Yıl: 2018 Cilt: 2018 Sayı: 135 Sayfa Aralığı: 383 - 404 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-05-2019

HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM

Öz:
Modern anlamda sosyal yardım; acıma, yardımseverlik veya hayırseverlik değerlerini içermez. Bunun aksine sosyal yardım, hak temelli bir düzlemde ele alınmalıdır. Nitekim kişilerin sosyal gü-venliğini güvence altına almak devletin yükümlülüğü olduğuna göre; sosyal güvenliğin önemli bir unsuru olan sosyal yardımların yapıl-ması da tam olarak devletin sorumluluğundadır. Sosyal yardımların hak temelli olarak ele alınması, toplumun adeta bir bütün şeklinde kendini koruması olarak da değerlendirilebilir. Nitekim hak temelli sosyal yardım anlayışında yoksulların ve muhtaçların, vatandaş ola-rak bir takım yardımlardan yararlandırılmaları bir sosyal hak olarak ele alınmaktadır.Hak temelli sosyal yardım anlayışının yerleşmesi ve gelişmesi-nin önündeki en büyük engellerden biri siyasi kayırmacılığın bir türü olan “klientalizm” olarak görülmektedir. Klientalizm kavramı, siyasal otoritenin dağıtım ölçütlerine göre sunulan bir takım hizmetler ya da mallar karşılığında, siyasal destek talebinde bulunması şeklinde tanımlanabilir. Klientalizm eksenli bir sosyal yardım anlayışı; muhtaç-lık, yoksulluk, sosyal dışlanma, etnik ve dini farklılıklar gibi unsurlar-dan beslenirken aynı zamanda bu unsurları beslemeye ve yeniden üretmeye yatkın olduğu gibi tüm toplum için gerekli olan yardım ve hizmetlerin gerçekleşmesini sağlayacak kamu kaynaklarının tüketil-mesine neden olmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji

RIGHT BASED SOCIAL RELIEF AND CLIENTELISM

Öz:
The social relief in modern sense does not include the values of mercy, helpfulness or charity. Contrary to this, social assistance should be discussed on a right-based platform. As a mat-ter of fact, since assuring the social security of people is an obligati-on of the state; social relief, which is an important element of social security, is exactly under the responsibility of the state. The discus-sion of social relief, on the basis of rights, can be considered as self protection of the society almost as a whole. As a matter of fact, in right-based social relief understanding, providing poor and needy persons benefit from several reliefs is discussed as a social right. One of the biggest obstacles on the establishment and deve-lopment of right-based social relief understanding is seen as “clien-telism”, which is a form of political favouritism. The concept of clientelism can be defined as to be made the demand of political support by political authority in exchange for a number of services or goods offered according to distribution criteria. An understanding of social relief, based on clientalism, not only lives through the elements such as neediness, poverty, social exclusion, ethnic and religious differen-ces, but also consumes the public resources that will provide the necessary assistance and services for the whole society, as well as it is inclined to feed and reproduct these elements.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksanyar Yaşar, Sosyal Yardımda Yeni Bir Yaklaşım Olarak Şartlı Sosyal Yardım: Sos-yal Yardım-İstihdam Bağlantısının Etkinleştirilmesi Programı 2014 Yılı Türkiye Uygulaması Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Kütahya 2015.
  • Altuntaş Betül, “Sosyal Haklar ve Sosyal Adalet Bağlamında Türkiye’de Kurumsal Sosyal Hizmetler Ve Yardımların Değerlendirilmesi”, (http://www.sosyalhak-lar.net/2009/bildiri/altuntas.pdf).
  • Arıcı Kadir, “Yoksullukla Mücadele Aracı Olarak Sosyal Güvenlik: Türkiye’nin Önce-likli Sorunu Sosyal Yardım Ve Sosyal Hizmetler Olmalıdır”, IV. Aile Şurası, Aile Ve Yoksulluk Bildirileri, Ankara 2004, s. 257-267.
  • Arıcı Kadir, Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara 2015.
  • Atalay Tuna, “Belediye Yasaları Çerçevesinde Belediyelerin Sosyal Hizmet ve Yardım Görevlerine İlişkin Bir Değerlendirme,” Sosyal Hizmetler Dergisi, C. I, Sayı: 12, s. 1-8.
  • Bakırcı Münevver Kübra, Küreselleşme Sürecinde Sosyal Güvenlik Hakkı ve Engelli-ler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.
  • Çakır Murat, “Bir Fenomen Olarak Popülizm”, Neoliberalizmin Egemenlik Aracı Sağ Popülizm: Avrupa‘daki Sağ Popülist Parti ve Hareketler”, s. 13 (Kaynak: http:// www.kozmopolit.com).
  • Çengelci Ethem, Cumhuriyet Türkiye’sinde Sosyal Hizmetlerin Örgütlenmesi, Şafak Matbaacılık, 1. Bası, Ankara, 1996.
  • Çetinkaya Şahin, Türkiye’de Sosyal Yardımlaşma Müessesesi: Durum Analizi, Sorun-lar ve Çözüm Önerileri, Doktora Tezi, Kütahya 2012.
  • Çuhadar Seyran Gürsoy, “Sosyal Politika ile Klientalizm İlişkisi; Gıda Bankacılığı Üze-rinden Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum, 2017/2, s. 684.
  • Davidson Jacqueline, According To Need? The İmplementation Of Discretionary Pay-ments Within Social Assistance Schemes İn Britain And The Netherlands, Dokto-ra Tezi, University Of Stirling 2004.
  • DDK, Türkiye’de Sosyal Yardımlar ve Sosyal Hizmetler Alanındaki Yasal ve Kurum-sal Yapının İncelenmesi, Aile, Çocuk, Özürlü, Yaşlı ve Diğer Kişilere Götürülen Sosyal Hizmetlerin ve Sosyal Yardımların Genel Olarak Değerlendirilmesi, Bu Hizmetlerin Düzenli ve Verimli Şekilde Yürütülmesinin ve Geliştirilmesinin Sağ-lanması Hakkında Araştırma ve İnceleme Raporu.
  • Dicleli Vedat, “Yoksulluk ve Sosyal Yardım Şekilleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi 1946, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 108-124.
  • Dilik Sait, “Sosyal Yardımlar- İki Anlamlı Bir Terim-“, AÜSBFD, Ocak- Aralık 1980, C.XXXV, s. 55-73.
  • DPT, Sosyal Hizmetler Yardımlar Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 8. Beş Yıllık Kal-kınma Planı, Ankara 2001.
  • Esping-Andersen Gosta, “Altın Çağ sonrası? Küresel Bir Ekonomide Refah Devleti İki-lemleri”, Sosyal Politika Yazıları, Der.: Ayşe Buğra/Çağlar Keyder, Çev.: Burcu Yakut Çakar/ Utku Balaban, İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2006, s. 53-101.
  • Gough Ian, “Güney Avrupa’da Sosyal Yardım”, Sosyal Politika Yazıları, Der.: Ayşe Buğra Çağlar Keyder, Çev.: Burcu Çakar, Utku Balaban, İstanbul, İletişim Yayın-cılık, 2006, s. 232.
  • Güzel Ali/ Okur Ali Rıza/Caniklioğlu Nurşen, Sosyal Güvenlik Hukuku, 16. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2016.
  • Hacımahmutoğlu Hande, Hande, Türkiye’deki Sosyal Yardım Sisteminin Değerlendi-rilmesi, DPT Uzmanlık Tezi, Ankara 2009.
  • Karabulut Alpaslan, “Türkiye’de Sosyal Yardım Ve Sosyal Yardımların Tek Merkez-den Yürütülebilirliği” Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2011, s.11.
  • Karataş Kasım, “Sosyal Refah: Kavramsal Boyutu, Gelişimi ve Nitelikleri,” Yaşam Boyu Sosyal Hizmet; Prof. Dr. Sema Kut’a Armağan, Ed. Nesrin G. Koşar, Anka-ra, Hacettepe Üniversitesi S.H.Y.O. Yay., No: 004, 1999, s. 33-43.
  • Keefer Philip, “Clientelism, Credibility, and the Policy Choices of Young Democraci-es”. American Journal of Political Science, 2007, 51 (4), s. 804.
  • Kesgin Bedrettin, Kamu Sosyal Politikalarında Sosyal Yardım, Açılım Kitap, 2. Baskı, İstanbul 2014.
  • Koşar Nesrin G., Sosyal Hizmetlerde Sosyal Yardım Alanı, Şafak Matbaası, Ankara 2000.
  • Kurtoğlu Ayça, “Siyasal Örgütler ve Sivil Toplum Örgütleri Bağlamında Hemşehrilik ve Kollamacılık”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2012, 67 (1), s. 141-169.
  • Metin Onur, Sosyal Politika Açısından AKP Dönemi: Sosyal Yardım Alanında Yaşa-nanlar, Çalışma ve Toplum 2011/1, s. 179-200.
  • Meydan Selda/Büyükbodur Ayşin Çetinkaya/Bulut Sıla, “Yerel Yönetimlerde Klien-talist Bakış Açısının Hak Temelli Sosyal Hizmet Yaklaşımı Çerçevesinde İncelenmesi”, 8. Ulusal Sosyal Hizmetler Kongresi, Türkiye’de Sosyal Politikanın Dönü-şümü: Yerelleşme Ve Sosyal Hizmetler, Ankara 15 – 16 Nisan 2016.
  • Mingione Enzo, “Güney Avrupa Refah Modeli Ve Yoksulluk Ve Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele”, Sosyal Politika Yazıları, Der.: Ayşe Buğra Çağlar Keyder, Çev.: Burcu Yakut Çakar, Utku Balaban, İstanbul, İletişim Yayıncılık, 2006, s. 261-287.
  • Öksüz Davut, Sosyal Yardımların Koordinasyonu Sorunu, Yüksek Lisans Tezi, Anka-ra 2010.
  • Özkanan Arzu/Erdem, Ramazan, “Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2014/2, Sayı: 20, s. 179-206.
  • Rıngold Dena/Kasek Leszek, “Social Assistance İn The New Eu Member States, Strengthening Performance And Labor Market Incentives”, World Bank Working Paper 2007, Number:117.
  • Sen Amartya, Özgürlükle Kalkınma, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1999. ( Çev: Yavuz Alagon).
  • Seyyar Ali, Sosyal Siyaset Terimleri- Ansiklopedik Sözlük, Beta Yayınları, İstanbul, 2002.
  • Sunar İlkay, “Demokrat Parti ve Popülizm”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklope-disi 1985, Sayı:8, 2083-2084.
  • Şenocak Hasan, Sosyal Güvenlik Sistemlerini Oluşturan Bileşenlerin Tarihi Süreç İçin-de Değerlendirilmesi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 2009, Sayı: 56 s. 410-468.
  • T. C. Başbakanlık, Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Kamuda Yeniden Yapılanma: 9, Ankara 2005.
  • Taşçı Faruk, “Türkiye’nin Kamusal Sosyal Yardım Anlayışı Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 2008, Sayı: 55, s. 127-149.
  • Taşçı Faruk, 1980 Sonrası Türkiye’de Sosyal Yardımların Analizi, Yüksek Lisans Tezi, , İstanbul 2007.
  • Taşçı Faruk, Sosyal Politikalarda Can Simidi Sosyal Yardım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2010.
  • Taşçı Faruk, “Sosyal Yardım Yapma(Ma) Gerekçeleri Üzerine Yaklaşımlar”, Kamu-İş 2008, C. 9, Sayı:4, s. 1-17.
  • Tittmuss Richard M., Social Policy, Edited by Brian Abel- Smith and Kay Titmuss, Open University Set Book 1990.
  • Tuncay A. Can/Ekmekçi Ömer, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, 18. Bası, İstanbul 2016.
  • Türkoğlu İrfan, “Sosyal Devlet Bağlamında Türkiye’de Sosyal Yardım ve Sosyal Gü-venlik”, Akademik İncelemeler Dergisi 2013, C. 8, Sayı: 3, s. 275-305.
  • Zengin Eyüp/Şahin Ayhan/Özcan Salih, “Türkiye’de Sosyal Yardım Uygulamaları”, Yönetim ve Ekonomi 2012, C.9, Sayı: 2, s. 133-142.
  • Zorlu Mihrican/Çalım Selda İldan, “İşyerinde Damgalama ve Ayrımcılık Faktörü Olarak HIV/AIDS”, Çalışma ve Toplum, 2012/4, s.165-188.
APA YUVALI E (2018). HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. , 383 - 404.
Chicago YUVALI Ertuğrul HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. (2018): 383 - 404.
MLA YUVALI Ertuğrul HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. , 2018, ss.383 - 404.
AMA YUVALI E HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. . 2018; 383 - 404.
Vancouver YUVALI E HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. . 2018; 383 - 404.
IEEE YUVALI E "HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM." , ss.383 - 404, 2018.
ISNAD YUVALI, Ertuğrul. "HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM". (2018), 383-404.
APA YUVALI E (2018). HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018(135), 383 - 404.
Chicago YUVALI Ertuğrul HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2018, no.135 (2018): 383 - 404.
MLA YUVALI Ertuğrul HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.2018, no.135, 2018, ss.383 - 404.
AMA YUVALI E HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2018; 2018(135): 383 - 404.
Vancouver YUVALI E HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2018; 2018(135): 383 - 404.
IEEE YUVALI E "HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018, ss.383 - 404, 2018.
ISNAD YUVALI, Ertuğrul. "HAK TEMELLİ SOSYAL YARDIM VE KLİENTALİZM". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2018/135 (2018), 383-404.