GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ
Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 63 Sayfa Aralığı: 685 - 704 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14222/Turkiyat4012 İndeks Tarihi: 26-04-2019
GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ
Öz: Erzurum kültür tarihini geçmişten günümüze taşıyan geleneksel evler kentin dokusunda önemli bir yere sahiptir. Anadolu ev mimarisini şekillendiren fiziki çevre, yapı malzemesi, iklim şartları, ekonomik yapı ve gelenekler Erzurum evlerinin özellikleri de belirleyen etmenler olmuştur. Yakutiye İlçesi, Rabia Ana Mahallesi 1. Çeşme Sokak ve 12435 Ada 2 Parselde bulunan Yaşar İkizler Evi geleneksel Erzurum evlerinin günümüze ulaşan ve kısmen korunabilen bir örneğini temsil etmektedir. İçeride tandırevinde bulunan kurun üzerindeki yazıta göre 1309 H. 1891 M. yılında yaptırılmıştır. Ev iç sofalı, avlulu, tandırevli ve iki katlı tasarımı ile Anadolu ev mimarisinin Erzurum evleri ile özelleşen bir şemasını yansıtmaktadır. Evin şemasında alt katında kapalı avlu, tandırevi, harem odası, üst katında iki oda ve sofa bulunmaktadır. Daha sonraki yıllarda bölünerek içyapısı değiştirilen evin bahçe, ahır ve merek bölümleri de bu değişimden etkilenmiştir. Erzurum evlerinin tipik yapısal özelliklerini yansıtan Yaşar İkizler Evi taş ve ahşap süsleme açısından zengindir. Nesneli ve bitkisel süslemeli taş kurunu, itinalı ve ince bir zevkin ürünü olan tavan, çiçeklik, dolap ve kapılarda görülen ahşap işçiliği yapıldığı dönemin üslup özelliklerini yansıtmaktadır. S ve C kıvrımlı yapraklar, çiçek, rozet motifleri ile oluşturulan bitkisel, yanı sıra basit geometrik şekiller geç barok uzantıların yerel özelliklerle kaynaştığı kompozisyonlarda izlenmektedir.
Anahtar Kelime: A TRADITIONAL ERZURUM HOUSES: YASAR IKIZLER HOUSE
Öz: Traditional houses that reflect cultural history of Erzurum have an important place in the city. The physical environment, building material, climate conditions, economic structure and traditions that shaped the Anatolian home architecture have also been the determinants of the characteristics of Erzurum houses. Yasar Ikizler House, located in the Yakutiye District, Rabiaana 1st Çesme Street and 12435 Ada 2, represents a daily example of a traditional and partially preserved Erzurum houses. According to the inscription on the ground inside the tandouri house, it was built in 1309 H 1891 AD. The interior part reflects a scheme that is customized with Anatolian house architecture with Erzurum houses, with interior sofas, courtyards, tandouri house and two storeys design. In the scheme of the house, there are indoor courtyard, tandouri house, harem room on the lower floor and two rooms and sofa on the upper floor. The house garden, barn, and warehouse sections of the house which were later divided by internal structure, were also affected by this change. Reflecting the typical structural characteristics of Erzurum houses, Yaşar Ikizler House is rich in stone and wood decoration. The stone carvings with object and vegetative decoration, the ceiling, flowerpot, cabinet and doors reflect the stylistic features of the period. Considering decoration, S and C curled leaves, floral, rosette motifs, as well as simple geometric shapes are followed by compositions of late baroque extensions that blend with local characteristics.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akpınarlı, H. Feriha-Özdemir, H. Ayşegül, (2016). “Konya-Ladik Halılarındaki Motiflerin İncelenmesi”. İdil Dergisi, S. 23, C.5, 955-986
- Alp, K. Özlem. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş, Ankara Çal, Halit. (2011). “Erzincan Çayırlı İlçesi Mezarlarında Kuş Motifi”. Milli Folklor, S. 89, 220-239
- Çetin, Yusuf. (2015). “Ağrı Mezar Taşlarında Form ve Bezeme Unsurları”. The Journal of Academic Social Science Studies, 87-105
- Çokay, M. Önder. (2007). “Seccade Ve Saf Seccadelerdeki Bazı Motiflerin İkonoğrafik Değerlendirmesi”. İstem, S. 9, 189-210
- Dağlı, Ş. Ziya. (2015). “Türk Hat Sanatında Yazı Resimler Üzerine Yapılan Araştırmalar ve Yazı Resimler”. Kalemişi, , S. 5, C. 3, Ankara, 29-46
- Deniz, Bekir. (1984). “Kırşehir Halıları”. Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, S.III, İzmir, 23-83
- Diler, Harun-Erbil, Yasin. (2017). “Geleneksel Burdur Evlerinin Ve Süslemelerinin İç Mekân Kurgusunda İncelenmesi”. Mestek 4. Ulusal Melek Yüksekokulları Sosyal ve Teknik Bilimler Kongresi, Burdur, 803-812
- Eldem, S. Hakkı. (1954). Türk Evi Plan Tipleri. İstanbul
- Ergüder, Aslıhan. (2007). Çoruh Vadisinde Düz Dokumalar, Ankara
- Etikan, Sema. (2007). “Seccade Halılarda Kullanılan Bazı Motifler ve Bu Motiflerin İslam Sanatında Yeri”. Icanas 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 545-563
- Eyice, Semavi. (1995). “Elvan Çelebi Zaviyesi”. TDV. İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul, 65-67
- İşler, Erhan-Aras, Rahmi. (2013). “Kastamonu Merkez Daday Ve Safranbolu Geleneksel Türk Evi Tavanları”. Akdeniz Sanat Dergisi, C. 6, S.11, 166-180
- Karpuz, Haşim. (1979). Erzurum Evlerinin Türk-İslam Mesken Mimarisindeki Yeri. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Türk İslam Sanatları Kürsüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum
- Karpuz, Haşim. (1993). Türk İslam Mesken Mimarisinde Erzurum Evleri. Ankara
- Köşklü, Zerrin. (2005). “Eski Erzurum Mutfağında Tandır: Yapılışı, Kullanımı Ve Doğu Anadolu’daki Yeri Üzerine”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5 S.2, Eskişehir, 155-177
- Köşklü, Zerrin. (2006). “Eski Erzurum Evlerinde Kapı Tokmakları”. IX. Ortaçağ Ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları (21-23Nisan 2005) Sempozyum Bildirileri, Erzurum, 337-345
- Köşklü, Zerrin. (2016). “Geleneksel Erzurum Evlerinde Kurunlu Çeşmeler” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. S. 36, Erzurum, 111-136.
- Köşklü, Zerrin-Tali, Şerife. (2007). “Geleneksel Erzurum Evlerinde Tandırevi (Mutfak) ve Mimarisi”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, S. 11, Erzurum, 97-112
- Önge, Yılmaz. (1968). “Konya- Beyşehir’de Eşrefoğlu Süleyman Bey Hamamı”. Vakıflar Dergisi, S. VII, İstanbul, 139-144
- Örnek, S. Veyis. (1970). Anadolu Folklorunda Ölüm, Ankara
- Özkan, Haldun. (2000). “Erzincan ve Çevresinde Orta Asya Türk Geleneğini Sürdüren Bezemeli Mezar Taşları”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.15, Erzurum, 31-48
- Özkan, Haldun. (2012). “Geleneksel Erzurum Evlerinde Kırlangıç Örtünün Kuruluşu ve Son Kırlangıç Örtü Ustası Sırrı Alacakanat”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S. 28, Erzurum, 19-37
- Özkan, Haldun. (2014). “ Bayburt/ Aydıntepe/ Gümüşdamla Köyü Camii Vaaz Kürsüsü”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S. 32, Erzurum, 25-38
- Sağıroğlu Arslan, Aslı. (2005). Kayseri Zamantı Irmağı Çevresindeki Bezemeli Mezar Taşları. Kayseri
- Yıldırım, Kemal-Hidayetoğlu, M. Lütfi. (2015). “Geleneksel Türk Evi Tavan Süsleme Özelliklerinin Ve Yapım Tekniklerinin Çeşitliliği Üzerine Bir İnceleme”. Uluslararası Sanatlar Sempozyumu, Ankara, 332-341
- Yıldırım, Mustafa-Dumluca, Menşure. (2017). “Tokat Mevlevihanesi’nde Bulunan Sivas Yöresi Halı Seccadeleri”. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 9, Iğdır, 145-170
- Yurttaş, Hüseyin- Özkan, Haldun- Köşklü, Zerrin-vd., (2008). Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum
- Yüksel, Nefise - Yaz, Ülkem. (2016). “Geç Dönem Tarihi Yozgat Evlerinde Görülen Ahşap Tavan Örnekleri”. 21 Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.15, C.5, 237-263
APA | KÖŞKLÜ Z, KINDIĞILI M (2018). GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. , 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
Chicago | KÖŞKLÜ Zerrin,KINDIĞILI Muhammet Lütfü GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. (2018): 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
MLA | KÖŞKLÜ Zerrin,KINDIĞILI Muhammet Lütfü GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. , 2018, ss.685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
AMA | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. . 2018; 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
Vancouver | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. . 2018; 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
IEEE | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M "GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ." , ss.685 - 704, 2018. 10.14222/Turkiyat4012 |
ISNAD | KÖŞKLÜ, Zerrin - KINDIĞILI, Muhammet Lütfü. "GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ". (2018), 685-704. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4012 |
APA | KÖŞKLÜ Z, KINDIĞILI M (2018). GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(63), 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
Chicago | KÖŞKLÜ Zerrin,KINDIĞILI Muhammet Lütfü GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.63 (2018): 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
MLA | KÖŞKLÜ Zerrin,KINDIĞILI Muhammet Lütfü GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.63, 2018, ss.685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
AMA | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2018; 0(63): 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
Vancouver | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2018; 0(63): 685 - 704. 10.14222/Turkiyat4012 |
IEEE | KÖŞKLÜ Z,KINDIĞILI M "GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.685 - 704, 2018. 10.14222/Turkiyat4012 |
ISNAD | KÖŞKLÜ, Zerrin - KINDIĞILI, Muhammet Lütfü. "GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNE BİR ÖRNEK: YAŞAR İKİZLER EVİ". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 63 (2018), 685-704. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4012 |