı: 273 - 304 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-02-2019

TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR

Öz:
Şüpheli ve sanığın vücudundan kan örneği alınması Türk Ceza Muhake-mesi Kanunu’nun 75’inci maddesinde ve Alman Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 81amaddesinde düzenlenmiştir. Türk CMK’daki düzenleme Alman düzenlemesine yakınolsa da özellikle vücuttan kan örneği alınmasına ilişkin alınan karar konusunda benzerhususların yanı sıra önemli farklar da bulunmaktadır. Her iki hukuk sisteminde hakimkararı gerekliliği kuraldır. Ancak istisnai durumlarda savcılığa da karar verme yetkisitanınmıştır. Alman düzenlemesinde savcının yanı sıra kolluğa da istisnai bir yetki ta-nınmıştır. Hakim veya savcı kararı bulunmayan hallerde ilgilinin rızası, Alman cezamuhakemesi hukukunda karar alınmasını gereksiz kılarken, Türk ceza muhakemesihukukunda bir sonuç doğurmamaktadır. Özellikle trafik kontrollerinde, alkol veya uyuş-turucu madde etkisi altında bulunan şüphelinin rızası geçerli olmayabilmektedir, busebepten Alman hukukunda rıza konusu da belirli koşullara dayandırılmıştır. Türk cezamuhakemesi literatüründe ise hakim veya savcı kararının bulunmasına rağmen rızakoşulu gerekliliği tartışmalıdır. Sonuç olarak Türk CMK’daki düzenlemenin, daha ağırşartlara bağlanmış olması sebebiyle daha “güvenceli” bir usul benimsediği kabul edil-mektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Taking Blood Sample from the Suspect or the Accused in Turkish and German Criminal Procedure Law

Öz:
§ 75 of the Turkish Penal Procedure Code and § 81a of the German Penal Procedure Code regulate taking of a blood sample from the body of the suspect or the accused. Even though the Turkish regulation is similar to the German regulation, there are important differences concerning the issue of order competence. In both systems of justice the competence of the judge is the rule. But exceptionally the prosecution is also competent to order taking of a blood sample. According to the German regulation beside of the prosecution the police is also secondarily authorized. While the German Penal Procedure Law provides that the order is legally superfluous in case of consent of the person concerned, in Turkish Penal Procedure Law a consent doesn’t take effect to the requirement of an order. Especially within the framework of traffic controls the consent of the person concerned is to handle with care if he stays under alcohol or narcotic substances. That’s why German law makes high demands on the consent. However the Turkish doctrine requires partially consent of the person concerned in spite of the existence of an order. This shows that the Turkish regulation makes great demands on taking blood and that this regulation is “safer”.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • YURTCAN, Erdener: CMK Şerhi, Cilt I Madde 1 - 174, Adalet Yayınevi, 7. Bası, Ankara 2015
  • YENİSEY, Feridun / NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ekim 2015
  • YENİSEY / Feridun / OKTAR, Salih: Alman Ceza Muhakemesi Kanunu Strafprozeβoesnung (StPO) Almanca Metin - Türkçe Çeviri, Beta Yayınları, 2. Baskı, İs- tanbul 2015
  • YENİDÜNYA, A. Caner / İÇER, Zafer: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 2016
  • VERGHO, Raphael: Verteidigungsrelevante Aspekte rund um den Richtervorbehalt aus § 81a Abs. 2 StPO bei Drogen- und Trunkenheitsfahrten, SVR Strassenverkehrsrecht 6/2011, Zeitschrift für die Praxis des Verkehrsjuristen, Eichstätt, S. 201 - 206, Erişim Ta- rihi 10.04.2016: (http://www.svr.nomos.de/file admin/svr/doc/Aufsatz_SVR_11_06.pdf)
  • ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, 12. Baskı, Ankara 2016
  • ŞAHİN, Cumhur: Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005
  • RODORF, Alfred: § 81a Körperliche Untersuchungen des Beschuldigten - Blutproben, Erişim Tarihi 11.05.2016: (http://www.rodorf.de/02_stpo/02.htm)
  • POLIZEI HAMBURG: Blutprobeentnahmen bei Beschuldigten nach 81 a StPO; Anordnungskompetenz bei Gefahr im Verzug, 18.03.2010; Erişim Tarihi: 07.01.2016 (https://www.berlin.de/imperia/md/content/seninn/imk2007/beschluesse/ 100601_anlage12.pdf?start&ts=1282906437&file=100601_anlage12.pdf)
  • PICHON, Jakob: Unendliche Geschichte: Neues zum Richtervorbehalt bei Blutentnahmen (§ 81a Abs. 2 StPO), Mannheim Erişim Tarihi 10.04.2016: (http://www.hrr- strafrecht.de/hrr/archiv/11-11/?sz=9)
  • ÖZTÜRK, Bahri / TEZCAN, Durmuş / ERDEM, Mustafa Ruhan / SIRMA, Özge / SAYGILAR KIRIT, Yasemin F, ÖZAYDIN, Özdem / ALAN AKCAN, Esra / ER- DEN, Efser: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, 10. Baskı
  • ÖZBİLEN, Arif Barış: Vücut Bütünlüğüne Yönelik Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu Bakımından Rızanın Aranmadığı Haller, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 12 Sayı: 2 Güz 2013/2 s. 99-124, Erişim Tarihi: 11.05.2016: (http://www.ticaret.edu.tr/Uploads/yayin/sosyal/99_124_Arif_Baris_Bilen.pdf)
  • ÖZBEK, Veli Özer: Yeni Ceza Muhakemesi Kanununun Anlamı - CMK İzmir Şerhi, Seç- kin Yayıncılık, Ankara 2005
  • ÖZBEK, Veli Özer / /DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar / TEPE, İlker: Ceza Muha- kemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara 2016
  • NOYAN, Erdal: Ceza Muhakemesi, Ankara 2005, S. 234, Erişim Tarihi 11.05.2016: (https://books.google.com.tr/books?id=IeYEAwAAQBAJ&pg=PA1&lpg=PA1&dq=erd al+noyan+ceza+muhakemesi&source=bl&ots=2yD3W2wgsl&sig=qm89M3- OiX5biJ04dp_jJKKle6Y&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwiMke7gsLHNAhWKuhoKHeSa B0oQ6AEIJTAC#v=onepage&q=erdal%20noyan%20ceza%20muhakemesi&f=false)
  • MAHMUTOĞLU, Fatih Selami: Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Erişim Tarihi: 05.05.2016, S. 7, Erişim Tarihi 11.05.2016: (http://fsmahmutoglu.av.tr/pdf/76b00da1de336791f454b4977f6319d9cdf4656d7818071225.pdf
  • KROKE, Susanne / BERGMANN, Marcus: Rauschmittel im Straf- und Strafprozessrecht, Überblick anhand ausgewählter Fallbeispiele, FH Polizei Sachsen- Anhalt, S. 22, Erişim Tarihi 10.04.2016 (http://www.fh-polizei.sachsen-anhalt.de/fileadmin/Bibliothek/Politik_ und_Verwaltung/MI/Polizei/fhs/Publikationen/wissensch._Schriften/Asl_Manuskript_Ra uschmittel_Kroke_Bergmann__2_.pdf)
  • KORKMAZ, İbrahim: Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Bir Değerlendirme, TBB Dergisi Ankara 2016, Erişim Tarihi 14.06.2017 (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2016-124-1571), s. 81 - 152
  • KIZILARSLAN, Hakan: Ceza Muhakemesi, Adli Tıp, Adli Bilimlerde Vücudun Muaye- nesi & örnek Alma: Doktrin ve Uygulama, Kızılarslan Serisi I, Ankara 2007.
  • İTİŞGEN, Rezzan: Kişinin Kendini Suçlamaya Zorlanamaması İlkesi (Nemo Tenetur İlke- si) ve Susma Hakkı, XII Levha Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2013
  • HANNICH, Rolf / APPL, Ekkehard / BARTHE, Christoph: Karlsruher Kommentar zur Strafprozeßordnung: StPO; Verlag C. H. Beck, 7. Baskı, Münih 2013
  • GÖKCEN, Ahmet / ALŞAHİN, Mehmet Emin / ÇAKIR, Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Adalet Yayınevi, Ankara 2017
  • FROMM, Ingo: Die Einwilligung zur Entnahme einer Blutprobe, Taugliches Mittel der Polizei zur Umgehung des Richtervorbehalts nach § 81a Abs. 2 StPO?, Der Verkehrsanwalt (DV) 1/2011, Koblenz, S. 2 - 5, Erişim Tarihi: 13.05.2016: (http://www.verkehrsanwaelte.de/fileadmin/news/news_2011_08_p1.2.pdf)
  • ERKEN, Sümeyye Nur / ÖZBEK, Betül: CMK’da Beden Muayenesi, Ankara Barosu, Eri- şim Tarihi 11.05.2016: (http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/hgdmakale/ 2005-2/16.pdf).
  • EBERT, Christoph: Die Anordnungskompetenz bei Blutentnahmen nach § 81a Abs. 2 StPO, Gefährdung des Untersuchungserfolges durch formelle oder materielle Verzögerung, ZIS 3/2010 S. 249 - 256, Erişim Tarihi 10.04.2016: (http://www.zis- online.com/dat/artikel/2010_3_432.pdf)
  • DONAY, Süheyl: Güncelleştirilmiş Ceza Yargılaması Hukuku, Beta Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2015.
  • ÇOLAK, Haluk / TAŞKIN, Mustafa: Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Seçkin Yayınevi, 2. Baskı. Ankara 2007.
  • CENTEL, Nur / ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku: Beta Yayınevi, 11. Bası, İstanbul 2014
  • BURHOFF, Detlef: Strafverfahrensrechtliche Beweisverwertungsverbote und ihre praktische Bewältigung, ZAP-Heft 20/2003, F. 22 S. 322 v. d., Münster/Hamm, Erişim Tarihi 25.03.2016: (http://www.burhoff.de/insert/?/veroeff/aufsatz/zap_f22_ s377.htm).
  • AKSOY İPEKCİOĞLU, Pervin: Vücuttan Örnek Alma İşleminin Hukuki Niteliği ve Anayasa- ya Uygunluğu, Prof. Dr. Nur Centel'e Armağan, S. 1157 - 1175, Erişim Tarihi 17.01.2016: (http://e-dergi.marmara.edu.tr/maruhad/issue/viewFile/5000001567/5000000645).
APA BAŞER DOĞAN Z (2017). TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. , 273 - 304.
Chicago BAŞER DOĞAN Zehra TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. (2017): 273 - 304.
MLA BAŞER DOĞAN Zehra TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. , 2017, ss.273 - 304.
AMA BAŞER DOĞAN Z TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. . 2017; 273 - 304.
Vancouver BAŞER DOĞAN Z TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. . 2017; 273 - 304.
IEEE BAŞER DOĞAN Z "TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR." , ss.273 - 304, 2017.
ISNAD BAŞER DOĞAN, Zehra. "TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR". (2017), 273-304.
APA BAŞER DOĞAN Z (2017). TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2-Cilt 1), 273 - 304.
Chicago BAŞER DOĞAN Zehra TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16, no.2-Cilt 1 (2017): 273 - 304.
MLA BAŞER DOĞAN Zehra TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.16, no.2-Cilt 1, 2017, ss.273 - 304.
AMA BAŞER DOĞAN Z TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 1): 273 - 304.
Vancouver BAŞER DOĞAN Z TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2017; 16(2-Cilt 1): 273 - 304.
IEEE BAŞER DOĞAN Z "TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR." İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, ss.273 - 304, 2017.
ISNAD BAŞER DOĞAN, Zehra. "TÜRK VE ALMAN CEZA MUHAKEMESİNDE ŞÜPHELİ VEYA SANIĞIN VÜCUDUNDAN KAN ÖRNEĞİ ALINMASINA İLİŞKİN KARAR". İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16/2-Cilt 1 (2017), 273-304.