TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ
Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 13 Sayfa Aralığı: 84 - 115 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21441/sguz.2018.66 İndeks Tarihi: 05-09-2019
TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ
Öz: Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de acil sağlık hizmetlerine başvuru sayısının ve acil sağlık hizmetlerine yapılan harcamaların artması büyük bir sorun haline gelmiştir. Acil sağlık hizmetlerine acil hastalar kadar acil olmayan hastalar da başvurmaktadır. Sağlık hizmet sunucularınca acil hastalar ile acil olmayan hastaların belirlenmesi ve hangi hastanın önce bakılacağına karar verilmesi amacıyla triaj ölçekleri kullanılmaktadır. Triaj ölçekleri acil servisin etkin kullanımı ve acil hastalara zamanında müdahele edilmesi bakımından önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye ve dünya genelinde kullanılan triaj ölçekleri araştırılmış, acil sağlık hizmetlerine başvuran kişilerin demografik yapısı incelenmiş ve veri madenciliği yöntemlerinde sıkça başvurulan lojistik regresyon modeli kullanılarak yeşil triaj kodundaki başvuruları etkileyen faktörler belirlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda acil servise başvuran hastaların yaklaşık %55’inin acil olmadığı, acil servise en çok 25-44 yaş aralığındaki kişilerin başvurduğu görülmüştür. Bununla birlikte, acil servise başvuran kişi sayısının en çok Karadeniz Bölgesi’nde olduğu ve başvuruların en çok Sağlık Bakanlığı 2. basamak hastanelerine yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca kadınların ve bekarların acil servise daha çok başvuru yaptığı gözlenmiştir. Kurulan modele göre ise acil servise başvuran bir kişinin yeşil triaj kodunu almasında medeni durum, gelir seviyesi ve cinsiyet bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı, ancak İç Anadolu Bölgesi’nde, diğer hastane türlerinde ve 1-14 yaş grubundakilerde yeşil triaj kodu alma oranının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: Konular:
GENERAL OVERVİEW OF TRİAGE SCALES AND DETERMİNATİON OF FACTORS AFFECTİNG EMERGENCY SERVİCE APPLİCATİONS İN TURKEY BY LOGİSTİC REGRESSİON
Öz: Likewise in the world, the increasing emergency visits and emergency medical care costs have become an important problem in Turkey. Non-urgent patients consult to emergency medical care services as well as urgent patients. Triage scales are used by health care providers to determine the urgent and non-urgent patients and to decide which patients should be nursed first. Triage scales are important for effective use of the emergency services and for interfering the emergent patients in time. In this study, triage scales that are used in the worldwide and in Turkey are researched, the demographic structure of those who applied for emergency medical care services is examined and the logistic regression model frequently used in data mining methods is established to determine the factors affecting the applications in the green triage code. As a result of this study, it is seen that about 55% of the patients who applied to the emergency service is not urgent and the patients whose ages are between 2544 range applied to the emergency service mostly. Besides, it is determined that, the number of people who applied for emergency services is mostly in the Black Sea Region and the applicants are mostly in the Ministry of of Health second stage hospitals. In addition, it is observed that women and singles are more likely to go to emergency services. According to the established model, in the case of marital status, gender and income level it is not statistically significant to get green triage code for a person who applied to emergency service, however it is found that the rate of getting green triage code is higher in the Central Anatolia Region, in other hospital types and in the 1-14 age group.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Azeredo, T. R. M., Guedes, H. M., Almeida, R. A. R. , Chianca, T. C. M., & Martins, J. C. A. (2015). Efficacy of the Manchester Triage System: a Systematic Review. International Emergency Nursing, 23(2), 47-52. doi: 10.1016/j.ienj.2014.06.001.
- Bircan, H. (2004). Lojistik Regresyon Analizi: Tıp Verileri Üzerine Bir Uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2004/2, 185-208.
- Bozkurt, S. (2005). Bir Aylık Dönemde Acil Servise Başvuran Hastaların Acil Servis Başvurularının Karşılaştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, İzmir.
- Brillman, J.C., Doezema, D., Tandberg, D., Sklar, D.P., Davis, K.D., Simms, S., & Skipper, B.J. (1996). Triage: Limitations in Predicting Need for Emergent Care and Hospital Admission. Ann Emerg Med, 27(4), 493-500.
- Buschorn, H. M., Strout, T. D, Sholl, J. M., Baumann, M. R., & Junction, G. (2013). Emergency Medical Services Triage Using the Emergency Severity Index: Is it Reliable and Valid? 39(5), 55-63.
- Christ, M., Grossmann, F., Winter, D., Bingisser, R., & Platz, E. (2010). Modern Triage in the Emergency Department. Deutsches Arzteblatt International, 107(50), 892-898.
- Çevik, C. & Tekir Ö. (2014). Acil Servis Başvurularının Tanı Kodları, Triyaj ve Sosyodemografik Açıdan Değerlendirilmesi. Balıkesir Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 102-107.
- Derlet, R. & Richards, J. (2000). Overcrowding in the Nations’s Emergency Departments: Complex Cuses and Disturbing Effects. Annals of Emergency Medicine, 35 (1), 63-68.
- Ersel, M., Karcıoğlu, Ö., Yanturalı, S., Yürüktümen, A.., Sever, M., & Tunç, M. A. (2006). Bir Acil Servisin Kullanım Özellikleri ve Başvuran Hastaların Aciliyetinin Hekim ve Hasta Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Emergency Medicine, 6(1), 25-35.
- Fernandes, C. M., Tanabe, P., Gilboy, N., Johnson, L. A., McNair, R. S., Rosenau, A. M., Sawchuk, P., Thompson, D. A., Travers, D. A., Bonalumi, N, & Suter, R. E. (2005). Five-Level Triage: A Report from the ACEP/ENA Five Level Triage Task Force. Journal of Emergency Nursing, 31(1), 39-50.
- Gilboy, N., Tanabe, P., Travers, D., & Rosenau, A. M. (2012). Emergency Severity Index a Triage Tool for Emergency Department Care.
- Güner, Z. B. (2014). Veri Madenciliğinde Cart ve Lojistik Regresyon Analizinin Yeri: İlaç Provizyon Sistemi Verileri Üzerinde Örnek Bir Uygulama. Sosyal Güvence, Sayı:6. doi: 10.21441/sguz.2014617906.
- Jayaprakash, N., O’Sullivan, R., Bey, T., Ahmed, S. S., & Lotfipour, S. (2009). Crowding and Delivery of Heathcare in Emergency Departments: The European Perspective. Western Journal of Emergency Medicine, 10(4), 233-239.
- Jimenez, J. G., Murray, M. J., Beveridge, R., Pons, J. P., Cortes, E.A., Garriqos, J. B., & Ferre, M. B. (2003). Implementation of the Canadian Emergency Department Triage and Acuity Scale in the Principality of Andorra: Can Triage Parameters Serve as Emergency Department Quality Indicators? Canadian Journal of Emergency Medicine, 5(5), 315-322.
- Kılıçaslan, İ., Bozan, H., Oktay, H., & Göksu, E. (2005). Türkiye’de Acil Servise Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri. Turkish Journal of Emergency Medicine, 5(1), 5-13.
- McCaig, L.F., (1994). National Hospital Ambulatory Medical Care Survey: 1992 Emergency Department Summary. National Center for Health Statistics, 245, 1-12.
- Martins, H.M.G., Cuña, L.M.D.C.D., & Freitas, P., (2009). Is Manchester (MTS) more than a Triage System? A Study of Its Association with Mortality and Admission to a Large Portuguese Hospital. Emergency Medicine Journal. 26, 183–186.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2011). Triaj. http://mtegm.meb.gov.tr/program/dokuman/ modul/AC%C4%B0L%20SA%C4%9ELIK%20H%C4%B0ZMETLER%C4%B0/ AC%C4%B0L%20KURTARMA%20TEKN%C4%B0KLER%C4%B0/Triaj.pdf adresinden ulaşılmıştır.
- Öngün, Ü. (2012). Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Adrenerjik, İnhalantların Veri Madenciliği Teknikleriyle Analizi. Sosyal Güvenlik Uzmanlık Tezi, Ankara.
- Pardey, T. G. M. (2006). The Clinical Practice of Emergency Department Triage: Applicatioon of the Australasian Triage Scale-An Extended Literature Review Part I: Evolution of the ATS. 9(4), 155-162.
- Polat, O. (2014). Acil Tıp ve Triaj Nedir? http://aciltip.medicine.ankara.edu.tr/ files/2014/10/d5_d5_aciltiptriaj.pdf, adresinden ulaşılmıştır.
- Richard, B. (1995). Telephone Triage Cuts Costly ER Visits, The Wall Street Journal.
- Rocovich, C. & Trushnaa, P. (2012). Emergency Department Visits: Why adults choose the mergency room over a primary care physician visit during regular Office hours?. World Journal of Emergency Medicine, 3 (2), 91-97.
- Sağlık Bakanlığı. (2009). Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ.
- Sağlık Bakanlığı. (2010). Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği.
- Sağlık Bakanlığı. (2013). Acil Servis İşleyiş Prosedürü.
- Sağlık Bakanlığı. (2012). Acil Sağlık Hizmetlerinde Yeşil Alan Uygulaması.
- Sağlık Bakanlığı. (2014). Acil Sağlık Hizmetlerinde Yeşil Alan Uygulaması Hakkında Genelge.
- Shaw, K., Selbest, S., & Gill, B. (1990). Indigent Children Who are Denied Care in the Emergency Department. Ann Emerg Med, 19, 59-62.
- Streger, M. R. (1998). Prehospital Triage. Emerg Med Serv., 27(6), 23-27.
- Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Cem Web Ofset, Ankara.
- Van der Wulp, I., Van Baar, M.E., & Schrijvers, A.J., (2008). Reliability and Validity of the Manchester Triage System in a General Emergency Department Patient Population in the Netherlands: Results of a Simulation Study. Emergency Medicine Journal. 25, 431–434.
- Van, G. R., Delooz, H., & Sermeus, W. (2001). Systematic Triage in the Emergency Department Using Australian National Triage Scale: a Pilot Project. European Journal of Emergency Medicine, 8(1), 3-7.
- Williams, R. M. (1996). Triage and Emergency Department Services. Annals of Emergency Medicine, 27(4), 506-508.
- http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a503113.aspx/ (Erişim zamanı 10.07.2017).
| APA | ÖNER ŞİMŞEK D (2018). TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. , 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| Chicago | ÖNER ŞİMŞEK Dilek TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. (2018): 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| MLA | ÖNER ŞİMŞEK Dilek TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. , 2018, ss.84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| AMA | ÖNER ŞİMŞEK D TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. . 2018; 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| Vancouver | ÖNER ŞİMŞEK D TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. . 2018; 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| IEEE | ÖNER ŞİMŞEK D "TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ." , ss.84 - 115, 2018. 10.21441/sguz.2018.66 |
| ISNAD | ÖNER ŞİMŞEK, Dilek. "TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ". (2018), 84-115. https://doi.org/10.21441/sguz.2018.66 |
| APA | ÖNER ŞİMŞEK D (2018). TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. Sosyal Güvence, 0(13), 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| Chicago | ÖNER ŞİMŞEK Dilek TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. Sosyal Güvence 0, no.13 (2018): 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| MLA | ÖNER ŞİMŞEK Dilek TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. Sosyal Güvence, vol.0, no.13, 2018, ss.84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| AMA | ÖNER ŞİMŞEK D TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. Sosyal Güvence. 2018; 0(13): 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| Vancouver | ÖNER ŞİMŞEK D TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ. Sosyal Güvence. 2018; 0(13): 84 - 115. 10.21441/sguz.2018.66 |
| IEEE | ÖNER ŞİMŞEK D "TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ." Sosyal Güvence, 0, ss.84 - 115, 2018. 10.21441/sguz.2018.66 |
| ISNAD | ÖNER ŞİMŞEK, Dilek. "TRİAJ SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ VE TÜRKİYE’DE ACİL SERVİS BAŞVURULARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN LOJİSTİK REGRESYON İLE BELİRLENMESİ". Sosyal Güvence 13 (2018), 84-115. https://doi.org/10.21441/sguz.2018.66 |
