FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ

KELEŞ, ÖZGÜL; Kışoğlu, Mustafa

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ

Mustafa KIŞOĞLU, (Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı)

Özgül KELEŞ (Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

16 3

Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2123 - 2147 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2019

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ

Öz:

Bu araştırmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) ile ilgili algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı’nın 1., 2., 3. ve 4. sınıfında öğrenim görmekte olan toplam 150 (111 kız, 39 erkek) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomonoloji deseni kullanılmıştır. Araştırma sonunda öğretmen adaylarının GDO’ya ilişkin dokuz ayrı kategoride 110 metafor ürettikleri belirlenmiştir. Katılımcıların ürettikleri metaforların nedenlerinin dört farklı kategoride toplandığı görülmüştür. Bulgular sınıf düzeyi yükseldikçe GDO’lu ürün kullanmaya yönelik olumsuz görüşlerin azaldığını göstermiştir. Ayrıca araştırmaya katılan kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranla GDO’lu ürünlere yönelik daha olumsuz bir görüşe sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel

DETERMINATION OF THE PRE-SERVICE SCIENCE TEACHERS’ PERCEPTIONS ABOUT GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS (GMOs)

Öz:

This study aims to determine pre-service science teachers’ perceptions of Genetically Modified Organisms (GMOs) through metaphors. The study group consists of totally 150 (111 females, 39 males) 1st, 2nd, 3rd and 4th year pre-service teachers attending the Science Department of the Education Faculty at Aksaray University. In the study, phenomenological design, which is one of the qualitative research methods, was used. At the end of the study, it was determined that the pre-service teachers produced 110 metaphors about GMOs in nine different categories. The reasons stated by the participants for producing their metaphors were grouped into four categories. Findings showed that with increasing grade level, negative opinions about the use of GDOs decrease. It was also found that female students have a more negative view of products including GMOs than the male students.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aerni, P. (2002). Stakeholder attitudes toward the risks and benefits of agricultural biotechnology in developing countries: A comparison between Mexico and the Philippines. Risk Analysis, 22(6), 1123-1137.
Akçay, S. (2017). Öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili algıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(2), 365-382, 05.12.2018 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/396499 alınmıştır.
Baş, T. ve Akturan, U. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Nvivo ile nitel veri analizi, örneklem, analiz, yorum (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Bredahl, L. (1999). Consumers’ cognitions with regard to genetically modified foods. Results of a qualitative study in four countries. Appetite,33, 343-360.
Celep, A. ve Bacanak, A. (2013). Yüksek lisans yapan öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri ve kazandırılması hakkındaki görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(1), 56-78.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
Chen, M.-F. ve Li, H.-L. (2007). The consumer’s attitude toward genetically modified foods in Taiwan. Food Quality and Preference, 18, 662-674.
Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed: M. Bütün ve S.B. Metin). Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara: Siyasal Yayncılık.
Çabuk, B. ve Karacaoğlu, Ö.C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2), 189-198.
Çankaya, C. ve Filik İşçen, C. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) dair bilgi düzeylerinin ve görüşlerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science, 32, 537-554.
Çetiner, S. (2010). Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) nedir? Sorular ve yanıtlar-I. Uluslarararsı Ekonomik Sorunlar Dergisi. 10(38), 1-10.
Darçın, E.S. ve Türkmen, L. (2006). A Study of prospective Turkish Science Teachers’ knowledge at the popular biotechnological issues. Asia-Pacific on Science Learning and Teaching. 7(2). 25.02.2017 tarihinde http://www.ied.edu.hk/apfslt/v7_issue2/turkmen/index.htm alınmıştır.
Dawson, V. ve Schibeci, R. (2003). Western Australian school students’ understanding of biotechnology. International Journal of Science Education, 25(1), 57-69.
Demirci, A. (2008). Perceptions and attitudes of geography teachers to biotechnology: A study focusing on genetically modified (GM) foods. African Journal of Biotechnology, 7(23), 4321-4327.
Duban, N. ve Arısoy, H. (2017). 8. sınıf öğrencilerinin temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınavına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Kalem Uluslar arası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 67-98.
Ertaş Karaaslan, Z. (2017). Fen alanları öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin metaforları ve görsel imajları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Falk, M.C., Chassy, B.M., Harlander, S.K., Hoban, T.J., McGloughlin, M.N ve Akhlaghi, A.R. (2002). Food biotechnology: Benefits and concerns. The Journal of Nutrition, 132(6), 1384-1390.
Gül, Ü.D. (2014). Sağlık alanında biyoteknolojik uygulamalar: Kırmızı biyoteknoloji. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(1), 66-70.
Gürbüzoğlu Yalmancı, S. (2016). Lise öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara yönelik algılarının belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 89-111.
Gürkan, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gürkan, G. ve Kahraman, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeyleri. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 25-39.
Hallman, W. K., Hebden, W. C., Aquino, H.L., Cuite, C.L. ve Lang, J.T. (2003). Public Perceptions of Genetically Modified Foods: A National Study of American Knowledge and Opinion. (Publication number RR- 1003-004). New Brunswick, New Jersey; Food Policy Institute, Cook College, Rutgers - The State University of New Jersey.
Kılınç, A., Soysal, D., İşeri, B., Tanık, N., Seymen, H., Sönmez, A., Eroğlu, B., Kartal, T., Demiral, Ü., Yıldırım, K., Polat, D., Demirci Güler, M.P., Afacan, Ö. ve Görgülü, Ö. (2012). Öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konunun öğretimi ile ilgili öz yeterlilikleri ve seçecekleri öğretim metotları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, s. 635.
Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S. ve Hasde, M. (2010). Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 52(3), 198-204.
Leslie G. ve Schibeci, R. (2003). What do science teachers think biotechnology is? Does it matter? Australian Science Teachers’ Journal. 49(3), 16–21.
Magnusson, M.K. ve Hursti, U.-K.K. (2002). Consumer attitudes towards genetically modified foods. Appetite, 39, 9-24.
Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). An Expanded Source Book: Qualitative Data Analysis (Second Edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [MEB] (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). 21.11.2018 tarihinde file:///C:/Users/MustafaKisoglu/Downloads/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERE T%C4%B0M%20PROGRAMI2018%20(1).pdf adresinden alınmıştır.
Moerbeek, H. ve Casimir, G. (2005). Gender differences in consumers’ acceptence of genetically modified foods. International Journal of Consumer Studies, 29(4), 308-318.
Mohapatra, A.K., Priyadarshini, D. ve Biswas A. (2010). Genetically modified food: Knowledge and attitude of teachers and students. Journal of Science Education and Technology. 19, 489–497.
Oxford, R.L., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R.Z., Saleh, A. ve Longhini, A. (1998). Clashing metaphors about classroom teachers: Toward a systematic typology for the language teaching field. System, 26, 3-50.
Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). High school students’ knowledge and attitudes regarding biotechnology applications. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 321-328.
Prokop, P., Lešková, A., Kubiatko, M. ve Diran, C. (2007). Slovakian students’ knowledge of and attitudes toward biotechnology. International Journal of Science Education, 29(07), 895-907.
Saban, A., Koçbeker, B.N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
Saher, M., Lindeman, M. ve Hursti, U.-K.K. (2006). Attitudes towards genetically modified and organic foods. Appetite, 46, 324-331.
Šorgo, A. ve Ambrožič-Dolinšek, J. (2010). Knowlege of, attitudes toward, and acceptance of genetically modified organisms among prospective teachers of biology, home economics, and grade school in Slovenia. Biochemistry and Molecular Biology Education, 38(3), 141-150.
Sönmez, A. ve Kılınç, A. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının GDO’lu besinler konusunun öğretimine yönelik öz yeterlilikleri: Bazı psikometrik faktörlerin muhtemel etkileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 49-76, 09.10.2017 tarihinde http://www.nef.balikesir.edu.tr/~dergi/makaleler/yayinda/13/EFMED_FBE2 17.pdf alınmıştır.
Subrahmanyan, S. ve Cheng, S. P. (2000). Perceptions and Attitudes of Singaporeans towards Genetically Modified Food. The Journal of Consumer Affairs, 34 (2), 269–290.
Şenyurt, A., Bayık Temel, A. ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konulara duyarlılıklarının incelenmesi. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
Tsoukas, H. (1991). The missing link: Atransformational view of metaphors in organizational science. The Academy of Management Review, 16(3), 566-585.
Uzunkol, E. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 94-101.
Yalçın, M. ve Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 229-256.
Yılmaz, B., Üner, A.K. ve Ercan, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili tutumları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 14(2), 64-71.
Yüce, Z. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgileri, ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: Tutum, görüş ve değer yargıları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

APA	Kışoğlu M, KELEŞ Ö (2018). FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. , 2123 - 2147.
Chicago	Kışoğlu Mustafa,KELEŞ ÖZGÜL FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. (2018): 2123 - 2147.
MLA	Kışoğlu Mustafa,KELEŞ ÖZGÜL FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. , 2018, ss.2123 - 2147.
AMA	Kışoğlu M,KELEŞ Ö FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. . 2018; 2123 - 2147.
Vancouver	Kışoğlu M,KELEŞ Ö FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. . 2018; 2123 - 2147.
IEEE	Kışoğlu M,KELEŞ Ö "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ." , ss.2123 - 2147, 2018.
ISNAD	Kışoğlu, Mustafa - KELEŞ, ÖZGÜL. "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ". (2018), 2123-2147.

APA	Kışoğlu M, KELEŞ Ö (2018). FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2123 - 2147.
Chicago	Kışoğlu Mustafa,KELEŞ ÖZGÜL FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18, no.4 (2018): 2123 - 2147.
MLA	Kışoğlu Mustafa,KELEŞ ÖZGÜL FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.18, no.4, 2018, ss.2123 - 2147.
AMA	Kışoğlu M,KELEŞ Ö FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 18(4): 2123 - 2147.
Vancouver	Kışoğlu M,KELEŞ Ö FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 18(4): 2123 - 2147.
IEEE	Kışoğlu M,KELEŞ Ö "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, ss.2123 - 2147, 2018.
ISNAD	Kışoğlu, Mustafa - KELEŞ, ÖZGÜL. "FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR (GDO) İLE İLGİLİ ALGILARININ BELİRLENMESİ". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18/4 (2018), 2123-2147.