TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Ümit, Asiye Öznur; KARATAŞ, Özlem

TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ

ASİYE ÖZNUR ÜMİT, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Samsun, Türkiye)

Özlem KARATAŞ (Giresun Üniversitesi, Eynesil Kamil Nalbant Meslek Yüksekokulu, Giresuın, Türkiye)

Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi

49 12

Yıl: 2018 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 311 - 334 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-08-2019

TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Öz:

Bu çalışmada, Türkiye’de işsizlik ile işsizliği azaltacağı/arttıracağı düşünülenmakroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin analizi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada2000:Q1-2013:Q4 dönemine ait üçer aylık veriler kullanılarak enflasyon, büyüme, doğrudanyabancı yatırım, reel efektif döviz kuru ile işsizlik oranı arasındaki ilişkiler vektör otoregresif(VAR) tekniği ile analiz edilmiştir. Nedensellik testi sonucuna göre, sadece büyüme ile işsizlikoranı arasında büyümeden işsizlik oranına doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.Bu sonuç, etki-tepki ve varyans ayrıştırma analizleriyle de desteklenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans

AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF UNEMPLOYMENT AND MACROECONOMIC FACTORS AFFECTING UNEMPLOYMENT IN TURKEY

Öz:

In the study, it is aimed to the analyse the relationship between unemployment and macroeconomic indicators that are proceed increase/decrease unemployment in Turkey. For this purpose, using quarterly data for the period 2000:Q1-2013:Q4, the relationships between rate of inflation, economic growth, foreign direct investments, real effective exchange rates and the unemployment ratio have been analyzed using the vector autoregressive (VAR) technique. According to the results of causality test, it is indicated that there is one-way causality relationship between only growth and unemployment rate. This result is also supported by impulse-response and variance decomposition analyses.

Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altunöz, U. (2015). Reel büyüme ve işsizlik bağlamında Türkiye için Okun yasası analizi. Kamu-İş, 14 (1), 29-44.
Andersen, P. S., & Hainaut, P. (1998). Foreign direct investment and employment in the industrial countries. Bank for International Settlements (BIS) Working Papers, No: 61, November 1998.
Barişık, S., Çevik, E. İ., & Çevik, N. K. (2010). Türkiye’ de Okun yasası, asimetri ilişkisi ve istihdam yaratmayan büyüme: Markov-Switching yaklaşımı. Maliye Dergisi, 159, 88- 102.
Bhattarai, K. (2016). Unemployment–inflation trade-offs in OECD countries. Economic Modelling, 58 (November 2016), 93–103.
Boz, Ç. (2013). Türkiye’ de reel döviz kuru ve işsizlik ilişkisi: 2003-2012. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, 34(1), 51-61.
Bozkurt, H. (2007), Zaman serileri analizi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Ceylan, S., & Şahin, Y. B. (2010). İşsizlik ve ekonomik büyüme ilişkisinde asimetri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 157-165.
Chang, S. C. (2007). The interactions among foreign direct investment, economic growth, degree of openness and unemployment in Taiwan. Applied Economics, 39(13), 1647- 1661
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74 (366), 427- 431.
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(1), 1057-1072.
Djambaska, E., & Lozanoska, A. (2015). Foreign direct investment and unemployment evidence from the Republic of Macedonia. International Journal of Economics, Commerce and Managment, 3 (12), 73-85.
Elshamy, H. (2013). The relationship between unemployment and output in Egypt. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 81 (June 2013), 22-26.
Göçer, İ. (2015). Okun yasası: Türkiye üzerine bir uygulama. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 1-12.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating casual relations by econometric models and crossspectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
Granger, C.W.J., & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
Gül, E., Kamacı, A., & Konya, S. (2014). Enflasyon ve işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin test edilmesi: Panel eşbütünleşme ve nedensellik analizi. International Conference on Eurasian Economies,1-6.
Harris, R., & Silverstone, B. (2001). Testing for asymmetry in Okun’ s Law: A cross-country comparison. Economics Bulletin, 5(2), 1-13.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of co-integration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2/3), 231-254.
Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maxsimum likelihood estimation inference on cointegration with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
Karagöz, K. (2007). Bir sosyal politika aracı olarak doğrudan yabancı yatırımların istihdama etkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 36, 99-116.
Lee, J. (2000). The robustness of Okun’ s law: Evidence from OECD countries. Journal of Macroeconomics, 22(2), 331-356.
Muratoğlu, Y. (2011). Ekonomik büyüme ve işsizlik arasındaki asimetrik ilişki ve Türkiye’de Okun Yasasının sınanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
Noya Yalman, İ., & Koşaroğlu, M. Ş. (2017). Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme ve işsizlik üzerindeki etkisi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi International Journal of Economics, Business and Politics, 1(2), 191-205.
Okun, A. M. (1962). Potential GNP: Its measurement and significance. in Proceedings of the Business and Economic Statistics Section (Washington D.C.: American Statistical Association), 98-103.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1998). Generalised impulse response analysis in linear multivariate models. Economics Letters, 58(1), 17-29.
Phillips, A.W. (1958). The relation between unemployment and the rate of change of money wage rates in the United Kingtom, 1861-1957. Economica, 25(100), 283-299.
Phillips, P., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regressions. Biometrica, 75(2), 345-346.
Roșoiu, J., & Roșoiu, A. (2014). The relation between unemployment rate and economic growth in USA. International Journal of Economic Practices and Theories, 4 (2), 162-167.
Sadiku, M., Ibraimi, A., & Sadiku, L. (2015). Econometric estimation of the relationship between unemployment rate and economic growth of FYR of Macedonia. Procedia Economics and Finance, 19 (2015) 69 – 81.
Sandalcılar, A. R. (2012). Türkiye’ de yabancı doğrudan yatırımların istihdama etkisi: Zaman serisi analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 273-285.
Saray, M. O. (2011). Doğrudan yabancı yatırımlar-istihdam ilişkisi; Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 161, 381-403.
Selim, S., & Ayvaz Güven, E. T. (2014). Türkiye’de enflasyon, döviz kuru ve işsizlik arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (1), 127- 145.
Sims, C. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 48 (1), 1-48.
Soytas, U., Sari, R., & Ewing, B. T. (2007). Energy consumption, income, and carbon emissions in The United States. Ecological Economics, 62(3-4), 482-489.
Sögner, L. (2000). Okun Law: Does the Austrian unemployment-GNP relationship exhibit structural breaks? Empirical Economics, 26(3), 553-564.
Sögner, L., & Stiassny, A. (2010). An analysis on the structural stability of Okun’s law--a crosscountry study. Applied Economics, 34 (14), 1775-1787.
Strat, V. A., Davidescu, A., & Paul, M. A. (2015). FDI and the unemployment - a causality analysis for the latest EU members. Procedia Economics and Finance, 23 (2015) 635 – 643.
Şentürk, M., & Akbaş, Y. E. (2014). İşsizlik, enflasyon ve ekonomik büyüme arasındaki karşılıklı ilişkinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Journal of Yasar University, 9(34), 5820-5832.
Tarı, R. (2010). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
T.C. Maliye Bakanlığı. (2008). Yıllık ekonomik rapor 2008. Erişim Tarihi: 06.08.2015. https:// www.maliye.gov.tr/YillikEkonomikRapor/Y%C4%B1ll%C4%B1k%20Ekonomik%20 Rapor%202008.pdf
TCMB. (2001). Para politikası raporu. Erişim Tarihi: 11.11.2014. http://www.tcmb.gov.tr/ wps/wcm/connect/11b239dd-287b-4cfc-8cae cc50afe3d0ba/baskan_ParaPol01.pdf ?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE11b239dd-287b-4cfc-8caecc50afe3d0ba
TCMB. (2011). Yıllık rapor 2011. Erişim Tarihi: 11.08.2016. http://www.tcmb.gov.tr/wps/ wcm/connect/efba3aa3-1b38-45ce-8431-96b5e43ec984/11turkce.pdf?MOD=AJPERE S&CACHEID=ROOTWORKSPACEefba3aa3-1b38-45ce-8431-96b5e43ec984
TCMB. (2012), Yıllık rapor 2012. Erişim Tarihi: 11.08.2016. http://www3.tcmb.gov.tr/ yillikrapor/2012/files/tr-full.pdf
TCMB. (2013), Yıllık rapor 2013. Erişim Tarihi: 11.08.2016. http://www3.tcmb.gov.tr/ yillikrapor/2013/files/tr-full.pdf
Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated process. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
Uysal, D., & Alptekin, V. (2009). Türkiye’de işsizlik ve büyüme ilişkisinin var modeli yardımıyla sınanması (1980-2007). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 69-78.
Uysal, D., & Erdoğan, S. (2003). Enflasyon ile işsizlik oranı arasındaki ilişki ve Türkiye örneği (1980-2002). SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6, 35-47.
Ümit, A. Ö. (2016). Türkiye’de ticari açıklık, kredi hacmi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler: Çoklu yapısal kırılmalı zaman serisi analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 471-499.
Ümit, A. Ö., & Bulut, E. (2013). Türkiye’de işsizliği etkileyen faktörlerin kısmi en küçük kareler regresyon yöntemi ile analizi: 2005-2010 dönemi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 131-142.
Ünsal, E. (2005). Uluslararası İktisat: Teori, politika ve açık Ekonomi Makro İktisadı. Ankara: İmaj Yayıncılık.
Vergil, H., & Ayaş, N. (2009). Doğrudan yabancı yatırımların istihdam üzerindeki etkileri: Panel veri analizi. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 24(275), 89-114.
Wolde-Rufael, Y. (2010). Coal consumption and economic growth revisited. Applied Energy, 87(1), 160-167.
Yılmaz Göktaş, Ö. (2005). Türkiye ekonomisinde büyüme ile işsizlik oranları arasındaki nedensellik ilişkisi. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 11-29.

APA	Ümit A, KARATAŞ Ö (2018). TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. , 311 - 334.
Chicago	Ümit Asiye Öznur,KARATAŞ Özlem TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. (2018): 311 - 334.
MLA	Ümit Asiye Öznur,KARATAŞ Özlem TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. , 2018, ss.311 - 334.
AMA	Ümit A,KARATAŞ Ö TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. . 2018; 311 - 334.
Vancouver	Ümit A,KARATAŞ Ö TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. . 2018; 311 - 334.
IEEE	Ümit A,KARATAŞ Ö "TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ." , ss.311 - 334, 2018.
ISNAD	Ümit, Asiye Öznur - KARATAŞ, Özlem. "TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ". (2018), 311-334.

APA	Ümit A, KARATAŞ Ö (2018). TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 311 - 334.
Chicago	Ümit Asiye Öznur,KARATAŞ Özlem TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 14, no.2 (2018): 311 - 334.
MLA	Ümit Asiye Öznur,KARATAŞ Özlem TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, vol.14, no.2, 2018, ss.311 - 334.
AMA	Ümit A,KARATAŞ Ö TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2018; 14(2): 311 - 334.
Vancouver	Ümit A,KARATAŞ Ö TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2018; 14(2): 311 - 334.
IEEE	Ümit A,KARATAŞ Ö "TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14, ss.311 - 334, 2018.
ISNAD	Ümit, Asiye Öznur - KARATAŞ, Özlem. "TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK VE İŞSİZLİĞİ ETKİLEYEN MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ". Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 14/2 (2018), 311-334.