Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 69 - 108 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-07-2019

İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL

Öz:
Kelam metoduna karşı çıkan Selefiyye’nin bir mensubu olmakla birlikte son-raki dönemde kısmen bu yöntemi benimsemiş kişiler arasında yer alan İb-nü’l-Cevzî, diğer birtakım itikadi konuların yanında akıl meselesini de incele-miştir. Bu konuyu kimi zaman müstakil başlıklar altında kimi zaman ise farklı bir meselenin içeriğine bağlı olarak ele alan müellif, aklın mahiyeti, işlevi, de-ğeri, nakil, hikmet ve taklid ile ilişkisi gibi konular hakkında görüş beyan et-miştir. Konuyla ilgili düşüncelerini kelamcı kimliğinin yanında bir ahlakçı hü-viyeti ile de ortaya koyan müellif, aklın değerini fonksiyonu üzerinden açık-lamış, onun tek başına bütün meseleleri çözüme kavuşturan bir kaynak olma-yıp, kimi alanlarda nakle de ihtiyacı bulunduğunu ifade etmiştir. Bununla bir-likte pek çok konuda akıl ve şeriat birlikteliğine de atıf yaparak onların birbir-lerini teyid ettiğini ortaya koymuştur. O, insanın ilahi emir ve fiillerdeki hik-meti çözdüğünde bunda derinleşmesini, kavrayamadığı hususlarda ise aklıyla hakîm olduğu bilgisine ulaştığı Allah’a teslimiyet göstermesi gerektiğini be-lirtmiştir. Fıkıh alanında hoş görmekle birlikte itikadi sahada sergilenen tak-lide karşı çıkmış, ancak bunun alternatifinin tamamen aklı önceleyen bir ke-lami sistem değil, sınırlarını bilen ve itidal üzere hareket eden bir akli düşün-ce olduğunu savunmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

THE UNDERSTANDING OF REASON OF IBN AL-JAWZI

Öz:
Although Ibn Al-Jawzi was a member of Salafiyya, who opposed the theolo-gical method, was among the people who had adopted this method partially in the following period, has also examined the issue of reason, in addition to a number of other issues of belief. The author who examines this subject some-times under the individual headings and sometimes under different topics depending on the content of the subject, has expressed his views on issues such as the nature of reason, its function, its value, its relation to the revela-tion, wisdom and taqleed. The author, who revealed his thoughts about the subject with an identity of moralist besides the identity of theologian, has explained the value of the reason through its function, and stated that it is not a source of solving all the problems by itself, and that it needs Sharia in some areas. At the same time, he has pointed out that they support each other by pointing out the unity of reason and shari’a in many matters. He has stated that when man realizes wisdom in divine commands and actions, he should deepen in it, when he can not comprehend it, he must submit to God, who has reached with reason the knowledge that he is wise. Although he tolerated in the fiqh area, has opposed the taqleed was exhibited in the field of belief, however, he has argued that the alternative is not a purely rational theologi-cal system, but a mental thought that knows its limits and acts in a way of sobriety.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ferrâ, İbnü'l-Ferra Muhammed b. Hüseyin Ebû Ya'la. Kitabu’l-Mu’temed fî usûli’d-din. Thk. Vedî Zeydan Haddâd (Beyrut: Dâru’l-Meşrik, 1974.
  • Ferrâ, İbnü'l-Ferra. el-Udde fî usuli'l-fıkh. Thk. Ahmed b. Ali Seyr Mübareki. 5 Cilt. Riyad: y.y., 1414/1993.
  • Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed. İhyâu ulumi’d-dîn. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1426/2005.
  • Harrat, Kamil Muhammed. “Mukaddime”. Minhâcu’l-kâsıdîn ve müfîdü’s-sâdıkîn. Thk. Kamil Muhammed el-Harrat. 1: 5-12. Dımaşk: Dâru’t-Tevfîk, 1431/2010.
  • Irakî, Zeynüddin. el-Muġnî an hamli’l-esfâr fi’l-esfâr fî tahrîci mâ fil-İhyâ mine’l-ahbâr. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1426/2005.
  • İbn Akîl, Ebü'l-Vefa Ali b. Akil b. Muhammed el-Bağdadi. Cüz’un fi’l-usûl (usûlü’d-din) mes’eletü’l-Kur’ân. Thk. Süleyman b. Abdullah el-Umeyr. Ri-yad: Mektebetü Dâri’s-Selâm, 1413.
  • İbn Akîl, Ebü'l-Vefa. Kitâbü'l-Fünun: min mahtutat Paris el-vahide. Thk. George Makdisî 2 Cilt. Demenhur: Mektebetu Leyyine, 1411/1991.
  • İbn Akîl, Ebü'l-Vefa. el-Vazıh fî usuli'l-fıkh. Thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1420/1999.
  • İbn Hallikân, Ebü'l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed. Vefeyâtü'l-a'yan ve enbâu ebnâi'z-zaman. Thk. İhsan Abbas. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1397/1977.
  • İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed İbn Ebû Bekir İbn Eyyûb. Medaricü's-salikin. Thk. Muhammed el-Mu’tasım-Billah el-Bağdadi. 3 Cilt. Beyrut: Dâru-l-Kütübi’l-Arabî, 1423/2003.
  • İbn Kayyim el-Cevziyye. Şifâü’l-alîl fî mesâili’l-kazâ ve’l-kader ve’l-hikme ve’t-ta’lîl. Nşr. ve tsh. Muhammed Bedreddin Ebû Firâs en-Na’sânî. Kahire: Matbaa-tü’l-Hüseyniyyeti’l-Mısriyye, 1323.
  • İbn Receb, Ebü'l-Ferec Zeynüddin Abdurrahman b. Ahmed. ez-Zeyl ala Tabakati'l-Hanabile. Thk ve tlk. Abdurrahman b. Süleyman b. Muhammed el-Useymin. 5 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan, 2005/1425.)
  • İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim. “Aķvemü mâ kîl fi’l-meşîe ve’l-hikme ve’l-kazâ ve’l-kader ve’t-taʽlîl ve butlâni’l-cebr ve’t-taʽtîl”. Mecmûu’r-resâili’l-kübrâ li-İbn Teymiyye. Tlk. Muhammed Reşîd Rızâ. 5: 114-170. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1392/1972.
  • İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas. Der'ü te’âruzi'l-akl ve'n-nakl. Thk. Muhammed Reşad Salim. 11 Cilt. Riyad: Câmiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, 1411/1991.
  • İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas. Mecmûu fetâvâ. Tertib: Abdurrahman Muhammed b. Kasım. 37 Cilt. Medine: Mücemmaü’l-Melik Fehd li-Tıbaati’l-Mushafi’ş-Şerif, 1425/2004.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed Bağ-dâdî. “Acîbu’l-hutab”. Mecmûu resâili İbni’l-Cevzî. Thk. Hilal Naci-Velid b. Ahmed el-Hüseyin. 93-134. Leeds: Mecelletü’l-Hikme, 1421/2000.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Ahbâru’l-ezkiyâ. İnâye: Bessâm Abdülvehhâb el-Câbî. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1424/2003.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Ahbârü’l-hamķā ve’l-mugaffelîn. Thk. Abdülemîr Mühen-na. Beyrut: Dârü'l-Fikri'l-Lübnani, 1410/1990.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Ahkâmu’n-nisâ. (Nedim Urhan, İbnu'l-Cevzi ve 'Ahka-mu'n-nisa' Adlı Eseri içinde yer alan metin. Doktora Tezi, Marmara Üniver-sitesi, 1989.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Def'u şübheti't-teşbih bi-ekeffi't-tenzih. Thk. Seyyid Hasan b. Ali es-Sekkâf, Beyrut: Daru’l-İmam er-Ruvvas, 1428/2007.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. el-Karâmıta. Thk. Muhammed es-Sebbâg. Bey-rut; Dımaşk: el-Mektebü’l-İslâmî, 1401/1981.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. el-Letâif. Thk. Abdülkadir Ahmed Atâ. Kahire: Dârü't-Tıbaati'l-Muhammediyye, ts.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Makâmât. Thk. Muhammed Nagaş. Kahire: Dâru Fevzâ, 1420/1980.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. el-Mevâiz ve’l-mecâlis, Thk. Muhammed İbrahim Sünbül. Tanta: Dârü's-Sahabe li’t-Türas, 1411/1990.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Minhâcu’l-kâsıdîn ve müfîdü’s-sâdıkîn, Thk. Kamil Mu-hammed el-Harrat. 3 Cilt. Dımaşk: Dâru’t-Tevfîk, 1431/2010.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. el-Misbahu’l-mudi’ fî hilafeti’l-mustazî. Beyrut: Şirketü’l-Matbuat li’t-Tevzi ve’n-Neşr, 2000.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. el-Müdhiş. Tlk. Mervân Kabbânî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Ruûsü’l-ķavârîr. Thk. Muhammed Nebîl Sünbül. Tanta: Dârü's-Sahabe li’t-Türas, 1410/1990.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Saydu’l-hâtır. Thk. Abdülkadir Muhammed Atâ. Beyrut: Dâru-l-Kütübi’l-İlmiyye, 1412/1992.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. es-Sebat inde'l-memat. Thk. Abdullah el-Leysi el-Ensârî. Beyrut: Müessesetü'l-Kütübi's-Sekafiyye, 1406/1986.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. et-Tebsıra. Thk. Mustafa Abdülvâhid, 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1413/1993.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Telbîsü İblîs. Beyrut: Dâru’l-Kalem, ts.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Tenbîhü’n-nâimi’l-ğumr alâ mevâsimi’l-umr. Tanta: Dârü's-Sahabe li’t-Türas, 1411/1991.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. et-Tezkire fi’l-vaʽz. Thk. Ahmed Abdülvehhab Füteyh. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1406/1986.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. et-Tıbbu’r-rûhânî. Thk. Ebû Hacer Muhammed Saîd b. Besyuni Zağlul. Kahire: Mektebetü’s-Sekafeti’d-Diniyye, 1406/1986.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. “el-Yevâkît”, Mecmûu resâili İbni’l-Cevzî. Thk. Hilal Naci-Velid b. Ahmed el-Hüseyin. 25-90. Leeds: Mecelletü’l-Hikme, 1421/2000.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Zâdu’l-mesîr fî ilmi’t-tefsîr. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1423/2002.
  • İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Zemmu’l-hevâ. Thk. Halid Abdüllatif es-Sebʽa el-Alemî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1418/1998.
  • İbnü'l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. Gayetü'n-nihaye fî tabakati'l-kurra. Nşr. Gotthelf Bergstraes-ser. 2 Cilt. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1437/2006.
  • İbnü'l-İmad, Ebü'l-Felah Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed. Şezerâtü’z-zeheb fî ahbari men zeheb. Thk. Abdülkadir Arnaut-Mahmûd Arnaut. 10 Cilt. Bey-rut: Dâru İbn Kesir, 1406/1986.
  • İbnü’l-Vezir, Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Murtaza el-Yemânî. Îsârü'l-hak 'ale'l-halk fî reddi'l-hilâfât 'alâ mezâhibi'l-hak min usûli't-tevhîd. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1407/1987.
  • Kılıçarslan, Mehmet. Zâdu’l-Mesîr Bağlamında İbnu’l-Cevzî’nin Tefsir Metodu. Dok-tora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2016.
  • Muhasibî, Haris b. Esed. “Mâiyyetü’l-akl”, el-Akl ve Fehmü'l-Kur'ân. Thk. Hüseyin Kuvvetli. 1: 193-260. [Beyrut]: Dârü’l-Fikr, 1391/1971.
  • Münzirî, Ebû Muhammed Zekiyyüddin Abdülazim b. Abdülkavi. et-Tekmile li-vefeyati'n-nekale. Thk. Beşşar Avvad Ma'ruf. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1405/1984.
  • Özervarlı, M. Sait. “Selefiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36: 399-402. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
  • Yavuz, Yusuf Şevki-Avcı, Casim. “İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 543-549. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
  • Zehebi, Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru a’lâmi’n-nübelâ. İnaye: Hassan Abdülmennan. 3 Cilt. Amman: Beytü’l-Efkari’d-Devliyye, 2004.
APA Bayram İ (2018). İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. , 69 - 108.
Chicago Bayram İbrahim İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. (2018): 69 - 108.
MLA Bayram İbrahim İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. , 2018, ss.69 - 108.
AMA Bayram İ İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. . 2018; 69 - 108.
Vancouver Bayram İ İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. . 2018; 69 - 108.
IEEE Bayram İ "İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL." , ss.69 - 108, 2018.
ISNAD Bayram, İbrahim. "İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL". (2018), 69-108.
APA Bayram İ (2018). İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(44), 69 - 108.
Chicago Bayram İbrahim İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.44 (2018): 69 - 108.
MLA Bayram İbrahim İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.44, 2018, ss.69 - 108.
AMA Bayram İ İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 0(44): 69 - 108.
Vancouver Bayram İ İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 0(44): 69 - 108.
IEEE Bayram İ "İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.69 - 108, 2018.
ISNAD Bayram, İbrahim. "İBNÜ’L-CEVZÎ’NİN AKIL ANL". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2018), 69-108.