Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi
Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 838 - 852 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16984/saufenbilder348185 İndeks Tarihi: 03-12-2019
Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi
Öz: Bu çalışmada, Kocaeli’de seçilen 6 farklı diş protez laboratuvarında, diş protezi üretimi sürecinde ortayaçıkan partrikül maddeye bağlı, çalışma ortam havasının kirlilik düzeyinin ve bu kirliliğin hangi sağlıkşikayetlerine neden olabileceğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Diş protez laboratuvarlarında işlem yapılanünitelerde en yaygın hangi boyut aralığındaki partiküllerin görüldüğü ve bu partikül boyutlarıylaçalışanların sağlık şikayetleri arasında bir ilgi olup olmadığı çalışılmıştır. Bu amaçla çalışma kapsamındakitüm diş protez laboratuvarlarından en az 3’er örnek alınarak partikül madde örneklemelerigerçekleştirilmiştir. Örnekler 5 aşamalı Sioutas sıralı örnekleyiciler kullanılarak toplanmış, gravimetrikölçümlerden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. En düşük PM2,5 konsantrasyonu, havalandırmasistemi en iyi olan diş protez laboratuvarında tespit edilmiştir. PM2,5 düzeyi ile çalışanların hırıltılı solunumve gözde kaşıntı şikayetleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar görülmüştür.
Anahtar Kelime: Konular:
Assessment of particulate matter-related pollution in the dental prosthesis laboratory air in terms of worker’s health
Öz: The aim of this study was to determine air pollution in a work environment related to particulate matter that arises during dental prosthesis production in 6 dental prosthesis laboratories in Kocaeli, and to investigate which health symptoms this pollution might cause. It is also determined the size range of the particulates that were most often observed in the units where the production was carried out. The study queried whether the symptoms of persons working in these laboratories were related to the sizes of particles. At least 3 samples were taken from each laboratory. The samples were collected using a 5-stage Sioutas Cascade Impactor; the results were assessed through gravimetric measurements. The lowest PM2,5 concentration was found in the dental prosthesis laboratory that had the best ventilation system. The results showed statistically significant differences between the level of PM2,5 and and workers’ symptoms, such as noisy breathing and itchy eyes.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- S.Taner, B.Pekey, D.Arslanbaş, H.Pekey, “Restoranlarda Farklı Boyut Aralıklarındaki Partikül Madde Konsantrasyonlarının belirlenmesi,”9. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, Samsun, 5-8 Ekim, 2011.
- A.Soysal, Y.Demiral, “Kapalı Ortam Hava Kirliliği”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.6, no.3, pp. 221-226, 2007.
- ÇSGB, Meslek Hastalıkları Rehberi, 2011.
- NIOSH https://www.cdc.gov/air/ particulate_matter.html
- Ed. B.W Stewart., C.P. Wild, World Canser Report, 2014.
- S.S.Lim, T.Vos, A.D. Flaxman et al. “A Comparative Risk assesment of burden of disease and injury attributable to 67 risk factors and risk clusters in 21 regions, 1990- 2010: asystematic analysis fort he global burden of disease study 2010,” Lancet, vol.380, pp. 2224-60, 2012.
- K.L. Van Landuyt, K.Yoshihara, B. Geebelen, M. Peumans, L.Godderis, P.Hoet, et al. “Should we be concerned about composite (nano-) dust?,” Dent Mater, vol. 28, no. 11, pp. 1162–70, 2012.
- Resmi Gazete, 18.04.2014/28976 İş yeri Tehlike Sınıfları Listesi www.mevzuat.gov.tr
- T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Diş Protez Laboratuvarlarında Çalışan Teknisyenlerin Pnömokonyoz Ve Diğer Meslek Hastalıklarına Maruziyetinin Önlenmesi, Laboratuvarların İş Sağlığı Ve Güvenliği Şartlarının İyileştirilmesi Hedefli Programlı Teftiş Sonuç Raporu, pp. 12-21, 2013.
- S.W. Hu, Y.Y. Lin, T.C. Wu, C.C. Hong, C.C. Chan, S.C.C. Lung, “Workplace air quality and lung function among dental laboratory technicians,” American Journal of Industrial Medicine, vol. 49, pp. 85–92, 2006.
- A. Nayebzadeh, A. Dufresne, “Evaluation of exposure to methyl methacrylate among dental laboratory technicians,” Am Ind Hyg Assoc J, vol. 60, pp. 625–628, 1999.
- A.Nayebzadeh, A. Dufresne, S.Harvie, R.Begin “Minerology of lung tissue in dental technicians’ pneumoconiosis,” American Industrial Hygiene Assosciation Journal, vol. 60, pp. 349-53, 1999.
- C.G. Parks, K. Conrad, G.S. Cooper, “Occupational exposure to crystalline silica and autoimmune disease,” Environ Health Perspect 107, suppl 5, pp. 793–802, 1999.
- D.Choudat, “Occupational lung diseases among dental technicians,” Tubercle Lung Dis, vol.75, pp. 99–104, 1994.
- J.Y. Lee, J.M. Yoo, B.K. Cho, H.O. Kim, “Contact dermatitis in Korean dental technicians,” Contact Dermatitis, vol. 45, pp. 13–16, 2001.
- J.Kettelarji, S.Nilsson, K. Midander, C. Liden, A. Julander, “Snopshot of cobalt, chromium a nd nickel exposure in dental technician,” Contact Dermatitis, vol. 75, pp. 370-76, 2016.
- N. Torbica, S. Krstev, “World at work: Dental laboratory technicians,” Occupational and Environmental Medicine, vol.63, no. 2, pp. 145-148, 2006.
- D.Petrovic, N. Krunic, M. Kostic, “Risk factors and preventive measures for occupational diseases in dental technicians,” Vojnosanit Pregl, vol. 70, no. 10, pp. 959– 963, 2013.
- H. Altınöz, C. Çelikkalkan, G.D. Horasan, F. Hamşioğlu, N. Cengiz, H. Orbay, “Socio- demographic and clinical characteristics of Turkish workers with pneumoconiosis,” Cent Eur J Public Health, vol. 24, no. 3, pp. 231-3, 2016.
- 2011 yılı iş kazası ve meslek hastalıkları istatikleri http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kur umsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
- US EPA https://www.epa.gov/pmpollution/ particulate-matter-pm-basics [22] Sağlık Bakanlığı, Türkiye’nin Hava Kirliliği Ve İklim Değişikliği Sorunlarına Sağlık Açısından Yaklaşım, pp. 29-30, Ankara, 2010.
- İşyeri hekimi ileri eğitim programı eğitim modülü, 2015. http://www.ttb.org.tr/MS/index.php?option =com_content&task=view
- A.Soysal, Y.Demiral, “Kapalı Ortam Hava Kirliliği”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.6, no.3, pp. 221-226, 2007.
- L.C. Renwick, K. Donaldson, and A. Clouter, “Impairment of alveolar macrophage phagocytosis by ultrafine particles,” Toxicol. Appl. Pharmacol, vol.172, pp. 119– 127, 2011.
- M.L.Bell, “Assessment of the health impacts of particulate matter characteristics,” Research Report 161, Health Effects Institute Boston, Massachusetts, 2012.
- S. Radi, J.C. Dalphin, P. Manzoni, D. Pernet, MP. Leboube, J.F. Viel, “Respiratory morbidity in a population of French dental technicians,” Occup Environ Med, vol. 59, pp. 398-404, 2002.
- D. Sherson, N. Maltbaek, O. Olsen, “Small opacities among dental laboratory technicians in Copenhagen,” Br J Ind Med, vol. 45, pp. 320-4, 1988.
- E. Kardeşoğlu, M. Yalçın, Z. Işılak, “Hava kirliliği ve kardiyovasküler sistem,” TAF Prev Med Bull, vol. 10, no.1, pp. 97-106, 2011.
- C.A. Pope, A. Bhatnagar, J. Mc Cracken, W.T.Abplanalp, D.J.Conklin, T.E. O'Toole , “Exposure to fine particulate air pollution is associated with endothelial injury and systemic inflammation” Circ Res, vol. 119, no. 11, pp. 1204-14, 2016.
- Z. Ying, P. Yue, X. Xu, et al. “Air pollution and cardiac remodeling: a role for RhoA/Rho-kinase,” Am J Physiol Heart Circ Physiol, vol. 296, pp. 1540–1550, 2009.
- R.W. Atkinson, S. Kang, H.R. Anderson, I.C. Mills, H.A. Walton, “Epidemiological time series studies of PM2.5 and daily mortality and hospital admissions:a systematic review and meta-analysis,” Thorax, vol. 69, pp. 660–665, 2014.
- A.S.V. Shah, K.K. Lee, D.A. McAllister, A. Hunter, H. Nair, W. Whiteley, J.P. Langrish, D.E. Newby N.L. Mills, “Short term exposure to air pollution and stroke: systematic review and meta-analysis,” BMJ, vol..350, no.1295, pp. 1-10, 2015.
- A. Şakar, E. Kaya, P. Çelik, N. Gencer, O. Temel, N. Yaman, L. Sepit, Ç.A. Yıldırım, L. Dağyıldızı, E. Coşkun, G.Dinç, A.Yorgancıoğlu, A.H.Çımrın, “Seramik fabrikası işçilerinde slikozis” Tüberküloz ve Toraks Dergisi, vol.53, no.1, pp. 150-155, 2005.
- Türk Toraks Derneği, http://toraks.org.tr/subDefault.aspx?sub=17 7&menu=39
- A. Abakay, S. Atılgan, O. Abakay, Y. Atalay, S. Güven, F. Yaman, Y. Palancı, G. Tekbaş, A. Dallı, C. Tanrıkulu, “Frequency of respiratory function disorders among dental laboratory technicians working under conditions of high dust concentration,” EuropeanReview for Medical and Pharmacological Sciences, vol. 17, pp. 809- 14, 2013.
- T.S. Kim, H.A. Kim, Y. Heo, Y. Park, C.Y. Park, Y.M. Roh, “Level ofsilica in the respirable dust inhaled by dental technicians with demonstration of respirable symptoms,” Ind Health, vol..40, pp. 260– 265, 2002.
- Tozla Mücadele yönetmeliği, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?Me vzuatKod=7.5.18989&MevzuatIliski=0&so urceXmlSearch
- L.P. Naeher, G. L. Achtemeier, J.S. Glitzenstein, D.R. Streng, and D. Macintosh, “Real-time and time-integrated PM2.5 and CO from prescribed burns in chipped and non-chipped plots: firefighter and community exposure and health implications” Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology, vol. 16, pp. 351–361, 2006.
- H.Bulut, “Konutlarda İç Hava Kalitesi İle İlgili Ölçüm Sonuçlarinin Analizi”, 8. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, 25-28 Ekim, 2007.
- WHO. Ambient (outdoor) air quality and health. Erişim tarihi: 17 Ocak 2016,http://www.who.int/mediacentre/facts heets/fs313/en/
- B.Yurdasal, N.Bozkurt, A.İ. Bozkurt, Ö. Yılmaz, “The evaluation of the dust-related occupational respiratory disorders of dental laboratory technicians working in Denizli Province” Ann Thorac Med, vol. 10, no. 4, pp. 249–255, 2015.
- C.Karaman Eyüboğlu, O. İtil, A. Gülşen, A. Kargı, A. Çımrın, “Diş teknisyeni pnömokonyozu olgusu” Tüberküloz ve Toraks Dergisi, vol. 56, no.2, pp. 204-210, 2008.
- D. Ergün, R.Ergün, C. Özdemir, T.N. Özış, H. Yılmaz, İ. Akkurt, “ Pneumoconiosis and respiratory problems in dental laboratory technicians: analysıs of 893 dental technıcıans”, International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, vol. 27, no. 5, pp. 785 – 796, 2014.
- D.Doğan, S. Berk, C. Gümüş, A. Özdemir ve İ. Akkurt , “Diş teknisyenlerinde akciğer hastalığı üzerine uzun süreli bir çalışma: Yedi yıl sonra neler değişti?,” Mesleki Tıp ve Çevre Sağlığı Dergisi , vol. 26 , no. 5, pp. 293-701
- A. Alavi, M. Shakiba, A. Tangestani Nejad, S. Massahnia, A. Shiari, “Respiratory findings in dental laboratory technicians in rasht (North of Iran)”, Tanaffos, vol. 1, no. 2, pp. 44-49, 2011.
- A. Beşer, S. Topçu, “Sağlık alanında kişisel koruyucu ekipman kullanımı,” DEUHYO ED, vol. 6, no. 1, pp. 241-47, 2013.
- NIOSH Guidelines for Protecting the Safety and Health of Health Care Workers, http://www.cdc.gov/niosh/docs/88-119/
- B. Hendem, “İş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan kişisel koruyucu donanımlar ve standartları,” Gazi Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, yüksek lisans, pp. 41-45, 2007.
- M. Cinkara, “Kahramanmaraş İlinde çalışan diş teknisyenlerinde pnömokonyoz sıklığının değerlendirilmesi,” Sütçü İmam Üniv., Göğüs hastalıkları AD, Tıpta Uzmanlık, pp. 39-48, 2006.
- S. Adıyeke Fidan, “Diş protez teknisyenlerinde silikozis görülme sıklığı,” Gazi Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, pp. 28-44, 2000.
- D. Ergün, R. Ergün, E. Evcik, T. Nadir Öziş, İ. Akkurt, “The relation between the extent of radiological finding and respiratory functions in pneumoconiosis cases of dental technicians who are working in Ankara,” Tüberküloz ve Toraks, vol. 64, no. 2, pp. 127-134, 2016.
- D. Özdemir, “Diş protez teknisyenlerinde gürültü, toz ve kimyasallar ile gelişebilen meslek hastalıklarının incelenmesi,” Cumhuriyet Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora, pp. 57-68, 2006.
- N. Jakobsen, A.H. Pettersen, “Self-reported occupation-related health complaints among dental laboratory technicians,” Quintessence International, vol. 24, no. 6, pp. 409-15, 1993.
- A. Çımrın, N. Kömüs , C. Karaman, K.C.Tertemiz, “Pneumoconiosis and workrelated health complaints in Turkish dental laboratory workers,” Tuberk Toraks. vol. 57, no. 3, pp. 282-8, 2009.
| APA | ARSAL YILDIRIM S, Pekey B (2018). Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. , 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| Chicago | ARSAL YILDIRIM SERAP,Pekey Beyhan Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. (2018): 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| MLA | ARSAL YILDIRIM SERAP,Pekey Beyhan Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. , 2018, ss.838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| AMA | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. . 2018; 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| Vancouver | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. . 2018; 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| IEEE | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B "Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi." , ss.838 - 852, 2018. 10.16984/saufenbilder348185 |
| ISNAD | ARSAL YILDIRIM, SERAP - Pekey, Beyhan. "Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi". (2018), 838-852. https://doi.org/10.16984/saufenbilder348185 |
| APA | ARSAL YILDIRIM S, Pekey B (2018). Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(2), 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| Chicago | ARSAL YILDIRIM SERAP,Pekey Beyhan Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 22, no.2 (2018): 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| MLA | ARSAL YILDIRIM SERAP,Pekey Beyhan Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.22, no.2, 2018, ss.838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| AMA | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018; 22(2): 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| Vancouver | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018; 22(2): 838 - 852. 10.16984/saufenbilder348185 |
| IEEE | ARSAL YILDIRIM S,Pekey B "Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi." Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, ss.838 - 852, 2018. 10.16984/saufenbilder348185 |
| ISNAD | ARSAL YILDIRIM, SERAP - Pekey, Beyhan. "Diş protez laboratuvarları ortam havasındaki partikül madde kirliliğinin çalışan sağlığı yönünden değerlendirilmesi". Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 22/2 (2018), 838-852. https://doi.org/10.16984/saufenbilder348185 |
