Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?

Gokengin, Deniz

Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?

Deniz GÖKENGİN (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Klimik Dergisi

43 5

Yıl: 2018 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 4 - 10 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-07-2019

Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?

Öz:

The Joint United Nations Program on HIV/AIDS (UNAIDS) tarafından2020 yılı için belirlenen “90-90-90” hedefi 2030 yılındayeni infekte olanların ve AIDS ile ilişkili ölümlerin sayısının200 000’den aşağı çekilmesini kapsamaktadır. Bu makaleninamacı, ülkemizdeki HIV epidemisini ve epidemiye verilen yanıtı,UNAIDS’in hedefi bağlamında ele almak ve bu hedefe ulaşmayaülke olarak ne kadar yakın olduğumuzu irdelemektir. Ülkemizde2012-2016 arasında yeni olgu sayısının 2.5 kat artmışolduğu dikkati çekmekte; bu sayının, gerçek olgu sayısının çokaltında olduğu tahmin edilmektedir. Yıllar içinde heteroseksüelgeçişte dikkati çekecek düzeyde bir azalma ve erkekler arasındaseksle bulaşmada önemli ölçüde artış görülmektedir. Diğer taraftan,resmi rakamlar, gerçek yaşamdan edinilen verilerle örtüşmemektedir.Yeni tanılarda en yüksek oran 25-34 yaş grubundagörülmekle birlikte, 35-44 yaş grubunun giderek azaldığı, bunakarşılık 20-24 yaş grubunun arttığı dikkati çekmektedir. HIV-pozitifolguların %48-52.4’ü geç, %24-30.6’sı ileri evrede tanı almaktadır.Bunun başlıca nedeni, Türkiye'de kilit toplumlar için HIV taramastratejilerinin bulunmaması ve hastaların önemli bir bölümünün(%35-48.8) hastalık ayırıcı tanısı sırasında tanı almalarıdır. Ülkemizantiretroviral ilaçlara erişim açısından Orta ve Doğu Avrupaülkelerine göre iyi konumdadır. HIV Tanı ve Tedavi Kılavuzu’nunyayımlandığı 2013'ten bu yana antiretroviral tedaviye başlamakiçin CD4 T lenfositi ölçütü aranmamaktadır. Tedavi başlananolgularda virolojik başarı oranları (%76.6-90) yüksektir. Türkiye,HIV tedavisi ve izleminde komşu ülkelerin çoğundan daha iyi durumdadır.Kararlılık ve uzlaşıyla birlikte hareket edilirse, ülkemizdeHIV infeksiyonunun kontrol altına alınması mümkündür.Klimik Dergisi 2018; 31(1): 4-10.

Anahtar Kelime:

Konular: Mikrobiyoloji Enfeksiyon Hastalıkları

HIV Infection in Turkey: How Close Are We to the Target?

Öz:

The Joint United Nations Program on HIV/AIDS (UNAIDS) “90- 90-90” target aims to decrease the annual number of new HIV infections and AIDS related deaths to <200 000 by 2030. The aim of this article is to define the HIV epidemic and the response to the epidemic in Turkey within the context of UNAIDS target and to discuss how close we are to achieve this target. The number of new HIV diagnoses has increased by 2.5-fold between 2012 and 2016, which is most likely an underestimation. While heterosexual transmission rates started to decline recently, transmissions between men who have sex with men increased significantly. However, real life data are not in accordance with reported numbers. The 25-34 years age group has the highest number of new diagnoses with a recent decrease among 35-44 years and increase among 20-24 years. In Turkey, 48-52.4% of people living with HIV are diagnosed late and 24-30.6% with advanced disease. This may be due to the lack of targeted testing strategies for key populations and the diagnosis being made during the differential diagnosis of symptomatic cases (35- 48.8%). Access to antiretroviral drugs in Turkey is better than it is in Central and Eastern European countries, and antiretroviral treatment is initiated for all people living with HIV regardless of the CD4 T cell count after publication of an official guideline on HIV diagnosis and treatment in 2013. Virologic success rates are high (76.6-90%) among those who start using antiretroviral treatment. Turkey has good standards for and better access to HIV treatment and management compared to many neighboring countries. Collaborative work of all stakeholders is crucial to control the HIV infection in the country. Klimik Dergisi 2018; 31(1): 4-10.

Anahtar Kelime:

Konular: Mikrobiyoloji Enfeksiyon Hastalıkları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. UNAIDS Data 2017 [İnternet]. Geneva: Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) [erişim 11 Mart 2018]. http:// www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/20170720_ Data_book_2017_en.pdf.
2. European Centre for Disease Prevention and Control/ WHO Regional Office for Europe. HIV/AIDS Surveillance in Europe 2017 -2016 Data [İnternet]. Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control [erişim 11 Mart 2018]. https://ecdc.europa. eu/sites/portal/files/documents/20171127-Annual_HIV_Report_ Cover%2BInner.pdf.
3. Gökengin D, Oprea C, Uysal S, Begovac J. The growing HIV epidemic in Central Europe: a neglected issue? J Virus Erad. 2016; 2(3): 156-61.
4. 90-90-90. An ambitious treatment target to help end the AIDS epidemic [İnternet]. Geneva: Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) [erişim 11 Mart 2018]. http://www.unaids. org/sites/default/files/media_asset/90-90-90_en_0.pdf.
5. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı İstatistiksel Verileri: HIV/AIDS [İnternet]. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı [erişim 11 Mart 2018]. http://www.thsk.gov.tr/ component/k2/353-istatiksel-veriler/bulasici-hastaliklar-dairebaskanligi- istatiksel-veriler.html.
6. Sayan M, Hınçal E, Şanlıdağ E, Kaymakamzade B, Tijani F, Baba IA. Türkiye’de HIV/AIDS’in 1985-2016 yılları arasındaki dinamiği [İnternet]. Ankara: İnfeksiyon Dünyası [erişim 11 Mart 2018]. http://www.infeksiyondunyasi.org/pages/HIV-AIDS-2017.
7. Erdinç FŞ, Dokuzoğuz B, Ünal S, et al. Changing trends in the epidemiology of Turkey [Abstract]. In: 30th IUSTI Europe Conference (15-17 September 2016, Budapest, Hungary) Abstract Book. UK: International Union Against Sexually Transmitted Infections, 2016: 115-6.
8. Dokuzoğuz B, Korten V, Gökengin D, et al. Transmission route and reasons for HIV testing among recently diagnosed HIV patients in HIV-TR cohort, 2011-2012 [Abstract]. J Int AIDS Soc. 2014; 17(4 Suppl. 3): 19595. [CrossRef]
9. Santos GM, Makofane K, Arreola S, Do T, Ayala G. Reductions in access to HIV prevention and care services are associated with arrest and convictions in a global survey of men who have sex with men. Sex Transm Infect. 2017; 93(1): 62-4. [CrossRef]
10. Takács J, Kelly JA, Tóth T, Mocsonaki L, Amirkhanian YA. Effects of stigmatization on gay men living with HIV/AIDS in a Central Eastern European context: a qualitative analysis from Hungary. Sex Res Social Policy. 2013; 10(1): 24-34. [CrossRef]
11. UNAIDS Data 2017: Turkey [İnternet]. Geneva: Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) [erişim 12 Mart 2018]. http://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/20170720_ Data_book_2017_en.pdf
12. Hayatsız Kadınlar Dosyası Raporu. Ankara: Ankara Ticaret Odası, 2004.
13. Türkiye’de Cinsel Yolla Bulaşan Önemli Enfeksiyonlar ve HIV ile İlgili Hizmet Araştırması. Nisan 2007 Nihai Rapor [İnternet]. İstanbul: Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği [erişim 24 Aralık 2017]. http://www.klimik.org.tr/wp-content/ uploads/2015/12/Türkiyede-CYBE-önemli-enfeksiyonlar-ve-HİVile- ilgili-hizmet-araştırması.pdf
14. İstanbul’da Kayıt Dışı Seks İşçilerinde HIV/AIDS Korunma Bilincinin ve İsteğinin Yükseltilmesi Proje Raporu [İnternet]. İstanbul: Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği [erişim 24 Aralık 2017] http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/ 2015/06/HIV-AIDS-Önleme-ve-Destek.pdf.
15. Seks İşçilerinde HIV/AIDS Araştırması ve HIV Testi Projesi Değerlendirme Raporu. Ankara: Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği, 2009.
16. İncinebilir Gruplara Yönelik HIV ile İlgili Biyo-Davranış Araştırması İstanbul 2010 [İnternet]. İstanbul: İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı [erişim 24 Aralık 2017]. http://www.ikgv.org/pdf/HIV_Biyodavranis_ Arastirmasi_Istanbul_2010_v1.pdf.
17. UNGASS Indicators Country Report. Turkey Ministry of Health: Reporting Period January 2006-December 2007 [İnternet]. Geneva: Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) [erişim 7 Mart 2018]. http://data.unaids.org/pub/report/2008/turkey_ 2008_country_progress_report_en.pdf
18. HIV testing. Monitoring implementation of the Dublin Declaration on Partnership to Fight HIV/AIDS in Europe and Central Asia: 2017 progress report [İnternet]. Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control [erişim 7 Mart 2017]. https:// ecdc.europa.eu/sites/portal/files/documents/HIV%20testing.pdf.
19. Gökengin D, Oprea C, Begovac J, et al. HIV care in Central and Eastern Europe [Abstract]. In: 16th European AIDS Conference (25-27 October 2017, Milan, Italy) Abstracts. Brussels: European AIDS Clinical Society, 2017: PE26/15.
20. Mocroft A, Lundgren JD, Sabin ML, et al. Risk factors and outcomes for late presentation for HIV-positive persons in Europe: results from the Collaboration of Observational HIV Epidemiological Research Europe Study (COHERE). PLoS Med. 2013; 10(9): e1001510. [CrossRef]
21. Chadborn TR, Delpech VC, Sabin CA, Sinka K, Evans BG. The late diagnosis and consequent short-term mortality of HIV-infected heterosexuals (England and Wales, 2000–2004). AIDS. 2006; 20(18): 2371-9. [CrossRef]
22. Jevtović D, Salemović D, Ranin J, et al. The prognosis of late presenters in the era of highly active antiretroviral therapy in Serbia. Open Virol J. 2009; 3: 84-8. [CrossRef]
23. Late presenters working group in COHERE in Eurocoord. Late presentation for HIV care across Europe: update from the Collaboration of Observational HIV Epidemiological Research Europe (COHERE) study, 2010 to 2013. Euro Surveill. 2015; 20(47): 30070. [CrossRef]
24. Raben D, Mocroft A, Rayment M, et al. Auditing HIV testing rates across Europe: Results from the HIDES 2 study. PLoS One. 2015; 10(11): e0140845. [CrossRef]
25. Buzgan T, Torunoğlu MA, Gökengin D, eds. HIV/AIDS Tanı Tedavi Rehberi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2013.
26. Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in Adults and Adolescents Living with HIV [İnternet]. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services [erişim 11 Mart 2018].
http://aidsinfo.nih.gov/ContentFiles/AdultandAdolescentGL.pdf. 27. Guidelines. Version 6.1. November 2011 [İnternet]. Brussels: European AIDS Clinical Society [erişim 11 Mart 2018]. http://www. eacsociety.org/files/2011_eacsguidelines-v6.1-english_nov.pdf.
28. INSIGHT START Study Group. Initiation of antiretroviral therapy in early asymptomatic HIV infection. N Engl J Med. 2015; 373(9): 795-807. [CrossRef]
29. TEMPRANO ANRS 12136 Study Group. A trial of early antiretrovirals and isoniazid preventive therapy in Africa. N Engl J Med. 2015; 373(9): 808-22. [CrossRef]
30. Guidelines for the Use of Antiretroviral Agents in HIV-1-Infected Adults and Adolescents [İnternet]. Washington, DC: U.S. Depart- ment of Health and Human Services [erişim 11 Mart 2018]. https:// aidsinfo.nih.gov/contentfiles/AdultandAdolescentGL003412.pdf.
31. Guidelines. Version 9.0. October 2017. [İnternet]. Brussels: European AIDS Clinical Society [erişim 11 Mart 2018]. http://www. eacsociety.org/files/guidelines_9.0-english.pdf.
32. Guideline on When to Start Antiretroviral Therapy and on Pre- Exposure Prophylaxis for HIV. September 2015 [İnternet]. Geneva: World Health Organization [erişim 11 Mart 2018]. http://apps. who.int/iris/bitstream/10665/186275/1/9789241509565_eng. pdf?ua=1.
33. Special Report. HIV Treatment and Care. Monitoring implementation of the Dublin Declaration on Partnership to Fight HIV/AIDS in Europe and Central Asia: 2017 progress report [İnternet]. Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control [erişim 11 Mart 2018] https://ecdc.europa. eu/sites/portal/files/documents/HIV%20treatment%20and%20 care.pdf.
34. Special Report. The status of the HIV response in the European Union/European Economic Area, 2016. Dublin Declaration report [İnternet]. Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control [erişim 11 Mart 2018]. http://ecdc.europa. eu/en/publications/Publications/Status-of-HIV-response-in-EUEEA- 2016-30-jan-2017.pdf.
35. Gökengin D, Çalık Ş, Öktem P. Türkiye’de HIV’le ilgili damgalama ve ayrımcılığın analizi: HIV’le yaşayan kişiler için damgalama göstergesi sonuçları. Klimik Derg. 2017; 30(1): 15-21.
36. Korten V, Gökengin D, Fincancı M, et al. Outcomes of initial antiretroviral treatment (ART) among recently diagnosed HIV patients in HIV-TR cohort, 2011-2012 [Abstract]. J Int AIDS Soc. 2014; 17(4 Suppl. 3): 19678. [CrossRef]
37. May M, Gompels, Delpech V, et al. Impact of late diagnosis and treatment on life expectancy in people with HIV-1: UK Collaborative HIV Cohort (UK CHIC) Study. BMJ. 2011; 343: d6016.
38. Kranzer K, Lawn SD, Johnson LF, Bekker LG, Wood R. Community viral load and CD4 count distribution among people living with HIV in a South African Township: implications for treatment as prevention. J Acquir Immune Defic Syndr. 2013; 63(4): 498-505. [CrossRef]
39. Rodger A, Cambiano V, Bruun, et al. Sexual activity without condoms and risk of HIV transmission in serodifferent couples when the HIV-positive partner is using suppressive antiretroviral therapy. JAMA. 2016; 316(2): 171-81. [CrossRef]
40. McCormack S, Dunn DT, Desai M, et al. Pre-exposure prophylaxis to prevent the acquisition of HIV-1 infection (PROUD): effectiveness results from the pilot phase of a pragmatic open-label randomised trial. Lancet. 2016; 387(10013): 53-60. [CrossRef]
41. Molina JM, Capitant C, Spire B, et al. On-demand preexposure prophylaxis in men at high risk for HIV-1 infection. N Engl J Med. 2015; 373(23): 2237-46. [CrossRef]
42. PrEP Access in Europe [İnternet]. New York: AVAC [erişim 11 Mart 2018]. https://www.avac.org/sites/default/files/u3/PEI_Report_ May2017.pdf.
43. Brown AE, Mohammed H, Ogaz D, et al. Fall in new HIV diagnoses among men who have sex with men (MSM) at selected London sexual health clinics since early 2015: testing or treatment or pre-exposure prophylaxis (PrEP)? Euro Surveill. 2017; 22(25): pii: 30553. [CrossRef]
44. Lazarus JV, Laut KG, Safreed-Harmon K, et al. Disparities in HIV clinic care across Europe: findings from the EuroSIDA clinic survey. BMC Infect Dis. 2016; 16: 335. [CrossRef]
45. Kimlik Bilgilerinizi Vermeden HIV Testi Yaptırabileceğiniz Merkezler Var [İnternet]. İstanbul: Pozitif Yaşam Derneği [erişim 1 Mart 2018]. http://www.pozitifyasam.org/kimlik-bilgilerinizivermeden- hiv-testi-yaptirabileceginiz-merkezler-var-m-45.

APA	Gokengin D (2018). Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. , 4 - 10.
Chicago	Gokengin Deniz Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. (2018): 4 - 10.
MLA	Gokengin Deniz Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. , 2018, ss.4 - 10.
AMA	Gokengin D Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. . 2018; 4 - 10.
Vancouver	Gokengin D Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. . 2018; 4 - 10.
IEEE	Gokengin D "Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?." , ss.4 - 10, 2018.
ISNAD	Gokengin, Deniz. "Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?". (2018), 4-10.

APA	Gokengin D (2018). Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. Klimik Dergisi, 31(1), 4 - 10.
Chicago	Gokengin Deniz Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. Klimik Dergisi 31, no.1 (2018): 4 - 10.
MLA	Gokengin Deniz Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. Klimik Dergisi, vol.31, no.1, 2018, ss.4 - 10.
AMA	Gokengin D Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. Klimik Dergisi. 2018; 31(1): 4 - 10.
Vancouver	Gokengin D Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?. Klimik Dergisi. 2018; 31(1): 4 - 10.
IEEE	Gokengin D "Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?." Klimik Dergisi, 31, ss.4 - 10, 2018.
ISNAD	Gokengin, Deniz. "Türkiye’de HIV İnfeksiyonu: Hedefe Ne Kadar Yakınız?". Klimik Dergisi 31/1 (2018), 4-10.