TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER

KAPLAN, TUBA; Alptekin, Mehmet; DAĞI, FAHRİ

TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER

Fahri DAĞI, (Karabük Üniversitesi, Safranbolu Turizm Fakültesi, Türk Halk Bilimi, Karabük, Türkiye)

Mehmet ALPTEKİN, (Gaziantep Üniversitesi, TÖMER (Türkçe Uygulama ve Araştırma Merkezi, Gaziantep, Türkiye)

Tuba KAPLAN (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi

11 2

Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 227 - 247 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-09-2019

TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER

Öz:

Masallar, insanın yaşadığı dünyada ufkunu ve hayal dünyasını zenginleştiren, yaratıcı bir bireyolmasına yardımcı olan, çocuğun doğumuyla tanıştığı bir edebi türdür. Masallar yoluyla birey farklıdünyaların kapılarını aralar ve yeni şeyler öğrenip keşfetmeye başlar. Bir varmış bir yokmuş ilearalanan masal dünyası bireyin bazı temel değerleri kazanmasında önemli bir role sahiptir. Çocuklartarafından sevilen, çocuğun merak ve keşfetme güdüsünü harekete geçiren masallar; çocukta empatikurmayı, yaşadığı dünyayı tanımayı, ele aldığı konularla çocuklara temel değerlerin aşılanmasındaönemli bir araçtır.Bu çalışmanın amacı, Türk dünyasından tespit edilen hayvan masallarında yer alan değerleritespit etmektir. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği bu çalışmada veri toplama amacıyladoküman analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırmada, Ali Berat Alptekin’in "HayvanMasalları" ve Nedim Bakırcı'nın "Türk Dünyası Coğrafyasında Tespit Edilmiş Hayvan MasallarıÜzerinde Bir İnceleme", adlı eserleri başta olmak üzere Türk dünyasının farklı coğrafyalarında tespitedilmiş hayvan masallarında yer alan değerler Schwartz Değerler Ölçeği’ne göre sınıflandırılmış vekullanım sıklığını tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda bahsi geçen masallarda güç, güvenlik,evrensellik, başarı, geleneksellik, yardımseverlik, uyma, uyarılma, özyönelim ve hazcılık değerine yerverildiği tespit edilmiştir. Yardımseverlik değerinin yoğun bir şekilde işlendiği saptanmıştır.Geçmişle bağ kurulmasını ve geleceğe değerlerin aktarması açısından masalların gücü önem teşkiletmektedir. Özellikle küçük yaş gruplarında temel değerlerin aktarımında kullanılan hayvanmasallarının bu hususta bir araç niteliğine sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

VALUES ESTABLISHED IN THE FABLES OF THE TURKISH WORLD

Öz:

Tale is a literary genre that broadens one’s horizon and enriches their imaginary world, that helps become creative individuals. It also is a genre that children make acquaintance the day they are born. Individuals crack a door open to new worlds and start leraning and discovering new things through tales. The doors of tales which are opened slightly with the phrase Once upon a time is quite important in order to bring people certain fundamental values. Tales which children love and evoke a sense curiosity and discovery in their world are a significant means in order to get them to attain the feeling of empathy and fundamental values and to know the world around them. The aim of this study is to establish the values in the fables of the Turkish world. The study, in which qualitative research method was used, utilized the document analysis technique so as to collect data. The values in Ali Berat Alptekin’s work named "Fables"and Nedim Bakırcı's "A Study On Animal Tales Which Were Discovered İn The Region Of Turkish World" were classified according to Schwartz Values Scale and their usage frequency was specified in the study. As a result of the research it was found out that the mentioned tales include the values such as power, universality, security, success, traditionalism, benevolence, compliance, excitation, self-tendency and hedonism. It was observed that the value of benevolence is covered throughout the tales intensely. Tales are vital in terms of forging a bond with the past and transferring our values into the future. We particularly observe that fables, which are utilized for value-transfer regarding young children, is a suitable medium.

Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AĞAKAY, Mehmet Ali (1955). Türkçe Sözlük. (Haz: Nurettin Artam, Hasan Eren, Samim Sinanoğlu), Ankara: Yeni Matbaa.
AİSOPOS (1974). Aisopos Masalları. (Çev. Nurullah Ataç), İstanbul: Hürriyet Yayınları.
AİSOPOS (1976). Ezop Masalları. (Çev. Orhan Vedat Sevinçli), İstanbul: Hürriyet Yayınları.
AKKAYA, Nevin (2014). "Keloğlan Masallarında Yer Alan Değerlerin İncelenmesi." Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2: 312-324.
ALPTEKİN, Ali Berat (2000). "Hayvan Masallarının Formel Yapısı", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 7: 175-185.
ALPTEKİN, Ali Berat (2010). Hayvan Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.
ALTINKÖPRÜ, Tuncel (2012). Hayvan Dünyasından Masallar, İstanbul: Çilek Yayınları. Ana Britannica (1994). C. 12. İstanbul: Ana Yayıncılık.
ARDOĞAN, Arzu (2009). Uygur Halk Masalları, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
BAKIRCI, Nedim (2004). Türk Dünyası Coğrafyasında Tespit Edilmiş Hayvan Masalları Üzerine Bir İnceleme. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış doktora tezi).
BAYDEMİR, Hüseyin (2004). Özbek Halk Masalları (İnceleme Metin), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi).
BEYDABA (1975). Filozof Beydaba Kelile ve Dinme. (Çev. Ömer Rıza Doğrul). İstanbul: Toker Yayınevi.
Büyük Ansiklopedi (1991). C.5. İstanbul: Milliyet Yayınları.
ÇETİN, Şaban (2004). "Değişen Değerler ve Eğitim." Milli Eğitim Dergisi, 10 (2):161.
DEMİRKAN, Tarık (2012). Dünya Halklarından Hayvan Masalları, Can Çocuk Yayınları.
DOĞAN, Mehmet (1994). Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Bahar Yayınları.
DOĞAN, Sabri (2009). Kırgız Masalları (İnceleme-Metin), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
DURBAŞ, Refik (2015). Kuyruklu Hayvan Masalları, Can Çocuk Yayınları.
ERCİLASUN, Ahmet Bican-vd. (1991) Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
ERDEM, Ali Rıza (2003). "Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler." Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4): 55-72.
GÖKBULUT, Burak (2010). Kıbrıs Türk Masalları İle Uygur Türk Masalları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma (İnceleme-Metinler), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi).
GÖKÇİMEN, Ahmet (2000). Türkmen Masaları Üzerine Motif İncelemesi (Hayvan Masalları), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
GÜNGÖR, Erol (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi: Ötüken Neşriyat.
HALKTANIR, Belgin Selen (2013). Uykudan Önce Hayvan Masalları, 1001 Çiçek Yayınları.
İPEK, Emel (2011). Sevimli Hayvan Masalları, İstanbul: Karanfil Yayınları.
KALE, Nefise (2007). “Nasıl Bir Değerler Eğitimi?”, Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, (26-28 Kasım 2004), İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
KAYA, Burcu (2013). Kazak Hayvan Masalları Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
KIZILÇELİK, Sezgin-YAŞAR, Ertem (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
KÖKLÜGİLLER, Ahmet (2014). Tilkinin Yemini(Anadolu Hayvan Masalları), İstanbul: Can Yayınları.
LA FONTAİNE (1975). La Fontaine Bütün Masallar. (Çev. Sabahattin Eyuboğlu), İstanbul: Cem Yayınevi.
LA FONTAİNE (1976). Bütünüyle La Fontaine Masalları. (Çev. Nükte Uğurel, Seyit Kemal Karaalioğlu, Nevzat Kızılcan), İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevi.
MEB (2006). Türkçe Öğretimi Programı. (6–8. sınıflar) 06. 05. 2017 tarihinde http://www.meb.gov.tr adresinden alınmıştır.
MENGÜŞOĞLU, Takiyettin (1983). Felsefeye Giriş. Ankara: Remzi Kitabevi.
ÖZDEMİR, Mehmet -GÖÇEN, Gökçen (2014). "Ahmet Midhat Efendi ve Felâtun Bey İle Rakım Efendi Romanında Değerler Eğitimi." Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research, 7(31): 215-240.
ÖZDEMİR, Mehmet-YILDIRIM KARAKAŞ, Özge (2015). "Ahmet Mithat Efendi’nin Çengi Romanında Aile İçi Eğitim ve Öne Çıkan Değerler." Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 4 (11): 254-276.
ÖZENSEL, Ertan (2003). "Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer". Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3): 217- 239.
ÖZKAN, Recep (2010). "Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları Örneği". Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1): 1224-1241.
PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (1995). Türkçe Sözlük. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
SAÇKESEN, Ahmet (2010). Özbek Masallarının Tip ve Motif Yapısı, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi).
SAKAOĞLU, Saim (1983). Kıbrıs Türk Masalları, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
SCHWARTZ, Shalom H. (1992). "Universals İn The Content And Structure Of Values: Theory And Empirical Tests İn 20 Countries." Ed. M. Zanna. Advances İn Experimental Social Psychology, New York: Academic Pres. (25): 1-65.
SOLAK SAĞLAM, Mehtap (2012). Yakut (Saha) Masalları Üzerine Bir Dil İncelemesi (Giriş, İnceleme, Metinler, Dizin), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış doktora tezi).
ŞAMLIOĞLU, Elif Serra (2013). Kırım Tatar Masalları Üzerine Bir İnceleme, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
ŞİMDİ, Fevziye (2018). Hayvan Masalları, İstanbul: Baygenç Yayıncılık.
ŞİMŞEK, İbrahim (2004). Hayvanlar da Konuşur, İstanbul: Assos Yayınları.
TATLI, İrfan (2007). En Güzel Hayvan Hikâyeleri, İstanbul: Sarı Papatya Yayınları. Temel Britannica (1992).C. 6. İstanbul: Ana Yayıncılık.
THEODORSON, George A.-THEODORSON, Achilles (1979). A modern Dictionary of Sociology. Newyork: Barnes ve Noble.
TOKMAKÇIOĞLU, Erdoğan (2000). Ülkemden Hayvan Masalları, İstanbul: Can Yayınları.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). C. 3. İstanbul: Dergah Yayınları.
Türkçe Sözlük (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
YEŞİL, Rüştü-AYDIN, Davut (2007)."Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2): 65-84.
YILMAZ, Mehmet (1994). Kırgız Halk Masalları (Motif İndeks ve Tercüme), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
YOUSSEF, Houssein (2014). Halep Türkmen Masallarının Propp Metodu Açısından Çözümlenmesi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
ZHAMAKİNA, Alfiya (1999). Kazak Masalları Üzerine Bir İnceleme, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).

APA	DAĞI F, Alptekin M, KAPLAN T (2018). TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. , 227 - 247.
Chicago	DAĞI FAHRİ,Alptekin Mehmet,KAPLAN TUBA TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. (2018): 227 - 247.
MLA	DAĞI FAHRİ,Alptekin Mehmet,KAPLAN TUBA TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. , 2018, ss.227 - 247.
AMA	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. . 2018; 227 - 247.
Vancouver	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. . 2018; 227 - 247.
IEEE	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T "TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER." , ss.227 - 247, 2018.
ISNAD	DAĞI, FAHRİ vd. "TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER". (2018), 227-247.

APA	DAĞI F, Alptekin M, KAPLAN T (2018). TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(43), 227 - 247.
Chicago	DAĞI FAHRİ,Alptekin Mehmet,KAPLAN TUBA TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.43 (2018): 227 - 247.
MLA	DAĞI FAHRİ,Alptekin Mehmet,KAPLAN TUBA TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.43, 2018, ss.227 - 247.
AMA	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2018; 0(43): 227 - 247.
Vancouver	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2018; 0(43): 227 - 247.
IEEE	DAĞI F,Alptekin M,KAPLAN T "TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER." Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.227 - 247, 2018.
ISNAD	DAĞI, FAHRİ vd. "TÜRK DÜNYASI HAYVAN MASALLARINDA TESPİT EDİLEN DEĞERLER". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 43 (2018), 227-247.