TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ
Yıl: 2018 Cilt: 10 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 59 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-02-2019
TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ
Öz: Gelişmekte olan ve özellikle de enerjide dışa bağımlılığı yüksek olan ülkelerde petrol fiyatları, cari işlemlerdengesinin önemli belirleyicilerindendir. Türkiye ekonomisinin dinamikleri incelendiğinde enerjide dışabağımlılığın yüksek olduğu ve petrolün hem üretim hem de tüketim girdisi olarak yoğun bir biçimde kullanıldığıgörülmektedir. Bu nedenle, artan petrol fiyatlarının Türkiye ekonomisinin cari açığını arttıracağıdüşünülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de petrol fiyatları ile cari açık arasındaki nedensellik ilişkilerininincelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda 1998Q1 ve 2016Q3 dönemine ait petrol fiyatları veTürkiye’nin cari açık değerlerine ait veriler, Hacker ve Hatemi-J (2006) simetrik nedensellik testi ve Hatemi-J(2012) asimetrik nedensellik testi kullanılarak analiz edilmiştir. Hacker ve Hatemi-J (2006) simetrik nedenselliktesti bulgularına göre petrol fiyatlarından cari açığa doğru tek yönlü nedensellik vardır. Hatemi-J (2012)tarafından geliştirilen asimetrik nedensellik testi sonuçlarına göre ise negatif petrol fiyatları şoklarından pozitifcari açık şoklarına doğru nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, Hatemi-J (2011) tarafındangeliştirilen asimetrik etki-tepki fonksiyonları kullanılarak şokların etkileme yönleri tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: ANALYSIS OF SYMMETRIC AND ASYMMETRIC CAUSALITY BETWEEN OIL PRICES AND CURRENT ACCOUNT DEFICIT IN TURKEY
Öz: Oil prices are important determinants of the current account balance in emerging countries and countries dependent on foreign energy resources. When the dynamics of the Turkish economy are analyzed, foreign energy dependence is high and it appears that oil is used intensively both in production and consumption input in Turkey. That is why, increasing oil prices are expected to increase the current account deficit of the Turkish economy. In this study, it is aimed to examine causality relationships between oil prices and current deficit in Turkey. In accordance with this purpose, we analyze the symmetric and asymmetric casual relationships between oil prices and current account deficit in Turkey over the period of 1998Q1 and 2016Q3 by using symmetric causality test developed by Hacker-Hatemi-J (2006) and asymmetric causality test developed by Hatemi-J (2012). According to the findings of Hacker and Hatemi-J (2006) symmetric causality test, there is unidirectional causality from oil prices to current account deficit. Also, according to the findings of Hatemi-J’s (2012) asymmetric causality test, it is found that there are causality relationships from negative oil prices shocks to positive current account deficit. In addition, we determined direction of causalities by using asymmetric impulse-response functions developed by Hatemi-J (2011).
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ALLEGRET, J. P., COUHARDE, C., COULIBALY, D., & MIGNON, V. (2014). Current accounts and oil price fluctuations in oil-exporting countries: the role of financial development. Journal of International Money and Finance, 47, 185-201.
- ARISTOVNIK, A. (2007). Short and Medium Term Determinants of Current Account Balances in Mıddle East and North Africa Countries, William Davidson Institute Working Papers, Number 862.
- BARNES, S., LAWSON, J., RADZIWILL, A. (2010). Current Account Imbalances in the Euro Area, OECD Economics Department Working Papers, No.826.
- BASARIR, Ç., & ERÇAKAR, M. E. (2016). An Analysis of the Relationship between Crude Oil Prices, Current Account Deficit and Exchange Rates: Turkish Experiment. International Journal of Economics and Finance, 8(11), 48.
- BAYAR, Y., KILIÇ, C., ARICA, F. (2014). Türkiye‟de Cari Açığın Belirleyicileri, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı I, 451-471.
- BAYAT, T., ŞAHBAZ, A. ve AKÇACI, T. (2013). Petrol Fiyatlarının Dış Ticaret Açığı Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı:42, Temmuz-Aralık 2013, 67- 90.
- BAYRAKTAR, Y., EGRI, T. & YILDIZ, F. (2016). A Causal Relationship Between Oil Prices Current Account Deficit, and Economic Growth: An Emprical Analysis from Fragile Five Countries. Ecoforum Journal, 5(3), 29-44
- BİLDİRİCİ, M., ALP, E. ve BAKIRTAS, T. (2010). Oil Prices and Current Account Deficits: Analysis of Causality in the USA, Applied Econometrics and International Development, Vol.10-1, 137-150.
- BITZIS, G., PALEOLOGOS, J.M., PAPAZOGLOU, C. (2008). The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience, Journal of International Economic Studies, 1(1), 105-122.
- BLANCHARD, O., DELL‟ARICCIA, G., & MAURO, P. (2010). Rethinking macroeconomic policy. Journal of Money, Credit and Banking, 42(s1), 199-215.
- CANIDEMĠR, S., USLU, R., EKĠCĠ, D., YARAT, M. (2011) Türkiye‟de Cari Açığın Yapısal ve Dönemsel Belirleyicileri, Ekonomik YaklaĢım Kongreler Dizisi – VII sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi Ankara.
- DEMİR, M. (2013). Enerji ithalati cari açik ilişkisi, Var analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9).
- DEMİRBAŞ, M., TÜRKAY, H. ve TÜRKOĞLU, M. (2009). Petrol Fiyatlarındaki Gelişmelerin Türkiye‟nin Cari Açığı Üzerine Etkisinin Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.14, S.3, s.289-299.
- DUNCAN, R. (2014). A Threshold Model of the US Current Account, Economic Modelling, 48, 270- 280.
- ERDOĞAN, S. ve BOZKURT, H. (2009). Türkiye‟de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri ile bir İnceleme, Maliye Finans Yazıları, Sayı:84
- FEDERAL RESERVE ECONOMIC DATA (FRED) veri tabanı (EriĢim:11/02/2017)
- GARSVIENE, L. and BUTKUS, M. (2014). Evaluation of the Determinants of Growing Current Account Deficit, Socialiniai Tyrimai, Nr,3 (36), 123-133.
- GOSSE, J.B., SERRANITO, F. (2014). Long-run determinants of Current Accounts in OECD Countries: Lessons for intra-European Imbalances, Economic Modelling, 38, 451-462.
- GRANGER, C. W. ve YOON, G. (2002). Hidden cointegration. Department of Economics Working Paper. University of California, San Diego
- GÜNGÖR, S., SÖNMEZ, L., KORKMAZ, Ö., KARACA, S.S. (2016). Petrol Fiyatlarındaki Değişimlerin Türkiye‟nin Cari İşlemler Açığına Etkileri, Maliye Finans Yazıları, (106), 29-48.
- HACKER, R. S., ve HATEMI-J, A. (2006). Tests for causality between integrated variables: Using asymptotic and bootsrap distributions: theory and application. Apllied Economics, 38(13), 1489-1500
- HATEMI-J, A. (2011). Asymmetric generalized impulse responses and variance decompositions with an apllication, Munich Personal Repec Archive, 1-8.
- HATEMI-J, A. (2012). Asymmetric causality tests with an application. Emrical Economics(43), 447- 456.
- HUNTINGTON, H. G. (2015). Crude Oil Trade and Current Account Deficits. Energy Economics, 50, 70-79.
- KARAGÖL, V. ve ERDOĞAN, M. (2016). Cari Açığın Belirleyicilerine Yönelik bir Zaman Serisi Analizi, Sakarya İktisat Dergisi, s.2, 31-56, Haziran 2016.
- KAYIKÇI, F. (2012). Determinants of the Current Account Balance in Turkey: Vector Autoregression (VAR) Approach, African Journal of Business Management, Vol. 6(17), 5725-5736.
- LEBE, F. ve AKBAİ, Y.E. (2015). İthal Ham Petrol Fiyatları ile Döviz Kurunun Cari Açık Üzerindeki Etkisi:Türkiye için bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 170-196.
- INSEL, A. ve KAYIKÇI, F. (2013). Determinants of the Current Account Balance in Turkey: An ARDL Approach, Ekonomska Istrazivanja-Economic Research, Vol.26(1): 1-16.
- MORSY, H. (2012). Current Account Determinants for Oil-Exporting Countries, Emerging Markets Finance & Trade, Vol.48, No.3, 122-133.
- ORGANISATION FOR ECONOMIC Co-OPERATION AND DEVELOPMENT (OECD) veri tabanı (Erişim:11/02/2017)
- OZATA, E. (2014). Sustainability of current account deficit with high oil prices: Evidence from Turkey. International Journal of Economic Sciences, 3(2), 71.
- ÖZLALE, Ü. ve PEKKURNAZ, D. (2010). Oil Prices and Current Account: A Structural Analaysis fort he Turkish Economy, Energy Policy, 28(2010), 4489-4496.
- ÖZTÜRK, N. ve BAYRAKTAR, Y. (2010). Döviz Kurlarını Açıklamaya Yönelik Yeni Yaklaşımlar, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt.11, Sayı.1. 157-189.
- PEKER, O. ve HOTUNOĞLU, H. (2009). Türkiye‟de Cari Açığın Nedenlerinin Ekonometrik Analizi, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:23, Sayı:3, 221-237.
- SIMS, C. (1980), Macroeconomics and Reality, Econometrica, 48(1), 1-48
- TODA, H. Y. ve YAMAMOTO, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes, Journal of Econometrics, 66, 225–250.
- TUFAIL, S., ve QURATULAIN, S. (2011). The effect of oil price innovations on the dynamic relationship between current account and exchange rate: Evidence from D-8 countries. The Pakistan Development Review, 52(4), 537-556.
| APA | KIRCA M, KARAGOL V (2018). TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. , 59 - 71. |
| Chicago | KIRCA MUSTAFA,KARAGOL VEYSEL TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. (2018): 59 - 71. |
| MLA | KIRCA MUSTAFA,KARAGOL VEYSEL TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. , 2018, ss.59 - 71. |
| AMA | KIRCA M,KARAGOL V TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. . 2018; 59 - 71. |
| Vancouver | KIRCA M,KARAGOL V TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. . 2018; 59 - 71. |
| IEEE | KIRCA M,KARAGOL V "TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ." , ss.59 - 71, 2018. |
| ISNAD | KIRCA, MUSTAFA - KARAGOL, VEYSEL. "TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ". (2018), 59-71. |
| APA | KIRCA M, KARAGOL V (2018). TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 59 - 71. |
| Chicago | KIRCA MUSTAFA,KARAGOL VEYSEL TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10, no.18 (2018): 59 - 71. |
| MLA | KIRCA MUSTAFA,KARAGOL VEYSEL TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, vol.10, no.18, 2018, ss.59 - 71. |
| AMA | KIRCA M,KARAGOL V TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(18): 59 - 71. |
| Vancouver | KIRCA M,KARAGOL V TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 2018; 10(18): 59 - 71. |
| IEEE | KIRCA M,KARAGOL V "TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ." Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10, ss.59 - 71, 2018. |
| ISNAD | KIRCA, MUSTAFA - KARAGOL, VEYSEL. "TÜRKİYE’DE PETROL FİYATLARI VE CARİ AÇIK ARASINDAKİ SİMETRİK VE ASİMETRİK NEDENSELLİK İLİŞKİLERİNİN ANALİZİ". Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 10/18 (2018), 59-71. |
